POSŁANIEC SERCA JEZUSOWEGO (czerwiec 2012).

Transkrypt

POSŁANIEC SERCA JEZUSOWEGO (czerwiec 2012).
12
POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO CZERWIEC 20
2012
1
kult Serca Jezusa
Jest taki kościół...
Jest taki kościół w stolicy, który wygląda, jakby
przeniesiono go wprost z Rzymu. Jest taka
świątynia, która – choć ogromna – nie przytłacza. Jest taka bazylika, w której miejsca nie
zabraknie dla nikogo.
Jeszcze na początku XX w. nikt nie
przypuszczał, że na Pradze, na rogu ulic
Kawęczyńskiej i Otwockiej, stanie monumentalna bazylika Najświętszego Serca Jezusowego. Okolica nie cieszyła się
dobrą sławą – brakowało szkół, pracy,
a nawet kanalizacji, mieszkańcy klepali
biedę, powszechnie zajmując się pijaństwem i kradzieżami. Carskie władze zakazywały budowy murowanych domów,
zatem warunki życiowe ludności pogarszały się nieustannie. W XIX w. cała Praga tworzyła jedną parafię skupioną wokół
kościoła na Skaryszewie, dopiero w 1885 r.
powstała kolejna – Matki Bożej Loretańskiej. To właśnie jej proboszczowi zawdzięczamy pierwszą drewnianą kaplicę
przy ul. Otwockiej, postawioną, aby ułatwić wiernym udział w nabożeństwach.
Rektorem kaplicy został ks. Alojzy Volkmer, bez którego zaangażowania i zapału
nie byłoby późniejszego kościoła.
Początki
W 1902 r. fragment Szmulowizny –
części Pragi leżącej na północ od dzisiejszego Dworca Wschodniego – wykupili
Maria i Michał Radziwiłłowie. Małżon-
28
CZERWIEC 20
12 POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO
2012
kowie słynęli z działalności charytatywnej: pomagali biednym, opiekowali się
zdjęcie: Marcin Paprocki
sierotami, organizowali akcje dobroczynne, fundowali kościoły. Ten najpiękniejszy, najbardziej reprezentacyjny, największy i najokazalszy stanął właśnie
przy ul. Kawęczyńskiej, w miejscu zwanym na cześć księcia Michałowem. Po
tajemniczej śmierci Michała Radziwiłła
księżna sama nadzorowała planowanie
świątyni. Odrzuciła pierwotne propozycje Stanisława Grochowicza, a zaaprobowała projekt Łukasza Wolskiego, wzorowany na rzymskiej Bazylice Świętego
Pawła za Murami, uznając go za imponujący i wielkomiejski. W 1908 r. przystąpiono do pierwszych prac i od razu
pojawiły się problemy. Teren okazał się
podmokły, fundamenty wypełniały się
wodą. Kościół postawiono więc na 850
palach wbitych w ziemię i nakrytych kilkumetrowej grubości betonową płytą.
Projekt
Kościół został pomyślany jako budynek dwupoziomowy. Do części górnej,
trójnawowej, prowadzą monumentalne schody. Korynckie kolumny w portyku nadają bazylice niemalże antyczny wygląd. Tympanon zdobi płaskorzeźba
Chrystusa otoczonego wiernymi. Ściany
obłożone są szlachetnym tynkiem imitującym piaskowiec. Do kościoła prowadzi troje drzwi. Wnętrze bazyliki, cho-
12
POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO CZERWIEC 20
2012
29
kult Serca Jezusa
papież Pius XI nadał tytuł bazyliki
mniejszej.
ciaż zmieniało się w ciągu lat, ciągle
robi ogromne wrażenie. Główną nawę
zamkniętą absydą prezbiterium oddzielają od naw bocznych 24 kolumny z różowego marmuru. Kolumny to zresztą
osobna historia – gdy okazały się za
krótkie do Bazyliki Świętego Pawła za
Murami, księżna zakupiła je do planowanej praskiej świątyni, po czym użyła wszystkich swoich wpływów, by
przewieźć je przez podwójną linię frontu I wojny. Każda z nich waży 12 ton
i wygląda imponująco.
