minimum sanitarne

Zastępca
Głównego Inspektora Sanitarnego
Jan Orgelbrand
Warszawa. dnia 23 lutego 2011
Szanowni Państwo,
Małe dzieci są szczególnie narażone na różnego rodzaju zagrożenia zdrowotne. Niewykształcony
w pełni system odporności oraz pełna zależność od otoczenia nakłada na nas obowiązek szczególnej
troski o zapewnienie odpowiednich warunków sanitarno-higienicznych.
Dlatego tak ważne jest precyzyjne określenie wymagań higieniczno-sanitarnych, jakie powinny
spełniać wszyscy podejmujący się zawodowo sprawowania opieki nad dziećmi bez względu na formę
organizacyjno-prawną, w jakiej będą realizować tę opiekę (żłobki, kluby dziecięce, dzienni opiekunowie). Wymagania te powinny być natomiast zróżnicowane ze względu na wiek dzieci – bardziej
szczegółowe i ostrzejsze powinny być wymagania wobec dzieci poniżej drugiego roku życia lub
przeby wające w większych grupach i przez większą liczbę godzin.
Celem wymagań higieniczno-sanitarnych jest zminimalizowanie, możliwości rozprzestrzeniania się
zakażeń przenoszonych drogą pokarmową lub kropelkową, szczególnie meningokokowych, pneumokokowych, wirusowego zakażenia wątroby (WZW), grypy i innych infekcji dróg oddechowych,
zakażeń pasożytniczych, zatruć pokarmowych itd.
Dlatego organizatorom opieki nad małymi dziećmi proponujemy tzw. minimum sanitarne, którego
przestrzeganie jest niezbędnym warunkiem bezpieczeństwa higieniczno-sanitarnego. Są to wymagania opracowane z myślą o zapewnieniu bezpieczeń stwa podopiecznych bez stwarzania zby tecznych
barier, utrudniających zakładanie i prowadzenie żłobków i klubów dziecięcych. Takie wymagania
mogą być przydatne także w innych formach opieki, także sprawowanej pry watnie. Pełnymi informacjami w tym zakresie pomocą służą zawsze stacje sanitarno-epidemiologiczne i warto z takiej
pomocy korzystać.
Proponujemy skorzystać z pomocy pracowników sanepidu już w trakcie podejmowania decyzji o założenia żłobka, klubu dziecięcego czy podjęcia się pracy dziennego opiekuna. Taka decyzja powinna
obejmować także ocenę warunków i stanu sanitarno-epidemiologicznego obiektu lub lokalu. Dlatego
warto przed podjęciem wniosku o rejestrację żłobka, klubu dziecięcego lub podjęcia się zajęcia opiekuna dziennego poprosić o konsultację lokalny organu Państwowej Inspekcj i Sanitarnej.
Oczy wiście, kontrola organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zgodnie z ich kompetencjami
i zadaniami, będzie miała miejsce w trakcie działalności żłobka, klubu dziecięcego lub opiekuna
dziennego.
Z poważaniem
Jan Orgelbrand
PROPOZYCJA „MINIMUM SANITARNEGO”
DLA ŻŁOBKÓW I KLUBÓW DZIECIĘCYCH
l.
Żłobek powinien być zlokalizowany na parterze.
2. Jeżeli względy bezpieczeństwa przeciwpożarowego nie stoją temu na przeszkodzie – klub dziecięcy
można zlokalizować na dwóch poziomach pod warunkiem, że dolna kondygnacja będzie znajdowała
się na parterze. Wówczas na parterze zaleca się lokalizować salę pobytu dzieci i zaplecze kuchenne.
3. Wejście do lokalu dziennego opiekuna powinno być bezpieczne i wygodne.
4. Wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt dzieci powinna wynosić co najmniej 2.5 m.
5. W pomieszczeniu pobytu dzieci w żłobku lub klubie dziecięcym minimalna powierzchnia przypadająca na jedno dziecko powinna wynosić 3,0 m2 natomiast w pomieszczeniu pobytu dzieci w lokalu opiekuna dziennego 2,5 m2. W sali (miejscu) wypoczynku należy zapewnić swobodny dostęp
personelu do łóżeczka lub leżaka w celu obsługi dziecka.
