D - Sąd Rejonowy w Otwocku

Sygn. akt I C 1278/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 kwietnia 2016 r.
Sąd Rejonowy w Otwocku I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący:
SSR Joanna Jankiewicz
Protokolant:
st. sekr. sądowy Katarzyna Sokołowska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 kwietnia 2016 r. w O.
sprawy z powództwa G. T.
przeciwko (...) S. A. z siedzibą w W.
o zapłatę
I. zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz G. T. kwotę 27000 zł (dwadzieścia siedem tysięcy złotych) z ustawowymi
odsetkami od dnia 20 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty
II. w pozostałej części powództwo oddala
III. koszty postępowania wzajemnie
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 22 września 2015r. G. T. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 67000,- zł wraz z
ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 20 sierpnia 2015r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia na podstawie
art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. za śmierć syna P. T.. (k. 1-4)
Pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania. Strona
pozwana proponowała również powodowi ugodę na kwotę 25000,- zł, jednak ta propozycja została odrzucona przez
G. T. (k.39-40)
Sąd ustalił, co następuje:
W dniu 01 grudnia 2007r. w miejscowości S. gmina P. kierujący samochodem osobowym marki V. (...) nr rej. (...) Ł. S.,
po wyjechaniu z łuki drogi, stracił panowanie nad pojazdem, zjechał na prawe pobocze, po czym uderzył w przydrożne
drzewo. W wyniku zdarzenia śmierć na miejscu zdarzenia poniósł między innymi pasażer pojazdu P. T..
W czasie zdarzenia kierujący pojazdem Ł. S. korzystał z ochrony ubezpieczeniowej z tytułu polisy obowiązkowego
ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, na podstawie umowy zawartej z
(...) S.A. w W..
(okoliczności bezsporne, akta szkody (...) S.A. k.51, postanowienie o umorzeniu śledztwa k.8-9)
W dacie zgonu P. T. miał 24 lata. Przed śmiercią zamieszkiwał wspólnie z ojcem G. T., był osobą samodzielną, miał
stałą pracę, spotykał się z dziewczyną. G. T. łączyły z synem normalne więzi, lubili ze sobą spędzać czas, jeździli na
ryby, na pokazy lotnicze. P. T. ukończył technikum lotnicze, posiadał też ukończony kurs spadochronowy, jego pasją
były lotnictwo i samochody. Pomagał często ojcu w garażu przy naprawach samochodu.
Odkąd P. T. zaczął się spotykać z dziewczyną, poświęcał jej więcej czasu aniżeli ojcu, łączące ich więzi uległy
naturalnemu rozluźnieniu. Nie mniej jednak wraz z rodziną spędzał wszystkie święta.
G. T. posiadał jeszcze jednego syna – starszego J. jednakże, z uwagi na wykonywany zawód kierowcy nie był on często
w domu, zaś więź rodzinna była luźniejsza.
(zeznania J. T. k.40-41, zeznania A. N. k.41-42, zeznania G. T. k.42-43 akta szkody (...) S.A. k.51)
Śmierć P. T. była traumatycznym przeżyciem dla G. T.. Do chwili identyfikacji zwłok nie był on w stanie uwierzyć,
że syn nie żyje. Miał on duży żal, odczuwał bezsilność, niemoc. Nie korzystał z pomocy psychologa, myśląc, iż sam
przezwycięży poczucie straty. W domu często płakał, sięgał również po alkohol, przy czym już wcześniej miał z nim
problemu. G. T. po śmierci syna miał również problemy ze snem, był bardziej wycofany, zmniejszył intensywność
kontaktów towarzyskich starając się jednak ich nie zrywać. W oczach sąsiadów wydawał się osobą przygnębioną.
Powód odwiedza cmentarz raz w tygodniu, nadal wspomina syna, aczkolwiek w jego życiu codziennym nie uwidacznia
się brak syna.
(zeznania J. T. k.40-41, zeznania A. N. k.41-42, zeznania G. T. k.42-43)
W toku likwidacji szkody (...) S.A. w W. przyznał G. T. w dniu 19 sierpnia 2015r. zadośćuczynienie za śmierć syna P.
