strategia 2011-2016 ops krynica aktualna
Transkrypt
strategia 2011-2016 ops krynica aktualna
GMINNA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W LATACH 2011-2016 Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicy-Zdroju ul. Kraszewskiego 37, 33-380 Krynica Zdrój Tel.(018) 471 53 68 „Starajmy się tak postępować i tak Ŝyć, by nikomu w naszej Ojczyźnie nie brakło dachu nad głową i chleba na stole, by nikt nie czuł się samotny, pozostawiony bez opieki.” Jan Paweł II STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 2 Spis treści WSTĘP ............................................................................................................................................ 4 I. PODSTAWA PRAWNA DO OPRACOWANIA STRATEGII .................................................. 6 II. CHARAKTERYSTYKA GMINY KRYNICA-ZDRÓJ ............................................................ 6 2.1. Historia Krynicy-Zdrój ........................................................................................................... 6 2.2. PołoŜenie administracyjne ...................................................................................................... 7 2.3. Sytuacja gospodarcza ............................................................................................................. 8 2.4. Sytuacja demograficzna ......................................................................................................... 9 III. CHARAKTERYSTYKA I DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH .......................................................................................................................... 10 3.1. Formy udzielanej pomocy .................................................................................................... 10 3.2. Ubóstwo ............................................................................................................................... 18 3.3. Bezdomność ......................................................................................................................... 19 3.4. Bezrobocie ............................................................................................................................ 20 3.5. Niepełnosprawność .............................................................................................................. 23 3.6. Długotrwała choroba ............................................................................................................ 24 3.7. Bezradność w sprawach prowadzenia gospodarstwa domowego ....................................... 27 3.8. Alkoholizm ........................................................................................................................... 28 3.9. Trudności w przystosowaniu do Ŝycia po opuszczeniu zakładu karnego ............................ 30 3.10. Przestępczość i przemoc w rodzinie ................................................................................... 31 IV. DZIAŁANIA DODATKOWE PROWADZONE PRZEZ OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W KRYNICY-ZDROJU ...................................................................................... 34 V. CELE I ŚRODKI PRZYJĘTEJ STRATEGII .......................................................................... 34 VI. PODSUMOWANIE ................................................................................................................. 40 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 3 Wstęp Gminna strategia rozwiązywania problemów pomocy społecznej określa najwaŜniejsze działania, które naleŜy zrealizować, aby umoŜliwić osobom i rodzinom przezwycięŜanie trudnych sytuacji Ŝyciowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, moŜliwości i uprawnienia, a tym samym ma ona zapewnić mieszkańcom Gminy Krynica-Zdrój warunki sprzyjające rozwojowi społecznemu i poczucie bezpieczeństwa społecznego. Strategia to długotrwały i spójny plan działań zmierzających do łagodzenia istniejących napięć, zapobiegania powstawaniu nowych oraz przeciwdziałania pogłębianiu lub pojawianiu się przejawów takiego zróŜnicowania społecznego, które staje się hamulcem postępu społecznego. Strategia odpowiada na deficyt działań w niektórych dziedzinach śycia publicznego. Termin „strategia” jest teŜ synonimem takich określeń jak: sposób, opcja, droga postępowania. Takie rozumienie jest bliskie konstrukcji niniejszej strategii, która jest rodzajem dyrektywy dla podmiotów planujących działania w zakresie rozwiązywania problemów społecznych. Strategia ma stanowić podstawę do realizacji względnie trwałych wzorów interwencji społecznych podejmowanych w celu zmiany (poprawy) tych stanów rzeczy (zjawisk), które są oceniane negatywnie. Operacjonalizacja strategii następuje poprzez programy i projekty. To one zadecydują o stopniu realizacji celu generalnego i wyznaczonych kierunków działania. Tak skonstruowana strategia powinna spełnić następujące zadania: 1) wyznaczenie celu generalnego, priorytetów i kierunków działań w zakresie rozwiązywania problemów społecznych, 2) identyfikacja problemów społecznych oraz środowisk wykluczonych i zagroŜonych wykluczeniem społecznym, 3) racjonalne i efektywne wykorzystanie zasobów miasta, 4) kreowanie niezbędnych rozwiązań organizacyjno – prawnych, 9) umoŜliwienie pozyskiwania zewnętrznych środków finansowych (zwłaszcza z Europejskiego Funduszu Społecznego), 10) wypracowanie zasad, wartości i metodologii do prac nad programami i projektami, Priorytetem Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych jest przede wszystkim wypełnianie celów pomocy społecznej jakim jest zaspokojenie niezbędnych potrzeb Ŝyciowych osób i rodzin tak, by warunki ich bytowania odpowiadały godności człowieka. Zakres tych potrzeb jest uzaleŜniony od cech indywidualnych i otoczenia społecznego. Jest takŜe zmienny czasowo i przestrzennie. Aktualnie uznaje się za niezbędne zaspokojenie podstawowych potrzeb człowieka takich jak: ochrona przed zagraŜającym głodem, bezdomnością i brakiem odzieŜy, dostęp do opieki zdrowotnej i niezbędnych świadczeń z systemu zabezpieczenia społecznego w razie choroby, niepełnosprawności, starości, bezrobocia oraz niezawinionego pozbawienia STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 4 środków do Ŝycia. Konieczne jest takŜe przeciwdziałanie drastycznemu pogarszaniu się poziomu Ŝycia tych osób. Pomoc społeczna organizowana jest przez organy administracji rządowej i samorządowej przy współpracy z organizacjami społecznymi, Kościołem katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Ciągle niewystarczające środki przeznaczane na pomoc społeczną i jednoczesny wzrost niezaspokojonych potrzeb społecznych skłaniają, w obliczu dokonujących się zmian społecznogospodarczych, do poszukiwania nowych metod i form działania w tym zakresie. Jako kierunki działań w zakresie pomocy społecznej na terenie Gminy KrynicaZdrój planuje się następujące priorytety – cele strategiczne: 1. Wspieranie osób i rodzin dotkniętych ubóstwem, uzaleŜnieniem, bezrobociem oraz patologią, 2. Kształtowanie ogólnych warunków Ŝycia i rozwoju dzieci i młodzieŜy, 3. Ograniczenie negatywnych skutków starości, niepełnosprawności i długotrwałej choroby, 4. Pomoc bezdomnym, 5. Pomoc osobom zagroŜonym wykluczeniem społecznym. Gminna strategia pomocy społecznej ma na celu wypracowanie takich metod i form działania, aby pomoc społeczna nie ograniczała, a jedynie wspierała jednostki i rodziny w podejmowaniu samodzielnych inicjatyw i prób wyjścia z trudnej sytuacji wykorzystując własne moŜliwości i środki. Ingerencja powinna następować dopiero wtedy, gdy jednostka lub rodzina nie jest w stanie sama przezwycięŜyć powstających problemów. Podstawowym zadaniem polityki społecznej jest systematyczne diagnozowanie środowiska społecznego oraz wyłaniania osób i grup szczególnego ryzyka, aby zapobiegać przekraczaniu bezpieczeństwa socjalnego przez te grupy oraz przeciwdziałać utracie podstawowych związków społecznych. Z uwagi na pojawiające się trudności i problemy zagraŜać im mogą: • utrata kontroli nad zdarzeniami i własnym Ŝyciem • utrwalanie warunków prowadzących do ubóstwa • degradacja społeczna • wykluczenie społeczne. Działania powinny mieć na celu przede wszystkim zapobieganie bezradności osób, rodzin i grup społecznych lub pomoc w wychodzeniu z niej. Uwzględnić naleŜy tutaj: • doświadczenia Ŝyciowe takie jak: bezrobocie, uzaleŜnienia, dewiacje, patologie, choroby, niepełnosprawność, ubóstwo, bezdomność. • głębokość doznanych urazów i dotychczasowe wzory postępowania oraz przystosowania społecznego. • system dotychczasowego wsparcia w środowisku społecznym. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 5 Niniejsza strategia zawiera dwa niezbędne warunki do efektywnej realizacji pomocy społecznej a mianowicie: diagnozę rzeczywistych potrzeb społeczności lokalnej Gminy Krynica-Zdrój oraz długofalowy plan działań. I. Podstawa prawna do opracowania strategii Zgodnie z Ustawą o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. ( t.j. Dz. U. Nr 175, poz. 1362 z 2009 r. z późn. zm.) art. 17 ust.1 pkt.1 cytowanej ustawy wskazuje, Ŝe do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym naleŜy opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Strategia winna być ponadto osadzona w pozostałych aktach prawnych regulujących i odnoszących się do sytemu pomocy społecznej w Polsce, a takŜe w Unii Europejskiej. Strategia nawiązuje i korzysta z rozwiązań innych krajowych aktów prawnych, a w szczególności: - ustawy o działalności poŜytku publicznego i o wolontariacie, - ustawy o zatrudnieniu socjalnym, - ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, - ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, - ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, - ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, - ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. II. Charakterystyka Gminy Krynica-Zdrój 2.1. Historia Krynicy-Zdrój Historia i rozwój Krynicy Zdrój w znacznej mierze wiąŜą się z bogactwami wód mineralnych, które są największym skarbem Krynicy i okolic. Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z XVI w. Dokładnie w 1547r. biskup Maciejewski nadał prawo załoŜenia sołectwa Krzenycze Dankowi z Miastka (obecnie Tylicz). W tym czasie jeszcze jako wieś naleŜała do tzw. Kresu Muszyńskiego STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 6 będącego własnością biskupów krakowskich. Podstawą rozwoju w okresie późniejszym związane było z odkryciem w XVII wieku. leczniczych wód mineralnych. W 1793r. austriacki urzędnik Franciszek Stix von Saunbergen z zamysłem stworzenia uzdrowiska zakupił ziemię ze źródłem wody mineralnej. To właśnie w tym czasie powstawały pierwsze domy zdrojowe - m.in. zbudowany w 1794 roku "Mały domek", który od 1804 roku udostępniał pierwsze kąpiele zdrowotne, natomiast w 1807 roku Krynica-Zdrój uzyskała (nadaną urzędowo) oficjalną nazwę zdroju kąpielowego. Dynamiczny rozwój miasta przypada jednak dopiero na lata po 1856r. dzięki działalności Józefa Dietla - profesor Uniwersytetu. Jagiellońskiego, uznawanego za ojca polskiej balneologii. Dzięki działalności Profesora juŜ od 1858r. zaczęto w Krynicy stosować kąpiele borowinowe. Na okres ten przypadło powstanie najbardziej znanych obiektów znajdujących się w Krynicy - takich jak: Stare Łazienki Mineralne, Stare Łazienki Borowinowe, Dom Zdrojowy, drewniana Pijalnia Główna z deptakiem i Teatr Modrzewiowy. Wybitny rozwój uzdrowiska, który pozwolił mu uzyskać miano „Perły Polskich Uzdrowisk”. Podstawowym skarbem natury są tu róŜnorodne, co do składu i występujące w duŜych ilościach wody lecznicze. Do najbardziej znanych naleŜą: Zdrój Główny, Słotwinka, Jan, Józef, Mieczysław, Tadeusz, Zuber. 2.2. PołoŜenie administracyjne Krynica-Zdrój połoŜona jest we wschodniej części Beskidu Sądeckiego, w dolinie potoku Kryniczanka. Krynicę zwaną "Perłą uzdrowisk" otaczają zalesione wzgórza Parkowej Góry, KrzyŜowej i Jasiennika. Gmina zajmuje powierzchnię 146 km2 (w tym miasto Krynica ok. 40 km2 ). Sąsiaduje ona z czteroma gminami: od północy z Gminą Grybów, od wchodu z Gminą Uście Gorlickie, od zachodu z Gminą Łabowa, a od południowego zachodu z Miastem i Gminą Muszyna. Gmina znajduje się w polsko-słowackiej strefie przygranicznej, jej południową granicę, na długości około 18 km, stanowi granica państwa ze Słowacją. W okolicach znajduje się aŜ 16 rezerwatów przyrody. Głównym bogactwem naturalnym tej ziemi są wody mineralne. Znajdują się tu 23 ujęcia: 5 źródeł naturalnych i 18 odwiertów. Klimat Krynicy ma walory klimatu podalpejskiego, wyróŜnia się duŜą liczbą dni słonecznych w roku oraz znacznymi wahaniami temperatury i ciśnienia atmosferycznego w ciągu doby. W składzie i smaku powietrza duŜą rolę odgrywają eteryczne olejki. Krynica-Zdrój jest Gminą miejsko-wiejską. W jej skład wchodzi miasto Krynica-Zdrój, uznane zarządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 25 lipca 1967 roku za miejscowość uzdrowiskową oraz osiem okolicznych wsi – sołectw (tj. Tylicz, Berest, Polany, Piorunka, Czyrna, Muszynka, Mochnaczka WyŜna, Mochnaczka NiŜna). Siedzibą władz gminnych jest miasto Krynica-Zdrój. Gminę zamieszkuje 17.464 mieszkańców, w tym miasto Krynica-Zdrój 11.651. Powierzchnia gminy wynosi 146 kilometrów kwadratowych, w tym miasto Krynica-Zdrój 40 kilometrów kwadratowych. Granice administracyjne obrazuje rysunek 1 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 7 Rys 1. Granice administracyjne Gminy Krynica-Zdrój Źródło: S. Dorocki, Monografia społeczno-gospodarcza Gminy Krynica, Urząd Miejski w Krynicy-Zdroju, Krynica-Zdrój 2002, s.7. 2.3. Sytuacja gospodarcza Ludność zamieszkująca Krynicę-Zdrój trudni się zarówno działalnością rolniczą jak i pozarolniczą. Z uwagi na uzdrowiskowy charakter gminy na jej terenie nie ma zlokalizowanego przemysłu uciąŜliwego dla środowiska. Dlatego na terenie gminy prowadzona jest głównie działalność usługowa, gastronomiczna i turystyczna. Największymi przedsiębiorstwami, tak pod względem obrotów jak i zatrudnienia są duŜe obiekty hotelarskie, rozlewnie wód oraz kolej gondolowa. Jakkolwiek Kolej Gondolowa nie zajmuje czołowego miejsca pod względem zatrudnienia, jej uruchomienie spowodowało rozwój infrastruktury gastronomiczno-handlowej, sportowo-rekreacyjnej, zmniejszając w ten sposób bezrobocie. Tego typu przedsięwzięcia o charakterze sportowo-rekreacyjnym oraz podniesienie standardu świadczonych usług turystycznych mają na celu zwiększenie liczby turystów przyjeŜdŜających do gminy. Ponadto mieszkańcy znajdują zatrudnienie w słuŜbie zdrowia oraz administracji publicznej. Funkcja szeroko rozumianej turystyki i rekreacji wynika nie tylko z planu zagospodarowania przestrzennego gminy, ale i załoŜeń do planu rozwoju regionalnego powiatu nowosądeckiego, w którym nie przewiduje się rozwoju przemysłu ani innych dziedzin kolidujących z gospodarką turystyczną. Rozwój regionu ma być oparty o istniejące zasoby naturalne tj.: czyste powietrze, wody mineralne, bogactwa naturalne, piękne połoŜenie, istniejącą juŜ bazę turystyczną i uzdrowiskową. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 8 2.4. Sytuacja demograficzna Według stanu na koniec 2009 roku w Gminie Krynica-Zdrój liczba ludności wynosi 17.464 osób. Ponadto 11.651 osób stanowią mieszkańcy Miasta Krynica-Zdrój. Strukturę ludności zamieszkującej miasto oraz poszczególne wioski gminy przedstawia poniŜszy wykres 1. Wykres 1. Rozmieszczenie ludności zamieszkującej Gminę Krynica-Zdrój w roku 2009 11% 3% 2% 3% 4% 4% 2% 5% 66% Krynica-Zdrój 11.651 Czyrna 318 Mochnaczka Wyżna 674 Piorunka 359 Tylicz 1.924 Berest 846 Mochnczka Niżna 719 Muszynka 466 Polany 507 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Urzędu Miasta w Krynicy- Zdroju Biorąc pod uwagę powyŜsze dane moŜna stwierdzić, Ŝe obszar gminy zamieszkuje 17.464 osób, z czego 66% w mieście Krynica-Zdrój, a 34% w okolicznych wioskach - sołectwach. Najwięcej ludności liczy sołectwo Tylicz, najmniej sołectwo Czyrna. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 9 Według danych statystycznych na przestrzeni trzech ostatnich lat zmniejszyła się liczba mieszkańców gminy Krynica- Zdrój. Tendencja spadkowa ilości mieszkańców była najczęściej związana z wyjazdami za granicę w celach zarobkowych. Z uzyskanych danych wynika, Ŝe największą ilość mieszkańców gminy stanowią osoby w wieku produkcyjnym co przedstawia poniŜsza tabela 1. Tabela 1. Ludność Miasta i Gminy Krynica-Zdrój wg grup wiekowych WIEK 2007 r. 2008 r. 2009 r. 0-18 3825 22% 3712 21% 3638 21% Wiek produkcyjny 10976 62% 10960 63% 10933 63% Wiek poprodukcyjny 2787 16% 2835 16% 2893 16% 17588 100% 17507 100% 17464 100% Ogółem Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Urzędu Miasta w Krynicy- Zdroju III. Charakterystyka i diagnoza problemów społecznych. 