Serwis inwestycyjny styczeń 2016
Transkrypt
Serwis inwestycyjny styczeń 2016
VALARTIS BANK USŁUGI W ZAKRESIE INWESTYCJI NIEMIECKI ANGIELSKI WŁOSKI TURECKI ROSYJSKI CHIŃSKI ARABSKI CZESKI POLSKI www.valartisbank.com Valartis Bank (Liechtenstein) AG LIECHTENSTEIN Valartis Bank (Liechtenstein) AG Schaaner Strasse 27 FL-9487 Gamprin-Bendern Księstwo Liechtenstein Tel. +423 265 56 56 Faks +423 265 56 99 [email protected] WIEDEŃ Valartis Bank (Austria) AG Rathausstrasse 20 A-1010 Wien (Wiedeń) Austria Tel. +43 57789 Faks +43 57789 200 [email protected] ZURYCH Valartis Advisory Services SA St. Annagasse 18 CH-8001 Zurych Szwajcaria Tel. +41 43 336 81 11 Faks +41 43 336 81 00 GENEWA Valartis Advisory Services SA 2–4 place du Molard CH-1211 Genewa 3 Szwajcaria Tel. +41 22 716 10 00 Faks +41 22 716 10 01 Valartis Group AG Blegistrasse 11a CH-6340 Baar ZG Tel. +41 41 760 70 20 Faks +41 41 760 70 19 www.valartisgroup.ch www.valartisbank.com www.valartisbank.com ABLASSER Sandra, Account Opening ALLES Irina, International Sales AYAZ Ercan, International Sales BADER Peter, Institutional Clients BÁNFI Dóra, International Sales BAYER Eva-Maria, Internal Audit BOUKAL Robert, Private Clients - Slovakia & Czech Republic CIL Sena, Payment Transactions DELAVIER Matthias, International Sales DRESCHER Marc, Loans DÜSEL Rahel, Institutional Clients EMER Metin, International Sales EMERING Carole, Payment Transactions FEDERSPIEL Markus, Institutional Clients FEIX Alexander, Private Clients - Slovakia & Czech Republic FLEISCH Katharina, Institutional Clients FOLTA Barbara, Institutional Clients FORSTER Philipp, Trading FRICK Joel Jan, Trading FRITZ Mechtild, Payment Transactions FRITZ Lisa-Marie, Account Opening FUSSENEGGER Julia, Account Opening GANAHL Barbara, Reception GAO Yun, International Sales GASSER Michele, Assistant to the Board GÖTZE Martin, Institutional Clients GRABHER Katharina, Marketing GSTACH Günter, Loans GULUA Beniamin, Institutional Clients HAID Carmen, Institutional Clients HAJDOVA Marketa, International Sales HETZENECKER Fritz, Private Clients - Middle & Western Europe HIDASI Beata, International Sales HUBER Rolf, IT INSAM Andreas, Managing Board JAUG Sanja, Private Clients - Central Europe KAUFMANN Nadja, Assistant to the Board KAYAR Canan, International Sales KLEINGÜNTHER Julia, Institutional Clients KOCAHAN Azime, International Sales KÖHLER Olaf, Custodian Investment Funds KÜNG Christoph, Asset Management LACKINGER Gerhard, Managing Board LAIOS Nora, Institutional Clients LOOSE Holger, International Sales LUDESCHER Anzhelika, International Sales LUDESCHER Thomas, Trading LUO Fang, International Sales MARCIELLO Pasquale, Asset Management MARTE Julia, Accounting & Controlling MARTIN Gabriele, Compliance, Legal & Tax MEIER Paulina, Reception MELAY Ivan, International Sales MOSTEPAN Matylda, International Sales MOXON Chester, IT MUNGAN Ümmühan, International Sales MUSTER Markus, IT NÄF Christian, IT OGORODNICIUK Aliona, Institutional Clients OHNEBERG Claudia, Custodian Investment Funds OUSCHAN Isabel, Institutional Clients PAPIRTYTE Agne, Institutional Clients PÖSCHL Markus, Compliance, Legal & Tax RATZ Stefan, Institutional Clients REICHART Norbert, Private Clients - Central Europe RHOMBERG Manuela, Reception RINDERER Alexander, Institutional Clients ROSENBOOM Tatjana, International Sales SPALT Tobias, Private Clients - Central Europe STIER Stefan, Compliance, Legal & Tax SVARTSEVICH Laura, International Sales THALER Ramona, Payment Transactions THÖNY Isabella, Compliance, Legal & Tax THURNER Stefanie, Compliance, Legal & Tax TSCHABRUN Lukas, Compliance, Legal & Tax TURKIC Nermina, Private Clients - Central Europe UNTERKIRCHER Markus, IT USEINI Serif, Settlement VEDUNOVA Julia, International Sales VOLGGER Andreas, Settlement VUSER Darko, Private Clients - Central Europe WELTE Markus, IT WERLE Bettina, Account Opening WOHLWEND Marion, Institutional Clients ZAJAC Peter, Institutional Clients ZANINI Silvia, Private Clients - Middle & Western Europe ZIMMERMANN Desiree, Compliance, Legal & Tax www.valartisbank.li ZASTRZEŻENIA PRAWNE Niniejsza publikacja oparta jest na ogólnie dostępnych źródłach, których nie mogliśmy zweryfikować, lecz które uważamy za wiarygodne. Analizy i komentarze zostały nam częściowo udostępnione przez Vorarlberger Landes- und Hypothekenbank AG. Biuro maklerskie przekazuje nasze niewiążące opinie na temat rynku i produktów na dzień ich sporządzenia, nie zważając na nasz ewentualny udział w tychże produktach. Opinie te nie muszą być kompletne ani bezstronne. Niniejsza publikacja nie zastępuje osobistego doradztwa. Ma ona wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi oferty kupna ani sprzedaży. W celu uzyskania aktualnych informacji na temat konkretnych możliwości inwestycyjnych oraz indywidualnych porad inwestycyjnych należy zwrócić się do doradcy inwestycyjnego. 1. PUNKT WIDZENIA STYCZEŃ 2016 1.1. PRZEBUDZENIE PRZEBUDZENIE FED FED – – STOPY STOPY 1.1. PROCENTOWE PODWYŻSZONE! PROCENTOWE PODWYŻSZONE! Pierwszy krok krok za za nami nami Pierwszy Przez długi czas sytuacja przypominała przypominała „czekanie „czekanie na na Przez długi czas sytuacja Godota”. I w końcu jednak nadeszła – pierwsza poGodota”. I w końcu jednak nadeszła – pierwsza podwyżka stóp stóp procentowych procentowych przez przez System System Rezerwy Rezerwy FeFedwyżka deralnej od prawie dziewięciu lat. Federalny Komitet ds. deralnej od prawie dziewięciu lat. Federalny Komitet ds. Otwartego Rynku (FOMC) Systemu Rezerwy Federalnej Otwartego Rynku (FOMC) Systemu Rezerwy Federalnej ogłosił w w środę, środę, że że docelowy docelowy poziom poziom stóp stóp procentowych procentowych ogłosił dla depozytów jednodniowych powinien wahać się się w w dla depozytów jednodniowych powinien wahać przyszłości między 0,25% a 0,50%. Jak można było przyszłości między 0,25% a 0,50%. Jak można było oczekiwać, jest jest to to pierwszy pierwszy ostrożny ostrożny krok krok o o 25 25 punktów punktów oczekiwać, bazowych w górę. Aby zapewnić możliwie jak bazowych w górę. Aby zapewnić możliwie jak najbardziej łagodne przejście z nadzwyczajnej i wieloletnajbardziej łagodne przejście z nadzwyczajnej i wieloletniej fazy fazy zerowych zerowych stóp stóp w w cykl cykl podwyżek, podwyżek, Fed Fed już już niej wcześniej dobrze przygotował ten krok i uspokoił rynki wcześniej dobrze przygotował ten krok i uspokoił rynki oświadczeniem o o podwyżce podwyżce stóp stóp procentowych. procentowych. W W oświadczeniem gruncie rzeczy ogłoszenie wyłącznie stopniowych gruncie rzeczy ogłoszenie wyłącznie stopniowych ii zależnych od od danych danych kolejnych kolejnych zmian zmian stóp stóp procenprocenzależnych towych, mogących mieć wpływ na zmiany inflacji, towych, mogących mieć wpływ na zmiany inflacji, zapewniło rozważną reakcję uczestników rynku. Pozapewniło rozważną reakcję uczestników rynku. Podczas gdy oprocentowanie 2-letnich obligacji skardczas gdy oprocentowanie 2-letnich obligacji skarbowych przełamało przełamało pułap pułap 1% 1% w w pozycji pozycji krótkiej, krótkiej, oprooprobowych centowanie w pozycji długiej nawet nieco spadło. centowanie w pozycji długiej nawet nieco spadło. Obecnie oprocentowanie oprocentowanie 10-letnich 