6. W żłobku lub klubie dziecięcym powinny znajdować się:
l) sale pobytu dzieci;
2) osobna sala przystosowana do wypoczynku (sala wypoczynku dzieci), przy czym w klubie dziecięcym zamiast sali wypoczynku dzieci może to być wydzielone i przystosowane miejsce do wypoczynku;
3) należy stworzyć możliwość leżakowania na werandzie lub tarasie; dotyczy to w szczególności
niemowląt, dla których przebywanie na powietrzu jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju;
4) miejsce na wózki (może to być pomieszczenie położone bezpośrednio obok lokalu, w którym
mieści się żłobek lub klub dziecięcy, zabezpieczone przed kradzieżą i opadami atmosferycznymi
5) zespół sanitarny przy salach pobytu dzieci, w którego skład wchodzą ustępy (w ilości odpowiedniej od liczby i wieku dzieci), umywalki i co najmniej jeden natrysk;
6) urządzenia do przewijania (przewijaki);
7) wydzielone miejsce do mycia nocników.
7.
W żłobku – stosownie do warunków lokalowych – zaleca się wydzielenie pomieszczeń ze względu
na grupy wiekowe, w szczególności należy wydzielić pomieszczenie dla niemowląt.
8. Pościel i leżaki powinny być wyraźnie oznakowane, przypisane do konkretnego dziecka i odpowiednio
przechowywane, tak aby zapobiec przenoszeniu się zakażeń , a po ściel utrzymywana w czystości.
9. Należy stworzyć warunki do higienicznego i spokojnego spożywania posiłków przez wyraźne oddzielenie spożywania posiłków od innych funkcji, tworząc prawidłowe nawyki żywieniowe.
10. Należy zapewnić odpowiednie miejsce do przechowywania odzieży wierzchniej (wieszaki, szafki).
11. Żłobek, klub dziecięcy i lokale dziennego opiekuna powinien zostać wyposażony w apteczkę z podstawowymi środkami opatrunkowymi..
12. Meble i inne wyposażenie powinny spełniać wymagania ergonomu i posiadać odpowiednie atesty
lub certyfikaty (dotyczy to także lokalu w którym opiekę sprawuje dzienny opiekun).
13. Zabawki powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa produktów oraz higieny; zabawki należy
odpowiednio oznakować
14. W żłobku lub klubie dziecięcym należy zapewnić możliwość wyjścia na teren przyległy do żłobka
lub klubu dziecięcego (plac zabaw). Na placu zabaw powinny znajdować się urządzenia do zabawy
odpowiednie dla poszczególnych grup wiekowych, w tym piaskownica. Urządzenia do zabawy powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa produktów oraz być utrzymywane w należytym stanie
technicznym i sanitarnym. Piasek w piaskownicy powinien być wolny od zanieczyszczeń odchodami zwierząt i ptaków. Piasek w piaskownicy należy wymieniać w miarę potrzeby, w tym zawsze na
wiosnę. Piaskownicę, gdy nie jest użytkowana, w szczególności w nocy należy przykrywać w celu
ochrony przed zwierzętami i ptakami. Plac zabaw powinien być niedostępny dla osób postronnych.
15. Podłoga oraz ściany pomieszczeń higieniczno-sanitarnych wykonuje się tak, aby możliwe było łatwe
utrzymanie czystości w tych pomieszczeniach. Ściany pomieszczeń do wysokości co najmniej 2 m
pokrywa się materiałami gładkimi, nie nasiąkliwymi i odpornymi na działanie wilgoci. Podłoga powinna być wykonana z materiałów przeciw ślizgowych.
16. Należy zapewnić zabezpieczone przed dostępem dzieci miejsce do przechowywania sprzętu i środków
do utrzymania czystości w pomieszczeniach.
l7. W pomieszczeniach w których przebywają dzieci, należy umieścić na grzejnikach centralnego ogrzewanIa osłony, ochraniające od bezpośredniego kontaktu z grzejnikiem.
18. W pomieszczeniach, w których przebywają dzieci, należy zapewnić temperaturę co najmniej 20°C.
19. W lokalu opiekuna dziennego należy zapewnić dostęp do urządzeń sanitarnych umożliwiający zachowanie czystości dzieci, ciepłą bieżącą wodę, umywalkę, miskę ustępową, brodzik z natryskiem lub
inne urządzenie do zachowania higieny dzieci oraz przewijaki.
20. Okna powinny mieć możliwość otwierania, co najmniej 50% ich powierzchni.
21. W pomieszczeniach przeznaczonych dla dzieci zapewnia się oświetlenie dzienne oraz elektryczne
o parametrach zgodnych z Polską Normą.