3.1. Formy udzielanej pomocy W związku z koniecznością realizacji zadań postawionych przed pomocą społeczną, a takŜe wypracowania niekonwencjonalnych form pomocy, niezbędne jest diagnozowanie problemów społecznych na terenie gminy, opracowanie załoŜeń polityki społecznej oraz przystosowanie istniejącej infrastruktury w zakresie pomocy społecznej ma słuŜyć do minimalizowania skutków przemian społeczno-gospodarczych. Diagnoza problemów społecznych na terenie gminy Krynica-Zdrój została opracowana w oparciu o dane uzyskane z Urzędu Statystycznego, Powiatowego Urzędu Pracy oraz innych instytucji i organizacji współpracujących z ośrodkiem, a takŜe w oparciu o rozeznanie środowiskowe pracowników socjalnych Ośrodka Pomocy Społecznej. W Ośrodku Pomocy Społecznej co pół roku dokonywane są analizy podstawowych dysfunkcji i przyczyn kwalifikujących do pomocy społecznej. Podstawę urzeczywistniania pomocy społecznej stanowią skoordynowane działania zatrudnionych przez tutejszy OPS pracowników socjalnych, współpracujących z kuratorami, pedagogami i innymi słuŜbami socjalnymi, zajmującymi się rozwiązywaniem problemów społecznych. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 10 Praca socjalna jest działalnością zawodową ukierunkowana na pomoc osobom i rodzinom, we wzmocnieniu lub odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie a takŜe tworzenie warunków sprzyjających osiągnięciu tego celu. Właściwa diagnoza środowiska w szczególności problemów socjalno – bytowych, zdrowotnych, społecznych mieszkańców gminy stanowi podstawę świadczenia wsparcia i doboru adekwatnych form pomocy. Z zebranych danych wynika, iŜ wzrasta liczba środków finansowych, przeznaczonych na róŜnego rodzaju formy pomocy. Formy pomocy udzielone rodzinom przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicy-Zdroju w latach 2007-2009 przedstawia tabela 2. Tabela 2 Formy pomocy udzielone rodzinom w latach 2007-2009 Formy pomocy udzielone rodzinom 2007 2008 2009 587 483 631 Pomoc materialna 32 27 34 Pomoc usługowa 140 149 250 Praca socjalna Odpłatność za pobyt 10 13 13 w domu pomocy społecznej Ogólna ilość rodzin jakie skorzystały 619 510 665 z róŜnych form pomocy Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju Do najczęstszych przyczyn kwalifikujących do korzystania z pomocy społecznej na terenie Gminy Krynica-Zdrój jest długotrwała choroba, niepełnosprawność, ubóstwo, bezrobocie i bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Przyczyny przyznania pomocy w Ośrodku Pomocy Społecznej w Krynicy-Zdroju w latach 2007-2009 przedstawiają tabela 3, tabela 4 tabela 5. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 11 Tabela 3. Przyczyny przyznania pomocy w OPS w Krynicy-Zdroju w 2007 roku Lp. POWÓD TRUDNEJ SYTUACJI śYCIOWEJ 0 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. UBÓSTWO SIEROCTWO BEZDOMNOŚĆ POTRZEBA OCHRONY MACIERZYŃSTWA W TYM: WIELODZIETNOŚĆ BEZROBOCIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ DŁUGOTRWAŁA LUB CIĘśKA CHOROBA BEZRADNOŚĆ W SPRAWACH OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO W TYM: RODZINY NIEPEŁNE RODZINY WIELODZIETNE PRZEMOC W RODZINIE ALKOHOLIZM NARKOMANIA TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO śYCIA PO OPUSZCZENIU Z ZAKŁADU KARNEGO BRAK UMIEJĘTNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO śYCIA MŁODZIEśY OPUSZCZAJĄCEJ PLACÓWKI OPIEKUŃCZOWYCHOWAWCZE LICZBA RODZIN OGÓŁEM w tym: NA WSI LICZBA OSÓB W RODZINACH 1 2 3 484 0 1 44 208 0 0 24 1762 0 1 142 5 5 27 51 125 35 5 20 10 184 235 115 117 38 468 61 10 201 56 0 30 0 28 0 10 0 267 0 95 0 0 0 0 0 0 0 17. TRUDNOŚCI W INTEGRACJI OSÓB, KTÓRE OTRZYMAŁY STATUS UCHODŹCY 0 0 0 18. 19. 20. ZDARZENIE LOSOWE 0 0 0 0 0 0 0 0 0 SYTUACJA KRYZYSOWA KLĘSKA śYWIOŁOWA LUB EKOLOGICZNA Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 12 Tabela 4. Przyczyny przyznania pomocy w OPS w Krynicy-Zdroju w 2008 roku Lp. POWÓD TRUDNEJ SYTUACJI śYCIOWEJ 0 1. 2. 3. UBÓSTWO 4. POTRZEBA OCHRONY MACIERZYŃSTWA W TYM: WIELODZIETNOŚĆ 5. SIEROCTWO BEZDOMNOŚĆ 6. 7. 8. BEZROBOCIE 9. BEZRADNOŚĆ W SPRAWACH OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ DŁUGOTRWAŁA LUB CIĘśKA CHOROBA W TYM: RODZINY NIEPEŁNE RODZINY WIELODZIETNE PRZEMOC W RODZINIE ALKOHOLIZM NARKOMANIA TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO śYCIA PO OPUSZCZENIU Z ZAKŁADU KARNEGO BRAK UMIEJĘTNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO śYCIA MŁODZIEśY OPUSZCZAJĄCEJ PLACÓWKI OPIEKUŃCZOWYCHOWAWCZE LICZBA RODZIN OGÓŁEM w tym: NA WSI LICZBA OSÓB W RODZINACH 1 2 3 425 0 1 24 183 0 0 8 1636 0 1 84 5 5 27 24 125 45 3 20 10 32 235 210 104 24 282 54 14 114 50 0 30 0 10 0 10 0 168 0 95 0 5 0 5 0 0 0 17. TRUDNOŚCI W INTEGRACJI OSÓB, KTÓRE OTRZYMAŁY STATUS UCHODŹCY 0 0 0 18. ZDARZENIE LOSOWE 19. 20. SYTUACJA KRYZYSOWA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 KLĘSKA śYWIOŁOWA LUB EKOLOGICZNA Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 13 Tabela 5. Przyczyny przyznania pomocy w OPS w Krynicy-Zdroju w 2009roku Lp. POWÓD TRUDNEJ SYTUACJI śYCIOWEJ 0 1. 2. 3. 4. UBÓSTWO 5. W TYM: WIELODZIETNOŚĆ 6. 7. 8. BEZROBOCIE 9. BEZRADNOŚĆ W SPRAWACH OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO SIEROCTWO BEZDOMNOŚĆ POTRZEBA OCHRONY MACIERZYŃSTWA NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ DŁUGOTRWAŁA LUB CIĘśKA CHOROBA LICZBA RODZIN OGÓŁEM w tym: NA WSI LICZBA OSÓB W RODZINACH 1 2 3 498 0 2 23 125 0 0 5 1540 0 2 84 14 5 84 28 124 156 6 43 23 87 231 248 184 68 443 10. W TYM: RODZINY NIEPEŁNE 16 3 38 11. 12. 13. 14. 15. RODZINY WIELODZIETNE 28 2 30 0 7 0 12 0 138 6 63 0 4 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 16. 17. 18. 19. 20. PRZEMOC W RODZINIE ALKOHOLIZM NARKOMANIA TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO śYCIA PO OPUSZCZENIU Z ZAKŁADU KARNEGO BRAK UMIEJĘTNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO śYCIA MŁODZIEśY OPUSZCZAJĄCEJ PLACÓWKI OPIEKUŃCZOWYCHOWAWCZE TRUDNOŚCI W INTEGRACJI OSÓB, KTÓRE OTRZYMAŁY STATUS UCHODŹCY ZDARZENIE LOSOWE SYTUACJA KRYZYSOWA KLĘSKA śYWIOŁOWA LUB EKOLOGICZNA Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 14 Analizując przedstawione wyniki moŜna zauwaŜyć, iŜ dominującym problemem powodującym zgłaszanie się o pomoc jest ubóstwo, które dotyczyło w 2009 roku – 498 rodzin, czyli 75% ogółu rodzin korzystających z pomocy Ośrodka. Ubóstwem określa się stan, w którym jednostce czy grupie społecznej brakuje środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb, uznawanych w danej społeczności za niezbędne. Pod pojęciem „podstawowe potrzeby” kryje się poza wyŜywieniem, którego niezbędności nikt nie kwestionuje takie potrzeby jak: ubranie, mieszkanie, zachowanie zdrowia, uzyskanie zdrowia, uczestniczenie w świadczeniach kulturalnych. Ustawa o pomocy społecznej zawiera zamkniętą listę powodów, dla których kaŜdy mieszkaniec ma prawo skorzystać z systemu pomocy społecznej. Podstawową przesłanką przyznawania pomocy jest spełnienie wspominanego wcześniej kryterium dochodowego, informującego o istotnym braku środków do Ŝycia, zarówno w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jak i całej rodziny. Kolejnym powodem, który skłania równieŜ do korzystania z pomocy społecznej jest bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Bezradność wynikająca z zaburzenia równowagi systemu rodzinnego przejawiającego się trudnościami we własnym wypełnianiu ról społecznych przez poszczególnych członków rodziny często jest przyczyną złego funkcjonowania rodziny. Objawia się to problemami w pełnieniu ról rodzicielskich i problemami wychowawczymi związanymi z prezentowaniem przez dzieci agresywnych zachowań, łamaniem obyczajów i norm społecznych. Wszelka pomoc w takim przypadku powinna zmierzać do udzielania rodzinie wsparcia w odbudowie prawidłowych relacji i umacniania własnych postaw rodzicielskich. Warunkiem powodzenia jest moŜliwie jak najwcześniejsze udzielenie pomocy oraz stosowanie działań profilaktyczno-ochronnych.. Pomoc materialna w postaci róŜnorodnych zasiłków pienięŜnych realizowanych z budŜetu państwa (zadania zlecone) oraz budŜetu samorządowego (zadania własne) ma za zadanie wspieranie budŜetów rodzin w celu zapewnienia godziwych warunków bytowych. Udzielone świadczenia przedstawia poniŜsza tabela 6. Tabela 6. Udzielone świadczenia w latach 2007-2009 Rodzaj świadczenia Liczba osób 2007 2008 2009 334 234 291 55 50 58 gwarantowane 37 24 28 Zasiłki stałe 56 57 63 Zasiłki celowe w tym: specjalny zasiłek celowy Zasiłki okresowe Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 15 W celu wyeksponowania róŜnorodności uzyskanych wyników informacje zawarte w tabeli 6 dodatkowo zilustrowano na wykresie 2. Wykres 2. Udzielone świadczenia w latach 2007-2009 100% 80% 56 37 55 57 24 50 63 28 58 334 234 291 2007 2008 2009 60% 40% 20% 0% Zasiłki stale Zasiłki okresowe gwarantowane Specjalny zasiłek celowy Zasiłki celowe Na przestrzeni lat 2007-2009 zauwaŜalny jest spadek zasiłków celowych co moŜe być spowodowane zmniejszającą się ilością mieszkańców oraz tym, Ŝe wiele osób znalazło pracę za granicą, a co za tym idzie polepszyła się ich sytuacja materialna. Od 01 maja 2004 roku istnieje sekcja świadczeń rodzinnych, który zajmuje się przyjmowaniem wniosków, wydawaniem decyzji dotyczących świadczeń rodzinnych oraz sporządzaniem bilansu środków finansowych na realizację zadań. Działania prowadzone przez świadczenia rodzinne z dotacji celowej z budŜetu państwa przedstawia poniŜsza tabela 7. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 16 Tabela 7. Realizacja zadań prowadzonych przez świadczenia rodzinne w latach 2007-2009 Rodzaj świadczenia Liczba świadczeń 2007 2008 2009 Zasiłki rodzinne 33070 29805 27012 Dodatki do zasiłków rodzinnych 17197 15429 14233 urodzenia dziecka 132 126 103 z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych 27 7 0 1323 1180 1068 1385 1261 1134 344 318 349 w tym: samotnego wychowywania dziecka kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego Świadczenia pielęgnacyjne Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju Z przedstawionych danych wynika, Ŝe ilość świadczeń udzielonych w latach 2007-2009 mają tendencję spadkową. NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe zwiększa się ilość osób korzystających ze świadczeń pielęgnacyjnych STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 17 3.2. Ubóstwo Ubóstwo to stan róŜnego rodzaju braków w takich rozmiarach Ŝe człowiek permanentnie nie zaspokaja swoich podstawowych potrzeb. To nie tylko niskie dochody, ale takŜe poczucie marginalizacji i wyłączenia, świadomość izolacji od innych ludzi, niezdolność do trwałych satysfakcjonujących związków z ludźmi problemy psychiczne. Najczęściej występującymi skutkami ubóstwa są: niski standard Ŝycia, pogorszenie stanu zdrowia, zaniŜenie aspiracji edukacyjnych, brak dostępu do dóbr kultury do wypoczynku, poczucie poniŜenia, bezradności, obniŜenie poczucia własnej wartości, wzrost ryzyka patologii (alkoholizm, przestępczość, rozbicie rodziny , przemoc domowa), zepchnięcie na margines Ŝycia społecznego. Przyczyny ubóstwa moŜemy podzielić na dwie grupy: 1. Osobiste (tzw. zawinione) • nieudolność, • lenistwo, • niegospodarność, • uzaleŜnienia. 2. Pozaosobiste (tzw. strukturalne) • strukturalne bezrobocie, • spadek realnych dochodów wielu grup zawodowych, • klęski Ŝywiołowe, • ograniczanie i wadliwe rozdzielanie środków na pomoc społeczną. Ubóstwo jest głównym powodem przyznawania pomocy przez OPS w Krynicy-Zdroju. Na podstawie danych Ośrodka wynika, Ŝe mieszkańcy miasta Krynicy-Zdroju częściej korzystają z pomocy niŜ mieszkańcy wsi. Pomoc udzielana przez OPS osobom dotkniętym ubóstwem w latach 2007-2009 przedstawia wykres 3. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 18 Wykres 3. Liczba rodzin korzystających z pomocy OPS z powodu ubóstwa 484 498 425 2007 2008 2009 Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju Ubóstwo jest bazą wyjściową do ubiegania się o pomoc materialną i rzeczową ze środków Ośrodka Pomocy Społecznej. W celu złagodzenia skutków ubóstwa wśród najmłodszych grup społeczeństwa Ośrodek realizuje corocznie akcje doŜywiania dzieci z rodzin najuboŜszych. 3.3. Bezdomność Bezdomność to jedno z najgroźniejszych zjawisk patologii społecznej. Dla społeczeństwa bezdomność stanowi zagroŜenie bezpieczeństwa i spokoju. Bezdomność „dworcowa” i „uliczna” jest wstydliwą wizytówką miast. Pomoc państwa dla osób bezdomnych została określona ustawą z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej w myśl której bezdomnemu naleŜy się tymczasowe miejsce noclegowe, odzieŜ i posiłek a w nie których przypadkach równieŜ zasiłek i inne formy pomocy. Osoby bezdomne w okresie zimowym kierowane są do schroniska im. Św. Brata Alberta w Nowym Sączu. Koszty pobytu pokrywa w całości Ośrodek Pomocy Społecznej. Osoby bezdomne mają moŜliwość skorzystania z pomocy w formie gorącego posiłku i odzieŜy w Domu Miłosierdzia „Józefa” w Krynicy-Zdroju. Osoby te mają równieŜ moŜliwość korzystania z pomocy w naturze oferowanej przez Parafialną Grupę Charytatywną im. Św. Brata STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 19 Alberta działającą przy parafii rzymskokatolickiej WNMP w Krynicy-Zdroju w formie talonów chlebowych. Osoby bezdomne mają moŜliwość korzystania z pomocy finansowej OPS. W 20072009 roku taką formą pomocy objęto 4 osoby. Komisariat Policji w Krynicy-Zdroju w zakresie bezdomności przedstawił następującą informację: a/ ilość osób bezdomnych w 2007 r. - 0 b/ ilość osób bezdomnych w 2008 r. - 2 c/ ilość osób bezdomnych w 2009 r. - 2 Problem bezdomności na terenie Miasta i Gminy Krynicy-Zdroju jest niewielki i na bieŜąco monitorowany i rozwiązywany. 3.4. Bezrobocie Bezrobocie jest zjawiskiem, które dotyka szerokie kręgi społeczne. Straty i skutki społeczne, które powoduje są trudne do oszacowania. Pojawia się niepokojąca skala degradacji duŜych grup społecznych i to nie tylko bezrobotnych, ale takŜe ich rodzin. Utrata pracy, przejście na zasiłek, z kolei jego utrata i potrzeba korzystania z pomocy społecznej prowadzi do ubóstwa ze wszystkimi tego konsekwencjami. Liczbę osób bezrobotnych na terenie KrynicyZdroju w latach 2007-2009 obrazuje wykres 4. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 20 liczba osób Wykres 4. Liczba osób zarejestrowanych w PUP filia Krynica-Zdrój 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 813 668 581 353 289 257 170 2007 134 155 2008 2009 Zarejestrowani bezrobotni Z prawem do zasiłku Długotrwale bezrobotni Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy w Nowym Sączu Przedstawione dane statystyczne wskazują na ogrom zjawiska jakim jest bezrobocie. Podobnie jak w całej Polsce spadek bezrobocia widoczny był od 1997-1998 roku. W 2008 roku była widoczna tendencja spadkowa. Natomiast na koniec 2009 roku bezrobocie osiągnęło poziom 813 osób czyli o 232 osób więcej w stosunku do 2009 roku. Kobiety mimo lepszego wykształcenia niŜ męŜczyźni odczuwają większe trudności ze znalezieniem zatrudnienia. Wykształcenie co jest zrozumiałe jeszcze bardziej niŜ płeć i wiek róŜnicuje sytuację bezrobotnego na rynku pracy. Wśród bezrobotnych dominują osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Drugie miejsce zajmują osoby z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym. W stosunkowo najmniejszym stopniu bezrobocie dotyka osób z wyŜszym wykształceniem, co przedstawia wykres 5. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 21 Wykres 5. Wykształcenie osób bezrobotnych w Krynicy-Zdroju 100% 154 135 184 60% 214 169 226 40% 77 58 115 20% 177 162 213 0% 46 2007 47 75 2008 2009 liczba osób 80% wyższe policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy w Nowym Sączu Z doświadczeń pracowników OPS wynika, Ŝe bezpośrednim i najbardziej widocznym skutkiem bezrobocia jest obniŜenie standardu materialnego rodziny co wręcz wymusza konieczność korzystania z pomocy społecznej. Mniej widoczne, lecz nie mniej zagraŜające spójności rodziny są skutki psychologiczne bezrobocia. Bezrobocie powoduje bowiem zmianę sytuacji społecznej i emocjonalnej całej rodziny, zarówno dorosłych jak i dzieci. Częstym zjawiskiem jest izolacja społeczna – ograniczone zostają kontakty interpersonalne wszystkich członków rodziny bezrobotnego zarówno ze znajomymi, jak i dalszą rodziną. Bezrobocie wpływa takŜe niekorzystnie na układ stosunków wewnątrzrodzinnych, przy czym okazuje się, Ŝe bezrobocie męŜczyzn ma znacznie bardziej negatywne skutki dla rodziny niŜ bezrobocie kobiet. Bezrobotny męŜczyzna doświadcza obniŜenia swojej pozycji w rodzinie, utraty autorytetu i silnej frustracji, które powodują sięganie po alkohol co wśród bezrobotnych staje się zjawiskiem masowym. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 22 3.5. Niepełnosprawność Wraz z rosnącym poziomem cywilizacji, wzrasta liczba ludzi niepełnosprawnych. Niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Mówiąc o osobach niepełnosprawnych, mamy na myśli osoby posiadające stopień niepełnosprawności orzeczony przez Zespół d\s Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności. Komisję przy ZUS, KRUS, jak równieŜ inne osoby z dysfunkcjami fizycznymi, psychicznymi i umysłowymi . Za niepełnosprawne uznać naleŜy osoby których stan fizyczny, psychiczny i umysłowy powoduje trwale lub okresowe utrudnienia, ograniczenia bądź uniemoŜliwia pełnienie ról i zadań społecznych na poziomie powszechnie przyjętych kryteriów. Obserwacje pracowników Ośrodka pozwalają stwierdzić, Ŝe sytuacja grupy tych osób jest bardzo trudna. Problemy osób niepełnosprawnych wiąŜą się głównie z ograniczonymi moŜliwościami oprotezowania i zakupu sprzętu ułatwiającego komunikowanie się i samoobsługę, kosztowną i trudno dostępną rehabilitacją. DuŜym problemem są takŜe bariery architektoniczne w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej jaki w budynkach uŜyteczności publicznej. Bariery te nie tylko utrudniają ale niekiedy wręcz uniemoŜliwiają uczestnictwo w normalnym Ŝyciu. Niepełnosprawność uderza najbardziej w finansową i emocjonalną stronę rodziny. Rodzina w takiej sytuacji wymaga zwłaszcza nieinstytucjonalnych form pomocy, maksymalnie zindywidualizowanych i dostosowanych do jej potrzeb. Wzmocnienia wymaga sama rodzina, bo ona zapewnia najwszechstronniej i w sposób ciągły moŜliwości poznawania uczucia miłości, potrzeb wolności, religijności. To rodzina, niezaleŜnie od charakteru dokonujących się zmian w Ŝyciu społecznym, z natury broni godności oraz podmiotowości prawnej swych członków. Nie bez znaczenia jest równieŜ problematyka edukacji osób niepełnosprawnych od chwili urodzenia do ukończenia nauki w ramach posiadanych predyspozycji i moŜliwości. Niepełnosprawni spotykają się równieŜ z problemami psychologicznymi i społecznymi, które wiąŜą się z akceptacją samego siebie i swoich schorzeń oraz z brakiem zrozumienia ze strony ludzi zdrowych. Na terenie gminy funkcjonuje jedno Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych „Przystań”. Stowarzyszenie obejmuje swoją opieką 47 osób (niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie), wykaz podopiecznych obrazuje poniŜsza tabela 8. Tabela 8. Wykaz podopiecznych Stowarzyszenia „ Przystań” w Krynicy-Zdroju Wiek Ogólnie Kobieta MęŜczyzna Intelektualna Ruchowa Do lat 7 4 2 2 3 1 Od 7 do 16 lat 11 3 8 8 3 PowyŜej 16 lat 32 12 20 30 3 Ogólnie 47 17 30 41 7 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych ze Stowarzyszenia Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych „Przystań” w Krynicy-Zdroju STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 23 3.6. Długotrwała choroba KaŜdy człowiek posiada własne dąŜenia, pragnienia, cele do których w ciągu Ŝycia dąŜy i które nadają jego Ŝyciu sens. Zdarza się jednak, Ŝe nie wszyscy mamy moŜliwość w pełni samodzielnie ten cel osiągnąć. Przyczyną dalece utrudniającą, dla niektórych moŜe być długotrwała choroba. Choroby przewlekłe określane są jako wszelkie zaburzenia lub odchylenia od normy, które mają jedną lub więcej następujących cech: są trwałe, pozostawiają po sobie inwalidztwo, spowodowane są nieodwracalnymi zmianami patologicznymi i wymagają specjalnego postępowania rehabilitacyjnego. Choroby przewlekłe łączy kilka wspólnych cech: długi czas trwania, łagodniejszy niŜ w stanie ostrym przebieg, nieodwracalność zmian patologicznych, konieczność stałego leczenia. Choroba przewlekła wpływa silnie na przebieg procesów emocjonalnych, poznawczych, emocjonalno-motywacyjnych. W przeŜyciach np. dzieci przewlekle chorych, choroba wywołuje lęk (przed lekarzem, bólem, utratą matki, utratą poczucia bezpieczeństwa). U ludzi z przewlekłymi chorobami mogą występować: obniŜenie poziomu intelektualnego, percepcji wzrokowej, słuchowej, sprawności ruchowej, złe samopoczucie, obniŜenie koncentracji uwagi. Osoby korzystające z pomocy pielęgniarki środowiskowej w Tyliczu przedstawia poniŜsza tabela 9. Natomiast osoby korzystające z pomocy pielęgniarki środowiskowej w Krynicy-Zdroju przedstawia tabela 10. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 24 Tabela 9. Grupy dyspanseryjne – Pielęgniarki środowiskowe w Tyliczu Grupy dyspanseryjne 2007 2008 2009 925 973 1523 Nowotwory 2 2 41 Gruźlica - - - NiedoŜywienie 40 28 26 Otyłość 293 311 347 Upośledzenie umysłowe 8 7 4 Padaczka 14 10 15 Dziecięce poraŜenie mózgowe 6 4 4 Cukrzyca 40 45 79 Niedokrwistość 23 33 20 Choroby obwodowego układu nerwowego 8 17 95 Razem: 175 187 374 A: Nadciśnienie 105 112 287 B: Choroba niedokrwienna serca 57 49 62 C: Choroby naczyń mózgowych 13 25 25 Przewlekły nieŜyt oskrzeli 72 62 49 Przewlekłe choroby układu trawiennego 67 73 113 Choroby układu moczowego 5 2 7 Wady układu krąŜenia 21 7 10 151 185 339 Ogółem: Choroby układu krąŜenia Choroby układu mięśniowo- kostnego i tkanki łącznej Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Tyliczu- Pielęgniarki Środowiskowe STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 25 Tabela 10. Grupy dyspanseryjne - Pielęgniarki środowiskowe w Krynicy-Zdroju Grupy dyspanseryjne 2007 2008 2009 102 98 77 Nowotwory 7 3 4 Gruźlica 1 0 0 NiedoŜywienie 0 2 4 Otyłość 1 4 8 Upośledzenie umysłowe 7 5 3 Padaczka 4 3 1 Dziecięce poraŜenie mózgowe 0 0 0 Cukrzyca 12 7 4 Niedokrwistość 2 3 2 Choroby obwodowego układu nerwowego 4 4 2 Razem: 32 19 20 A: Nadciśnienie 16 8 13 B: Choroba niedokrwienna serca 8 6 3 C: Choroby naczyń mózgowych 8 5 4 Przewlekły nieŜyt oskrzeli 7 14 5 Przewlekłe choroby układu trawiennego 7 13 6 Choroby układu moczowego 12 7 10 Wady układu krąŜenia 1 3 2 5 11 6 Ogółem: Choroby układu krąŜenia Choroby układu mięśniowo- kostnego i tkanki łącznej Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Krynicy-Zdroju - Pielęgniarki Środowiskowe STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 26 3.7. Bezradność w sprawach prowadzenia gospodarstwa domowego Znaczącą część klientów OPS stanowią rodziny z trudnościami opiekuńczowychowawczymi. Najczęściej niezaradność rodziny w opiece i wychowaniu własnych dzieci wiąŜe się z innymi dysfunkcjami takimi jak: uzaleŜnienie od środków psychoaktywnych, przemoc domowa, zaburzenia równowagi systemu rodzinnego w sytuacjach kryzysowych, problemy w pełnieniu ról rodzicielskich, małŜeńskich, zawodowych wyraŜające się m.in. w postaci niedojrzałości emocjonalnej, problemach we współŜyciu z ludźmi, w trudnościach adaptacyjnych, niezaradności w prowadzeniu gospodarstwa domowego, problemach wychowawczych w środowisku rodzinnym, szkolnym ujawniające się w postaci zachowań buntowniczych, agresywnych, konfliktowych, łamania przez dzieci i młodzieŜ obyczajów, norm, wartości. Liczbę rodzin korzystających z pomocy z powodu bezradności w sprawach prowadzenia gospodarstwa domowego przedstawia wykres 6. Wykres 6. Liczba rodzin korzystających z pomocy z powodu bezradności w sprawach prowadzenia gospodarstwa domowego. 