Zagęszczanie mieszanki betonowej
Transkrypt
Zagęszczanie mieszanki betonowej
Politechnika Białostocka TRANSPORT MIESZANKI BETONOWEJ Edyta Pawluczuk Katedra Materiałów, Technologii i Organizacji Budownictwa Studia niestacjonarne II stopnia, 2014r. Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska 2 Edyta Pawluczuk Identyfikacja procesu transportu m.b. Wymagania ogólne (wg Warunków technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, 2008) Podsystem I Podsystem II Transport nie powinien spowodować: • naruszenia jednorodności mieszanki (segregacji składników) • zmiany składu mieszanki (na skutek dostawania się opadów atmosferycznych, ubytku zaczynu cementowego, zaprawy, wody pod wpływem wiatru lub promieni słonecznych, itp.) Rys. Schemat struktury logistyczno-produkcyjnej robót betonowych, źródło: Z. Orłowski, 2010 B1,B2,B3 – magazyny buforowe (B1 – kolejka utworzona z mieszarek samochodowych oczekujących na załadunek; B2 – środki transportowe oczekujące w kolejce na rozładunek; B3 – „zmagazynowany nadmiar” mieszanki betonowej, oczekujący na rozprowadzenie poziome Edyta Pawluczuk 3 • zanieczyszczenia mieszanki betonowej • zmiany temperatury mieszanki betonowej (przekraczającej granice określone wymaganiami technologicznymi) • zmiany właściwości mieszanki bet. chyba, że założono inaczej Edyta Pawluczuk 4 Wymagania ogólne Odległość transportu mieszanki Nie powinna być większa niż: Transport powinien: 15 km – w przypadku transportu mieszanki o normalnej temperaturze i konsystencji od wilgotnej do półciekłej, z mieszaniem podczas transportu, po drogach o dobrze utrzymanej powierzchni 12 km – w przypadku transportu mieszanki w specjalnych pojemnikach 5 do 8 km – w przypadku transportu mieszanki o konsystencji wilgotnej i gęstoplastycznej urządzeniami przystosowanymi do mieszania w czasie transportu 4 do 5 km – w przypadku transportu mieszanki o konsystencji wilgotnej i gęstoplastycznej bez mieszania w czasie transportu 2 do 3 km - w przypadku transportu mieszanki o konsystencji półciekłej bez mieszania w czasie transportu • trwać jak najkrócej - dobór odpowiednich środków i organizacja • obywać się bez przeładunków o ile to możliwe • pojemniki, w których przewożona jest mieszanka powinny mieć możliwość stopniowego ich opróżniania oraz łatwego oczyszczenia i przepłukiwania 5 Edyta Pawluczuk Edyta Pawluczuk Czas transportu mieszanki Czas transportu mieszanki Dopuszczalny czas transportu mieszanki betonowej Zależy od: • konsystencji mieszanki betonowej, • temperatury mieszanki i temperatury zewnętrznej, • składników mieszanki (cement, domieszki) , [min] 6 - dopuszczalny czas transportu Przy transporcie mieszanek plastycznych i półciekłych zaleca się czas: • 1,5 godziny - przy temperaturze 15oC • 0,5 godziny - przy temperaturze 30oC - czas początku wiązania betonu - suma czasów składowych związanych z produkcją, przeładunkami i układaniem mieszanki betonowej Edyta Pawluczuk 7 Edyta Pawluczuk 8 Transport daleki mieszanki betonowej Dobór środków transportu dalekiego m. b. Czynniki otoczenia bliższego Czynniki otoczenia dalszego Dotyczy tzw. betonu towarowego • Beton towarowy (wg PN-EN 206-1) – beton dostarczony w postaci mieszanki betonowej przez osobę lub jednostkę nie będącą wykonawcą (wyspecjalizowanego producenta). W Wielkość dostaw betonu Warunki klimatyczne Intensywność robót betonowych na budowach Intensywność ruchu Odległość transportu Stan techniczny dróg (roboty drogowe) znaczeniu normy betonem towarowym jest także: – beton produkowany przez wykonawcę poza placem budowy; – beton produkowany na miejscu budowy, ale nie przez Kategoria dróg wykonawcę. Dostępność środków transportowych Edyta Pawluczuk 9 10 Środki transportu dalekiego Środki transportu dalekiego Betoniarka samochodowa - urządzenie do mieszania mieszanki betonowej zamontowane na samojezdnym podwoziu, przeznaczone do wytwarzania i transportu mieszanki betonowej (prędkość mieszania: 6-18 obr/min) Betoniarki samochodowe pozwalają skrócić czas mieszania w wytwórni, gdyż zapewniają dodatkowy czas efektywnego mieszania w czasie jazdy W przypadku transportu suchych składników wodę dodaje się na placu budowy: - albo z dozownika zewnętrznego, - albo ze zbiornika dozującego zamontowanego na mieszarce. • betoniarka samochodowa • mieszalnik samochodowy • wywrotka samochodowa Edyta Pawluczuk Edyta Pawluczuk 11 Edyta Pawluczuk 12 Betoniarki samochodowe Środki transportu dalekiego Mieszalnik samochodowy - urządzenie do mieszania mieszanki betonowej zamontowane na samojezdnym podwoziu, przeznaczone do transportu i utrzymania jednorodności mieszanki betonowej w czasie transportu (prędkość mieszania 2-6 obr/min ) Rys. Betoniarka samochodowa, Jamroży, 2006 http://www.projektoskop. pl www.soma-kz.all.biz Edyta Pawluczuk Rys. Mieszalniki samochodowe, źródło: www… 13 Charakterystyka betoniarek i mieszalników samochodowych Charakterystyka betoniarek i mieszalników samochodowych Rys. Betonomieszarka samochodowa z przenośnikiem taśmowym, „Beton przyjazny środowisku”, 2008 • Budowa zbliżona do betoniarek wolnospadowych (brak wału z łopatkami) - mieszanie dzięki sile odśrodkowej • pojemność od 3 do 12 m3, z tym, że użyteczna stanowi 7080% geometrycznej • napełnianie - przez lej zasypowy • rozładunek - różne rozwiązania: – – – – przechył gruszki - rzadko rynna zsypowa krótka lub długa wysuwana teleskopowo pompa zamontowana na podwoziu betoniarki przenośnik taśmowy zamontowany na podwoziu betoniarki Edyta Pawluczuk 14 Edyta Pawluczuk Rys. Betonomieszarka samochodowa z własną pompą, „Beton przyjazny środowisku”, 2008 15 Edyta Pawluczuk 16 Środki transportu dalekiego Wywrotki samochodowe Wywrotka samochodowa - urządzenia przeznaczone do transportu mieszanki betonowej bez mieszania. Wanna wywrotki powinna być stalowa, a nie aluminiowa, gdyż wytarte cząstki aluminium powodują powstawanie pęcherzy i odprysków na nawierzchniach w wyniku reakcji z alkaliami cementu. Mieszanki transportowane wywrotką należy okryć plandeką dla zabezpieczenia przed wysychaniem. wywrotki samochodowe zaopatrzone w wibratory przyczepne, które ułatwiają zsuwanie się mieszanki betonowej przy rozładunku; zwykłe wywrotki samochodowe – ze względu na segregację składników jest to najmniej korzystny sposób. Dopuszcza się stosowanie ich na odległość nie przekraczającą 3-4 km, z mieszanką o konsystencji bardziej ciekłej niż plastycznej. Niezbędny jest przeładunek pośredni w celu wymieszania 17 Edyta Pawluczuk Dobór środków transportu bliskiego m. b. Czynniki otoczenia bliższego Geometria budynku Rys. Wywrotka samochodowa, źródło: www.kh-kipper.pl Rys. Wywrotka samochodowa, źródło: www.nadwozia.acord.com.pl Edyta Pawluczuk 18 Transport bliski mieszanki betonowej Przemieszczanie mieszanki od stanowiska rozładunku do miejsca wbudowania. Czynniki otoczenia zewnętrznego Pora roku (temp., wilgotność, prędkość wiatru, itp.) Transport złożony: poziomy i pionowy Rozwiązania konstrukcyjne Lokalizacja (sąsiedztwo ogranicza czas trwania robót w ciągu doby) Czynniki technologiczne i organizacyjne Środki transportu bliskiego • pojazdy o napędzie ręcznym - taczki, wózki ręczne itp. • wózki akumulatorowe • zasypniki przenoszone żurawiem • przenośniki taśmowe • pompy do betonu Technologiczność rozwiązań konstrukcyjnych Wielkość placu budowy Dostępność maszyn i sprzętu Edyta Pawluczuk 19 Edyta Pawluczuk 20 Pojazdy ręczne i wózki akumulatorowe Zasypniki przenoszone żurawiem • Stosowane głównie w przypadku wytwarzania mieszanki na budowie w małych porcjach, rzadziej przy rozładunku małych porcji mieszanki z betoniarek samochodowych. • Ze względu na możliwość segregacji niedopuszczalne są w tym wypadku przeładunki pośrednie • Powszechnie stosowane, zwłaszcza przy betonowaniu mniejszych objętości i przy wykorzystywaniu mieszanek o niskim stopniu ciekłości. • Zasypniki mają kształt leja - górą otwarty, dołem zasuwa otwierana bezpośrednio nad deskowaniem Rys. Zasypniki do betonu: z pomostem roboczym (z lewej), skośny z wylewem bocznym (z prawej), betomax.pl Rys. Wózki transportowe, atutrental.com.pl Edyta Pawluczuk 21 Przenośniki taśmowe Edyta Pawluczuk 22 Transport pompowy • Możliwe zastosowanie przy niewielkich odległościach transportu (kilka metrów); • Sposób wydajny, ale sprzyja segregacji mieszanki betonowej, stąd stosowane tylko do konsystencji gęstoplastyczej i plastycznej • kąt nachylenia zależy od konsystencji mieszanki i kierunku ruchu; jeśli transport w dół - nachylenie małe 10-120, jeśli w górę - nieco większe ( 15-180) • Prędkość ruchu taśmy: 1-1,2 m/s, • Powinna być