Scenariusze PB3 - fsgw.put.poznan.pl

Rozwiązania instytucjonalne
sprzyjające transformacji wiedzy
dr inż. Agnieszka Grzelczak
WND – POIG.01.01.01- 30-014/09
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013
Działanie 1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy
Poddziałanie 1.1.1 Projekty badawcze z wykorzystaniem metody foresight
17 października 2011
Wprowadzenie
PB III – Instytucje generujące wiedzę,
odpowiedzialne za transformację
– wykorzystanie potencjału Wielkopolski
dla wzrostu konkurencyjności gospodarki
oraz rozwoju podmiotów tworzących
sieci gospodarcze
 scenariusz optymistyczny
 scenariusz pesymistyczny
 scenariusz prawdopodobny
A. Grzelczak
17 października 2011
Wprowadzenie





zespół realizujący
dr inż. Agnieszka Grzelczak
prof. dr hab. inż. Leszek Pacholski
dr inż. Katarzyna Ragin-Skorecka
dr Hubert Paluch
mgr Aleksandra Cicha
A. Grzelczak
17 października 2011
Wprowadzenie







dokumenty strategiczne i badania w ramach projektu
Raport Polska 2030
Raport Europa 2050
Regionalna Strategia Innowacji dla Wielkopolski
na lata 2010-2020
Raport OECD – Innowacyjność w Polsce
Scenariusze rozwoju Wielkopolski 2020 i 2050
wyniki badania metodą Delphi w ramach projektu
badania prowadzone w kontekście PB III
A. Grzelczak
17 października 2011
Wprowadzenie
układ scenariusza – koncepcja budowy scenariusza
 instytucje generujące wiedzę
przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu,
publiczna nauka i sfera badawczo-rozwojowa, władze
 kanały transferu wiedzy i innowacji
sposób wymiany informacji
 otoczenie
rynek, władze publiczne i ich polityka, system
kształcenia i przygotowania zawodowego
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz optymistyczny (1)
 W perspektywie roku 2030 Wielkopolska stanie się
liderem innowacyjności, o dużym potencjale
wynikającym ze współpracy nauki, biznesu,
administracji i instytucji otoczenia biznesu.
 W istniejących i nowopowstałych sieciach
gospodarczych będzie generowana nowatorska
wiedza, która poprzez efektywną transformację
będzie udoskonalana i udostępniana
współpracującym podmiotom.
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz optymistyczny (2)
 środowisko akademickie zaangażuje się w rzeczywistą
działalność gospodarczą
 wzrośnie uznanie i zaufanie dla wiedzy posiadanej
i wytwarzanej przez uczelnie wyższe i jednostki
naukowo-badawcze
 w działalności naukowo-badawczej wykorzystywane
będą fundusze unijne, państwowe i prywatne
 wzrośnie liczba firm odpryskowych
 transformacja wiedzy dotyczącej innowacyjności
odbywać się będzie pomiędzy nauką a biznesem
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz optymistyczny (3)
 wiodące firmy będą kreować kapitał intelektualny regionu
 powstaną regionalne centra badawczo-rozwojowe
z wykorzystaniem lokalnych specjalistów
 wiodące firmy będą miały duży udział w inicjowaniu
procesów transferu i transformacji wiedzy między sobą,
jak również z sektorem MSP
 spowoduje rozwój e-biznesu oraz dedykowanego
e-nauczania
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz optymistyczny (4)
 duża liczba MSP pozwoli na współuczestnictwo
w kształtowaniu postaw przedsiębiorczych
i innowacyjnych wśród społeczeństwa
 sektor MSP będzie aktywnie uczestniczyć w tworzeniu
sieci gospodarczych i silnie promować transformację
wiedzy w sieciach oraz pomiędzy sobą
 liczba MSP wpłynie na rozwój dedykowanych
programów szkoleniowych (tradycyjnych i e-learningu)
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz optymistyczny (5)
 pojawią się regionalni liderzy ze sfery biznesu i nauki,
promujący zaufanie, przedsiębiorczość i innowacyjność
 wzrośnie zaufanie międzyludzkie i organizacyjne
 tworzenie instytucji otoczenia biznesu będzie oparte
o interesy wszystkich zrzeszonych organizacji, a nie
tylko władz i założycieli
 IOB zapewnią szybszy i efektywniejszy przepływ
informacji o nowych koncepcjach i rozwiązaniach oraz
dostęp do nowych technologii
 zaistnieje silna potrzeba prowadzenia akcji
informacyjnych dotyczących IOB
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz optymistyczny (6)
 działalność edukacyjna będzie dopasowana
do potrzeb rynku
 nauczanie będzie miało na celu budowanie
odpowiedzialnych i etycznych postaw przedsiębiorczych
i innowacyjnych
 nacisk zostanie położony na praktyczny aspekt zajęć
 brak dotacji na szkolenia z UE podniesie ich jakość
 pojawią się dedykowane regionalne programy
kształcenia
 rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności przyczyni się
do powszechnego uznania dla kompetencji fachowych
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz optymistyczny (7)
 decyzje rządu pozwolą na aktywne wspieranie
innowacyjnych badań dostosowanych do potrzeb rynku
 decyzje władz samorządowych będą wspierać
współpracę wielkopolskich organizacji biznesu i nauki
 budżet regionu aktywnie będzie współfinansować
rozwój infrastruktury społecznie użytecznej, w tym
infrastruktury teleinformatycznej
 programy kształcenia nastawione będą na kreowanie
postaw przedsiębiorczych i innowacyjnych
 dotacje celowe pozwolą na budowanie kompetencji
fachowych, rozwijanie gospodarki opartej na wiedzy,
wspieranie transformacji wiedzy
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz optymistyczny (8)
 zostanie wykorzystany potencjał intelektualny szkół
wyższych i jednostek badawczo-rozwojowych
 powstaną obserwatoria analizujące stan otoczenia
oraz przygotowujące bazy wiedzy
 rozwiązania systemowe wspierające inicjatywy lokalne
i współpracę z praktyką przemysłową ukierunkują
badania naukowe i znajdą odzwierciedlenie
w publikacjach oraz w kwalifikacjach absolwentów
 inicjatywy lokalnego biznesu zaskutkują wspólnymi
projektami realizowanymi w porozumieniu ze sferą nauki
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz pesymistyczny (1)
 W perspektywie roku 2030 Wielkopolska będzie
określana mianem regionu straconych szans
i możliwości.