200 150 ilość rodzin 100 184 117 104 50 0 2007 2008 lata 2009 Rodziny korzystające z pomocy z powdu bezradności w sprawach prowadzenia gospodarstwa domowego Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 27 3.8. Alkoholizm Jedną z grup dysfunkcyjnych, która objęta jest pomocą Ośrodka Pomocy Społecznej stanowią osoby uzaleŜnione od alkoholu. NaduŜywanie napojów alkoholowych stanowią dziś bezsprzecznie jeden z najpowaŜniejszych problemów. Zjawisko to w naszym mieście stwarza problem złoŜony i trudny do przezwycięŜenia. Szerzące się zjawisko alkoholizmu dotyka wielu mieszkańców miasta i wsi. Jego rozmiar i niszczycielskie działanie daje się zaobserwować wśród klientów pomocy społecznej. Z problemem naduŜywania alkoholu pracownicy socjalni spotykają się od wielu lat, niepokojącym jest jednak fakt wzrastania liczby osób uzaleŜnionych od alkoholu i obniŜania wieku pierwszego z nim kontaktu. W rodzinach które objęte są pomocą OPS pracownicy dość często obserwują stwarzanie sytuacji sprzyjających piciu alkoholu, stosowanie zachęty do jego spoŜywania i przedstawianie łatwości jego zdobywania. Szczególnego znaczenia w tych rodzinach nabiera wzorzec picia alkoholu i niekorzystny wpływ rozbieŜności między zachowaniem rodziców a wymaganiami stawianymi wobec dziecka co do spoŜywania alkoholu, brak kontroli ze strony rodziców i stosowanie niewłaściwych metod wychowawczych. W wielu środowiskach daje się zauwaŜyć zjawisko „dziedziczenia” alkoholizmu. Problem naduŜywania alkoholu przez podopiecznych w pomocy społecznej jest bardzo skomplikowany poniewaŜ obok alkoholizmu występują zaburzenia komunikacji między członkami rodziny, bieda, problemy wychowawcze i zdrowotne. Liczbę rodzin korzystających z pomocy OPS z powodu alkoholizmu przedstawia wykres 7. Wykres 7. Liczba rodzin korzystających z pomocy OPS z powodu alkoholizmu 30 25 20 liczba rodzin 15 Rodziny korzystające z pomocy OPS z powodu alkoholizmu 10 5 0 2007 2008 2009 lata Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju Praca z zaburzonymi klientami jest bardzo trudna, długotrwałą i często skazana na niepowodzenie. Z pomocą w pracy z alkoholikami pracownikom socjalnym przychodzi Gminna STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 28 Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Osoby przeszkolone i pracujące na rzecz pomocy osobom uzaleŜnionym, współuzaleŜnionym: (edukacja, wsparcie, terapia) 1) terapeuta (STU) - 1 osoba 2) psycholog - 4 osoby 3) pedagodzy - 8 osób 4) nauczyciele - 32 osoby 5) policja - 4 osoby 6) pracownicy socjalni - 4 osoby 7) członkowie Gminnej Komisji - 7 osób 8) pracownicy świetlic - 12 osób 9) opiekunowie liderów młodzieŜowych - 30 osób, Na terenie gminy funkcjonują świetlice oraz są realizowane programy edukacyjne. Ilość świetlic: środowiskowe - 12 z formułą ogólnodostępności z frekwencją od 15 - 30 dzieci i młodzieŜy w kaŜdej ze świetlic Ilość realizowanych średnio rocznie programów edukacyjnych: 3.9. 3.10. 3.11. 3.12. 3.13. 3.14. 3.15. II i III Elementarz – w 14 klasach, średnio po 30 młodzieŜy - 420 osób NOE - 3 edycje po 200 młodzieŜy - 600 osób Nasze spotkania – w 4 klasach po 30 dzieci - 120 osoby Spójrz inaczej - w 8 klasach po 25 dzieci - 200 osób Przyjdź do nas - 3 edycje po 80 dzieci - 240 osób Jesteśmy razem - 3 edycje po 80 dzieci - 240 osób Inne programy - 8 - 200 osób Gmina jest organizatorem lub współorganizatorem w następujących formach: • • • • • wypoczynku dla dzieci i młodzieŜy Obozy dla młodzieŜy: około 50osób średnio rocznie Kolonie z programem profilaktycznym : około 60 dzieci Obozy szkoleniowe : około 30 Inne kolonie : około 100 osób Nie obozowe akcje letnie : około 400 dzieci Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych średnio rocznie obejmuje swoim oddziaływaniem około 135 rodzin, około 10-15 spraw zostaje skierowanych do rozpatrzenia przez sąd. Z powodu alkoholizmu Komisariat Policji w Krynicy-Zdroju w latach 2007-2009 skierował 132 wniosków o leczenie do GKRPA t.j. : w 2007 roku - 32 wniosków, w 2008 roku- 50 wniosków, STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 29 w 2009 roku 50 wniosków. Ponadto zatrzymano nietrzeźwych kierujących pojazdami z artykułów (art. 178a§1 kk) - Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 i (art.87§1kw) - Kto, znajdując się w stanie po uŜyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym podlega karze aresztu lub grzywny nie niŜszej niŜ 50 zł. Liczbę zatrzymanych nietrzeźwych kierujących pojazdami mechanicznymi przedstawia poniŜsza tabela 11. Tabela 11. Liczba zatrzymanych nietrzeźwych kierujących pojazdami mechanicznymi. artykuły lata 2008 2007 2009 32 - osoby 31 - osób 67 - osób (art. 178a§1 kk) 37- osób 10 - osób 24 - osoby (art.87§1kw) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komisariatu Policji w Krynicy-Zdroju 3.9. Trudności w przystosowaniu się do Ŝycia po opuszczeniu zakładu karnego. Grupę klientów Pomocy Społecznej stanowią teŜ osoby opuszczające zakład karny. Pomoc przyznana tym osobom przedstawia wykres 8. Wykres 8. Trudności w przystosowaniu się do Ŝycia po opuszczeniu zakładu karnego 0 2007 4 2008 5 2009 Źródło: Sprawozdanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Krynicy- Zdroju STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 30 W ostatnich latach liczba osób opuszczających zakłady karne nie zmienia się radykalnie. Osoby zgłaszające się do OPS mają z reguły problemy z przystosowaniem się do Ŝycia na wolności po opuszczeniu zakładu karnego. Spowodowane są one zerwanymi więzami rodzinnymi oraz długotrwałym pozbawieniem wolności i tym samym osoby te są spychane na margines Ŝycia społecznego. MoŜe to równieŜ powodować wzrastanie liczby bezdomnych. 3.10. Przestępczość i przemoc w rodzinie Do przemocy dochodzi zarówno w rodzinach patologicznych jak równieŜ tzw. zwykłych (które, nie mają nic wspólnego z patologią). Mimo, iŜ przemoc w rodzinie jest zjawiskiem powszechnym, to trudno jest uchwycić jej rozmiary. Dzieje się tak dlatego, Ŝe jest ukryta. Sprzyja jej bierność obywateli, jak równieŜ bezsilność słuŜb publicznych. Przemoc to nieprzypadkowe akty naruszające osobistą wolność jednostki, które przyczyniają się do fizycznej lub psychicznej szkody drugiego człowieka i które wykraczają poza społeczne normy wzajemnych kontaktów międzyludzkich. Najczęściej spotykana formą przemocy jest przemoc wobec dzieci. Przemoc wobec dzieci i ich złe traktowanie jest powaŜnym problemem społecznym. Większość dorosłych nie zdaje sobie sprawy ze szkód fizycznych, emocjonalnych i poznawczych jakie moŜe wyrządzić dziecku przemoc domowa. W okresie od 2007 roku do 2009 roku pod nadzorem kuratorów zawodowych dla dorosłych pozostawało łącznie 36 osób z terenu Miasta i Gminy Krynica-Zdrój. Sprawy, które dotyczyły osób skazanych za znęcanie, pobicie, i rozbój w latach 20072009 objętych dozorem kuratora z terenu Gminy Krynicy-Zdroju przedstawia tabela 11. Tabela 12. Sprawy dotyczące osób skazanych za znęcanie, pobicie, i rozbój w latach 2007-2009 objętych dozorem kuratora z terenu Gminy Krynicy-Zdroju lata ilość spraw 2007 2008 2009 znęcanie 1 5 2 rozbój 2 2 2 pobicie 7 (w tym 5 osób) 5 (w tym 3 osoby) 5 (w tym 4 osoby) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Sądu Rejonowego w Muszynie-Kuratorzy Zawodowi dla Dorosłych WyŜej wymieniona liczba spraw dotyczy jedynie orzeczonych w nich dozorów, natomiast rzeczywista liczba osób skazanych za powyŜsze przestępstwa jest inna, gdyŜ dozór nie jest STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 31 orzekany przy kaŜdym wyroku i nie wszystkie orzeczenia wydawane są przez Sąd w Muszynie pomimo, iŜ osoba zamieszkuje na terenie Krynicy-Zdroju. Według danych Komisariatu Policji w Krynicy-Zdroju w latach 2007-2009 zaistniały następujące wykroczenia, przestępstwa oraz sprawy związane z przemocą domową, które przedstawia tabela 12. Tabela 13. Informacje z Komisariatu Policji w Krynicy-Zdroju dotyczące występujących wykroczeń, przestępstw oraz spraw związanych z przemocą domową w latach 2007-2009 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Informacje z terenu Miasta i Gminy Krynicy-Zdroju na temat: znęcania się nad rodziną pod wpływem alkoholu (ilość osób) interwencji domowych spowodowanych przez nietrzeźwego członka rodziny bezdomności (proszę przedstawić jaka była ilość osób bezdomnych) przypadków zakłóceń ciszy nocnej osób pod wpływem alkoholu zatrzymanych do wytrzeźwienia przestępstw drogowych pod wpływem alkoholu rodziny objęte stałą kontrolą w ramach „ Niebieskich Kart „ ogólna liczba sprawców czynów karalnych rodzin objętych nadzorem dotyczącym przemocy w rodzinie (z podziałem na miasto/wieś) oraz czy sprawcy przemocy zostali skazani prawomocnymi wyrokami sądu za fizyczne i psychiczne znęcanie się nad członkami rodziny, Dane ilościowe w poszczególnych latach 2007 2008 2009 4 5 6 39 50 50 0 2 2 Brak danych Brak danych 54 82 80 117 31 31 67 39 50 50 4 5 6 miasto wieś 42 6 miasto wieś miasto wieś 33 17 44 13 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 32 10. 11. 