T. w kwocie 13000,- zł odmawiając wypłaty ponad tę kwotę.
(akta szkody (...) S.A. k.51)
Ustalony stan faktyczny Sąd oparł o wskazane w jego poszczególnych częściach wiarygodne dowody.
W ocenie Sądu zasługiwały na atrybut wiarygodności dowody z dokumentów, w szczególności akta szkody złożone
przez stronę pozwaną. Dokumenty te nie były przedmiotem sporu, zaś zarówno ich forma jak i prawdziwość
stwierdzonych nimi treści nie budziły żadnych wątpliwości Sądu.
Wiarygodne były również zeznania J. T., A. N. i powoda G. T., które były spójne logiczne oraz wzajemnie się
potwierdzały. W ocenie Sądu w ich treści brak było oznak zatajania prawdy bądź konfabulacji.
Sąd zważył, co następuje:
W niniejszej sprawie powód wnosił o zasądzenie kwoty 67000,- zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w
związku ze śmiercią syna P. T..
Niewątpliwie śmierć syna powoda nastąpiła wskutek deliktu, którego sprawca Ł. S. również poniósł w nim śmierć. Nie
budziła także wątpliwości odpowiedzialność pozwanego za skutki tego zdarzenia, albowiem Ł. S. w chwili zdarzenia
korzystał z ochrony ubezpieczeniowej z tytułu polisy obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej
posiadaczy pojazdów mechanicznych, na podstawie zawartej umowy z (...) S.A. w W.. Od odpowiedzialności tej
pozwany nie uchylał się, wręcz ją potwierdzając, poprzez wypłatę odszkodowania i zadośćuczynienia powodowi oraz
jego żonie.
Z uwagi na to, że przedmiotowe zdarzenie jak i zgon P. T. nastąpiły przed wejściem w życie art. 446 § 4 k.c. dodanego
ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz.
731) która weszła w życie w dniu 3 sierpnia 2008 r., podstawą dochodzonego roszczenia był przepis art. 448 k.c.
w zw. z art. 24 § 1 k.c. Należy wskazać, iż zgodnie z utrwalonym i jednolitym orzecznictwem Sądu Najwyższego
najbliższemu członkowi rodziny przysługuje zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła
na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 03 sierpnia 2008r. (por. uchwałę Sądu najwyższego z dnia 22
października 2010r. III CZP 76/10 LEX nr 604152, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2011r. I CSK 621/10 LEX nr
848128 wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2010r. II CSK 248/10 LEX 7856881, uchwałę Sądu Najwyższego
- Izba Cywilna z dnia 13 lipca 2011 r. III CZP 32/11 OSNC 2012 nr 1, poz. 10, str. 59, Biul. SN 2011 nr 7, www.sn.pl,
OSP 2012 nr 3, poz. 32, str. 197, L.)
Nowelizacja art. 446 k.c. polegająca na dodaniu § 4 nie pozbawia, jak uznał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia
22 października 2010 r., najbliższych członków rodziny zmarłego możliwości dochodzenia zadośćuczynienia na
podstawie art. 448 k.c. także w wypadku, gdy czyn niedozwolony popełniony został przed dniem 3 sierpnia 2008 r.
Skutkiem nowelizacji jest możliwość dochodzenia przez nich tego roszczenia obecnie zarówno na podstawie art. 446 §
4 jak i 448 k.c., z tym, że na podstawie pierwszego z tych przepisów jest to prostsze z uwagi na ułatwienia dowodowe.
Przed nowelizacją zaś jedyną podstawę dla roszczenia o zadośćuczynienie stanowił art. 448 k.c. i to zarówno dla
najbliższych członków rodziny zmarłego jak i dla innych podmiotów.
W pierwszej kolejności należy wskazać, iż powód wykazał co do zasady zaistnienie przesłanek wskazanych w art. 448
k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c.. Niewątpliwie bowiem zmarły P. T. był dla niego osobą najbliższą, z którą łączyła go bliska
więź.
