moja wielkopolska

V WOJEWÓDZKI KONKURS WIEDZY O REGIONIE
„MOJA WIELKOPOLSKA”
ETAP PISEMNY – 19 lutego 2013 r.
Miejsce na wpisanie kodu:
Czas rozwiązywania zadań: 45 minut
Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 110 punktów.
Powodzenia!
ZADANIE 1 – REJS WARTĄ
Wpisz nazwy miast, parku narodowego i parków krajobrazowych w kolejności ich występowania
na trasie rejsu rzeką Wartą od źródeł do ujścia (uwaga: wśród podanych nazw 1 miasto, 1 park
narodowy i 1 park krajobrazowy nie leżą nad Wartą). Strzałka określa kierunek biegu rzeki.
Za zadanie można otrzymać maksymalnie 12 punktów.
Źródło Warty → Uniejów →
miasto:...................................................................................................................................... →
miasto: ..................................................................................................................................... →
park krajobrazowy: ................................................................................................................. →
miasto: .................................................................................................................................... →
park krajobrazowy: ................................................................................................................. →
miasto: .................................................................................................................................... →
park krajobrazowy: ................................................................................................................. →
park narodowy: ....................................................................................................................... →
Poznań →
miasto: .................................................................................................................................... →
miasto: .................................................................................................................................... →
park krajobrazowy: ................................................................................................................. →
miasto: .................................................................................................................................... →
Gorzów Wielkopolski → ujście Warty.
MIASTA DO WYBORU:
Koło, Konin, Międzychód, Oborniki, Pyzdry, Szamotuły, Śrem, Wronki
PARKI NARODOWE DO WYBORU:
Drawieński Park Narodowy, Wielkopolski Park Narodowy
PARKI KRAJOBRAZOWE DO WYBORU:
Lednicki Park Krajobrazowy, Nadwarciański Park Krajobrazowy, Rogaliński Park
Krajobrazowy, Sierakowski Park Krajobrazowy, Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy
1
ZADANIE 2 – PALUSZEK I GŁÓWKA
Wyjaśnij znaczenie słów gwarowych. W tym celu połącz w pary nazwy gwarowe z nazwami
w języku literackim. Odpowiedzi zapisz w tabeli. Za zadanie można otrzymać maksymalnie
6 punktów.
JĘZYK LITERACKI:
A - kark
B - noga
C - nos
D - policzek
E - twarz
F - ząb
GWARA:
1 - baka
2 - gnyk
3 - kieloch
4 - kluber
5 - szkieta
6 - sznupa
1
2
3
4
5
6
ZADANIE 3 – NA WIELKOPOLSKIM STOLE
Spośród wymienionych poniżej potraw wybierze te, które są charakterystyczne dla tradycyjnej
kuchni wielkopolskiej. Ich nazwy wpisz do tabeli. Następnie każdej wybranej potrawie
przyporządkuj właściwy opis. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 14 punktów.
POTRAWY:
bajgle
bambrzok
cebularz
fafernuchy
gzik ze sznytlochem
Nazwa potrawy
kartacze
kiszka ziemniaczana
kluchy na łachu
kulebiak
parzybroda
plendze
sękacz
ślepe ryby
szagówki
Oznaczenie literowy opisu
OPISY POTRAW:
A. Zupa z kapusty włoskiej.
B. Gęsta zupa z ugotowanych ziemniaków.
C. Gotowane na parze pyzy drożdżowe, podawane do tłustych mięs i sosów.
D. Twaróg ze śmietaną i szczypiorkiem podawany jako dodatek do ziemniaków.
E. Placki ziemniaczane smażone na oleju, podawane z cukrem, kwaśną śmietaną lub cebulką.
F. Kluski z gotowanych ziemniaków znane w Polsce jako kopytka. Gwarowa nazwa wiąże się
ze sposobem krojenia klusek ukośnie, czyli na szagę.
G. Placek z utartych i odcedzonych ziemniaków z dodatkiem mąki. Po upieczeniu na jego
powierzchni robi się otwory, w których umieszcza się kawałki słoniny.
2
ZADANIE 4 – MIASTA
Na terenie województwa wielkopolskiego znajdują się cztery miasta na prawach powiatu
(tzw. powiaty grodzkie). Nazwy tych miast wybierz spośród podanych poniżej i uszereguj w tabeli
według liczby ludności (1 – miasto o największej liczbie ludności, 4 – miasto o najmniejszej
liczbie ludności). Za zadanie można otrzymać maksymalnie 8 punktów.
Miasto
1
2
3
4
MIASTA DO WYBORU:
Gniezno, Kalisz, Konin, Leszno, Ostrów Wielkopolski, Poznań, Września
ZADANIE 5 – HERBY
Przy każdym herbie wpisz nazwę miasta, którego dany herb jest symbolem. Nazwy miast wybierz
spośród podanych poniżej (uwaga: 2 miasta nie pasują do żadnego herbu). Za zadanie można
otrzymać maksymalnie 6 punktów.