10-letnich obligacji obligacji ameameObecnie rykańskich kształtuje się na poziomie 2,26%, przy czym rykańskich kształtuje się na poziomie 2,26%, przy czym krótko przed przed podwyżką podwyżką jeszcze jeszcze 4 4 punkty punkty bazowe bazowe wyżej. wyżej. krótko Działania Systemu Rezerwy Federalnej nie wywołały Działania Systemu Rezerwy Federalnej nie wywołały także paniki paniki na na rynkach rynkach akcji. akcji. Wręcz Wręcz przeciwnie, przeciwnie, indeks indeks także S&P 500 w dniu ogłoszenia podwyżki wzrósł o prawie S&P 500 w dniu ogłoszenia podwyżki wzrósł o prawie 1,5% przede przede wszystkim wszystkim w w konsekwencji konsekwencji opublikowania opublikowania 1,5% oświadczenia Komitetu ds. Otwartego Rynku. oświadczenia Komitetu ds. Otwartego Rynku. Kształt wykresu wykresu „dot-plot” „dot-plot” sygnalizuje sygnalizuje „łagodną” „łagodną” Kształt podwyżkę stóp procentowych – ale w dalszym ciągu podwyżkę stóp procentowych – ale w dalszym ciągu istnieje potencjał do rozczarowania istnieje potencjał do rozczarowania W projekcjach projekcjach członków członków FOMC FOMC pojawiły pojawiły się się jedynie jedynie W marginalne zmiany. Mimo to wykres „dot-plot” służył jako marginalne zmiany. Mimo to wykres „dot-plot” służył jako instrument sygnalizujący rynkom, że krzywa podstainstrument sygnalizujący rynkom, że krzywa podstawowej stopy stopy procentowej procentowej powinna powinna mieć mieć bardzo bardzo płaski płaski wowej kształt. Podczas gdy nie zmieniła się mediana projekcji kształt. Podczas gdy nie zmieniła się mediana projekcji w odniesieniu odniesieniu do do średniej średniej wartości wartości docelowego docelowego poziomu poziomu w stóp procentowych w 2016 r. (w dalszym ciągu 1,375%), stóp procentowych w 2016 r. (w dalszym ciągu 1,375%), spadły oczekiwania oczekiwania co co do do odpowiedniego odpowiedniego ich ich poziomu poziomu spadły docelowego w 2017 r. i 2018 r., odpowiednio do 2,375% docelowego w 2017 r. i 2018 r., odpowiednio do 2,375% (spadek o 25 punktów bazowych) i 3,25% (spadek o (spadek o 25 punktów bazowych) i 3,25% (spadek o 12,5 punktów bazowych). Mimo to zauważamy, że ocze12,5 punktów bazowych). Mimo to zauważamy, że oczekiwania uczestników uczestników rynku rynku co co do do ścieżki ścieżki podstawowej podstawowej kiwania stopy procentowej, w oparciu o notowania kontraktów stopy procentowej, w oparciu o notowania kontraktów terminowych Fed Fed Funds, Funds, w w dalszym dalszym ciągu ciągu wydają wydają się się za za terminowych niskie. Kształtują się one zdecydowanie poniżej projekcji niskie. Kształtują się one zdecydowanie poniżej projekcji FOMC, które które obecnie obecnie uwzględniają uwzględniają cztery cztery kolejne kolejne zmizmiFOMC, any stóp procentowych w 2016 r., a także poniżej nasany stóp procentowych w 2016 r., a także poniżej naszych oczekiwań oczekiwań trzech trzech kolejnych kolejnych zmian zmian w w nadchonadchozych dzącym roku. Sytuacja taka skrywa, na przekór całej dzącym roku. Sytuacja taka skrywa, na przekór całej ostrożności Fed, pewien potencjał do rozczarowania ostrożności Fed, pewien potencjał do rozczarowania inwestorów, połączony połączony zz rosnącym rosnącym oprocentowaniem oprocentowaniem inwestorów, (przykładowo, przewidujemy, że oprocentowanie 2(przykładowo, przewidujemy, że oprocentowanie 2letnich obligacji będzie równe 1,8% pod koniec 2016 r. letnich obligacji będzie równe 1,8% pod koniec 2016 r. (wzrost o 80 punktów bazowych). (wzrost o 80 punktów bazowych). Krzywa bieżących bieżących stóp stóp swap swap euro euro zz krzywą krzywą kontrakkontrakKrzywa tów forward tów forward Brak zakłóceń zakłóceń na na rynkach rynkach obligacji obligacji – – oprocentowaoprocentowaBrak nie 10-letnich obligacji amerykańskich lekko spadło spadło nie 10-letnich obligacji amerykańskich lekko po ogłoszeniu podwyżki po ogłoszeniu podwyżki Wykres „dot-plot” „dot-plot” Komitetu Komitetu ds. ds. Otwartego Otwartego Rynku Rynku Wykres sygnalizuje „łagodną” podwyżkę stóp procentowych sygnalizuje „łagodną” podwyżkę stóp procentowych INWESTYCJE BANKU BANKU VALARTIS VALARTIS || STYCZEŃ STYCZEŃ 2016 2016 R. R. || 1 1 INWESTYCJE Zagraniczni inwestorzy wyprzedają amerykańskie obligacje skarbowe Nie podzielamy obaw, że w zapoczątkowanym ostatnio cyklu podwyżek ponownie dojdzie do tak zwanej „zagadki” podobnie jak w ostatniej fazie rosnących stóp procentowych w latach 2004-2006. Jako czynnik ryzyka w odniesieniu do amerykańskich obligacji skarbowych należy w tym kontekście wymienić w szczególności ich wyprzedaż przez inwestorów zagranicznych. W bieżącym tygodniu opublikowano dane za październik, które dodatkowo potwierdzają szacunki. Jeszcze nigdy w historii inwestorzy spoza USA nie pozbyli się tak wielu obligacji jak w ciągu poprzedniego miesiąca. Zgodnie z dokładnymi danymi sprzedaż netto wyniosła 55,2 mld dolarów amerykańskich. Jednocześnie rekordowo wysoki stan papierów spadł z 6.217 mld dolarów amerykańskich w styczniu do 6.046 mld dolarów amerykańskich obecnie. Z drugiej strony potencjał do wzrostu oprocentowania jest, naszym zdaniem, ograniczony, biorąc pod uwagę płaską krzywą podstawowej stopy procentowej w przyszłości. Górną granicę stanowi przeciętna wartość zmian stóp procentowych w konsekwencji podwyżek stóp procentowych w latach 1994, 1999 i 2004. Wobec powyższego przewidujemy, że pod koniec 2016 r. oprocentowanie 10-letnich obligacji amerykańskich będzie równe 2,8% przy uwzględnieniu bieżącego poziomu 2,24%. Zamykanie funduszy hedgingowych jako pożywka dla proroków zwiastujących krach Podsumowując, swoją decyzją i jej uzasadnieniem Fed osiągnął wzorowy kompromis i może być zadowolony z „dość łagodnego zacieśniania polityki pieniężnej”, biorąc pod uwagę reakcje rynków. Tym samym zadowoleni są, przynajmniej początkowo, ci, którzy tęsknili za normalizacją i wydaniem pozytywnego dla koniunktury sygnału przez Fed. Z drugiej strony ekonomiści z FOMC oddali też sprawiedliwość tym, którzy byli sceptycznie nastawieni do podwyżki stóp procentowych, wydając jednoznaczne ogłoszenie, że nie chodzi o „normalny” cykl podwyżek stóp procentowych. W tygodniu, w którym w zasadzie wszyscy wydawali się zadowoleni, nie stracili nawet notoryczni prorocy przewidujący krach. Od końca ubiegłego tygodnia mogą oni świętować zamrożenie wypłat z dwóch amerykańskich funduszy hedgingowych (i zamknięcie trzeciego funduszu). Obecną sytuację można porównać do sytuacji przed wybuchem kryzysu finansowego, kiedy Bear Stearns musiał ogłosić upadłość funduszu ustrukturyzowanego i funduszu ABS. 2 | STYCZEŃ 2016 R. | INWESTYCJE BANKU VALARTIS Stopy Fed Funds, ścieżka zmian podstawowej stopy procentowej w oparciu o rynek. Oczekujemy drugiej podwyżki stóp procentowych w marcu 2016 r. W październiku zagraniczni inwestorzy sprzedali tak dużą liczbę amerykańskich obligacji skarbowych (netto) jak nigdy wcześniej Coraz mniej widoczne spłaszczanie się krzywej amerykańskich obligacji skarbowych powinno utrzymać się na średnim poziomie w 2016 r. mimo podwyżki stóp procentowych (na wykresie: w porównaniu do lat 2004-2006) Mając na uwadze zaburzenia na rynku związane z amerykańskimi funduszami hedingowymi o wysokich stopach zwrotu, nie możemy wykluczyć zaistnienia reakcji łańcuchowej w kolejnych