 Stanie się tak poprzez niewykorzystanie już istniejącego
potencjału, a także tego, jaki tworzy współpraca uczelni,
przedsiębiorstw, władz regionu i instytucji badawczorozwojowych oraz poprzez brak jednolitej koncepcji w
obszarze zarządzania instytucjami generującymi wiedzę
oraz mało sprawny transfer wiedzy w sieciach
gospodarczych.
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz pesymistyczny (2)
 jakość powiązań pomiędzy przedsiębiorstwami
i sferą badawczo-rozwojową zależeć będzie
od przygotowania i nastawienia do współpracy obu stron
 MSP nie będą atrakcyjnym partnerem dla jednostek
naukowych (niskie zaawansowanie technologiczne
oraz brak nakładów na projekty badawczo-rozwojowe)
 wiodące firmy nie będą zainteresowane współpracą,
gdyż będą posiadały własne bogatsze zaplecze
badawczo-rozwojowe
 przyczyną będzie brak gotowości i chęci do
podejmowania działań innowacyjnych przez
przedsiębiorców
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz pesymistyczny (3)
 instytucje pośredniczące w transferze technologii
w dalszym stopniu będą słabo rozwinięte
i skoncentrowane na działalności inkubacyjnej
 działalność IOB w zakresie rozpowszechniania wiedzy
będzie niewystarczająca, przedsiębiorcy nie będą
korzystali z usług oferowanych przez te instytucje
 funkcjonujące i powstające IOB będą prowadzić
wewnętrzną konkurencyjną działalność
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz pesymistyczny (4)
 współwinnym tej sytuacji będzie system kształcenia
oraz rynek usług edukacyjnych i szkoleniowych
 sztywne podejście uczelni do procesu komercjalizacji
wyników badań, doprowadzi do skupiania się tylko
na dydaktyce
 brak prowadzonych rzetelnych badań naukowych
w sektorze niepublicznym oraz pogoń za punktowanymi
publikacjami kadry naukowej
 zanik szkolnictwa zawodowego
 braku społecznego szacunku i umiejętności korzystania
z wiedzy i doświadczeń pokolenia 50+
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz pesymistyczny (5)
 utrzymywanie się dotacji celowych (na usługi
edukacyjne i szkoleniowe) na obecnym poziomie
doprowadzi do całkowitego obniżenia ich jakości
 władze będą musiały ciągle aktualizować
i dostosowywać regionalną strategię rozwoju do
społeczeństwa
 tworzenie się e-biznesu wpłynie negatywnie na rozwój
rynku usług związanych z transferem wiedzy
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz pesymistyczny (6)
 Internet stanie się głównym lub jedynym źródłem wiedzy
 rozwarstwienie społeczne i wynikający z tego brak
zaufania będzie negatywnie oddziaływać
na tworzenie sieci
 zanik umiejętności społecznych i ograniczenie się tylko
do relacji wirtualnych
 pokładane duże nadzieje w klastrach, doprowadzą
do ich zamykania się (hermetyzacji) i blokowania
w ten sposób procesu przepływu informacji
oraz transformacji wiedzy
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz pesymistyczny (7)
 brak środków finansowych na prowadzenie badań
i prac projektowych oraz słabe wyposażenie
w infrastrukturę badawczą ograniczą generowanie
nowych pomysłów do przedsiębiorstw
 nadmierne zaangażowanie naukowców w działalność
dydaktyczną nie będzie sprzyjało prowadzeniu badań,
a tym bardziej rozpowszechnianiu wiedzy
 degradacja działalności stowarzyszeń branżowych,
bibliotek i ośrodków informacji naukowej oraz
powoływanie do życia nowych nieznanych IOB
spowoduje osłabienie przepływu informacji
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz prawdopodobny (1)
 W perspektywie 2030 roku Wielkopolska
pozostanie regionem o dobrze rozwiniętej idei pracy
organicznej w przeszłości, ogromnym, choć nie do końca
wykorzystanym potencjale w teraźniejszości
i wielkich marzeniach o innowacyjnej przyszłości. w
perspektywie roku 2030
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz prawdopodobny (2)
 wzrośnie świadomość sektora nauki o konieczności
generowania wiedzy dla lokalnej gospodarki oraz
przekazywania oferty nauki dla praktyki
 przedsiębiorcy będą nabywać wyniki prowadzonych
badań naukowych
 zwiększanie się liczby i jakości kontaktów instytucji