MIASTO:
………………………
MIASTO:
…………………….
MIASTO:
…………………….
MIASTO:
………………………
MIASTO:
…………………….
MIASTO:
…………………….
MIASTA DO WYBORU:
Dąbie, Gniezno, Kalisz, Koło, Murowana Goślina, Poznań, Puszczykowo, Słupca
3
ZADANIE 6 – KRZYŻÓWKA Z UTWOREM
Rozwiąż krzyżówkę, a następnie odpowiedz na dwa pytania dotyczące hasła głównego utworzonego przez
litery w wyróżnionych kratkach. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 20 punktów.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Poznańskie …. – znany chór chłopięco-męski kierowany przez wiele lat przez prof. Stuligrosza.
Nazwa szwedzkiego najazdu na Rzeczypospolitą w połowie XVII wieku.
Najbardziej charakterystyczny dla Wielkopolski instrument muzyczny.
Imię pierwszego koronowanego w Gnieźnie króla Polski.
Tumski lub Lednicki; dawna nazwa śródlądowej wyspy.
Noszą imiona trzech braci, słynie z nich Rogalin.
Muzeum na wolnym powietrzu. W Wielkopolsce tego typu placówki znajdują się między innymi
w Dziekanowicach, Osieku nad Notecią i Wolsztynie.
Był nim z zawodu Marcin Rożek.
Ostatnia zabawa taneczna w karnawale odbywająca się we wtorek przed środą popielcową.
Powstały w sąsiedztwie kopalni węgla brunatnego, noszą nazwy „Pątnów”, „Adamów”, „Konin”.
Podczas pielgrzymek do ojczyzny odwiedził w Wielkopolsce między innymi Gniezno i Poznań.
Wczesnośredniowieczna siedziba książęca z kaplicą (m. in. w Poznaniu i Gieczu).
Województwo sąsiadujące z wielkopolskim od zachodu.
Potomkowie niemieckich kolonistów z Bawarii, których pierwsza fala osiedliła się
w podpoznańskich wsiach w 1719 roku.
Nazwa miejscowości, w której znajduje się dom Arkadego Fiedlera, obecnie częściowo
przekształcony w Muzeum – Pracownię Literacką.
Szlak .... – przebiegający przez Wielkopolskę szlak handlowy łączący kraje basenu Morza
Śródziemnego z południowym wybrzeżem Bałtyku.
Styl architektoniczny nazywany stylem ostrych łuków.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
4
HASŁO GŁÓWNE: ………………………………………………………………….…………….
Jak nazywa się autor utworu literackiego, którego tytuł stanowi główne hasło krzyżówki?
Odpowiedź: ……………………………………………………………………………...…………
W jakim wielkopolskim mieście znajduje się muzeum poświęcone autorowi utworu literackiego,
którego tytuł stanowi główne hasło krzyżówki?
Odpowiedź: ……………………………………………………………………………...…………
ZADANIE 7 – DZIAŁANIA WOJENNE
Obok podanych dat wpisz litery odpowiadające odpowiednim opisom działań wojennych oraz
cyfry odpowiadające opisom konkretnych, reprezentatywnych wydarzeń. Za zadanie można
otrzymać maksymalnie 16 punktów.
Data
wydarzenia
1038 r.
1331 r.
1383 r.
1655 r.
1848 r.
1863 r.
1919 r.
1942 r.
Nazwa działań wojennych
Opis konkretnego wydarzenia
NAZWY DZIAŁAŃ WOJENNYCH DO WYBORU:
A. II wojna światowa,
B. najazd Krzyżaków,
C. najazd księcia czeskiego Brzetysława,
D. potop szwedzki,
E. powstanie styczniowe,
F. powstanie wielkopolskie,
G. wielkopolska „Wiosna Ludów”,
H. wojna domowa Grzymalitów z Nałęczami.
OPISY KONKRETNYCH WYDARZEŃ DO WYBORU:
1. akcja dywersyjna o kryptonimie „Bollwerk” (spalenie magazynów na terenie portu
rzecznego w Poznaniu),
2. bitwa pod Ignacewem,
3. bitwy pod Miłosławiem i Sokołowem,
4. kapitulacja wielkopolskiego pospolitego ruszenia pod Ujściem,
5. pierwsza wzmianka o użyciu artylerii na ziemiach polskich (podczas walk o Pyzdry),
6. potyczki pod Pyzdrami i Zaniemyślem,
7. walki pod Szubinem, Rawiczem i Zbąszyniem, zdobycie lotniska Ławica w Poznaniu,
8. zniszczenie grodów w Gnieźnie, Poznaniu i Gieczu.