Nie negując, że prawo do więzi rodzinnych stanowi dobro osobiste członków rodziny, Sąd podziela stanowisko,
że nie każde więzi rodzinne zasługują na ochronę przewidzianą dla dóbr osobistych. Za dobra osobiste mogą być
uznane jedynie rzeczywiste i bliskie więzi emocjonalne łączące najbliższych członków rodziny. Innymi słowy ochrona
dobra osobistego jakim są więzi istniejące pomiędzy najbliższymi członkami rodziny, przysługuje wtedy, gdy te więzi
nie są abstrakcyjne i zostaną naruszone przez pozbawienie życia lub zdrowia. Stanowisko to znajduje oparcie w
orzecznictwie. W uchwale z dnia 13 lipca 2011 r. III CZP 32/11, Sąd Najwyższy wprost stwierdził, że nie każdą
wieź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie
powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy.
Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że w przypadku powoda więź podlegająca
ochronie niewątpliwie istniała. Świadczą o tym przede wszystkim zeznania samego powoda, ale również i jego drugiego
syna oraz sąsiada. Z zeznań tych wyraźnie wynika, iż P. T. zamieszkiwał wspólnie z powodem, spędzał z nim czas na
wyjazdach oraz pomagał mu w obowiązkach. Z uwagi na częstą nieobecność drugiego z synów G. T. liczył głównie na
swego syna P., to on mu pomagał przy naprawach samochodu, jak również jeździł z nim na ryby. Zeznania powoda
odnośnie syna są wyraźnie nacechowane silnymi emocjami. Powód płakał zeznając o zmarłym synu, co też potwierdza
istniejącą więź. Z drugiej zaś strony, zdaniem Sądu, łącząca powoda ze zmarłym synem więź nie była szczególnie i
wyjątkowo bliska, posiadali oni jednak różne zainteresowania, zaś zmarły poświęcał więcej czasu dziewczynie aniżeli
ojcu – potwierdza to swej relacji zarówno sam powód jak i jego drugi syn.
Należy przy tym podkreślić, że zadośćuczynienie ma charakter całościowy i obejmuje nie tylko obecne i przyszłe
cierpienia, ale i te, które już zaistniały, nawet wiele lat temu. Tym samym przepis art. 316 § 1 k.p.c. nie stanowi
przeszkody do uwzględnienia powództwa o zadośćuczynienie. Jeśli więc naruszenie dóbr osobistych doprowadzi
do powstania szkody niemajątkowej w postaci krzywdy, rozumianej jako ujemne następstwa w sferze przeżyć
psychicznych człowieka, to szkoda ta nie ulegnie wraz z upływem czasu jakiemuś unicestwieniu, a roszczenie o
zadośćuczynienie mające na celu jej zniwelowanie - wygaśnięciu. Na ogólnych zasadach roszczenie to jako majątkowe
podlega jedynie przedawnieniu. Dlatego póki roszczenie o zadośćuczynienie nie ulegnie przedawnieniu, to nadal
istnieje i może być zasadnie dochodzone. Sam fakt, że poszkodowany aktualnie funkcjonuje prawidłowo nie niweluje
zupełnie jego roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę spowodowaną śmiercią najbliższych członków rodziny,
ponieważ ocena, czy krzywda wystąpiła dotyczy całego okresu, a nie jedynie chwili orzekania. Długotrwałość skutków
naruszenia może jedynie wpływać na rozmiar przyznanej kwoty zadośćuczynienia. Z tych względów sam fakt
zasadności powództwa nie budził wątpliwości, kwestią do oceny nie mniej jednak, była kwota zadośćuczynienia
W judykaturze i doktrynie dość powszechnie przyjmuje się wyłącznie kompensacyjny charakter ochrony majątkowej
udzielanej pokrzywdzonemu i niedopuszczalność przypisywania jej funkcji represyjnych. Kompensata majątkowa ma
na celu przezwyciężenie przykrych doznań. Służyć temu ma nie tylko udzielenie pokrzywdzonemu należnej satysfakcji
moralnej w postaci uznania jego krzywdy wyrokiem sądu, ale także zobowiązanie do świadczenia pieniężnego, które
umożliwi pełniejsze zaspokojenie potrzeb i pragnień pokrzywdzonego lub wesprze realizację wskazanego przez niego
celu społecznego (por. uchwała SN z 8 grudnia 1973 r., III CZP 37/73, OSN 1974, nr 9, poz. 145; wyrok SN z 22 maja
1990 r., II CR 225/90, LEX nr 9030; wyrok SN z 11 lipca 2000 r., II CKN 1119/98, LEX nr 50884; wyrok SN z 18
listopada 2004 r., I CK 219/04, LEX nr 146356; a także A. Cisek (w:) E. Gniewek, Komentarz, 2008, art. 445, nb
3 i 23; J. Panowicz-Lipska, Majątkowa ochrona dóbr osobistych, Warszawa 1975, s. 68 i n.; M. Pazdan (w:) System
prawa prywatnego, t. 1, s. 1166 i 1169; Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania, 2008, nb 659, 663 i 664; M. Safjan
(w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2005, art. 445, nb 18; A. Szpunar, Przesłanki przewidzianego w art. 448 k.c.