12. wniosków skierowanych do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych o leczenie z powodu alkoholizmu nietrzeźwych kierujących pojazdami, którzy zostali zatrzymani Przestępstwa nieletnich: 32 50 50 Art.178a§1kk- 32 Art.87§1kw- 37 Art.178a§1kk- 31 Art.87§1kw- 10 Art.178a§1kk- 67 Art.87§1kw- 24 24 26 32 - zatrzymanych pod wpływem alkoholu, 0 0 0 - małoletnich zagroŜonych demoralizacją, 0 1 1 - nieletnich sprawców czynów karalnych. 24 26 32 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komisariatu Policji w Krynicy-Zdroju (art. 178a§1kk) - Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 87§1kw) - Kto, znajdując się w stanie po uŜyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym podlega karze aresztu lub grzywny nie niŜszej niŜ 50 zł. W 2008 roku Komisariat Policji w Krynicy-Zdroju odnotował wzrost przemocy domowej oraz liczby rodzin objętych kontrolą w ramach „Niebieskiej karty”. Najwięcej rodzin objętych nadzorem dotyczącym przemocy w rodzinie jest na terenie miasta Krynica-Zdrój. W 2009 roku liczba rodzin objętych nadzorem policji w mieście wzrosła do 44. Natomiast w rejonie wiejskim jest 13 rodzin objętych stałym nadzorem spowodowanych przemocą domową. Nadzór nad rodzinami, gdzie występuje zagroŜenie przemocą sprawują dzielnicowi, którzy utrzymują stały kontakt poprzez wizyty sprawdzające stan bezpieczeństwa domowników. Najczęstszą przyczyną interwencji domowych jest naduŜywanie alkoholu oraz róŜnego rodzaju nieporozumienia pomiędzy małŜonkami natury finansowej, wynikające z ubóstwa, braku pracy i perspektyw na przyszłość. W wielu podejmowanych przez policjantów KP Krynica-Zdrój interwencjach, stwierdzono zagroŜenie przemocą. Są to przypadki incydentalne wynikające z róŜnych przyczyn, ale najczęściej z powodu alkoholu. Zakończyły się one skierowaniem wniosków do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i rozmowami ostrzegawczymi wobec sprawców lub teŜ pouczeniem osób poszkodowanych o sposobach rozwiązywania powstałych problemów i instytucjach pomagających w tym zakresie np.: poradni rodzinnych, SOIK. Trudna sytuacja materialna mieszkańców ma równieŜ wpływ na zagroŜenia patologią. Na podstawie posiadanych doświadczeń pracowników policji tzw.” pogoń za pieniądzem”, brak czasu na sprawowanie właściwego nadzoru i opieki ze strony rodziców nad dziećmi, alkoholizm, nieporadność Ŝyciowa rodziców wpływają negatywnie na dzieci i młodzieŜ. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 33 IV. Działania dodatkowe prowadzone przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicy-Zdroju Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicy-Zdroju prowadzi szereg działań pomocowych, aktywizacyjnych i integracyjnych zarówno w stosunku do rodzin i osób objętych pomocą społeczną, jak i grup naraŜonych na marginalizację, wykluczenie oraz patologie społeczne, a takŜe na rzecz społeczności lokalnej. Są to między innymi projekty systemowe realizowanie od 2008 roku i finansowane przez Unię Europejską. Celem realizacji projektów jest zwiększenie aktywności zawodowej i społecznej u klientów Ośrodka Pomocy Społecznej. W ramach projektów organizowane są róŜnego rodzaju kursy zawodowe, kursy językowe, zajęcia psychologiczne oraz indywidualne konsultacje z psychologiem i doradcą zawodowym. Udział w projekcie umoŜliwia zwiększenie u uczestników motywacji do działania i zaufania we własne siły oraz nabycie zdolności komunikacyjnych. Zdobyte umiejętności ułatwią tym osobom ponowne wejście na rynek pracy oraz zmniejszenie stopnia zagroŜenia wykluczeniem zawodowym. Uczestnicy biorący udział w projekcie otrzymują dodatkowo wsparcie finansowe. V. Cele i środki przyjętej strategii Opis stanu obecnego pozwolił wyłonić cztery główne obszary problemów społecznych na terenie Gminy Krynica-Zdrój. Podział ten ma na celu wyłonienie istotnych, najwaŜniejszych dysfunkcji rzeczywistości społecznej. Są to bardzo ogólne obszary, w ramach których mieści się cała gama szczegółowych problemów społecznych. Natura niektórych z nich jest bardzo skomplikowana. Oznacza to, Ŝe mogą naleŜeć naraz do kilku obszarów. Zmiany zachodzące na rynku pracy, wysoki wskaźnik poziomu bezrobocia, przewaŜająca liczba osób długotrwale bezrobotnych na terenie gminy to główne czynniki warunkujące konieczność podjęcia działań, mających na celu aktywizację zawodową osób bezrobotnych i poszukujących pracy. W związku z tym konieczna jest likwidacja wszelkich barier dla wzrostu zatrudnienia a takŜe kreowanie aktywnych postaw i umiejętnego poruszania się po rynku pracy. Działania te powinny być w szczególności skierowane na osoby „ uzaleŜnione ” od pomocy społecznej a takŜe zagroŜone wykluczeniem społecznym, Do grup tych zalicza się głównie osoby długotrwale bezrobotne, młodzieŜ do 25 roku, osoby po 50 roku Ŝycia a takŜe osoby niepełnosprawne i kobiety wchodzące lub powracające na rynek pracy, borykające się często z problemem dyskryminacji. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 34 GŁÓWNE KIERUNKI DZIAŁAŃ Przedstawiona diagnoza jest podstawą do określenia kierunków działań mających na celu rozwiązywanie problemów społecznych w Gminie Krynicy-Zdroju. Wyodrębniono następujące obszary strategiczne: 1. ubóstwo, 2. przeciwdziałanie i zapobieganie skutkom bezrobocia, 3. alkoholizm i inne uzaleŜnienia, 4. niepełnosprawność, w tym problemy ludzi starych, 5. kryzys rodziny, w tym przemoc w rodzinie. Obszar I Ubóstwo Cel: Celem działań jest zabezpieczenie środków materialnych na zaspokojenie podstawowych potrzeb bytowych osób i rodzin. Działania zmierzające do osiągnięcia tego celu: • Pomoc finansowa i w naturze wynikająca z ustawy o pomocy społecznej, • Pomoc finansowa w formie dodatków mieszkaniowych, • Pomoc finansowa wynikająca z ustawy o świadczeniach rodzinnych, • Pomoc w organizowaniu wypoczynku dla dzieci i młodzieŜy z rodzin ubogich, • Pomoc w formie udzielanego wsparcia osobom ubogim poprzez prowadzenie projektu systemowego pn. „Czas na zwiększenie aktywności zawodowej w Gminie KrynicaZdrój”, • Zabezpieczenie jednego gorącego posiłku osobom tego pozbawionym a szczególności osobom bezdomnym, starszym i dzieciom, • Zabezpieczenie noclegu osobom bezdomnym. Wskaźniki monitoringu: 2. Ilość sesji z udziałem przedstawicieli Ośrodka Pomocy Społecznej w KrynicyZdroju, Caritasu, Kościoła Katolickiego, Urzędu Miejskiego w Krynicy-Zdroju, 3. Ilość sprawozdań, projektów, raportów dokumentujących skalę problemów społecznych w gminie, 4. Ilość organizowanych zbiórek Ŝywności, odzieŜy itp., 5. Ilość osób biorących udział w projekcie systemowym, 6. Ilość otrzymanych darów. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 35 Realizatorzy • Gmina, • Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicy-Zdroju, • Organizacje pozarządowe i kościelne, • Sponsorzy. OBSZAR II PRZECIWDZIAŁANIE I ZAPOBIEGANIE SKUTKOM BEZROBOCIA Cel: ograniczenie skali bezrobocia oraz negatywnych jego skutków, integracja osób długotrwale bezrobotnych Działania zmierzające do osiągnięcia tego celu: - stała współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w Krynicy-Zdroju oraz innymi instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi zajmującymi się pośrednictwem pracy oraz działającymi na rzecz aktywizacji zawodowej, - inicjowanie tworzenia nowych miejsc pracy, - opracowywanie i realizacja programów zmierzających do aktywizacji bezrobotnych w tym kontynuowanie projektu systemowego „Czas na zwiększenia aktywności zawodowej w Gminie Krynica-Zdrój” finansowanego przez Europejski Fundusz Społeczny, - współudział w realizacji programów aktywizujących bezrobotnych prowadzonych przez inne instytucje, np. Powiatowy Urząd Pracy w Krynicy-Zdroju, instytucje szkoleniowe, organizacje pozarządowe, - inicjowanie działań na rzecz dostosowywania kierunków kształcenia i dokształcania do potrzeb rynku pracy, - przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób długotrwale bezrobotnych, między innymi poprzez angaŜowanie tej kategorii osób do programów pomocowych w pierwszej kolejności, - udzielanie pomocy finansowej, rzeczowej i usługowej osobom bezrobotnym i ich rodzinom, - rozwijanie pracy socjalnej skierowanej na pomoc bezrobotnym, - rozwijanie poradnictwa dla bezrobotnych, między innymi polegającego na pomocy w nabyciu, umiejętności poruszania się na współczesnym rynku pracy, udostępnienie informacji o ofertach pracy, itp., - inne działania wynikające z aktualnych potrzeb. Wskaźniki monitoringu: 1. Liczba osób, które faktycznie znalazły