Typy rodziny

Rodzina i jej
społeczne znaczenie
Tomasz A. Winiarczyk
1
rodzina
grupa społeczna złożona z osób połączonych
stosunkiem małżeństwa (ewentualnie
kohabitacyjnym) i krewniaczym (w tym
rodzicielskim) oraz stosunkiem powinowactwa
2
Typy rodziny
3
Typy rodziny
ze względu na liczbę partnerów:
monogamiczna
poligamiczna
poliginiczna- związek jednego mężczyzny z wieloma
kobietami
poliandryczna - związek jednej kobiety z wieloma
mężczyznami
4
5
Typy rodziny
ze względu na to, skąd wybiera się małżonka:
endogamiczna - wybór małżonka w ramach własnej
zbiorowości
egzogamiczna - wybór małżonka poza własną
zbiorowością
6
Typy rodziny
ze względu na kryterium poważania i władzy:
patriarchalna - uprzywilejowana pozycja mężczyzn
matriarchalna - uprzywilejowana pozycja kobiet
partnerska (bilateralna) - kobieta i mężczyzna dzielą
prawa i obowiązki wynikające z uczestnictwa w życiu
rodzinnym
7
Typy rodziny
ze względu na linię dziedziczenia
patrylinearna
matrylinearna
8
Typy rodziny
ze względu na liczbę członków rodziny:
nuklearna
wielka
9
Typy rodziny
ze względu na więzi łączące partnerów (rodziców):
rodzina sformalizowana (małżeńska)
konkubinat (kohabitacja)
10
szczególne formy rodziny
białe małżeństwo (matrimonium non
consummatum)
DINK (double income no kids)
związki/małżeństwa na odległość (w tym LAT)
samotni matka lub ojciec i dzieci (rodzina niepełna)
rodzina zrekonstruowana
związki homoseksualne
11
Funkcje rodziny
12
prokreacyjna
polega na zaspokajaniu rodzicielskich potrzeb
emocjonalnych - ojcostwa i macierzyństwa,
pozwala na utrzymywanie biologicznej ciągłości
rodziny i społeczeństwa
13
seksualna
zaspokajanie popędu seksualnego w sposób
społecznie akceptowany
14
materialno-ekonomiczna
polega na zaspokajaniu przez rodzinę materialnych
potrzeb jej członków
15
opiekuńczo-zabezpieczająca
stanowi materialne i fizyczne zabezpieczenie
członków rodziny, którzy w pewnych okresach
życia mają ograniczone możliwości samorealizacji,
pozbawieni są środków do życia lub wymagają
pomocy
16
socjalizacyjna
wprowadzanie dziecka w świat kultury danego
społeczeństwa
17
legalizacyjno-kontrolna
sankcjonowanie postępowania członka rodziny
przez rodzinę, nadzorowanie jego postępowania
18
stratyfikacyjna
określenie pozycji członków rodziny w strukturze
społeczeństwa
19
emocjonalno-ekspresyjna
zaspokaja emocjonalne potrzeby członków rodziny,
sprzyja wyrażaniu osobowości, daje możliwość
uzyskania kontaktu psychicznego
20
rekreacyjno-towarzyska
umożliwia odzyskanie w domu rodzinnym
wewnętrznej równowagi emocjonalnej
21
kulturowa
zapoznawanie młodego pokolenia z dziejami
kultury i jej trwałymi pomnikami, zachęcanie do
aktywnego korzystania z wartości kulturalnych
22
Małżeństwo a prawo
23
definicja
trwały związek dwojga ludzi różnej płci,
usankcjonowany formalnie, zawarty w celu
założenia rodziny
24
zawarcie małżeństwa
- forma i skutki
zawarcie
małżeństwa
ślub cywilny
zawarty przed kierownikiem USC
ślub konkordatowy
zawarty przed kapłanem
ze skutkami cywilnymi
ślub kościelny
bez skutków cywilnych
25
przeszkody do zawarcia
małżeństwa
niewłaściwy wiek
ubezwłasnowolnienie całkowite
pozostawanie już w związku małżeńskim
zbyt bliskie pokrewieństwo albo powinowactwo
26
prawa i obowiązki
małżonków
wspólne pożycie
wzajemna pomoc
wierność
współdziałanie dla dobra rodziny, którą przez swój związek
założyli,
przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny – każdy
według swoich sił oraz możliwości zarobkowych i
majątkowych,
solidarna odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte
przez jednego z nich w sprawach wynikających z
zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny
27
ustanie małżeństwa,
unieważnienie, separacja
ustanie – śmierć (uznanie za zmarłego)
unieważnienie (od początku obarczone wadą
prawną)
ustanie – rozwód
(trwały i zupełny rozkład pożycia)
z orzekaniem o winie
bez orzekania o winie
separacja
(zupełny ale jeszcze nie trwały rozkład pożycia)
28
Więzi rodzinne
29
pokrewieństwo
stosunek, jaki zachodzi między ludźmi połączonymi
węzłami krwi, pochodzącymi od wspólnego przodka
30
powinowactwo
stosunek rodzinny zachodzący między jednym z
małżonków a krewnymi drugiego małżonka
31
32
Władza rodzicielska
33
treść władzy
obejmuje w szczególności:
obowiązek i prawo rodziców do:
wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka
wychowania dziecka
powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga
dobro dziecka i interes społeczny
dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno
rodzicom posłuszeństwo
34
Przysposobienie
35
definicje
forma przyjęcia do rodziny osoby obcej,
stwarzająca stosunek podobny do pokrewieństwa
prawne uznanie obcego biologicznie dziecka za
własne
36
rodzaje przysposobienia
całkowite (anonimowe) – jest oparte na blankietowej
zgodzie biologicznych rodziców dziecka, wyrażonej przed
sądem opiekuńczym na przysposobienie go w przyszłości
bez wskazania osoby przysposabiającego
pełne – przysposobienie, przez które powstaje między
przysposabiającym a przysposabianym taki stosunek jak
między rodzicami a dziećmi
niepełne – przysposobienie, którego skutki polegają
wyłącznie na powstaniu stosunku między
przysposabiającym a przysposobionym (zerwana zostaje
tylko więź z naturalnymi rodzicami, ale nie innymi krewnymi)
37