zadośćuczynienia, PS 2002, nr 1, s. 15;)
Przepisy kodeksu cywilnego nie wskazują sposobu wyliczenia kwoty zadośćuczynienia oraz kryteriów, jakie Sąd
winien brać pod uwagę. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, iż wysokość przyznanego zadośćuczynienia ma
zrekompensować w całości doznaną krzywdę, a więc nie tylko doznany ból i cierpienie spowodowane śmiercią osoby
bliskiej, ale przede wszystkim przedwczesną utratę najbliższego członka rodziny jakim był syn powoda, która to strata
jest nieodwracalna w skutkach. Takie świadczenie ma również na celu zrekompensowanie poczucia osamotnienia, a
także pomóc w przezwyciężeniu przykrych doznań i wspierać realizację tych celów, które zostały udaremnione przez
negatywne doświadczenia. Przy czym Sąd ustalając wysokość zadośćuczynienia musi mieć indywidualne cechy każdej
sprawy. W niniejszej sprawie biorąc pod uwagę powyższe czynniki, jak również upływ czasu od powstania szkody oraz
długotrwałość negatywnych następstw śmierci syna, Sąd uznał, iż uwzględniając już wypłacone powodowi świadczenie
zasadnym jest przyznanie mu kwoty (...),- tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna.
Należy wskazać, iż powód stracił syna gdy ten już był dorosły i samodzielny, co prawda łączyła ich bliska więź
jednak, w tym okresie P. T. nie poświęcał już tyle czasu rodzicom, przeważnie czas spędzał z dziewczyną, co wyraźnie
potwierdzają zeznania samego powoda. Jakkolwiek również trauma związana ze śmiercią syna przemawiała za
przyznaniem powodowi zadośćuczynienia, to jednak nie w kwocie wskazanej w pozwie. Sąd nie negował istnienia
negatywnych odczuć powoda, jego poczucia bezsilności, straty oraz wiążących się z tym doznań, ale należy wskazać, że
powód sam potwierdził, że miał już wcześniej kłopoty z alkoholem, mimo wszystko nie korzystał z pomocy psychologa,
zaś w jego życiu codziennym nie uwidacznia się brak syna. Zatem pomimo niewątpliwie istniejących traumatycznych
przeżyć, w o cenie Sądu, powództwo było zasadne jedynie do kwoty 27000,- zł
O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w. uznając, iż pozwany już w dacie wydania decyzji w
przedmiocie przyznania powodowi zadośćuczynienia w kwocie 13000,- zł (19 sierpnia 2015r.) dysponował niezbędną
dokumentacją pozwalającą na wypłacenie mu pełnego zadośćuczynienia. Zatem od tej daty Sąd uznał roszczenie za
wymagalne, zaś od dnia następnego pozwany pozostawał w zwłoce.
Orzekając o kosztach Sąd oparł się o zasadę stosunkowego ich rozdzielenia opisaną w art. 100 k.p.c. uznając, iż strony
w prawie równym stopniu uległy przeciwnikom zatem najwłaściwszym będzie wzajemnie zniesienie kosztów procesu.