segmentach rynku, ale odważamy się jednak zaprzeczyć. Sytuacja w 2015 r. przedstawia się zasadniczo inaczej niż jeszcze osiem lat temu. Obecnie chodzi o produkty „standardowe”, tj. fundusze, które w pierwszej kolejności inwestowały w klasyczne papiery wartościowe o bardzo wysokim ryzyku niewypłacalności. Wycena w takim przypadku nie jest także całkowicie prosta, w szczególności ze względu na bardzo słabą płynność rynkową w tym segmencie. Papiery te nie mają jednak charakteru „czarnej skrzynki” jak papiery, które przyczyniły się do zaistnienia ostatniego kryzysu finansowego (ustrukturyzowane produkty typu subprime), nie mają też charakteru ogromnej dźwigni za pomocą niezliczonej liczby transakcji pochodnych. Oprócz tego nie należy zapominać o kolejnych zmianach w architekturze ogólnoświatowego systemu finansowego w obszarze regulacji, mechanizmów realizacji, pomocy udzielanej przez banki centralne w sytuacjach kryzysowych i wielu innych. Bez wątpienia takie negatywne wydarzenia na nerwowym rynku będą także w nadchodzącym roku prowadzić do krótkookresowych, istotnie podwyższonych wahań, w dalszym ciągu nie dostrzegamy przełamania zasadniczo umiarkowanie dodatnich trendów. W dalszym ciągu stabilny indeks klimatu gospodarczego w ifo w Niemczech Powyższe obowiązuje także przy spojrzeniu na rozwój koniunktury gospodarczej. Po tym, jak cała uwaga w tym tygodniu skierowana była zasadniczo na Stany Zjednoczone i decyzję Systemu Rezerwy Federalnej, nie możemy z oczu całkowicie stracić tego, co dzieje się po tej stronie Atlantyku. Przykładowo, tym razem zabrakło większych niespodzianek przy publikacji wskaźników koniunktury gospodarczej Markit dla strefy euro. Indeks dla przemysłu przetwórczego lekko wzrósł w grudniu do 53,1 (z 52,8), podczas gdy jego odpowiednik dla sektora usług nieco spadł (z 54,2 do 53,9). Oba wskaźniki pozostają tym samym bez zmian istotnie powyżej progu 50, który wyznacza strefę ekspansji gospodarki. Należy także wspomnieć o indeksie klimatu gospodarczego ifo, który z grudniowym wynikiem 108,7 kształtował się nieco poniżej poziomu z poprzedniego miesiąca (109), w dalszym ciągu wskazując jednak na trwałe tempo wzrostu gospodarczego. Oprocentowanie obligacji federalnych nieco spadło po lekkim rozczarowaniu, pozostając nie- wiele poniżej progu 0,60%. Po przedwczorajszej decyzji Systemu Rezerwy Federalnej obligacje podążyły lekko spadającym trendem 10-letnich amerykańskich obligacji skarbowych. Mimo coraz wyraźniejszego rozdźwięku między działaniami ECB (przedłużenie programu wykupu papierów dłużnych QE, obniżenie stopy dla depozytów o 10 punktów bazowych) i Fed dostrzegamy tylko ograniczone możliwości do zwiększania się różnicy w oprocentowaniu papierów po obu stronach Atlantyku. Niemcy. Indeks klimatu gospodarczego ifo lekko w dół w grudniu, w dalszym ciągu wskazuje jednak na stabilne tempo wzrostu gospodarczego Różnica w oprocentowaniu po obu stronach Atlantyku mimo rozbieżności w stanowiskach banków centralnych, prognozy na 2016 r. zakładają jedynie niewielki potencjał do zwiększania się różnicy Różnica w oprocentowaniu 10-letnich amerykańskich obligacji skarbowych i niemieckich obligacji federalnych o odpowiednim terminie wykupu powinna ustabilizować się na poziomie 1,8% punktu w 2016 r. Obecnie wynosi 1,6% punktu. Działania Fed powinny doprowadzić do wyższego poziomu na koniec 2016 r. także w przypadku niemieckich obligacji federalnych. INWESTYCJE BANKU VALARTIS | STYCZEŃ 2016 R. | 3 2. STRATEGIA 2.1. NIEMCY/STREFA EURO/USA. NISKIE CENY ROPY NAFTOWEJ STANOWIĄ O UMIARKOWANYM WZROŚCIE CEN Dobiega końca rok 2015. Czas na bilans i spojrzenie do przodu. Przynajmniej koniunktura na ostatnich metrach roku wydaje się nie kuśtykać. Wyprzedzające wskaźniki koniunktury pozwalają oczekiwać na koniec podobnych stóp wzrostu jak w poprzednich kwartałach. Z tego względu lekko obniżyliśmy naszą prognozę PKB dla Niemiec w 2015 r. (z 1,6% do 1,5%, dostosowane do roku kalendarzowego), a nieco podwyższyliśmy dla strefy euro (z 1,3% do 1,4%). Przy bliższym rozpatrzeniu są to oczywiście korekty raczej kosmetyczne. Trochę większe korekty wprowadziliśmy w prognozach inflacji. Co prawda dane za bieżący rok są prawie zagwarantowane i zapewniają Niemcom i strefie euro zasadniczo stabilne ceny. W nadchodzącym roku wzrost stopy inflacji może okazać się nieco skromniejszy niż dotychczas przewidywaliśmy. Wynika to z niskich cen ropy naftowej. Wbrew naszym długo podtrzymywanym oczekiwaniom rosnących cen ropy naftowej cena czarnego złota spadła w ciągu roku. Co prawda uważamy, że ze względu na kurczącą się nadwyżkę podaży ropy naftowej rynek wkrótce osiągnie nowy poziom równowagi, co może znaleźć odzwierciedlenie w naszej prognozie ceny ropy naftowej Brent w wysokości 50 dolarów amerykańskich za baryłkę na koniec roku. Ale to jest także nowa prognoza 10 dolarów amerykańskich poniżej naszej poprzedniej prognozy rynkowej. Różnica jest znaczna. Co prawda nowa prognoza cen ropy naftowej prowadzi także do wzrostu cen sprzedaży, ale w średniej skali rocznej nowa wartość może kształtować się w Niemczech i strefie euro dwie dziesiąte poniżej naszej poprzedniej prognozy. Odpowiednio dostosowaliśmy też naszą prognozę inflacji w 2016 r. dla strefy euro (1,1%) i Niemiec (1,3%). W Stanach Zjednoczonych skutek ten także przebija, procentowo nawet mocniej ze względu na obowiązujące w tym kraju, niskie stawki podatkowe dla surowców energetycznych. Nasza nowa prognoza jest nawet o cztery dziesiąte niższa niż poprzednia. Zakładamy więc obecnie inflację w USA na poziomie 1,7%. Jednocześnie wzrost cen w oparciu o sytuację wyjściową na początku i na końcu nadchodzącego roku przebiera szczególnie wyraźnie na sile. Od końca przyszłego roku ceny ropy 4 | STYCZEŃ 2016 R. | INWESTYCJE BANKU VALARTIS naftowej mogą doprowadzić do wzrostu inflacji w USA znacznie ponad próg 2%. EWU. Inflacja (HICP rok do roku), stopa bazowa i cena ropy naftowej Niemcy. Inflacja (wskaźnik CPI rok do roku), stopa bazowa i cena ropy naftowej Stany Zjednoczone. Wskaźnik cen konsumpcyjnych rok do roku 2.2. HISZPANIA. KONIEC SYSTEMU DWUPARTYJNEGO W dniu 20 grudnia odbywają się wybory parlamentarne w Hiszpanii. Zgodnie z bieżącymi sondażami konserwatywna, rządząca Partia Ludowa (Partido Popular (PP)) powinna uzyskać niewiele ponad 30% głosów i wygrać wybory. Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza (Partido Socialista Obrero Español (PSOE)) i Partia Obywatelska (Ciudadanos) zdobędą prawdopodobnie nieco ponad 20%, lewicowa partia Podemos nie osiągnie natomiast zbliżonego wyniku. Żadnej z partii nie uda się zdobyć samodzielnej większości, a realistycznych wariantów utworzenia koalicji jest właściwie trzy: konserwatywno-liberalna koalicja Partii Ludowej i Partii Obywatelskiej, lewicowo-liberalna koalicja z partią Podemos lub koalicja Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej i Partii Obywatelskiej. Liberalna Partia Obywatelska może zająć po wyborach najważniejszą pozycję w negocjacjach między koalicjantami, ponieważ to ona decyduje o tym, czy konserwatyści czy socjaliści zdobędą większość. Trzeci wariant zakłada stworzenie wielkiej koalicji, ale w takiej sytuacji Hiszpania wkroczyłaby na niezbadany dotąd teren. Jeżeli powstanie rząd lewicowy, nie dojdzie jednak, inaczej niż w Lizbonie, do żadnych prób zmiany obecnego kierunku polityki oszczędności. Szef Partii Obywatelskiej, Albert Rivera, zamierza pozostać przy dotychczasowych reformach zmierzających do ograniczenia zadłużenia państwa, a nawet je rozszerzyć. Jeśli chodzi także o koalicję z konserwatywną Partią Ludową, Albert Rivera ma własne oczekiwania. W kampanii wyborczej Partia Obywatelska zobowiązała się mianowicie do tego, że w żadnym wypadku nie będzie pomagać niepopularnemu szefowi Partii Ludowej i obecnemu premierowi, Marianowi Rajoyowi, w objęciu urzędu na kolejną kadencję. Rajoyowi zarzuca się, że był uwikłany w aferę korupcyjną swojej partii lub przynajmniej o niej wiedział. Rajoy musiałby odejść, tak aby otworzyć wolną drogę. tystycznym działaniom Katalonii, ponieważ partia Ciudadanos 2006 została utworzona jako przeciwwaga dla katalońskich ruchów nacjonalistycznych. Zbliżające się wybory parlamentarne mogą nie mieć istotnego wpływu na wzrost notowań obligacji hiszpańskich, przy wzroście gospodarczym i wsparciu EBC ryzyka polityczne są do przewidzenia. Wyraźne widełki spreadów mogą zachęcać do podejmowania nowych inwestycji. Wyniki sondażu dla czterech największych partii w Hiszpanii (w %) Hiszpania. Udział w PKB (kwartał do kwartału, w %) Oprocentowanie hiszpańskich i włoskich obligacji Skandal i polityka oszczędności doprowadziły do tego, że Partia Ludowa poległa w sondażach. Dzięki obecnemu wzrostowi gospodarczemu, który jest udziałem Hiszpanii, Partia Ludowa mogła ponownie przekonać do siebie wyborców. Także obietnice wyborcze mogły przekonać obywateli do PP. Trzy tygodnie przed wyborami Rajoy ogłosił, że w Partia Ludowa planuje obniżyć podatki w ciągu następnej kadencji parlamentu. Partia Obywatelska zyskała natomiast znacząco dzięki separa- INWESTYCJE BANKU VALARTIS | STYCZEŃ 2016 R. | 5 2.3. BRAZYLIA. RECESJA POGŁEBIA SIĘ. AGENCJA FITCH COFA RATING INWESTYCYJNY Gospodarka brazylijska pogrąża się w recesji. W 3. kwartale PKB skurczył się o 1,7% (kwartał do kwartału), kontynuując spadek z poprzedniego kwartału na poziomie 2,1%. Z przerwami recesja trwa już od 2 lat i nie widać perspektyw na szybką poprawę. Indeks aktywności gospodarczej dla przemysłu przetwórczego odnotował co prawda lekki wzrost w listopadzie, ale z 44,5 pkt w dalszym ciągu kształtuje się wyraźnie poniżej progu ekspansji gospodarczej 50 pkt. Koniunkturę gospodarczą w Brazylii hamują, podobnie jak wcześniej, niskie ceny surowców. Podczas gdy perspektywy dla innych państw Ameryki Południowej, Meksyku, Chile, Kolumbii, rozjaśniają się, niebo nad największą gospodarką Ameryki Łacińskiej zachmurza się od dawna w konsekwencji najcięższego kryzysu politycznego. W międzyczasie zaciął się dotychczas najważniejszy silnik napędowy koniunktury, tj. konsumpcja prywatna. W 2016 r. gospodarce brazylijskiej prawdopodobnie nie uda się wyjść z recesji z tego właśnie powodu. Nie musi być jednak tak źle. Klasa polityczna Brazylii przechodzi obecnie lekcję, w jaki sposób kraj o dużym potencjale na osiągnięcie stałego wzrostu PKB można z powodzeniem doprowadzić nie tylko do recesji, ale go w niej na dłużej pogrążyć. O reformach mających na celu zwiększenie konkurencyjności kraju, konsolidację finansów publicznych w celu zabezpieczenia ratingu inwestycyjnego i skuteczną walkę z inflacją nie ma w zasadzie więcej mowy. Na pierwszym planie dominuje obecnie otwarta walka o władzę, a dawanie upustu osobistym animozjom jest dla niektórych polityków ważniejsze niż praca na rzecz dobrobytu państwa. Prezydent Brazylii, Dilma Rousseff, broni się z powodu skandalu wokół koncernu naftowego Petrobras przed postępowaniem o pozbawienie urzędu, do którego dopuścił, według niej niesłusznie, pozostający z nią w konflikcie Przewodniczący Izby Deputowanych, Eduardo Cunha. W przypadku prezydent Brazylii istnieje podejrzenie korupcji, ale ze względu na przysługujący z urzędu immunitet nie może zostać oskarżona. W parlamencie posłowie wyróżniają się bardziej bijatykami niż konstruktywnym zarządzaniem kryzysowym. Kryzys polityczny działa jak trucizna na zaufanie inwestorów, doprowadziła nie tylko do gospodarczo-politycznej blokady, ale ujawniła także skalę korupcji, olbrzymie wątpliwości co do przewidywalności i pewności prawnej. W konsekwencji agencja Fitch cofnę- 6 | STYCZEŃ 2016 R. | INWESTYCJE BANKU VALARTIS ła Brazylii rating inwestycyjny – i to nie „tylko” w odniesieniu do zobowiązań wyrażonych w walutach obcych, lecz także zadłużenia państwa w walucie lokalnej. PKB (w %, kwartał do kwartału) Rezerwy dewizowe (w mld dolarów amerykańskich) Oba ratingi brzmią obecnie „BB+”, prognozy pozostają „ujemne”. Ogólna utrata ratingów inwestycyjnych przyznanych przez wszystkie agencje może istotnie pogorszyć warunki finansowania przedsiębiorstw brazylijskich, ponieważ ich ratingi nie mogą być znacząco wyższe niż rating samego państwa. Rezerwy dewizowe w wysokości 350 mld dolarów amerykańskich stanowią nadal co prawda uspokajające zabezpieczenie, ale nie należy zbyt mocno na nich polegać. Rząd powinien w końcu uznać, że po wszystkich skandalach, które miały miejsce w ostatnim czasie, stracił zaufanie wyborców. Opozycja i rząd powinny opracować spójną koncepcję, w jaki sposób zwalczać korupcję i poprawić warunki ramowe dla nowych inwestorów. Powinna ona być przedmiotem głosowania wyborców. Stanowiłoby to najlepsze rozwiązanie, aby wyjść z kryzysu, ale jak dotąd najwyraźniej nie chce zająć się tym żadna ze stron. 3. SUROWCE 3.1. CENY ROPY NAFTOWEJ SPADAJĄ PO POSIEDZENIU OPEC Gwałtowne spadki po posiedzeniu krajów OPEC w dniu 4 grudnia pokazują, że niektórzy uczestnicy rynku liczyli co najmniej na niewielki sygnały o współpracy. Takich sygnałów jednak brakuje, a członkom kartelu nie udało się uzgodnić oficjalnej wielkości wydobycia, która dotychczas wynosiła 30 milionów baryłek dziennie (mbpd). „Nie możemy podać żadnej wartości w tej chwili”, powiedział sekretarz generalny OPEC, Abdalla Salem ElBadri. Oczekiwany w przyszłym roku powrót Iranu na rynki, a także ponowne przyjęcie Indonezji do grona członków kartelu i tak utrudniły określenie konkretnej wielkości wydobycia. Początkowo zarówno agencja Bloomberg, jak i Reuters, podały informację o uzgodnieniu wyższej kwoty wydobycia 31,5 mbpd, nie została ona jednak następnie potwierdzona w oficjalnym komunikacie prasowym. Osiągnięte porozumienie przewiduje, że w czerwcu 2016 r. odbędzie się kolejne posiedzenie, a wydarzenia będą nadal z uwagą obserwowane. Wszyscy duzi eksporterzy w ramach i poza OPEC (państwa Zatoki Perskiej, Rosja, Irak i wkrótce Iran) liczą tymczasem na siły rynkowe. Ograniczone ze względu na niskie ceny plany inwestycyjne powinny stopniowo prowadzić do ograniczania wydobycia i przyczynić się do osiągnięcia równowagi na rynku. Błędne oczekiwania w przededniu posiedzenia Dużym zaskoczeniem dla nas bezpośrednio po posiedzeniu było podtrzymywanie oczekiwań jeszcze sprzed posiedzenia przez niektórych uczestników rynku, którzy chcieli przypisywać większe znaczenie wylansowanym balonom testowym. I tak na przykład gotowość Saudyjczyków do współpracy z pozostałymi państwami wydobywającymi ropę naftową (żadna nowość) i pożądana obniżka wielkości wydobycia