D - Sąd Apelacyjny

Sygn. akt
III AUa 1127/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 lutego 2013 r.
Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Irena Mazurek
Sędziowie:
SSA Marta Pańczyk-Kujawska
SSA Roman Skrzypek (spr.)
Protokolant
st.sekr.sądowy Elżbieta Stachowicz
po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2013 r.
na rozprawie
sprawy z wniosku W. B.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.
o dodatek dla sieroty zupełnej - wyrównanie świadczenia
na skutek apelacji wnioskodawcy
od wyroku Sądu Okręgowego w Przemyślu
z dnia 24 września 2012 r. sygn. akt III U 1390/12
o d d a l a apelację.
Sygn. akt III AUa 1127/12
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 21 maja 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przyznał W. B. prawo do renty rodzinnej
wraz z dodatkiem dla sieroty zupełnej, począwszy od 1 maja 2012r.
W podstawie prawnej decyzji organ rentowy powołał ogólnie przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz ustawy z dnia 27 czerwca
2003r. o rencie socjalnej (Dz.U. Nr 135, poz. 1268 ze zm.).
W. B. złożył odwołanie od powyższej decyzji domagając się jej uchylenia i przyznania mu dodatku dla sieroty zupełnej
od dnia śmieci ojca tj. od 30 kwietnia 2011 r. podając, iż od urodzenia mieszkał
z rodzicami. Z dniem śmierci ojca został sierotą zupełnym, ponieważ wcześniej w dniu 13 stycznia 2011 r. zmarła jego
matka. Odwołujący wskazał, iż jest osobą upośledzoną umysłowo z (...)i spodziewał się pomocy oraz pełnej informacji
ze strony organu rentowego przy ustalaniu formalności związanych z przejściem na rentę rodzinną.
Podniósł, iż nie został poinformowany w ZUS o przysługującym mu dodatku dla sieroty zupełnej, o czym dowiedział
się przez przypadek
w(...) Ośrodku (...)w R. w maju 2012 r.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując, iż wnioskodawca decyzją z dnia 11
sierpnia 2011 r. ma ustalone prawo do renty rodzinnej od dnia 30 kwietnia 2011 r., tj. od dnia śmierci ojca, jednakże
wniosek o przyznanie dodatku dla sieroty zupełnej wraz z odpisem skróconym aktu zgonu matki został złożony w dniu
11 maja 2012 r.
Powołując się na treść art. 129 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS Zakład wskazał, iż podstawą do rozpatrzenia uprawnień i przyznania prawa do świadczenia jest złożenie
wniosku o to świadczenie przez osobę zainteresowaną. Ponadto podał, iż przepisy nie przewidują możliwości
przyznania takiego świadczenia z urzędu oraz nie nakładają na organ rentowy obowiązku informowania
zainteresowanego o konieczności złożenia wniosku o świadczenie. Końcowo ZUS wskazał, że wniosek o dodatek dla
sieroty zupełnej został złożony dopiero w dniu
11 maja 2012 r., dlatego brak jest podstaw prawnych do dokonywania jakiegokolwiek wyrównania za okres wsteczny,
a prawo do tego dodatku zostało przyznane od dnia 1 maja 2012 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.
Po rozpoznaniu odwołania W. S. Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Przemyślu wyrokiem z dnia
24 września 2012r., sygn. akt III U 1390/12 odwołanie oddalił.
Sąd I instancji ustalił, iż wnioskodawca ur. (...), aktualnie ma przyznane prawo do renty socjalnej oraz renty rodzinnej
wraz z dodatkiem dla sieroty zupełnej.
W dniu 13 maja 2011 r. złożył wniosek o rentę rodzinną, załączając do wniosku m.in. odpis skrócony aktu zgonu ojca
B. B., zmarłego w dniu (...)
Organ rentowy po rozpatrzeniu złożonego wniosku decyzją z dnia 11 sierpnia 2011 r. przyznał W. B. prawo do renty
rodzinnej na stałe od 30 kwietnia 2011 r., tj. od dnia śmierci B. B..
Dalej Sąd ustalił, że skarżący jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, jak również niezdolną do samodzielnej
egzystencji, ponadto (...) Komisja (...)zaliczyła go do drugiej grupy inwalidów na stałe, co pozwoliło na przyznanie
uprawnień do renty socjalnej.
W dniu 11 maja 2012 r. siostra wnioskodawcy przedłożyła do akt organu rentowego odpis skrócony aktu zgonu matki
M. B., zmarłej w dniu (...). W tych okolicznościach Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wydał zaskarżoną
decyzję, przyznając wnioskodawcy dodatek dla sieroty zupełnej od dnia 1 maja 2012 r., tj. od miesiąca, w którym
zgłoszono wniosek.
Zdaniem Sądu I instancji zebrany materiał dowodowy pozwala na ustalenie daty wniosku o przyznanie dodatku dla
sieroty zupełnej, w tym przedłożenia odpisu skróconego aktu zgonu matki wnioskodawcy.