możliwość przykrycia przed opadami Pompa jest urządzeniem służącym do wytworzenia różnicy ciśnień między stroną ssawną (wlotem do pompy) a tłoczną (wylotem z pompy), umożliwiającej transport mieszanki betonowej. Działanie pompy polega na przekazaniu mieszanki siłą mechaniczną przez wirnik, tłok lub membranę, celem jej sprężenia. Pompa zazwyczaj jest połączona z układem rurociągu (rury stalowe), co pozwala pompować mieszankę na większe odległości Rys. Przenośnik taśmowy, www.road.com.pl Edyta Pawluczuk 23 Edyta Pawluczuk 24 Właściwości betonu pompowalnego Pompy do betonu - rodzaje Pompą możliwe jest podawanie mieszanki betonowej o określonych właściwościach: • konsystencja plastyczna tzw. "pompowalna" (bardziej sucha – korkowanie, bardziej ciekła – segregacja i korkowanie) • cement wolnowiążący 270-350 kg/m3 • w/c=0,5-0,65 (wyższe przy dłuższym rurociągu) • zalecane stosowanie upłynniacza (przed przełożeniem mieszanki z betoniarki do pompy) • kruszywo z odpowiednio dużą ilością drobnych frakcji (np. pył krzemionkowy) • maksymalne ziarno kruszywa dostosowane do średnicy przewodu Edyta Pawluczuk Ze względu na rodzaj podwozia i sposób przemieszczania pompy dzielimy na: • pompy samochodowe • pompy na samochodach z mieszalnikami do przewozu mieszanki • pompy na podwoziu dwuosiowym (pompy rurociągowe) • pompy stacjonarne 25 Pompa samochodowa NAJWIEKSZA POMPA DO BETONU NA ŚWIECIE PUTZMEISTER M 70-5 26 Edyta Pawluczuk Wykres Podpory WYBRANE PARAMETRY UŻYTKOWE: Wydajność teoretyczna 200m3/h Ciśnienie betonu 85 bar Liczba cykli 31/min Ilość sekcji 5 Max. zasięg w poziomie 65,1m Max. wysokość 69,3m Sposób składania masztu RZ www.putzmeister.co Edyta Pawluczuk 27 Edyta Pawluczuk 28 Ciekawostka Pompy - przykłady Rys. Pompa stacjonarna Putzmeister BSA 14000 SHP D Rys. Pompa na samochodzie z mieszalnikiem Sermac 4Z28 Rys. Pompa rurociągowa JM2100HP, katalog JUNJIN Polska Edyta Pawluczuk Kolejny rekord wysokości pompowania ustanowiła firma Putzmeister stacjonarną pompą wysokociśnieniową 14000 SHP D • wysokość podawania betonu klas C50-C80: 606 m • czas pompowania mieszanki na taką wysokość: 40 min, • max. wydajność: 11m3/h • masa betonu w rurociągu: 26 ton • w ciągu 32 miesięcy pracy maszyny przepompowały 165.000m3 mieszanki betonowej. Rys. Budowa Burj Khalifa, 2006r. 29 Zalety transportu pompowego Edyta Pawluczuk 30 Schematy działania pomp tłok możliwość dotarcia w dowolne miejsce betonowanej konstrukcji; znaczny zasięg podawania w poziomie i w pionie; Rys. Pompa do betonu bezpośredniego działania z jednym tłokiem, Neville,2000 zachowana ciągłość betonowania; regulowana wydajność; Rys. Pompa pneumatyczna, Jamroży, 2006 korzystny wpływa na jakość betonu (mieszanka nie ulega segregacji); wzrost gęstości mieszanki betonowej o kilka % (wzrost Rys. Pompa do betonu typu wyciskającego, Neville,2000 wytrzymałości nawet o 10%). Edyta Pawluczuk 31 Edyta Pawluczuk 32 Ogólne wymagania dla transportu pompowego Rys. Wpływ zależności objętości pustek między kruszywem i objętościowej zawartości cementu na pompowalność mieszanki betonowej, Źródło: Szwabowski J., BTA, 4/2000 • minimalna możliwa liczba załamań rurociągu na trasie transportu • sprawdzenie ciśnienia urządzenia pompującego przed rozpoczęciem pompowania • zwilżenie wewnętrznej powierzchni przewodów i przetłoczenie zaprawy przed rozpoczęciem pompowania mieszanki ("smarowanie" przewodów) • jeśli przerwa w podawaniu przekracza 1/2 godziny czyszczenie i przepłukanie przewodu Edyta Pawluczuk Pompowalność mieszanki betonowej Objętościowa zawartość cementu w mieszance musi być co najmniej równa objętości porów międzyziarnowych kruszywa. Do objętości cementu można wliczyć inne materiały pylaste (popiół lotny, pył krzemionkowy, itp.) 33 Edyta Pawluczuk 34 Transport rynnowy Idea transportu rynnami polega na tym, że mieszanka betonowa nie może się toczyć, lecz musi się zsuwać pod wpływem własnego ciężaru UKŁADANIE MIESZANKI BETONOWEJ Metoda stosowana kiedy należy przemieścić mieszankę na niżej położony poziom i na odległość od kilkuset metrów do 1 kilometra. Mieszanka konsystencję musi przez zachować co niezmienną najmniej 1 godz. (konsystencja ciekła). Źródło: www… Edyta Pawluczuk 35 Edyta Pawluczuk 36 Układanie mieszanki betonowej Układanie mieszanki betonowej Roboty