1_Badanie fizycznych i chemicznych właściwości

Projekt pn. „Inżynier ochrony środowiska – praktyczny zawód.
Zwiększenie liczby absolwentów kierunku Ochrona Środowiska Uniwersytetu Opolskiego“
współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja.
UDA-POKL-04.01.02-00-022/12-00
Materiały dydaktyczne do zajęć wyrównawczych
z chemii
BADANIE FIZYCZNYCH I CHEMICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH
PIERWIASTKÓW. ZJAWISKO IZOTOPII I ALOTROPII PIERWIASTKÓW
Ćwiczenie 1. Porównanie właściwości fizycznych wybranych pierwiastków
Odczynniki:
brom, cynk, jod, magnez, miedź, siarka, sód, węgiel, woda destylowana, alkohol
etylowy, chloroform.
Sprzęt:
krystalizatory szklane (300 ml i 900ml), probówki, zlewki, pipety, korki gumowe,
nożyk lub łopatka metalowa, bibuła filtracyjna.
Cel doświadczenia:
Po odpowiednim przygotowaniu próbek wybranych pierwiastków określ i porównaj
ich właściwości fizyczne, po czym dokonaj podziału badanych pierwiastków na
metale i niemetale. Sformułuj wnioski i uogólnienia oraz wykonaj zamieszczone
polecenia.
Przebieg doświadczenia:
1. W krystalizatorach umieść i dokładnie obejrzyj pobrane próbki cynku, magnezu,
miedzi, siarki i węgla, po czym dodaj wody destylowanej. Określ właściwości
fizyczne badanych pierwiastków.
2. Za pomocą metalowych szczypiec wyjmij z pojemnika z naftą niewielki kawałek
sodu, osusz go bibuła filtracyjną i nożykiem odetnij próbkę wielkości łebka
zapałki. Określ wygląd powierzchni przekroju sodu, po czym umieść go
z powrotem w pojemniku. Odciętą próbkę pozostaw do dalszych doświadczeń.
UWAGA! W eksperymentach z sodem należy zachować szczególne środki
ostrożności. Suchego metalu nie wolno dotykać gołymi palcami, gdyż skóra
zawiera wilgoć, a to może być przyczyną poparzeń metalem.
3. Przygotuj 6 probówek z dobrze dopasowanymi korkami oraz zlewkę
z podgrzaną wodą. W trzech probówkach umieść za pomocą szczypiec po kilka
kryształków jodu, a w pozostałych – za pomocą pipety po kilka kropel bromu
i zatkaj probówki korkami. Jedną z probówek z jodem lekko ogrzej w łaźni wodnej,
po czym razem z probówką zawierającą brom umieść na tle białej kartki papieru i
określ właściwości fizyczne obu pierwiastków. Następnie do tej pary probówek
dodaj niewielką ilość wody destylowanej, do drugiej pary probówek (jednej
z jodem, drugiej z bromem) dodaj po 2 cm3 alkoholu etylowego, a do trzeciej – po
2 cm3 chloroformu. Po zatkaniu probówek korkami, energiczniej wstrząśnij ich
zawartość i obserwuj zachodzące zmiany. Wyjaśnij od czego zależy zabarwienie
warstwy organicznej.
UWAGA! Wolny brom jest substancją niebezpieczną. Rany powstające przy
polaniu się bromem goją się bardzo długo, natomiast pary bromu są trujące
i działają silnie żrąco i drażniąco na błony śluzowe. Dlatego doświadczenie
z bromem należy wykonywać pod wyciągiem, w rękawicach gumowych oraz
w okularach ochronnych. W przypadku bezpośredniego zetknięcia się skóry
z bromem należy natychmiast polane miejsca zmyć obficie r-rem tiosiarczanu (VI)
sodu, alkoholem lub benzyna.
Ćwiczenie 2. Kształcenie umiejętności klasyfikowania
pierwiastków oraz przewidywania ich właściwości fizycznych
i
nazywania
Sprzęt: tablica układu okresowego, słownik chemiczny, tablice chemiczne.
Wykonanie:
1. Wyjaśnij i zapisz co oznaczają następujące symbole i wzory:
Al, 2Mg, 24S, 3S8, 5C60, 2O, O2, O3, Ne, 6Fe, Na
Które z wymienionych zapisów przedstawiają odmiany alotropowe pierwiastka? czym
odmiany alotropowe różnią się od odmian izotopowych pierwiastka?
2. Podaj nazwy, symbole oraz położenie w układzie okresowym:
a)
b)
c)
d)
e)
metalu, który w warunkach normalnych nie jest substancją stałą,
metalu dającego kroić się nożem,
niemetalu o połysku metalicznym,
niemetalu, który w warunkach normalnych nie jest gazem,
niemetalu będącego przewodnikiem elektryczności.
3. Podczas ogrzewania kredy otrzymuje się dwie substancje: tlenek wapnia
i tlenek węgla (IV). Jakie pierwiastki wchodzą w skład kredy. Spróbuj zapisać jej
wzór chemiczny.
4. Podczas ogrzewania w powietrzu masa wstążki magnezowej zwiększa się, zaś
podczas ogrzewania węglanu magnezu masa użytej próbki zmniejsza się. Wyjaśnij te
różnice.