Boczne nawy, również zakończone absydami, zdobią pilastry z głowicami korynckimi. Między nimi umieszczono stacje Drogi krzyżowej. Od strony ul. Siedleckiej znajduje się kaplica
Wspomożycielki Wiernych, początkowo
poświęcona św. Jozafatowi. W wysoko
umieszczonych oknach nawy głównej
zamontowano witraże, ołtarz otaczają
mozaiki z postaciami świętych. W latach 90. XX w. przybyła 65-metrowa
wieża zaprojektowana jeszcze w latach 20., a całkiem niedawno postawiono pomniki świętych Apostołów
Piotra i Pawła.
W 1911 r. erygowano parafię Najświętszego Serca Jezusa, 12 lat później
konsekrowano nową świątynię, której
30
CZERWIEC 20
12 POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO
2012
Maria Radziwiłłowa od początku
planowała nie tylko budowę świątyni,
ale też stworzenie ośrodka wychowawczego dla dzieci i młodzieży. Praga
bardzo takiego miejsca potrzebowała –
tym bardziej więc zależało księżnej na
oddanych i pełnych zapału duszpasterzach. Ponieważ osobiście poznała
św. Jana Bosko i jego salezjanów, pragnęła, by taką pracą zajęło się właśnie
to zgromadzenie. Po jej śmierci zgodnie z zapisami testamentu parafia przeszła w ręce salezjanów. Pierwszym proboszczem został ks. Antoni Hlond, rodzony brat prymasa Augusta Hlonda.
Już w 1933 r. przy bazylice powstało oratorium – miejsce, gdzie chłopcy
mogli się modlić, bawić, odrabiać lek-
Gianlorenzo Bernini, Ekstaza św. Teresy
zdjęcia: Marcin Paprocki
Nie tylko modlitwa
cje i po prostu spędzać czas pod okiem
opiekunów. Organizowano wycieczki,
mecze i zabawy, działała biblioteka
i teatr, zapewniano podwieczorek dla
najbiedniejszych. Chętnych były setki.
Współczesność
Dzisiejsza parafia Najświętszego
Serca Jezusowego liczy ok. 17 500 osób.
Zgodnie z wolą księżnej Radziwiłłowej
salezjanie pracują tu nadal, ciągle też istnieje Oratorium im św. Jana Bosko. Przy
bazylice działa duszpasterstwo akademickie, liczna grupa ministrantów i bielanek, Rodzina Radia Maryja, Żywy Różaniec, Współpracownicy Salezjańscy,
Saruel, Totus Tuus, Rycerze Jana Pawła II, chór Lira oraz wiele innych grup
i stowarzyszeń przeznaczonych dla
starszych, młodszych i całkiem małych.
Powoli świątynia staje się ośrodkiem
duszpasterstwa rodzin – organizowane
są comiesięczne Msze św. w ich intencji, szczególne błogosławieństwo otrzymują małżeństwa, dzieci i kobiety w stanie błogosławionym. Dużym zainteresowaniem parafian cieszy się piątkowa
adoracja Najświętszego Sakramentu
i różaniec odmawiany codziennie, a prowadzony przez Wspólnotę Żywego Różańca. Obchody Triduum Paschalnego oraz procesje pod względem oprawy
liturgicznej nie mają sobie równych.
Bazylika to także centrum kultury
na skalę więcej niż lokalną. Niemal co
miesiąc odbywają się tu imprezy kulturalne, czasem tak niezwykłe jak jedyny w Polsce koncert Jana Garbarka czy
Moi Brennan, występy zespołu Śląsk
i Mazowsze, koncerty organowe i bożonarodzeniowe. Świątynia tętni życiem
i jak sto lat temu, tak i dzisiaj stanowi
centralne miejsce tego rejonu Pragi.
Papież Pius XI powiedział kiedyś,
że bazylika jest najpiękniejszym kościołem w Polsce. Zapraszamy wszystkich czcicieli Serca Jezusa, by przekonali się o tym na własne oczy.
Tomasz Hardej
12
POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO CZERWIEC 20
2012
31