przygotowawcze (wg ENV 13670-1 „Wykonywanie konstrukcji betonowych”): Betonowanie - wypełnienie deskowania (formy) mieszanką betonową i jej zagęszczenie Przystąpienie do betonowania jest poprzedzone odbiorem deskowania i zbrojenia, ewentualnie przygotowaniem innych powierzchni, z którymi zetknie się mieszanka betonowa ( np. "stary" beton) Edyta Pawluczuk 37 - Jeżeli podczas betonowania lub w okresie dojrzewania prognozowana jest temperatura poniżej 0 0C, należy zaplanować środki ostrożności zabezpieczające beton przed zamarzaniem - W przypadku prognozowanej wysokiej temperatury należy zaplanować środki ostrożności zabezpieczające beton przed uszkodzeniami Edyta Pawluczuk - Próbne betonowanie (jeśli jest wymagane) - Jeżeli mieszanka betonowa jest układana bezpośrednio na podłożu gruntowym lub skalnym należy ją zabezpieczyć przed zmieszaniem z gruntem i odsysaniem wody - Grunt, skała, deskowanie lub elementy konstrukcyjne stykające się z sekcją przeznaczoną do betonowania powinny mieć temperaturę, która nie spowoduje zamarzania betonu zanim osiągnie on wystarczającą wytrzymałość 38 Plan betonowania Roboty przygotowawcze, cd.: Deskowanie powinno być wolne od śmieci, lodu, śniegu i stojącej wody Przygotowanie planu betonowania i kontroli Edyta Pawluczuk Układanie mieszanki betonowej - - Plan betonowania powinien uwzględniać: • • • • sposób wprowadzenia mieszanki do deskowania sposób układania sposób zagęszczania układ przerw roboczych, podział konstrukcji na działki betonowania (słupy, ściany - wykonuje się bez przerw na wysokości kondygnacji; belki, płyty - bez przerw, ale niezależnie od podpierającej ściany; płyta +podciąg - ciągłe betonowanie) • kolejność betonowania elementów • harmonogram dostaw mieszanki betonowej 39 Edyta Pawluczuk 40 Warunki prawidłowego układania m.b. Warunki prawidłowego układania m.b. Układanie powinno być prowadzone tak, aby: • nie nastąpiło rozsegregowanie mieszanki betonowej ciekła Rys. Zależność oporności przeciwko segregacji składników przy układaniu mieszanki od konsystencji, Źródło: Jamroży, 2003 • nie powstały w konstrukcji miejsca nie wypełnione betonem (raki) • zbrojenie było szczelnie otulone mieszanką Edyta Pawluczuk 41 Wprowadzanie mieszanki do miejsca przeznaczenia • w czasie układania nie uległ zmianie skład mieszanki betonowej • wysokość swobodnego zrzucania mieszanki nie przekroczyła 1,0 m (przy konsystencji ciekłej – 0,5 m) • jeśli wysokość spadania mieszanki jest większa to należy stosować: – – – rynny ( stalowe, drewniane) rury sztywne ( stalowe, z tworzywa sztucznego) rury elastyczne ( rękawy) • ostatni odcinek spadania (ok. 0,5 m) musi być pionowy a nie ukośny - zabezpiecza to przed segregacją Edyta Pawluczuk 42 Sposoby układania mieszanki betonowej Sposób I: warstwami poziomymi ciągłymi - mieszanka układana na całej powierzchni elementu na pełną wysokość lub warstwami grubości ok. 20-30cm. Metoda odpowiednia przy betonowaniu mniejszych powierzchni. Okres pomiędzy układaniem kolejnych warstw powinien być jak najkrótszy, zależny od czasu wiązania - przy przeciętnym cemencie: 1,0 - 2,0 godziny zależnie od temperatury Rys. Układanie mieszanki betonowej mieszanki warstwami poziomymi ciągłymi, ABC betonu Rys. Wprowadzenie mieszanki betonowej do miejsca przeznaczenia (przykłady: dobrze, źle; Z. Jamroży, 2006) Edyta Pawluczuk 43 Edyta Pawluczuk 44 Sposoby układania mieszanki betonowej Sposoby układania mieszanki betonowej Sposób II: Dopuszczalne okresy nakładania kolejnych warstw mieszanki betonowej o konsystencji gęstoplastycznej z cementu portlandzkiego: Tab. Dopuszczalne okresy nakładania kolejnych warstw, Jamroży, 2003 Temperatura mieszanki [0C] 10-18 18-25 >25 2 1,5 1 Okres pomiędzy nakładaniem warstw [h] warstwami poziomymi ze stopniami – układanie warstwy nadległej rozpoczyna się przed zakończeniem układania warstwy podległej tak, aby przy dużej powierzchni betonowania nie przekroczyć czasu dopuszczalnego pomiędzy kolejnymi warstwami; Metoda odpowiednia przy betonowaniu dużych powierzchni Rys. Układanie mieszanki betonowej warstwami poziomymi ze stopniami, ABC betonu Edyta Pawluczuk 45 Sposoby układania mieszanki betonowej Edyta Pawluczuk 46 Betonowanie elementów pionowych Sposób III: warstwami pochyłymi - mieszankę układa się na całą wysokość