22. Osoby zajmujące się opieką nad dziećmi lub wykonujące prace związane z opieką, powinny przestrzegać
higieny osobistej oraz dysponować aktualnym orzeczeniem lekarskim dla celów sanitarno-epidemiologicznych.. Osób podejrzanych o chorobę zakaźną lub infekcję mogącą powodować zakażenie nie
nałeży dopuszczać do pracy z dziećmi lub do kontaktu z żywnością
23. Żłobek lub klub dziecięcy, który prowadzi żywienie dzieci we własnym zakresie, powinien spełniać
wymagania określone przepisami o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz przestrzegać dobrej
praktyki higienicznej (GHP).
24. Pomieszczenia, w których przygotowywana i przechowywana jest żywność oraz pomieszczenia,
w których żywność jest spożywana, powinny być utrzymywane w czystości i zachowane w dobrym
stanie technicznym. Powierzchnie podłóg, ścian, sufitów i drzwi powinny być łatwe do czyszczenia
oraz w miarę potrzeby, do dezynfekcji .
25. Naczynia, sprzęt kuchenny i naczynia stołowe muszą posiadać atest dopuszczenia do kontaktu z żywnością.
26. Powierzchnie pozostające w kontakcie z żywnością powmny być łatwe do czyszczenia oraz dezynfekcji.
Wymaga to stosowania gładkich, zmywalnych, odpornych na korozję oraz nietoksycznych materiałów
przeznaczonych do kontaktu z żywnością – zgodnie z przepisami o materiałach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z żywnością,
27. Okna i inne otwory w pomieszczeniach, w których przygotowywana i przechowywana jest żywność
powinny chronić przed gromadzeniem się zanieczyszczeń oraz zabezpieczać przed dostępem owadów
i szkodników.
28. Żywność zabezpiecza się przed wszelkimi zanieczyszczeniami, w tym również dostępem zwierząt
i szkodników, w czasie jej przygotowywania, przechowywania i wydawania. Żywność powinna pochodzić z pewnego źródła – nie może być szkodliwa dla zdrowia lub życia człowieka, zepsuta ani
zafałszowana .
29. Należy zapewnić odpowiednie zaopatrzenie w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi. Wodę tę
należy również wykorzystywać do mycia żywności. Stanowiska do mycia żywności powmny być oddzielone od umywalek do mycia rąk.
30. Surowce, półprodukty i produkty gotowe należy magazynować oraz przechowywać w odpowiednich
warunkach, aby zapobiegać zepsuciu i chronić je przed zanieczyszczeniem. Przy przechowywaniu
żywności należy stosować się do informacji podanych przez producenta na etykiecie produktu m.in.
przestrzegać temperatur i innych warunków przechowywania, okteślonych dla danego produktu.
W szczególności żywność łatwo psującą się, wymagającą warunków chłodniczych, należy przechowywać w sprawnej lodówce oraz kontrolować temperaturę przechowywania. Nie należy przechowywać
razem surowców z produktami gotowymi do spo życia.
31. Nie należy używać tego samego sprzętu do obróbki wstępnej (brudnej) i właściwej (czystej).
32. W przypadku produktów gotowych i półproduktów zakupionych w innych zakładach należy przechowywać dane umożliwiające identyfikację tych dostawców. Żłobek lub klub dziecięcy korzystający
z usług firm cateringowych, powinny przy zawieraniu umowy z taką firmą zwracać uwagę czy firma
jest objęta nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
33. Osoby wykonujące prace wymagające kontaktu z żywnością powinny myć ręce tak często, jak tego
potrzeba, a w szczególności:
1) przed rozpoczęciem pracy z żywnością.
2) każdorazowo po wyjściu z toalety.
3) po każdej czynności z surowcami lub półproduktami i każdej innej czynności „brudnej”.
4) po każdym wyjściu poza miejsce przygotowywania żywności i wykonywaniu innych czynności.
5) okresowo podczas pracy, gdy następuje zmiana rodzaju wykonywanej czynności.
34. Należy skutecznie myć oraz w miarę potrzeby dezynfekować naczynia, sprzęt kuchenny i naczynia
stołowe; Resztki żywnościowe, niejadalne części żywności i inne (np. śmieci) powinny być jak najszybciej usuwane z pomieszczeń, gdzie znajduje się żywność, aby zapobiec ich gromadzeniu i zanieczyszczeniu żywności – składowane w zamykanych pojemnikach i usuwane tak często jak tylko
zachodzi taka potrzeba.