do 29 mbpd. Takie bańki mydlane rozpłynęły się w powietrzu, co zaskakująco zwiększyło presję na cenę dla poziomów odniesienia dla ropy naftowej. Na 168. posiedzeniu OPEC jeszcze jedno stało się jasne. Saudyjczycy doprowadzą to do końca, a presja na ewentualnie współpracujące kraje nie jest wystarczająco duża. Cena ropy naftowej Brent i cena ropy naftowej WTI (w dolarach amerykańskich za baryłkę) Produkcja ropy naftowej OPEC i wielkość wydobycia (w mbpd) Wydobycie ropy naftowej w Iraku i Iranie (w tys. baryłek dziennie) INWESTYCJE BANKU VALARTIS | STYCZEŃ 2016 R. | 7 Strategia stopniowo ujawnia swoje działanie Strategia Saudyjczyków, aby wywrzeć presję na takich producentów ropy naftowej, jak Stany Zjednoczone, stopniowo ujawnia swoje działanie. Takie stanowisko przyjęła także Międzynarodowa Agencja Energetyczna (MAE) w bieżącym sprawozdaniu grudniowym. „Istnieją dane potwierdzające, że strategia promowana przez Saudyjczyków zaczyna działać”. Do tej pory straty amerykańskich przedsiębiorstw zajmujących się szczelinowaniem utrzymywały się jeszcze w pewnych granicach, jak pokazały ponownie tygodniowe dane opublikowane przez Urząd Informacji Energetycznej USA (EIA). Produkcja ropy naftowej w Stanach Zjednoczonym, ostatnio 9,17 mbpd, utrzymuje się na wysokim poziomie. Także dane o stanach magazynowych nie przyniosły odprężenia. W poprzednim tygodniu zapasy ropy naftowej w skali całego kraju były wyższe o 4,8 mb i tym samym osiągnęły przy 490,7 mb rekordowy stan z kwietnia tego roku (490,9 mb). Mimo silnego wzrostu stanów magazynowych ujemny wpływ na ceny ropy naftowej Brent i WTI był ograniczony. Kiedy równowaga będzie w zasięgu? Jeszcze trochę czas upłynie, zanim wyrówna się saldo między globalną podażą a globalnym popytem. Zasadniczo zakładamy, że nadwyżka podaży na rynkach ropy naftowej będzie utrzymywać się przez długi czas w ciągu 2016 r. przy ostrożnych prognozach popytu i optymistycznych oczekiwaniach co do podaży wśród krajów spoza OPEC. Najważniejsze zmienne, które w dalszym ciągu należy bacznie obserwować, to: podaż w krajach poza OPEC, w tym USA, eksport ropy naftowej z Iranu po prawdopodobnym zniesieniu sankcji, produkcja i strategia OPEC, produkcja ropy naftowej w Libii i popyt na świecie. Chociaż rynek także w 2016 r. może w dalszym ciągu determinować podaż, popyt stale skrywa w sobie potencjał do zaskakiwania – także pozytywnie, jak to miało miejsce w 2015 r. Short coverage przed drzwiami? Prognozy obniżone! Wobec niższych cen cykle gospodarcze po stronie podaży mogą oddziaływać z większą siłą. Jak tylko równowaga na rynku będzie w zasięgu, nowy producent USA może jednak wyhamować potencjalne większe wzrosty cen (które może wzmacniać także short coverage) – projekty wydobycia oleju łupkowego mogą szybko zostać wprowadzone w życie, a wydobycie w Stanach Zjednoczonych ponownie wzrosnąć. Potencjał do rozluźnienia cen ropy pozostaje z tego względu ograniczo- 8 | STYCZEŃ 2016 R. | INWESTYCJE BANKU VALARTIS ny, a niskie ceny paliwa i oleju opałowego mogą jeszcze przez pewien czas pozostać bez zmian. Wobec powyższego korygujemy nasze prognozy cen do 45 dolarów amerykańskich w połowie 2016 r. i 50 dolarów amerykańskich za baryłkę na koniec 2016 r. Zapasy i produkcja ropy naftowej w Stanach Zjednoczonych Nadwyżka podaży ropy naftowej nad popytem na świecie (w mbpd) Środki pieniężne zarządzane przez CFTC, pozycje krótkie (w tys. kontraktów) 3.2. PLATYNA NAJTAŃSZA OD SIEDMIU LAT Także w poprzednich miesiącach cena platyny kontynuowała swój rajd w dół, którego początki sięgają 2011 r. W miesiącach letnich ceny metalu znajdowały się przede wszystkim pod presją obaw o załamującą się w szybkim tempie koniunkturę gospodarczą w Chinach. Chińska Republika Ludowa ma nie tylko decydujący wpływ na nastroje gospodarcze na rynkach światowych, ale jest także zdecydowanie największym rynkiem zbytu biżuterii wykonanej z platyny. Przypada na niego ok. 22% światowego popytu na platynę w wysokości ok. 250 ton rocznie. Notowania w dalszym ciąga obciąża skandal związany z manipulowaniem emisjami zanieczyszczeń samochodów z silnikiem diesla przez koncern Volkswagen. Producenci samochodów generują ok. 42% popytu na platynę, która jest wykorzystywana głównie do produkcji katalizatorów zanieczyszczeń w silnikach diesla. Platyna tańsza niż złoto Utrzymujący się tren spadkowy skutkował spadkiem ceny platyny poniżej ceny złota od początku 2015 r. i ustaleniem się jej ceny transakcyjnej z 20% dyskontem w stosunku do ceny złota. Takiej sytuacji nie było jeszcze od 25 lat. Dotychczas stosunek cen platyny i złota był równy 1 i był postrzegany jako pewnego rodzaju dolna wartość graniczna, za czym przemawia co najmniej historia silnego niedowartościowania platyny. W latach 1999-2008 platyna była okresowo nawet dwa razy droższa niż złoto. Deprecjacja waluty zmniejsza presję na kopalnie Z ekonomicznego punktu widzenia koszty wydobycia platyny z pewnymi ograniczeniami mogą być także postrzegane jako pewnego rodzaju dolna wartość graniczna jej ceny. Przedsiębiorstwa zarządzające kopalniami cierpią obecnie nie tylko z powodu spadających dochodów ze sprzedaży tego metalu szlachetnego, ale jednocześnie rosnących kosztów. W Afryce Południowej, gdzie koncentruje się 70% światowego wydobycia platyny, związki zawodowe kopalń przeforsowały w ostatnich latach istotne podwyżki wynagrodzeń, a państwowy producent energii elektrycznej Eskom Holdings podnosił ceny pracy przez kilka lat z rzędu każdorazowo o 25%. Ceny platyny w dolarach amerykańskich i euro za uncję jubilerską od stycznia 2014 r. Stosunek platyny do złota od 2005 r. Cena platyny w dolarach amerykańskich i radach południowoafrykańskich, indeks na dzień 01.01.2000 r. = 100 INWESTYCJE BANKU VALARTIS | STYCZEŃ 2016 R. | 9 Koncerny górnicze zyskały jednak znacząco na deprecjacji południowoafrykańskiego randa przede wszystkim od 2011 r. Z punktu widzenia przedsiębiorstw wydobywczych cena platyny dzięki temu rosła mimo spadającego kursu dolara amerykańskiego względem lokalnej waluty, a właściwie tracił on wolniej i doprowadził w te sposób do rozluźnienia. Ograniczenie wydobycia prawdopodobnie w 2016 r. Fakt, że kurs randa południowoafrykańskiego odgrywa najważniejszą rolę, potwierdza także analiza danych finansowych przedsiębiorstw. Ze względu na trwającą deprecjację waluty przychody ze sprzedaży na wydobytą uncję jubilerską platyny lidera rynkowego Anglo American Platinum od 2006 r. w zasadzie nigdy nie spadły poniżej kosztów sprzedaży. Biorąc pod uwagę najnowsze opublikowane dane, próg straty w przypadku Anglo może być równy ok. 850 dolarów amerykańskich na uncję platyny, przy czym wartość ściśle uzależniona jest do zmiany cen produktów ubocznych, jak pallad, rod i nikiel. Ze względu na rozpaczliwą sytuację planowane lub przymusowe ograniczanie wydobycia staje się coraz bardziej prawdopodobne. Uczestnicy rynku kapitałowego w każdym razie spisali inwestycje w przedsiębiorstwa górnicze na straty. Kurs akcji grupy Anglo spadł od początku 2015 r. o 60%, a kurs spółki Impala o 71%. Spółka Lonmin odnotowała spadek cen akcji o 97%, które pozostają na giełdzie już tylko jako „akcje groszowe”. W świetle nietrwałych działań finansowych rządu w Pretorii należy liczyć się jednak z dalszą deprecjacją randa, która jest na rękę przedsiębiorstwom. Część inwestorów w ETCs pożegnała się Przede wszystkim we wrześniu i październiku część inwestorów rezygnowała z inwestycji w ETCs dla platyny. Całkowite zapasy spadły o ponad 13 ton, tj. o ponad 15%. Wyprzedaż ta z pewnością przyczyniła się do spadku cen. Obecnie nie widać jednak żadnej presji na wyprzedaż ETCs. Wręcz przeciwnie, pozycja długa netto money managers na amerykańskiej giełdzie terminowej przy 5.800 kontraktach utrzymuje się w dalszym ciągu w zakresie najniższego poziomu w skali kilku lat. Przeciętnie w latach 2014-2015 odnotowano 20.200 kontraktów w długiej pozycji netto. 