elementu, starając się, żeby rozpływała się ona po stoku ok. 1:3. Metoda stosowana przy betonowaniu długich elementów ciągłych, np. ławy fundamentowe Rys. Układanie mieszanki betonowej warstwami pochyłymi, ABC betonu Betonowanie ścian: • Ściany i inne przegrody pionowe o dł. do 20,0 m i wysokości do 3,0 m betonuje się w sposób ciągły bez przerw roboczych • dłuższe niż 20,0 m: dzieli się na takty umożliwiające wykonanie pełnej wysokości w ciągu zmiany • Ściany do 3,0 m wysokości można betonować bezpośrednio od góry, warstwami grubości 30-40 cm z jednoczesnym zagęszczaniem Rys. Betonowanie słupów i ścian: A – dobrze, B- źle; Jamroży, 2003 Edyta Pawluczuk 47 Edyta Pawluczuk 48 Betonowanie elementów pionowych Betonowanie elementów pionowych Betonowanie słupów: • Betonuje się w sposób ciągły, bez przerw roboczych • Na dnie formy należy rozłożyć 10-20 cm warstwę zaprawy cementowej 1:3 (w celu zapewnienia jednorodności i szczelnego wypełnienia mieszanką dolnej części konstrukcji słupa - grube ziarna kruszywa wtapiają się w tą warstwę) • słupy o wys. do 5,0 m i przekroju co najmniej 0,40x0,40 m betonuje się od góry bez przerw roboczych, zagęszczając wibratorem wgłębnym • o wys. powyżej 5,0 m – stosuje się wibrator przyczepny oraz elastyczne końcówki urządzeń do pompowego podawania mieszanki betonowej lub też leje zasypowe Betonowanie słupów: H > 5,0 m H ≤ 5,0 m Rys. Budowa mostu przez Wisłę k. Kwidzyna, źródło: www.zbm.home.pl Rys. Sposoby betonowania słupów, Orłowski 2010. 49 Edyta Pawluczuk Betonowanie elementów poziomych Edyta Pawluczuk 50 Przerwy robocze w betonowaniu Betonowanie stropów: • Betonowanie belek i płyt stropowych połączonych monolitycznie ze słupami i ścianami rozpoczyna się nie wcześniej niż po 12 godz. po zabetonowaniu ścian i słupów, ze względu na możliwość osiadania mieszanki betonowej • W stropach żebrowo-płytowych mieszankę układa się jednocześnie w belkach i płytach • Jeśli podciągi mają wys. powyżej 80 cm – mieszankę układa się warstwami 30-40 cm, zagęszczając wibratorem wgłębnym. Edyta Pawluczuk • Betonowanie uznaje się za ciągłe jeśli przerwa w betonowaniu jest krótsza niż czas początku wiązania cementu w betonie (zazwyczaj do ok. 1,5–2 godziny) • W przypadku wznowienia betonowania po dłuższej przerwie płaszczyznę styku należy oczyścić z wolno tkwiących ziarn kruszywa za pomocą szczotki stalowej i starannie nawilżyć wodą a powierzchnie styków pokryć zaprawami sczepnymi • Przerwy w betonowaniu mogą następować tylko w miejscach przewidzianych projektem: − w belkach i podciągach - w miejscach minimalnych sił poprzecznych; − w słupach - w płaszczyznach stropów, belek i podciągów − w płytach - w linii prostopadłej do belek lub żeber, na których wspiera się płyta; Rys. Betonowanie stropu filharmonii w Szczecinie, Źródło: www.filharmonia.szczecin.pl 51 • Powierzchnia betonu w miejscu przerwy roboczej powinna być prostopadła do kierunku naprężeń głównych, tj. pod kątem ok. 45°. • Przy wznowieniu betonowania nie należy dotykać wibratorami deskowania, zbrojenia oraz uprzednio ułożonego betonu Edyta Pawluczuk 52 Zagęszczanie mieszanki betonowej Celem zagęszczania jest usunięcie z mieszanki betonowej powietrza, ułatwienie wypełnienia deskowania i uzyskanie szczelnej struktury betonu. ZAGĘSZCZANIE MIESZANKI BETONOWEJ Uzyskuje się to poprzez działanie na mieszankę siły, która pokona tarcie wewnętrzne. Może to być siła: – statyczna (prasowanie, walcowanie, wirowanie, odwadnianie próżniowe, prasoodpowietrzanie) – dynamiczna (sztychowanie, ubijanie, utrząsanie, wibrowanie) – kombinacja obu wariantów (wibroprasowanie, wibroodpowietrzanie, wibrowalcowanie, wibrowiroprasowanie, prasoodpowietrzanie) Edyta Pawluczuk 53 Zagęszczanie mieszanki betonowej Edyta Pawluczuk 54 Metody zagęszczania mieszanki betonowej Metody zagęszczania mieszanki betonowej Wibrowanie Ubijanie Sztychowanie Prasowanie Walcowanie Utrząsanie Wirowanie Próżniowanie Edyta Pawluczuk 55 Edyta Pawluczuk 56 Wibrowanie Rodzaje wibratorów Wibrowanie – szybkie drgania wprowadzają mieszankę • Ze względu na metodę przekazywania drgań na mieszankę: betonową w ruch; w wyniku drgań cząsteczek z odpowiednią prędkością zmniejsza się lepkość wewnętrzna, a więc i tarcie wewnętrzne - uwolnienie powietrza, zagęszczenie cząstek