generujących i transferujących wiedzę z praktyką
 powstanie efektywnego systemu innowacyjnego
(powiązania bezpośrednie i pośrednie)
 łatwość przechodzenia pracowników nauki
do biznesu i odwrotnie
 rozwinie się przedsiębiorczość akademicka
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz prawdopodobny (3)
 wiodące firmy będą wykorzystywały kapitał intelektualny
regionu
 napływ potencjału intelektualnego spoza regionu
 nastąpi przekształcanie MSP w duże przedsiębiorstwa
(poprzez wzrost lub tworzenie sieci) w oparciu o nowe
innowacyjne technologie
 powolny rozwój inicjatyw klastrowych, jednak tylko
w wybranych branżach i sektorach gospodarki
 wykreowani zostaną liderzy, jednak o niewielkim wpływie
na innowacyjność regionu
 podobną rolę będą spełniać grupy nacisku
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz prawdopodobny (4)
 duże podmioty gospodarcze będą podstawowym
źródłem finansowania działalności badawczo-rozwojowej
 wraz z MSP oraz IOB będą realizowały koncepcje
współpracy w ramach sieci (klastrów)
 wzrośnie świadomość korzyści płynących
ze współpracy z IOB
 poprawi się jakość przekazu i zakresu transformacji
wiedzy poprzez rozwój e-biznesu
 wzrost zaufania do narzędzi informatycznych
i jakości generowanej w ten sposób wiedzy
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz prawdopodobny (5)
 ciągłym doskonaleniem kapitału ludzkiego, który oparty
będzie na wiedzy, umiejętnościach i kompetencjach
 zdobywanie i pogłębianie wiedzy z zakresu
nowoczesnych technologii będzie sposobem na
zapobieganie wykluczeniu społecznemu
 nadmiar informacji spowoduje chaos, zatem poszukiwani
będą specjaliści umiejący wykorzystać informacje
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz prawdopodobny (6)
 zmiana kształcenia w kierunku budowania postaw
proinnowacyjnych
 w metodyce nauczania wykorzystywane będą
technologie informatyczne (e-learning)
 systemy kształcenia i szkoleń będą charakteryzować się
elastycznością
 system transferu wiedzy do gospodarki obejmie
system formalny, ale też samokształcenie,
kształcenie nieformalne i incydentalne
 rozwinięta zostanie polityka „zamawiania” absolwentów
konkretnych kierunków i specjalności
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz prawdopodobny (7)
 budowaniu innowacyjności w kontekście transformacji
wiedzy będą sprzyjały decyzje administracji państwowej
i regionalnej przez próbę kontynuacji spójnej polityki
proinnowacyjnej
 poszukiwane będą źródła zwiększania innowacyjności
regionu poprzez wspieranie kształcenia, badań,
współpracy biznesu i sfery badawczo-rozwojowej
 ograniczenie środków z UE spowoduje konieczność
finansowania innowacyjności ze środków regionalnych,
co wymusi dążenia prooszczędnościowe
A. Grzelczak
17 października 2011
Scenariusz prawdopodobny (8)
 rozwój społeczeństwa informacyjnego, wirtualizacja
kontaktów międzyludzkich, osłabienie poczucia
wspólnoty, czy też spłycenie relacji międzyludzkich
 wzrost zaufania między ludźmi i między organizacjami
 nawiązywane będą lokalne kontakty między sferą
biznesu a nauki
 powolny rozwój działalności społecznej, propagowanie
idei zrównoważonego rozwoju i potrzeby angażowania
się w sprawy lokalnej społeczności
A. Grzelczak
17 października 2011
Podsumowanie
 Scenariusze mogą działać pobudzająco lub stanowić
ostrzeżenie dla władz Wielkopolski jako decydentów
odpowiedzialnych za rozwój regionu.
 Poprzez podejmowane decyzje – wykorzystując również
wskazane indykatory – mogą wpływać na proces
transformacji wiedzy. Ważne jest przy tym, aby
wyciągnąć wnioski z dotychczasowych doświadczeń.
 Potrzebne są konkretne, odpowiedzialne
i ukierunkowane na przyszłość działania, aby pokonać
stagnację w działalności innowacyjnej wielkopolskich
przedsiębiorstw i uczelni oraz usprawnić przepływ
wiedzy między tymi podmiotami w Wielkopolsce.
A. Grzelczak
17 października 2011
Dziękuję za uwagę!
[email protected]
[email protected]
Spotkanie informacyjne współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007 - 2013