10 | STYCZEŃ 2016 R. | INWESTYCJE BANKU VALARTIS Koszty sprzedaży i przychody ze sprzedaży Anglo American Platinum na sprzedaną uncję jubilerską platyny w randach południowoafrykańskich (ZAR) od początku 2006 r. Stan papierów ETCs dla platyny w tonach (oś lewa) i cena platyny w dolarach amerykańskich (oś prawa) od początku 2013 r. Wnioski Platyna jest obecnie szczególnie tania. Taka ocena jest uzasadniona zarówno w porównaniu do historycznych zmian cen tego metalu szlachetnego, jak i w stosunku do złota i sytuacji kosztowej przedsiębiorstw. Z drugiej strony można zidentyfikować obecnie także ważkie czynniki stanowiące o niższym popycie w przyszłości ze względu na słabnący wzrost gospodarczy w Chinach i straty wizerunkowe w przypadku silników diesla. Patrząc całościowo, jesteśmy jednak zdania, że cena platyny powinna odbić się od dna w najbliższych miesiącach. Nie oczekujemy żadnego „twardego lądowania” gospodarki chińskich, a w przypadku silników diesla skandal wokół Volkswagena i dyskusja o poziomie pyłu może doprowadzić nawet w przyszłości do wzrostu popytu na platynę. Abstrahując od tego, niskie ceny ropy naftowej zwiększają popyt na samochody typu SUV z silnikiem diesla i podobne pojazdy z dużą pojemnością skokową silnika i odpowiednio wysokim zapotrzebowaniem na platynę. Do wzrostu cen mogą się też prawdopodobnie przyczynić zmiany po stronie podaży. TRADITIONAL ASSET MANAGEMENT INTEREST INCOME STRATEGY Asset 3.2. allocation PLATYNA 100% bonds LAT AUD 1.90% BRL 2.85% GBP 2.85% The fund is invested exclusively in fixed-interest bearing instruments with a very broad diversification. Money Market 5.00% GBP 11.88% NAJTAŃSZA OD SIEDMIU USD 2.85% DKK 2.85% SEK 3.32% Bandwidths Także wmarket poprzednich Money 0-20% miesiącach cena platyny kontynuowała80-100% swój rajd w dół, którego początki sięgają 2011 Bonds EUR 66.50% r. W miesiącach letnich ceny metalu znajdowały się Equities 0% przede wszystkim pod presją obaw o załamującą się w szybkim tempie koniunkturę gospodarczą w Chinach. Equ. Emerging Money INCOME Market Chińska Republika Ludowa ma nie tylko decydujący Equ. N. Markets 3.75% STRATEGY America 4.74% wpływ na nastroje gospodarcze na rynkach światowych, 9.03% Equ. rest Asset Allocation ale jest także zdecydowanie największym rynkiem zbytu of Europe 3.21% 80% bondswykonanej z platyny. biżuterii Przypada na niego ok. Equ. Euro Countries 20% equities 22% światowego popytu 6.77% na platynę w wysokości ok. 250 ton rocznie. Notowania w dalszym ciąga obciąża skanBandwidths dal związany z manipulowaniem emisjami zanieczyszFC-Bonds Money market 0-20%z silnikiem czeń samochodów diesla przez koncern 21.75% Bonds 60-80% Volkswagen. Producenci samochodów generują ok. 42% Equities 15-25% EUR-Bonds głównie do popytu na platynę, która jest wykorzystywana 50.75% produkcji katalizatorów zanieczyszczeń w silnikach dieEqu. Emerging sla. BALANCED Markets Money STRATEGY 6.17% Equ. Japan 3.33 Market 2.50% Capital appreciation as of 30.11.2015 since 01.01.2015 since 30.11.2014 since 5 years p.a. 0.67% 1.27% 1.35% Ceny platyny w dolarach amerykańskich i euro Key figures since 01.01.2003 za uncję od stycznia 2014 r. Overall return jubilerską32.05% Sharpe ratio 0.23 Standarddeviation 2.62% Correlation 0.81 Source: Vbg. Landes- und Hypothekenbank AG Our primary objective is to preserve the capital and generate a regular income. Capital appreciation as of 30.11.2015 since 01.01.2015 since 30.11.2014 since 5 years p.a. 3.42% 3.80% 2.96% Key figures since 01.01.2003 Overall return Standarddeviation 52.22% Sharpe ratio 3.97% Correlation 0.43 0.81 Source: Vbg. Landes- und Hypothekenbank AG Stosunek platyny do złota od 2005 r. The aim of this strategy is to generate a regular income and achieve capital appreciation through price gains. Platyna tańsza niż złoto Capital appreciation as of 30.11.2015 Asset Allocation Equ. N. Utrzymujący się tren spadkowy skutkował spadkiem America since 01.01.2015 6.39% 60% bonds 18.05% ceny platyny poniżej ceny złota od początku 2015 r. i since 30.11.2014 6.71% 40% equities EUR-Bonds since 5 years p.a. 4.63% ustaleniem się jej ceny transakcyjnej z 20% dyskontem 35.00% w stosunku do ceny złota. Takiej sytuacji nie było jeszKey figures since 01.01.2003 Bandwidths Equ. rest of Europe cze od 25 lat. Dotychczas Overall return 72.04% Sharpe ratio 0.41 Money market 0-20% 6.41% stosunek cen platyny i złota był równy 1 i był postrzegany jako pewnego rodzaju Bonds 40-60% Standarddeviation 6.55% Correlation 0.88 Equ. Euro Source: Vbg. Landes- und Hypothekenbank AG dolna wartość czym przemawia co najEquities 30-50%graniczna, za Countries FC-Bonds 13.54% 15.00%platyny. W mniej historia silnego niedowartościowania Equ. latach 1999-2008 platyna była okresowo nawet dwa razy Money Emerging The focus of the ”growth“ strategy is on GROWTH Market Markets 2.50% droższa niż złoto. 8.77% Cenaappreciation platyny through w dolarach amerykańskich i racapital price gains. STRATEGY Equ. Japan 4.73% Asset Allocation EUR-Bonds Deprecjacja waluty zmniejsza presję na kopalnie 21.00% 40% bonds Z ekonomicznego punktu widzenia koszty wydobycia Equ. N. 60% equities America platyny z pewnymi ograniczeniami mogą być także po25.65% strzegane jako pewnego rodzaju dolna wartość graniczFC-Bonds Bandwidths 9.00% na jej ceny. Przedsiębiorstwa zarządzające kopalniami Money market 0-20% cierpią obecnie nie tylko z powodu spadających dochoBonds 20-40% Equ.ale Euro jednodów ze sprzedaży szlachetnego, rest Equities 50-70% tego metaluEqu. Countries of Europe 19.24 cześnie rosnących kosztów. 