W oparciu o powyższe Sąd Okręgowy uznał, iż odwołanie wnioskodawcy jest nieuzasadnione z uwagi na treść art. 76
ust. 1 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS. Ponadto wskazał, że przepisy ustawy o emeryturach i rentach
z FUS regulują ogólne zasady wypłaty świadczeń, gdzie w myśl art. 129 ust. 1 - świadczenia wypłaca się poczynając
od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub
wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2, który stanowi, iż w razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w
miesiącu przypadającym bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub rencisty,
rentę rodzinną wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od dnia spełnienia warunków do renty przez
uprawnionych członków rodziny.
Sąd przywołując nadto przepisy rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. (Dz. U. Nr 237, poz. 1412 ze zm.) w sprawie postępowania o
świadczenia emerytalno - rentowe, w szczególności § 3 rozporządzenia, wskazał, że postępowanie
w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego chyba, że przepisy ustawy przewidują
wszczęcie tego postępowania z urzędu.
Wskazując na powyższe przepisy Sąd I instancji uznał odwołanie W. B. za nieuzasadnione, a zaskarżoną decyzję ZUS
za trafną i odpowiadającą prawu, przy wskazaniu, że organ rentowy był zobowiązany do wydania decyzji przed dniem
złożenia wniosku o to świadczenie.
W podstawie prawnej rozstrzygnięcia powołano ponadto art.
477 14 § 1 kpc.
Powyższy wyrok apelacją zaskarżył wnioskodawca.
Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia poprzez
mylne uznanie, że organowi rentowemu nie można zarzucić niepełnego poinformowania o zasadach przyznawania
świadczenia w postaci dodatku dla sieroty zupełnej oraz poprzez niewłaściwe uznanie, że z akt rentowych, w
szczególności
z wniosku o rentę rodzinną po ojcu B. B. nie wynika, iż w dacie jego śmierci nie żyła już także matka M. B., podczas
gdy w rubryce 12 tego wniosku zatytułowanej stan cywilny zmarłego ubezpieczonego znajduje się wpis, iż ojciec w
momencie śmierci był wdowcem.
Wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja wnioskodawcy W. B. jest nieuzasadniona i jako taka podlega oddaleniu.
Wyrok, bowiem Sądu Okręgowego w Przemyślu z dnia 24 września 2012r. jest wyrokiem trafnym i odpowiadającym
prawu. Sąd Apelacyjny podzielił w całej rozciągłości zarówno ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu przed
Sądem I instancji, jak i ocenę prawną sprawy tego Sądu.
Bezspornym w sprawie jest, iż w dniu 11 maja 2012r. przedłożono do akt organu rentowego odpis skrócony aktu zgonu
matki wnioskodawcy i od dnia 1 maja 2012r. przyznano W. B. dodatek dla sieroty zupełnej tj. od miesiąca, w którym
zgłoszono wniosek. Istotą sporu było właśnie ustalenie daty, od której powinna nastąpić wypłata dodatku sierocego
do pobieranej przez wnioskodawcę renty rodzinnej.
Na podstawie upoważnienia zawartego w art. 128 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną,
zostało wydane rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie
postępowania
o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), zwane dalej rozporządzeniem o postępowaniu.
Z kolei zgodnie z art. 129 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zasadą
prawa emerytalno-rentowego jest, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia
powstania prawa do emerytury lub renty (tj. spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca,
w którym zgłoszono wniosek o świadczenie.
Za datę zgłoszenia wniosku uważa się datę złożenia wniosku na piśmie w organie rentowym lub datę ustnego zgłoszenia
wniosku do protokołu w organie rentowym. Postępowanie w sprawie wszczyna się na podstawie wniosku osoby
zainteresowanej lub jej pełnomocnika,
a w przypadku renty rodzinnej dla nieletniego - wniosku opiekuna prawnego, zgłoszonego osobiście lub za
pośrednictwem urzędu pocztowego, w dowolnej jednostce organizacyjnej ZUS.
W sytuacji zatem gdy wniosek złożony został wraz z odpisem skróconym aktu zgonu matki wnioskodawcy w dniu 11
maja 2012r. , nie może być mowy o przyznaniu tego świadczenia od dnia śmierci ojca tj. od 30 kwietnia 2011r.
Zaskarżona decyzja, jak i wyrok Sądu Okręgowego co do przyznania dodatku dla sieroty zupełnej od dnia 1 maja 2012r.
tj. od miesiąca złożenia wniosku, jest więc prawidłowy.
W tym miejscu podzielić należy stanowisko wyrażone w wyroku SA w Katowicach z 8.01.2004 r., III AUa
2877/02 zgodnie z którym organ rentowy nie jest zobowiązany do każdorazowego informowania potencjalnego
świadczeniobiorcy o wszystkich wynikających z obowiązujących przepisów możliwościach przyznawania dodatków.
Konsekwencją powyższego było podzielenie przez tut. Sąd w postępowaniu odwoławczym oceny prawnej sprawy Sądu
Okręgowego
o braku podstaw do uwzględnienia żądania odwołującego tj. wypłaty dodatku sierocego za okres od 30 kwietnia 2011r.
Mając powyższe na uwadze - z braku dostatecznych podstaw faktycznych i prawnych - orzeczono jak w sentencji na
podstawie art. 385 kpc.
Zarządzenie:
1. (...)
2. (...)