stałych; zakończenie wibracji gdy na powierzchni betonu wydziela się mleczko cementowe. • Czas trwania wibracji ok.: 10 - 30 s Promień zasięgu wibracji rz [cm] Edyta Pawluczuk 57 − − − − pogrążalne powierzchniowe przyczepne stoły wibracyjne (prefabrykacja) Edyta Pawluczuk 58 Wibratory pogrążalne Wibratory pogrążalne Oddziałują bezpośrednio na mieszankę betonową w wyniku zanurzenia ich w tej mieszance (igłowy, mieczowy, buławowy) Średnice buławy: 40-60 mm – do elementów masywnych 25 mm – do małych elementów Rys. Obraz oddziaływania wibratora buławowego: 1 – obszar upłynnienia mieszanki betonowej, 2- strefa zagęszczenia, 3 – strefa rozluźnienia, rz – promień zasięgu skutecznego działania, AC’D – krzywa skuteczności oddziaływania wibratora (stopnia zagęszczenia lub rozluźnienia) Rys. Zależność między wytrzymałością na ściskanie betonu f, urabialnością mieszanki w/c i czasem wibrowania Edyta Pawluczuk 59 Edyta Pawluczuk 60 Zasady stosowania Rewibracja Zasady stosowania wibratorów buławowych: o zapuszczać na głębokość z szybkością, z jaką sam opada o unoszenie w górę jednostajne, o czasie trwania właściwym, wynikającym ze sposobu zagęszczania o buława zapuszczana i unoszona pionowo o odległość kolejnego miejsca zapuszczenia równa 1,5 promienia zasięgu działania wibratora (rz) o nie dotykać zbrojenia (zbiera się woda) Rewibracja – powtórne wibrowanie w okresie wiązania mieszanki stosowane 2 do 4 godzin od pierwszego zagęszczenia; eliminacja pustek sedymentacyjnych, wzrost szczelności i wytrzymałości nawet do 30% po 7 dniach i do 15% po 28 dniach; generuje dodatkowe koszty i może zniszczyć beton Rys. Właściwe i wadliwe przyjmowanie rozstawów zanurzania wibratorów buławowych, Źródło: Jamroży, 2003 Rys. Zależność między 28-dniową wytrzymałością na ściskanie betonu a czasem rozpoczęcia rewibracji Edyta Pawluczuk 61 Edyta Pawluczuk 62 Ubijanie Sztychowanie Ubijanie - uderzanie w powierzchnię mieszanki ubijakiem (masa 7-16 kg, powierzchnia 150-250 cm2) - ręcznym lub mechanicznym Sztychowanie (dziobanie) - ręczne zanurzanie stalowego pręta w mieszance betonowej • konsystencja ciekła, półciekła • grubość warstwy max. 50 cm ( pręt powinien wchodzić w warstwę poprzednią na 10-20 cm) • pręt o średnicy 16 mm (np. zbrojeniowy) z ostrym zakończeniem (szpice lub łopatki) • • • • konsystencja gęstoplastyczna i wilgotna grubość warstwy 10-25 cm wysokość uderzania 25-30 cm czas określa się wyglądem powierzchni - wydzielanie mleczka cementowego Rys. Narzędzia do ubijania: a,b) ubijaki płaskie ręczne, c) ubijak okrągły, d)ubijak do zagęszczania w narożach i przy ścianach, e) ubijak mechaniczny Edyta Pawluczuk 63 Edyta Pawluczuk 64 Prasowanie, walcowanie Utrząsanie Prasowanie - nacisk ( zazwyczaj pionowy) wywołujący naprężenia 10 - 30 MPa, czasem więcej • Aby było to skuteczne - mieszanka z małą ilością wody, gdyż woda jest nieściśliwa • Zastosowanie - głownie produkcja drobnych elementów (kostka brukowa, rury, płyty). Po prasowaniu elementy można od razu rozformować. Utrząsanie – do mieszanek wilgotnych (w/c=0,26-0,3); wykorzystanie siły bezwładności mieszanki powstającej przy podnoszeniu i opuszczaniu jej na deskowanie z wys. 5-25 cm (ok. 200 razy/min), skuteczne przy mieszankach tzw. źle urabialnych. Czas: kilka - kilkanaście minut 1 Walcowanie (wałowanie) - nacisk pionowy z możliwością poziomych przemieszczeń - stosowany zwłaszcza do zagęszczania warstw podkładowych nawierzchni jezdnych; daje małą jednorodność struktury i mniejsze zagęszczenie Edyta Pawluczuk 65 Edyta Pawluczuk 66 Próżniowanie Wirowanie Wirowanie - wykorzystanie siły odśrodkowej do zagęszczania mieszanki ( ciśnienie 0,1-0,3 MPa). Ruch wirowy formy z mieszanką (konsystencja półciekła lub plastyczna). Ziarna kruszywa skupiają się przy zewnętrznej ścianie elementu, a woda zostaje wypchnięta do środka i odprowadzona (zmniejsza się w/c). • Zastosowanie w prefabrykacji: produkcja rur, pali, słupów wewnątrz wydrążonych. Próżniowanie – w wyniku podciśnienia nad powierzchnią mieszanki betonowej następuje odciągnięcie nadmiaru wody i powietrza z rozprowadzonej mieszanki. Układa się mieszankę o konsystencji ciekłej, półciekłej lub plastycznej (dobra urabialność) a następnie odciąga się nadmiar wody obniżając w/c przed rozpoczęciem wiązania (wzrost