5
ZADANIE 8 – WALORY WODNE PARKÓW KRAJOBRAZOWYCH
Uzupełnij tabelę, wpisując obok opisu obiektu hydrologicznego jego nazwę oraz nazwę parku
krajobrazowego, na terenie którego się znajduje. Nazwy obiektów hydrologicznych oraz nazwy
parków krajobrazowych wybierz spośród podanych poniżej (uwaga: 1 nazwa obiektu
hydrologicznego oraz 1 nazwa parku krajobrazowego nie pasuje do żadnego opisu). Za zadanie
można otrzymać maksymalnie 16 punktów.
Opis obiektu hydrologicznego
Nazwa obiektu
hydrologicznego
Park krajobrazowy
Kompleks wielkopowierzchniowych
stawów rybnych, znanych z hodowli
karpia.
Duże jezioro, nad którego brzegami
znajduje się Wielkopolski Park
Etnograficzny.
Jezioro stanowiące jedyną
kryptodepresję w Wielkopolsce.
Duże jezioro położone na pograniczu
Wielkopolski i Kujaw, stanowiące
kolebkę dynastii Piastów. Swoją siedzibę
nad nim miał legendarny Popiel.
Rzeka, której dolina została objęta
ochroną rezerwatową. W jej wodach
odnotowano występowanie rzadkiego
minoga strumieniowego.
Śródleśne jezioro w ostatniej fazie
zarastania, otoczone zbiorowiskami
roślinności bagiennej i torfowiskowej.
Znajduje się tu największe w
Wielkopolsce skupisko kłoci
wiechowatej. Objęte ochroną
rezerwatową.
Rzeka, która w czasie wezbrań i powodzi
zalewa znaczne powierzchnie łąk i
pastwisk w Pradolinie WarszawskoBerlińskiej.
Jedno z większych jezior Wielkopolski,
o urozmaiconej linii brzegowej. Leży nad
nim znany ośrodek wypoczynkowy w
Skorzęcinie
OBIEKTY WODNE DO WYBORU:
Jezioro Drążynek, jezioro Gopło, jezioro Lednica, jezioro Niedzięgiel, Jezioro Śremskie,
Kamionka, stawy w dolinie Baryczy, Torfowisko Rzecińskie, Warta
PARKI KRAJOBRAZOWE DO WYBORU:
Lednicki Park Krajobrazowy, Nadgoplański Park Tysiąclecia, Nadwarciański Park
Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Dolina Baryczy, Park Krajobrazowy im. gen.
D. Chłapowskiego, Park Krajobrazowy Promno, Powidzki Park Krajobrazowy, Pszczewski Park
Krajobrazowy, Sierakowski Park Krajobrazowy
6
ZADANIE 9 – SZLAK PIASTOWSKI
Dopasuj opisy wybranych atrakcji turystycznych, położonych na Szlaku Piastowskim do nazw
miejscowości (miejsc), w których się znajdują (uwaga: 1 miejscowość nie pasuje do żadnego
opisu). Za zadanie można otrzymać maksymalnie 6 punktów.
Opis atrakcji turystycznej
Ostrów Tumski z bazyliką archikatedralną i reliktami
pierwszej katedry na ziemiach polskich
park miniatur obiektów historycznych
grodzisko wraz z ruinami palatium z przyległą
kaplicą, położone na wyspie na jeziorze
Archikatedra oraz Muzeum Początków Państwa
Polskiego
Mysia Wieża – pozostałość gotyckiego zamku,
położona na półwyspie na jeziorze
grodzisko wraz z fundamentów palatium i przyległej
kaplicy, usytuowane przy niewielkiej rzece
Miejscowość (miejsce)
MIEJSCOWOŚCI (MIEJSCA) DO WYBORU:
Giecz, Gniezno, Kruszwica, Ostrów Lednicki, Pobiedziska, Poznań, Wolsztyn
ZADANIE 10 – MUZEA I SKANSENY W PARKACH KRAJOBRAZOWYCH
Uzupełnij tabelę wpisując obok nazw muzeów i skansenów, położonych na terenie parków
krajobrazowych, nazwy miejscowości, w których się znajdują. Miejscowości wybierz spośród
podanych poniżej (uwaga: 1 miejscowość nie pasuje do żadnego opisu). Za zadanie można
otrzymać maksymalnie 6 punktów.
Muzeum lub skansen
Muzeum im. Adama Mickiewicza
Muzeum Regionalne w zabudowaniach klasztoru
franciszkanów
Miejscowość
Muzeum – Zamek Opalińskich
Pałac – Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu
Skansen Archeologiczny
Wielkopolski Park Etnograficzny
MIEJSCOWOŚCI DO WYBORU:
Dziekanowice, Kórnik, Mrówki, Pyzdry, Rogalin, Sieraków, Śmiełów
ORGANIZATOR KONKURSU:
Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1 w Poznaniu,
Zespół Szkół Odzieżowych im. Władysława Reymonta w Poznaniu oraz Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
w Poznaniu.
PATRONAT MEDIALNY:
Portal edukacji ekologicznej ZielonaLekcja.pl
Konkurs został dofinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Poznaniu
7