9.11% W Afryce Południowej, gdzie koncentruje się 70% światowego wydobycia platyCAPITAL GAIN Equ. Money w ostatnich ny, związki zawodowe kopalń przeforsowały Emerging STRATEGY Market Markets 1.25% latach istotne podwyżki wynagrodzeń, a państwowy 12.85% Asset Allocation producent energii elektrycznej Equ. Eskom Holdings podnosił Japan 100% Equ. Euro cenyequities pracy przez kilka lat z6.91% rzędu każdorazowo o 25%. Bandwidths Money market 0-20% Bonds 0% Equities 80-100% Countries 28.14% Equ. N. America 37.53 dach południowoafrykańskich, indeks na dzień 01.01.2000 r. = 100 8.88% since 01.01.2015 Capital appreciation as of 30.11.2015 since 30.11.2014 since 5 years p.a. 9.11% 6.09% Key figures since 01.01.2003 Overall return Standarddeviation 89.50% Sharpe ratio 9.00% Correlation 0.39 0.91 Source: Vbg. Landes- und Hypothekenbank AG The aim of the ”capital gain“ investment strategy is to achieve high capital appreciation over the longer term through price gains. Capital appreciation as of 30.11.2015 since 01.01.2015 since 30.11.2014 since 5 years p.a. 13.96% 14.01% 8.92% Key figures since 01.01.2003 Equ. rest of Europe 13.32% Overall return Standarddeviation 121.83% Sharpe ratio 14.58% Correlation 0.33 0.93 Source: Vbg. Landes- und Hypothekenbank AG INWESTYCJE BANKU VALARTIS | STYCZEŃ 2016 R. | 11 9 MARKET MONITOR Indices at a górnicze glace Koncerny zyskały jednak znacząco na depreClose YTD Ret. 1m Ret. 3m cjacji południowoafrykańskiego randa przede wszystkim EURO STOXX 50 PRICE EUR 3'267.52 3.85% -6.81% 5.38% od 2011 r. Z punktu widzenia przedsiębiorstw wydobywMSCI Daily TR Net Europe EUR 191.41 8.22% -5.28% 5.31% DAX INDEX 10'743.01 -5.62% 11.21% czych cena platyny dzięki temu rosła 9.56% mimo spadającego SWISS MARKET INDEX 8'818.09 -1.84% -1.95% 3.58% kursu amerykańskiego względem S&P 500 dolara INDEX 2'043.94 -0.73%lokalnej -1.75% waluty, 6.45% INDEX (TOKYO) 9.93% 9.65% aTOPIX właściwie tracił on wolniej1'547.30 i doprowadził w-2.09% te sposób NIKKEI 225 19'033.71 9.07% -3.61% 9.46% do rozluźnienia. MSCI Daily TR Net AC AP ex J. USD 351.78 -9.37% 0.30% 5.16% MSCI Daily TR Net World USD MSCI Daily TR Net EM Eastern Europe as at 31/12/2015 3-month interest Koszty sprzedaży i przychody ze rates sprzedaży Ret. 1y Ret. 2y Ret. 3y Spot -6m -12m Dez 14 Anglo American Platinum na sprzedaną uncję -4.58% 3.85% 5.10% 23.96% CHF -0.7560 -0.7890 -0.0630 -0.0630 jubilerską platyny w randach południowoafry-4.01% 8.22% 15.63% 38.55% EUR -0.1279 -0.0121 0.0586 0.0579 -1.85% 9.56% 12.47% 41.13% USD 0.6127 kańskich (ZAR) od początku 2006 r. 0.2832 0.2556 0.2552 Ret. 6m 0.42% -1.84% 7.50% 29.25% GBP 0.5904 0.5785 0.5640 -0.93% -0.73% 10.58% 43.31% JPY 0.0829 0.0993 0.1121 0.1121 -5.10% 9.93% 18.81% 79.96% AUD 1.9750 1.9540 2.4560 2.4580 -5.94% 9.07% 16.83% 83.10% CNY 2.4400 2.6600 3.7500 3.7046 -12.33% -9.37% -6.81% -3.64% 4'505.24 -0.87% -1.76% 5.50% -3.41% -0.87% 4.02% 31.77% 279.67 -4.69% -7.31% -6.05% -18.32% -4.69% -40.51% -40.09% Yield 10-year treasuries Spot -6m -12m 0.5621 Dez 14 Ograniczenie wydobycia prawdopodobnie w 2016 0.66% r. MSCI Daily TR EM USD 341.62 -14.92% -2.23% -17.36% -14.92% -16.78% -18.94% CHF -0.0620 0.1290 0.3190 0.3190 STOXX Europe Small 200 Price EUR 261.60 13.31% -3.13% 6.98% -1.67% 13.31% 16.38% 44.16% EUR 0.6290 0.7640 0.5410 0.5400 Fakt, że kurs randa południowoafrykańskiego odgrywa Rogers Int. Comm. Agriculture Index TI 824.00 -14.58% -0.24% -1.80% -13.81% -14.58% -20.49% -29.34% USD 2.2712 2.3549 2.1730 2.1889 najważniejszą rolę, potwierdza także analiza danych Rogers Int. Comm Energy Index TR 290.07 -40.55% -12.78% -22.77% -41.35% -40.55% -65.90% -63.45% GBP 1.9600 2.0240 1.7560 1.7900 Rogers Int. Comm Metals Index TR 1'596.20 -18.55% 2.03% -4.85% -12.22% -18.55% -25.67% -38.01% JPY 0.2650 0.4650 0.3290 0.3290 finansowych przedsiębiorstw. Ze względu na trwającą GOLD SPOT $/OZ -10.41% -0.34% -4.84% -9.49% -10.41% -11.70% -36.66% 2.8800w 3.0100 2.7390 (oś 2.7570 Stan papierów ETCs dla AUD platyny tonach deprecjację waluty przychody1'061.10 ze sprzedaży na wydobytą WTI Crude Oil Future Dez15 37.04 -38.76% -13.78% -20.79% -39.57% -38.76% -56.61% -58.38% CNY 2.8600 3.6200 3.6500 3.6500 lewa) i cena platyny w dolarach amerykańskich uncję jubilerską platyny lidera rynkowego Anglo Ameri(oś prawa) od początku 2013 r. can Platinum od 2006 r. w zasadzie nigdy nie spadły Currencies as at 31/12/2015 Real GDP in % (1 year) poniżej kosztów sprzedaży. Biorąc pod uwagę Close YTD Ret. 1m najnowRet. 3m Ret. 6m Ret. 1y Ret. 2y Ret. 3y Spot Q3 15 Q2 15 Q1 15 EUR-USD 2.81% -2.82% -2.56% -10.22% -20.96% -17.67% CH 0.60 0.60 1.20 1.10 sze opublikowane dane, próg1.0862 straty -10.64% w przypadku Anglo EUR-CAD 1.5034 6.51% 6.50% 1.03% 7.95% 6.92% 2.97% 14.81% GER 1.70 1.70 1.60 1.10 może być równy ok. 850 dolarów amerykańskich na EUR-AUD 1.4915 0.40% 2.03% -6.35% 3.14% 0.78% -3.22% 17.51% SPA 3.40 3.40 3.20 2.70 EUR-CHF 1.0882 -9.49% 0.11% 0.03% 4.45% -9.54% -11.34% -9.90% ITA 0.80 0.80 0.60 0.10 uncję platyny, przy czym wartość ściśle uzależniona jest EUR-GBP 0.7370 -5.66% 5.02% -0.24% 3.86% -5.09% -11.23% -9.22% EU 1.91 1.91 1.90 1.69 do zmiany cen produktów ubocznych, jak pallad, rod i EUR-JPY 130.6400 -10.06% 0.45% -2.50% -4.32% -9.81% -9.74% 14.14% USA 2.10 2.10 2.70 2.90 USD-CHF Ze względu na rozpaczliwą 1.0021 1.33% -2.61% 2.96% 7.12% 0.78% 12.23% 9.47% GBP 2.10 2.10 2.30 2.50 nikiel. sytuację planowane AUD-CHF 0.7298 -9.81% -1.87% 6.87% 1.22% -10.18% -8.32% -23.30% JAP 1.60 1.60 0.70 -1.10 lub przymusowe ograniczanie wydobycia staje się coraz GBP-CHF 1.4722 -4.34% -4.97% 0.00% 0.17% -4.93% -0.41% -1.02% AUS 2.50 2.50 1.90 2.10 JPY-CHF 0.8337 0.72% -0.25% 2.69% 9.18% 0.35% -1.69% -21.00% CN 6.90 6.90 7.00 7.00 bardziej prawdopodobne. Uczestnicy rynku kapitałowego w każdym razie spisali inwestycje w przedsiębiorstwa Wnioski DAX Index SMI Index SPX Index Index spadłDAX SMI Index SPXobecnie Index NKY Index Inflation in %Taka (End of) górnicze na straty. Kurs akcji grupy NKY Anglo odIndex poPlatyna jest szczególnie tania. ocena jest Spot Q3 15 Q2 15 Q1 15 30% czątku 2015 r. o 60%, a kurs spółki Impala o 80% 71%. Spółuzasadniona zarówno w porównaniu do historycznych CH -1.40 -1.40 -1.00 -0.90 GER 0.00 0.30 0.30 ka20%Lonmin odnotowała spadek cen akcji o 97%, które zmian cen tego metalu szlachetnego, jak i 0.00 w stosunku 40% EU -0.10 -0.10 0.10 -0.10 10% pozostają na giełdzie już tylko jako „akcje groszowe”. W do złota i sytuacji kosztowej przedsiębiorstw. Z drugiej USA 0.00 0.00 0.10 -0.10 0% -0.10 -0.10 0.00 0.00 świetle nietrwałych działań finansowych rządu0%w Pretorii strony można zidentyfikowaćGBPobecnie także ważkie -10% -0.10 -0.10 0.30 2.30 należy liczyć się jednak z dalszą deprecjacją randa, czynniki stanowiące o niższymJAP popycie w przyszłości ze AUS 1.50 1.50 1.50 1.30 -40% -20% która jest na rękę przedsiębiorstwom. względu na 03.07.2013 słabnący wzrost CN gospodarczy w Chinach i1.40 1.60 1.60 1.40 03.01.2011 03.04.2012 02.01.2015 02.06.2015 02.11.2015 straty wizerunkowe w przypadku silników diesla. Patrząc Część inwestorów w ETCs pożegnała się EUR/USD (Endplatyny of) całościowo, jesteśmy jednak Unemployment zdania, że rate cena EUR/CHF Spot Q3 15 Q2 15 Q1 15 1.3 1.5 Przede wszystkim we wrześniu i październiku część powinna odbić się od dna wCHnajbliższych miesiącach. 