wytrzymałości). Po zakończeniu próżniowania można usunąć deskowanie – wytrzymałość betonu wynosi 0,15-0,30MPa Rys. Pompa do próżniowania betonu BA 40 E, www.weltech.com.pl Edyta Pawluczuk 67 Edyta Pawluczuk 68 Natryskiwanie (torkretowanie) BETON NATRYSKOWY (in. torkret) - zaprawa lub beton dostarczany za pomocą giętkich węży i narzucany pneumatycznie z dużą prędkością na powierzchnię ściany. SPECJALNE METODY BETONOWANIA Siła z jaką strumień jest narzucany na powierzchnię powoduje takie zagęszczenie materiału, że może on utrzymywać się samoistnie, bez spływania i opadania, nawet na powierzchni pionowej lub na powierzchniach sufitowych. - Natryskiwanie - Betonowanie pod wodą - Betonowanie mieszanką samozagęszczalną Rys. Nakładanie torkretu, źródło: www.domypabud.pl Edyta Pawluczuk 69 Natryskiwanie Edyta Pawluczuk 70 Natryskiwanie - metody Charakterystyka metody: • stosowane zwłaszcza do elementów cienkościennych (do 10 cm) o skomplikowanych kształtach • grubość warstwy natryskiwanej 1-3 cm, • przerwy pomiędzy natryskiem warstw - 24 godziny • Mieszanka betonowa o w/c = 0,35-0,5, wysoki punkt piaskowy, maksymalne ziarno do 4 mm (ew. do 8 mm) • Sprzęt: agregat natryskowy (pot. torkretnica) Metoda na sucho - mieszankę suchą wdmuchuje się wężem za pomocą sprężonego powietrza na miejsce wbudowania i tam dopiero w dyszy natryskowej dodaje się niezbędną wodę zarobową. Rys. Schemat natryskiwania metodą na sucho, źródło: www.sca.org.uk TORKRETNICA DO NATRYSKU BETONU SSB14 DUO, metodą na sucho, www.multipino.pl Edyta Pawluczuk 71 Edyta Pawluczuk 72 Natryskiwanie - metody Betonowanie pod wodą Metoda na mokro - gotową mieszankę betonową pompuje się wężem na miejsce wbudowania. Tam w dyszy zamknięty strumień materiału jest porywany przez sprężone powietrze i natryskiwany na daną powierzchnię. Podczas remontowania i wzmacniania konstrukcji betonowych, obecnie prawie wyłącznie stosuje się metodę suchą; przy budowie tuneli obie metody są używane alternatywnie. Betonowanie poniżej zwierciadła wody: • po usunięciu wody z obszaru betonowania, np. poprzez: – – • układanie mieszanki betonowej pod wodą – – – – – – Rys. Schemat natryskiwania metodą na mokro, źródło: www.sca.org.uk 73 Edyta Pawluczuk Betonowanie bezpośrednie odpompowanie wody po wykonaniu np. ścianki szczelnej zmiana koryta rzeki bezpośrednie(na bardzo małych głębokościach) przy zastosowaniu rury przesuwnej za pomocą podnoszonej rury nieruchomej w workach, za pomocą kubłów lub skrzyń z otwieranym dnem za pomocą kesonu przez wypełnienie zatopionej powłoki z tworzywa sztucznego Betonowanie z zastosowaniem rury przesuwnej Polega na bezpośrednim umieszczeniu mieszanki betonowej w wodzie • metoda stosowana przy małych głębokościach (do około 1,0 m) • porcje mieszanki betonowej nie mogą stykać się z wodą. Uzyskuje się to, sypiąc kilka pierwszych porcji mieszanki betonowej w zwał stożkowy, wystający nad wodę. Następnie w wierzchołku zwału formuje się wgłębienie, w które wsypuje się stopniowo dalsze porcje mieszanki, pod wpływem których zwał rozstępuje się na boki tworząc skorupę chroniącą świeży beton. Polega na opuszczaniu świeżej mieszanki betonowej pod wodę w rurze stalowej zaopatrzonej w górnym końcu w lej. Dolny koniec rury w czasie betonowania utrzymuje się około 50 cm ponad dnem lub wierzchołkiem niżej leżącej warstwy mieszanki betonowej. Betonowanie odbywa się warstwami grubości 50 cm. Warstwy te wylewa się wąskimi pasmami prostopadłymi do osi deskowań. Rys. Betonowanie podwodne za pomocą rury przesuwnej: a) urządzenie do wylewania mieszanki betonowej, b) schemat prowadzenia rury, c) układanie warstwy mieszanki betonowej; 1 – rura przesuwna na wózku, 2 – suwnica, 3 – rusztowanie, 4 – deskowanie (Pisarczyk, 2012) Rys. Betonowanie bezpośrednie w wodzie (Pisarczyk, 2012) Edyta Pawluczuk 74 Edyta Pawluczuk 75 Edyta Pawluczuk 76 Betonowanie metodą Contractor (podnoszenie nieruchomej rury) Rurę spadową średnicy 20 do 30 cm najpierw zamyka się kulą gumową, aby beton przy rozpoczynaniu betonowania nie stykał się w rurze z wodą. Gdy lej już dostatecznie napełni się betonem, kulę usuwa się i lekko podnosi rurę spadową. Przez to beton wychodzi z rury i tworzy się rodzaj babki betonowej. Aby zapobiec wypłukaniu lub rozsegregowaniu się, dolny koniec rury musi