zatrudnienie, STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 36 2. Liczba osób umieszczona w bazie danych, 3. Liczba osób, które zostały skojarzone z instytucją pomocową. Realizatorzy: • Gmina, • Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicy-Zdroju, • Powiatowy Urząd Pracy w Krynicy-Zdroju. OBSZAR III ALKOHOLIZM I INNE UZALEśNIENIA Cel: Ograniczenie problemu uzaleŜnień oraz jego skutków. Działania zmierzające do osiągnięcia celu: - szeroko rozumiana profilaktyka, w tym działania edukacyjne w placówkach oświatowych, - rozwijanie i doskonalenie form pracy Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Punktu Konsultacyjnego ds. Przemocy w rodzinie, - współpraca z Poradnią UzaleŜnień w Krynicy-Zdroju, celem umoŜliwienia objęcia uzaleŜnionych mieszkańców gminy terapią odwykową, - współpraca pracowników socjalnych z Gminną Komisją Rozwiązywania problemów Alkoholowych oraz Punktem Konsultacyjnym dla Ofiar Przemocy, - organizowanie grup wsparcia dla osób uzaleŜnionych i ich rodzin oraz wspieranie tworzenia takich grup przez organizacje pozarządowe, Kościół, itp., - organizowanie pomocy psychologicznej, prawnej i innej dla rodzin z problemem alkoholowym, - propagowanie zdrowego stylu Ŝycia – bez uzaleŜnień – oraz organizowanie i wspieranie róŜnych form spędzania wolnego czasu, - pomoc w integracji osobom po odbytym leczeniu odwykowym, - inne działania wynikające z pojawiających się potrzeb. Wskaźniki monitoringu: 1. Ilość przypadków objętych pomocą Gminnej Komisji Problemów Alkoholowych, 2. Ilość instytucji zaangaŜowanych w pomoc osobom uzaleŜnionym, 3. Ilość rodzin objętych pomocą, 4. Baza danych dotyczących szczególnie cięŜkich przypadków. Realizatorzy: • Gmina, STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 37 • • • • • • • Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicy-Zdroju, Gminna Komisja Problemów Alkoholowych, Placówki edukacyjne, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Placówki słuŜby zdrowia, Kuratorzy zawodowi, Organizacje pozarządowe i kościelne. OBSZAR IV NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ , W TYM NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ Z POWODU STAROŚCI Cel: wyrównanie szans osób niepełnosprawnych oraz umoŜliwienie ich funkcjonowania w środowisku. Kierunki działania zmierzające do osiągnięcia celu: - edukacja społeczeństwa uczulająca na potrzeby osób niepełnosprawnych, w tym starych, - inicjowanie tworzenia oraz wspieranie grup samopomocowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych, - rozwijanie róŜnych form wspierania osób niepełnosprawnych w środowisku, w tym realizacja usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych, - przeciwdziałanie izolacji i wykluczeniu społecznemu ludzi starszych i niepełnosprawnych, - zapewnienie mieszkańcom, którzy mimo wsparcia nie mogą funkcjonować w dotychczasowym środowisku, miejsca w domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, - współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych, - likwidacja barier architektonicznych, - aktywizacja rodziny i środowiska lokalnego na rzecz osób niepełnosprawnych, - porównywanie szans Ŝyciowych dzieci i młodzieŜy niepełnosprawnej poprzez doskonalenie systemu edukacji i przygotowania do pracy osób niepełnosprawnych, a takŜe wspieranie ich na otwartym rynku pracy. - działania zmierzające do promowania zatrudniania osób niepełnosprawnych, - inne działania wynikające z potrzeb. Wskaźniki monitoringu: 1. Ilość przypadków objętych pomocą, 2. Ilość instytucji zaangaŜowanych w pomoc osobom niepełnosprawnym, 3. Ilość rodzin objętych pomocą, STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 38 4. Baza danych dotycząca ilości osób niepełnosprawnych . Realizatorzy: • Gmina, • Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicy-Zdroju, • Placówki edukacyjne, • Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, • Placówki słuŜby zdrowia, • Organizacje pozarządowe i kościelne. OBSZAR V KRYZYS RODZINY – PRZEMOC W RODZINIE Cel: wzmocnienie rodziny w jej funkcjach opiekuńczo-wychowawczych oraz ograniczenie przemocy. Działania zmierzające do osiągnięcia celu: - diagnoza potrzeb poszczególnych rodzin, - udzielanie pomocy finansowej, rzeczowej, usługowej w zaleŜności od potrzeb, w szczególności finansowanie posiłków dla dzieci, - pomoc w rozwiązywaniu konfliktów w rodzinie, - współpraca z utworzonym przy Urzędzie Miasta w Krynicy-Zdroju Punktem Konsultacyjnym dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, - wsparcie w rozwiązywaniu problemu przemocy w rodzinie, - pomoc w uzyskaniu poradnictwa specjalistycznego w szczególności psychologicznego i prawnego, - pomoc w uzyskaniu odpowiedniego wsparcia w ośrodkach interwencji kryzysowej, - współpraca pracowników socjalnych z pedagogami szkolnymi, wychowawcami w szkołach i przedszkolach, kuratorami, sądem i policją, - praca socjalna z indywidualnym przypadkiem mająca na celu usamodzielnienie się rodzin, - interwencja kryzysowa i specjalistyczna praca socjalna z osobami doznającymi przemocy, - współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Sączu mająca na celu zapewnienie opieki dzieciom z rodzin niewywiązujących się ze swoich funkcji opiekuńczowychowawczych, - zapewnienie mieszkania chronionego dla ofiar przemocy, - wzmacnianie rodzin w ich funkcjach opiekuńczo-wychowawczych poprzez poradnictwo psychologiczne, prawne, itp., STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 39 - współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Sączu oraz policją w przypadkach przemocy w rodzinie i konieczności interwencji kryzysowej, - pomoc ofiarom przemocy w rodzinie: pomoc materialna, psychologiczna, zapewnienie schronienia oraz praca socjalna, - opracowanie i realizacja programu ochrony ofiar przemocy w rodzinie, mającego na celu stworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie i pomocy ofiarom przemocy, - specjalistyczna praca socjalna z osobami stosującymi przemoc, - rozwijanie ilościowe i jakościowe, w zaleŜności od potrzeb, kadry zajmującej się pomocą rodzinie, - przeprowadzanie szkoleń dla osób, które zajmują się przypadkami przemocy w rodzinie - inne działania wynikające z aktualnych potrzeb. Wskaźniki monitoringu: 1. Ilość przypadków objętych pomocą 2. Ilość instytucji zaangaŜowanych w pomoc ofiarom przemocy, 3. Ilość rodzin objętych pomocą, 4. Baza danych dotyczących przemocy w rodzinie. Realizatorzy: • Gmina, • Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicy-Zdroju, • Gminna Komisja Problemów Alkoholowych, • Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, • Policja, • Placówki edukacyjne, • Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, • Placówki słuŜby zdrowia, • Kuratorzy zawodowi, • Organizacje pozarządowe i kościelne. VI. Podsumowanie Realizacja Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych będzie miała wpływ na wdroŜenie w Gminie Krynica-Zdrój nowoczesnego modelu polityki społecznej. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 40 Przyczyni się do poprawy ogólnej sytuacji społecznej zwłaszcza osób niepełnosprawnych i ich rodzin, a podejmowane działania pomogą wyeliminować ograniczenia związane z ich funkcjonowaniem w środowisku. Ponadto Strategia umoŜliwi kontynuowanie przedsięwzięć dotyczących budowania spójnego, lokalnego systemu pomocy rodzinie. Celem Strategii są systemowe działania długofalowe, polegające na inwestycji w kapitał ludzki, poprawę sytuacji materialnej, działania na rzecz poprawy rynku zatrudnienia, systemu edukacji, mające powiązania ze wzrostem przedsiębiorczości. Strategia jest, zatem instrumentem nowoczesnej polityki społecznej wdraŜanej na poziomie lokalnym przez władze samorządowe gminy, aktywizujące organizacje, instytucje i środowiska działające w obszarze pomocy społecznej oraz rozwoju gospodarczego i społecznego. Kierunki działań poszczególnych systemów zawartych w strategii, pozwalają na dotarcie do najbardziej potrzebujących grup społecznych, zagroŜonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym. Strategia oparta jest na partnerstwie lokalnym, jako zasadzie rozwiązywania problemów społecznych mieszkańców gminy, co pozwala na rozwój i pogłębianie współpracy pomiędzy instytucjami, organizacjami i samorządem. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W KRYNICY-ZDROJU Strona 41