3.33 3.33 3.30 3.20 inwestorów rezygnowała z inwestycji w ETCs1.4dla platy1.2 Nie oczekujemy żadnego „twardego lądowania” gospoGER 6.40 6.40 6.40 6.50 EU 9.80 9.20 9.42 9.59 ny.1.1Całkowite zapasy spadły o ponad 13 ton, 1.3 tj. o ponad darki chińskich, a w przypadku silników diesla skandal USA 5.17 5.17 5.40 5.57 1.2 się do 15%. Wyprzedaż ta z pewnością przyczyniła wokół Volkswagena i dyskusja pyłu 5.57 może5.60 GBP o poziomie 5.57 5.40 1 1.1 JAP do 3.37 3.37popytu 3.33 na3.50 spadku cen. Obecnie nie widać jednak żadnej presji na doprowadzić nawet w przyszłości wzrostu AUS 6.27 6.23 6.03 6.23 0.9 1 wyprzedaż ETCs. Wręcz przeciwnie, pozycja długa netto platynę. Abstrahując od tego, niskie ceny ropy naftowej CN 4.05 4.05 4.04 4.05 02.01.2012 02.01.2013 02.01.2014 02.01.2015 02.01.2012 02.01.2013 02.01.2014 02.01.2015 money managers na amerykańskiej giełdzie terminowej zwiększają popyt na samochody typu SUV z silnikiem przy 5.800 kontraktach utrzymuje się w dalszym ciągu w diesla i podobne pojazdy z dużą pojemnością skokową zakresie najniższego poziomu w skali kilku lat. Przeciętsilnika i odpowiednio wysokim zapotrzebowaniem na nie w latach 2014-2015 odnotowano 20.200 kontraktów platynę. Do wzrostu cen mogą się też prawdopodobnie w długiej pozycji netto. przyczynić zmiany po stronie podaży. Disclaimer: This publication is for your information only and does not represent an offer, solicitation of an offer, public advertisement or recommendation to buy or sell any investment or other specific product. Its content has been prepared by our staff and is based on sources of information we consider to be reliable. However, we cannot provide any undertaking or guarantee as to it being correct, complete and up to date. The circumstances and principles to which the information contained in this publication relates may change at any time. Once published, therefore, information shall not be understood as implying that no change has taken place since its publication or that it is still up to date. The information in this publication does not constitute an aid for decision-making in relation to financial, legal, tax or other consulting matters, nor should any investment or other decisions be made on the basis of this information alone. It is recommended that advice be obtained from a qualified expert. Investors should be aware that the value of investments could fall as well as rise. Positive performance in the past is therefore no guarantee of positive performance in the future. Moreover, investments in foreign currencies are subject to foreign exchange fluctuations. We disclaim without qualification all liability for any loss or damage of any kind, whether direct, indirect or consequential, which may be incurred through the use of this publication. This publication is not intended for persons subject to legislation that prohibits its distribution or makes its distribution contingent upon an approval. Any person coming into possession of this publication shall therefore be obliged to find out about any restrictions that may apply and to comply with them. It is at the discretion of the persons entrusted with compiling this report, within the context of internal guidelines, to buy, hold and sell the security mentioned herein. 10 | STYCZEŃ 2016 R. | INWESTYCJE BANKU VALARTIS 12 Valartis Bank (Liechtenstein) AG LIECHTENSTEIN Valartis Bank (Liechtenstein) AG Schaaner Strasse 27 FL-9487 Gamprin-Bendern Księstwo Liechtenstein Tel. +423 265 56 56 Faks +423 265 56 99 [email protected] WIEDEŃ Valartis Bank (Austria) AG Rathausstrasse 20 A-1010 Wien (Wiedeń) Austria Tel. +43 57789 Faks +43 57789 200 [email protected] ZURYCH Valartis Advisory Services SA St. Annagasse 18 CH-8001 Zurych Szwajcaria Tel. +41 43 336 81 11 Faks +41 43 336 81 00 GENEWA Valartis Advisory Services SA 2–4 place du Molard CH-1211 Genewa 3 Szwajcaria Tel. +41 22 716 10 00 Faks +41 22 716 10 01 Valartis Group AG Blegistrasse 11a CH-6340 Baar ZG Tel. +41 41 760 70 20 Faks +41 41 760 70 19 www.valartisgroup.ch www.valartisbank.com www.valartisbank.com ABLASSER Sandra, Account Opening ALLES Irina, International Sales AYAZ Ercan, International Sales BADER Peter, Institutional Clients BÁNFI Dóra, International Sales BAYER Eva-Maria, Internal Audit BOUKAL Robert, Private Clients - Slovakia & Czech Republic CIL Sena, Payment Transactions DELAVIER Matthias, International Sales DRESCHER Marc, Loans DÜSEL Rahel, Institutional Clients EMER Metin, International Sales EMERING Carole, Payment Transactions FEDERSPIEL Markus, Institutional Clients FEIX Alexander, Private Clients - Slovakia & Czech Republic FLEISCH Katharina, Institutional Clients FOLTA Barbara, Institutional Clients FORSTER Philipp, Trading FRICK Joel Jan, Trading FRITZ Mechtild, Payment Transactions FRITZ Lisa-Marie, Account Opening FUSSENEGGER Julia, Account Opening GANAHL Barbara, Reception GAO Yun, International Sales GASSER Michele, Assistant to the Board GÖTZE Martin, Institutional Clients GRABHER Katharina, Marketing GSTACH Günter, Loans GULUA Beniamin, Institutional Clients HAID Carmen, Institutional Clients HAJDOVA Marketa, International Sales HETZENECKER Fritz, Private Clients - Middle & Western Europe HIDASI Beata, International Sales HUBER Rolf, IT INSAM Andreas, Managing Board JAUG Sanja, Private Clients - Central Europe KAUFMANN Nadja, Assistant to the Board KAYAR Canan, International Sales KLEINGÜNTHER Julia, Institutional Clients KOCAHAN Azime, International Sales KÖHLER Olaf, Custodian Investment Funds KÜNG Christoph, Asset Management LACKINGER Gerhard, Managing Board LAIOS Nora, Institutional Clients LOOSE Holger, International Sales LUDESCHER Anzhelika, International Sales LUDESCHER Thomas, Trading LUO Fang, International Sales MARCIELLO Pasquale, Asset Management MARTE Julia, Accounting & Controlling MARTIN Gabriele, Compliance, Legal & Tax MEIER Paulina, Reception MELAY Ivan, International Sales MOSTEPAN Matylda, International Sales MOXON Chester, IT MUNGAN Ümmühan, International Sales MUSTER Markus, IT NÄF Christian, IT OGORODNICIUK Aliona, Institutional Clients OHNEBERG Claudia, Custodian Investment Funds OUSCHAN Isabel, Institutional Clients PAPIRTYTE Agne, Institutional Clients PÖSCHL Markus, Compliance, Legal & Tax RATZ Stefan, Institutional Clients REICHART Norbert, Private Clients - Central Europe RHOMBERG Manuela, Reception RINDERER Alexander, Institutional Clients ROSENBOOM Tatjana, International Sales SPALT Tobias, Private Clients - Central Europe STIER Stefan, Compliance, Legal & Tax SVARTSEVICH Laura, International Sales THALER Ramona, Payment Transactions THÖNY Isabella, Compliance, Legal & Tax THURNER Stefanie, Compliance, Legal & Tax TSCHABRUN Lukas, Compliance, Legal & Tax TURKIC Nermina, Private Clients - Central Europe UNTERKIRCHER Markus, IT USEINI Serif, Settlement VEDUNOVA Julia, International Sales VOLGGER Andreas, Settlement VUSER Darko, Private Clients - Central Europe WELTE Markus, IT WERLE Bettina, Account Opening WOHLWEND Marion, Institutional Clients ZAJAC Peter, Institutional Clients ZANINI Silvia, Private Clients - Middle & Western Europe ZIMMERMANN Desiree, Compliance, Legal & Tax www.valartisbank.li ZASTRZEŻENIA PRAWNE Niniejsza publikacja oparta jest na ogólnie dostępnych źródłach, których nie mogliśmy zweryfikować, lecz które uważamy za wiarygodne. Analizy i komentarze zostały nam częściowo udostępnione przez Vorarlberger Landes- und Hypothekenbank AG. Biuro maklerskie przekazuje nasze niewiążące opinie na temat rynku i produktów na dzień ich sporządzenia, nie zważając na nasz ewentualny udział w tychże produktach. Opinie te nie muszą być kompletne ani bezstronne. Niniejsza publikacja nie zastępuje osobistego doradztwa. Ma ona wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi oferty kupna ani sprzedaży. W celu uzyskania aktualnych informacji na temat konkretnych możliwości inwestycyjnych oraz indywidualnych porad inwestycyjnych należy zwrócić się do doradcy inwestycyjnego. VALARTIS BANK USŁUGI W ZAKRESIE INWESTYCJI NIEMIECKI ANGIELSKI WŁOSKI TURECKI ROSYJSKI CHIŃSKI ARABSKI CZESKI POLSKI www.valartisbank.com