tkwić co najmniej na 1 m w już włożonym betonie. Betonowanie metodą pompową Beton jest pompowany sztywną rurą spadową, zaczynającą się ponad zwierciadłem wody; rura musi stale być zanurzona w świeżo usypanym betonie. Tempo układania betonu podwodnego – wynosi między 80 a 100 m3 /godz. Źródło: www.solidnydom.pl Edyta Pawluczuk Źródło: www.solidnydom.pl 77 Betonowanie metodą pompową 78 Edyta Pawluczuk Betonowanie metodą pompową Rys. Betonowanie podwodne, naprawa rafy koralowej na Florydzie źródło: Yao, Gerwick, 2013 Rys. Betonowanie podwodnej części nurtowej podpory kładki, Źródło: Kańka, Sołtysik, 2010 Edyta Pawluczuk 79 Edyta Pawluczuk 80 Inne metody betonowania pod wodą: Składniki betonu podwodnego • wprowadzanie mieszanki betonowej w pojemniku do wody i otwieranie dna pojemnika na spodzie deskowania • betonowanie w kesonie - wypompowanie wody ze szczelnego deskowania - kosztowne • betonowanie w jednorazowej powłoce z tworzywa sztucznego zatopionej pod wodą - w czasie betonowania powłoka rozpościera się wypełniając mieszanką • w/s na poziomie: - 0,4÷0,50 dla betonów podwodnych zwykłych - 0,35÷0,40 dla betonów podwodnych wysokowartościowych, • Ilość cementu oraz dodatków mineralnych wynosi: - zwykłe mieszanki: 390-450 kg/m3 - betony wysokowartościowe: 420-500 kg/m3 • stosowanie domieszek kompleksowych zwiększających lepkość typu AWA, które zapobiegają segregacji mieszanki w czasie betonowania pod wodą (do 2% m.c.), • zwiększona zawartość ziaren frakcji pyłowych poniżej 150 nm, • maksymalna średnica stosowanego kruszywa do 25 mm, Rys. Zanurzanie szalunku przeznaczonego do doświadczalnego betonowania Źródło: www.inzynierbudownictwa.pl Edyta Pawluczuk 81 • stosowanie superplastyfikatorów Edyta Pawluczuk Domieszka AWA Składniki domieszki: akryl i celuloza. Najpopularniejsza to: welan gum. FILM na temat działania domieszki AWA Rys. Wpływ ilości domieszki AWA na wielkość strat wypłukania (% ubytek masy): SP – superplastyfikator, W/B – wskaźnik woda/spoiwo Źródło: Sonebi, 2001 Edyta Pawluczuk 83 82 Betonowanie dwuetapowe Betonowanie dwuetapowe Metoda betonowania konstrukcji masywnych, np. hydrotechnicznych Dwa warianty: • Wariant I (podstawowy) - deskowanie wypełniane kruszywem grubym (16 mm i większe), następnie wtłaczanie zaprawy o dobrej płynności, z kruszywem drobnym (ok. 10 razy mniejszym niż grube) - metoda ta może być także wykorzystana pod wodą W wariancie I wyróżniamy dwie metody: (ze względu na sposób wypełniania jam): a) tłoczenie zaprawy od dołu ku górze, dzięki czemu dobrze otula ona ziarna kruszywa (np. do betonowania pod wodą) b) zalewanie stosu kruszywa od góry • Wariant II - w formie umieszcza się zaprawę i do zaprawy wprowadza się kruszywo grube - wariant rzadko stosowany Rys. Idea betonowania dwuetapowego: a)odmiana ciśnieniowa, b)odmiana zalewowa 1 - -kruszywo grube, 2 – rura iniekcyjna, 3 – zaprawa, Jamroży, 2003 Edyta Pawluczuk 85 Betonowanie mieszanką samozagęszczalną Edyta Pawluczuk 86 Betonowanie mieszanką samozagęszczalną Skład SCC: Skład betonu samozagęszczalnego pozwala na samorozlewność i samozagęszczanie pod wpływem własnej masy przy całkowitej likwidacji porów powietrznych. • objętość grubego kruszywa – około 50% objętości całego kruszywa • objętość piasku - około 40% objętości zaprawy • stosunek objętościowy piasek/żwir - około 0,9÷1,0 w zależności od zawartości cementu • stosunek objętościowy dodatek mineralny/cement – 0,6÷1,0 • stosunek objętościowy woda/części pylaste poniżej 0,125 mm – 0,9÷1,1 • zawartość części pylastych co najmniej 40 % objętości m.b. (popioły lotne, mikrokrzemionka, żużel wielkop., mączki (kwarcowa lub wapienna) • ilość wprowadzonego superplastyfikatora oraz wartość docelowa w/c w zależności od potrzeby zapewnienia samozagęszczalności • Zawartość cementu – 270-420 kg/m3 Mieszanka taka jest pompowalna. Rys. Przykład mieszanki stabilnej i bardzo niestabilnej, Gołaszewski, Szwabowski, 2011 Edyta Pawluczuk 87 Edyta Pawluczuk 88 Betonowanie mieszanką samozagęszczalną Politechnika Białostocka Dziękuję za uwagę Edyta Pawluczuk Katedra Materiałów, Technologii i Organizacji Budownictwa Rys. Wykonywanie betonowej posadzki samozagęszczalnej, Źródło: Inżynier budownictwa, 2013 Edyta Pawluczuk 89 Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska