Opinia ()

Warszawa, 18.04.2015 r.
Opinia Zarządu Samorządu Studentów UW
ws. zmian w Regulaminie Studiów
na Uniwersytecie Warszawskim
dotyczących absolutorium
Zarząd Samorządu Studentów Uniwersytetu Warszawskiego, będąc organem
wykonawczym Samorządu Studentów Uniwersytetu Warszawskiego, reprezentuje studentów
i stoi na straży ich praw. Przez ostatnie miesiące włożyliśmy wiele wysiłku i czasu,
by wynegocjować możliwie najkorzystniejszą treść Regulaminu Studiów na UW. Naszym zdaniem
wersja, która zostanie przedstawiona do zaopiniowania na najbliższym posiedzeniu Parlamentu
Studentów UW 20 kwietnia br. i poddana głosowaniu podczas Senatu UW 22 kwietnia br.,
przynosi wiele pozytywnych zmian dla studentów całej nasza Alma Mater, np. wprowadza
możliwość oceniania pracy jednostek administracyjnych zapewniających obsługę toku studiów
oraz formułowania wniosków, dotyczących tej pracy przez studentów. Należy pamiętać,
że choć Regulamin Studiów jest jednym z najważniejszych aktów prawnych z naszej, studenckiej
perspektywy, to nie jest jedynym. W związku z nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym
w przyszłym roku akademickim zostaną zmienione programy studiów, a aktywna postawa
przedstawicieli studentów w Samorządzie Studentów, przede wszystkim na poziomie
jednostkowym, może doprowadzić do poprawy warunków studiowania, np. poprzez ograniczenie
liczby zajęć na ostatnim roku studiów, co ułatwi pisanie pracy dyplomowej.
W tym obszernym dokumencie chcemy przedstawić dokładnie przebieg oraz wyniki
negocjacji dotyczących treści Regulaminu Studiów. Zachęcamy do zapoznania się z jego treścią
z perspektywy studenta, ale bez pomijania faktycznych realiów studiowania na uczelni wyższej
w Polsce.
Projekt
nowelizacji
Regulaminu
Studiów
na
Uniwersytecie
Warszawskim,
przygotowywany przez zespół współpracujący z Panią Prorektor ds. studentów i jakości
kształcenia prof. dr hab. Martą Kicińską-Habior, został przesłany do konsultacji do dziekanów
i Zarządu Samorządu Studentów UW 29 stycznia z prośbą o przesłanie uwag do 25 lutego br.
Projekt został omówiony
podczas
posiedzenia
Parlamentu Studentów Uniwersytetu
Warszawskiego, które odbyło się 21 lutego, oraz Konwentu Przewodniczących (nieformalnego
spotkania przewodniczących Zarządów Samorządów Studentów jednostek) 22 lutego br.
Były to pierwsze i niejedyne konsultacje z przedstawicielami studentów, które odbywały się
z aktywnym udziałem lub z inicjatywy Zarządu Samorządu Studentów. Kolejne posiedzenia
PS UW, w których ważnym punktem była dyskusja nad treścią Regulaminu Studiów, odbyły się
w dniach: 3 oraz 19 marca br. Przedstawiciele studentów aktywnie działali w komisjach
senackich: ds. Studentów, Doktorantów i Jakości Kształcenia oraz Prawno-Statutowej,
a członkowie Zarządu Samorządu Studentów oraz Prezydium Parlamentu uczestniczyli
w negocjacjach z Jego Magnificencją Rektorem UW dr hab. Marcinem Pałysem prof. UW
oraz Prorektor prof. dr hab. Martą Kicińską-Habior. Posłanki i posłowie oraz przewodniczący
Zarządów Samorządów jednostkowych na bieżąco byli także informowani o zmianach.
Jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii w sprawie zmian w Regulaminie Studiów
na Uniwersytecie Warszawskim jest zmiana dotycząca absolutorium. Postaramy się nakreślić
pełny obraz sytuacji w tym zakresie.
Przez wiele lat instytucja absolutorium na Uniwersytecie Warszawskim funkcjonowała
w następujący sposób: student, który zaliczył wszystkie przedmioty wymagane programem
studiów, ale nie złożył pracy dyplomowej (licencjackiej lub magisterskiej) do końca swojego
ostatniego roku studiów, tj. do 30 września, otrzymywał absolutorium, ale skreślano go z listy
studentów i tracił wszystkie prawa studenta. Jednakże pojęcie absolutorium nie było i nie może
być traktowane jako potwierdzenie zdobytego tytułu czy wykształcenia, nie istnieje też
w przepisach ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Błędnym jest w związku z tym posługiwanie
się terminem wykształcenie wyższe niepełne. Należy pamiętać, że ukończenie studiów wyższych
następuje po obronie egzaminu dyplomowego.
Co działo się ze studentami, którzy zostali skreśleni, a jednak po upływie jakiegoś czasu
chcieli powrócić na uczelnię i obronić pracę dyplomową? Taka osoba mogła ubiegać się
o wznowienie studiów na dzień egzaminu dyplomowego, a jeżeli złożyła pracę w terminie
nieprzekraczającym 2 lat od dnia skreślenia z listy studentów, nie musiała uzupełniać różnic
programowych. Dodatkowo uczelnia pobierała opłatę za konsultacje dot. pracy dyplomowej
w wysokości określonej w tabeli opłat proporcjonalnie do czasu. Wykaz opłat obowiązujących
w danej jednostce corocznie uchwala Rada Wydziału, w której oprócz władz i nauczycieli
akademickich, zasiadają także studenci i doktoranci.
W ubiegłym roku Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zakwestionowało formę
pobierania opłat za konsultacje i wznawianie osób na dzień obrony. Argumentowało to tym,
iż w tym wypadku uczelnia otrzymuje pieniądze od osoby niebędącej de facto studentem.
Co ważne, problemem okazało się też wznawianie osób na jeden dzień, ponieważ wznowienie
może zostać dokonane tylko na konkretny przedmiot, którego student nie zaliczył. Władze UW
podjęły wtedy decyzję, iż w roku akademickim 2014/2015 opłaty nie będą pobierane,
a Regulamin Studiów zostanie znowelizowany. Potrzeba zmiany RS wynika także z konieczności
dostosowania aktu do znowelizowanej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym.
Zarząd Samorządu Studentów, negocjując treść przepisów dotyczących przypadków
wznawiania się studentów, w związku z brakiem złożenia pracy dyplomowej, kierował się przede
wszystkim zapewnieniem kontaktu studenta z opiekunem pracy, dostępem do bazy naukowej
Uniwersytetu (przede wszystkim laboratoriów, ale także np. Biblioteki Uniwersyteckiej, bibliotek
wydziałowych) oraz ustanowienia możliwie najniższych opłat za powtarzanie seminarium.
Na początku podjął także działania mające na celu ustalenie możliwości bezpłatnej realizacji tego
wymogu.
Podstawowym problemem, który nowelizacja ma rozwiązać, jest ustalenie, w jaki sposób
uczelnia ma wznawiać studenta, który zaliczył wszystkie przedmioty, ale nie złożył pracy
dyplomowej. Zgodnie z opinią MNiSW, na podstawie obowiązującego obecnie Regulaminu
Studiów, student musiałby czekać 2 lata od skreślenia z listy, czyli do momentu, gdy straci prawa
do nierealizowania różnic programowych, i wtedy dopiero miałby możliwość wznowienia się
oraz złożenia pracy, jeśli uzyskałby zgodę opiekuna. Sytuacja ta jest nieakceptowalna przez żadną
ze stron – zarówno studentów, jak i władze UW. Wydaje się, że w związku z tym
najodpowiedniejszym przedmiotem, który w swoich warunkach zaliczenia zawierałby
przygotowanie i złożenie pracy dyplomowej, powinien być ten, który w konsekwencji prowadzi
do jej napisania, czyli seminarium, a na kierunkach ścisłych np. pracownia dyplomowa.
Zgodnie z proponowanym projektem Regulaminu Studiów student skreślony z listy
studentów w związku z niezaliczeniem ostatniego cyklu seminarium / pracowni / innego
przedmiotu prowadzącego do złożenia pracy dyplomowej wskazanego przez wydział, ma prawo
do wznowienia się w okresie nieprzekraczającym dwóch lat od daty skreślenia z listy
bez uzupełniania różnic programowych. W sytuacji powtarzania całego roku seminarium, student
może poświęcić dodatkowo 3 lata na pisanie pracy dyplomowej (2 lata nie będąc formalnie
studentem).
W tym miejscu należy też zwrócić uwagę, że kilkanaście jednostek Uniwersytetu
Warszawskiego już dzisiaj posiada wymóg przygotowania i złożenia pracy dyplomowej w ramach
zaliczania seminarium dyplomowego, np. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
czy Wydział Psychologii. Warunki te są przyjętym zwyczajem tych jednostek i nie są związane
z tegoroczną nowelizacją RS UW.
Powtarzanie seminarium dyplomowego łączy się z posiadaniem statusu studenta
i pełnych praw z tym związanych. Student otrzymuje legitymację, która uprawnia go
do pobierania wszystkich zniżek studenckich. Ma także pełen dostęp do Biblioteki
Uniwersyteckiej czy zbiorów wydziałowych. Dodatkowo opiekun pracy ma obowiązek udzielania
wsparcia studentowi zapisanemu na jego seminarium. W przypadku pozostawienia
obowiązujących regulacji tylko od dobrej woli nauczyciela akademickiego zależy, czy np. sprawdzi
i zaakceptuje pracę dyplomową. Zgodnie z zaproponowanym przez Samorząd Studentów
przepisem, wznowiony student może zaliczać seminarium dyplomowe na podstawie
indywidualnych warunków (np. bez konieczności obecności na zajęciach).
Ważną sprawą, która pojawiła się przy tej zmianie Regulaminu Studiów, była wysokość
opłat, jaką uczelnia ma pobierać za powtarzanie seminarium. Zarząd Samorządu Studentów stał
na stanowisku, iż w związku z tym, że opiera się ono przede wszystkim na indywidualnej pracy
studenta, ta opłata powinna być zdecydowanie niższa od wysokości opłat za powtarzanie
przedmiotu. W toku negocjacji z Władzami Uniwersytetu Warszawskiego uzgodniono,
iż maksymalna opłata za powtarzanie seminarium będzie wynosić 1/5 wysokości opłaty
za powtarzanie semestru bądź roku. Dodatkowo, opłata pobierana jest w cyklu miesięcznym
od dnia wznowienia studiów do dnia zaakceptowania pracy dyplomowej przez jej opiekuna.
Student ma zostać zobligowany do powtarzania seminarium w wymiarze odpowiednim do jego
rozliczenia etapów – w cyklu rocznym czy semestralnym.
Tabela przedstawia symulację opłat dla niektórych jednostek UW. Pełny wykaz można
znaleźć w Zarządzeniu nr 14 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 31 marca 2015 r.
Opłaty wynikające z wykazu opłat
uchwalonego przez Radę Wydziału
Opłata za powtarzanie seminarium
wynikająca z projektu RS UW (przy
założeniu, że maksymalna opłata
wynosi 1/5 kwot w kolumnach po
lewej stronie)
Kierunek studiów
Opłata za
Opłata za
Opłata za
powtarzanie
powtarzanie powtarzanie
seminarium
roku
semestru
dyplomowego
Biologia
Polityka społeczna
Opłata
miesięczna
x
480
x
40
2500
x
500
x
42
2200
x
440
x
37
1500
900
300
180
25 / 30
5000
2500
1000
500
83
1340 / rok
4500
2250
900
450
75
85 / 1 ECTS
5100
2550
1020
510
85
78 / 1 ECTS
300 / sem.
Geologia
Historia
Finanse,
inwestycje i
rachunkowość
Opłata
semestralna
2400
Socjologia
Geografia
Opłata
roczna
Orientalistyka,
specjalność:
japonistyka
Pedagogika
społeczno–
wychowawcza
Prawo
Psychologia
800 / sem.
3125 / rok
lub 2085 /
sem.
800 / sem.
Zarządzanie
1200 / sem.
Europeistyka –
1200 / przed.
studia europejskie
Nauczanie języka
angielskiego
Studia
400 / sem.
międzykierunkowe
lub rok
[Kolegium MISH]
1600
x
320
x
27
3600
x
720
x
60
7000
4600
1400
920
117 / 153
1500
x
300
x
25
2200
1100
440
220
37
x
2400
x
480
80
x
2800
x
560
93
1500
x
300
x
25
Takie skonstruowanie przepisu spowodowało, iż w przypadku wejścia Regulaminu
w życie, uda się zablokować pobieranie wielokrotnie wyższych opłat za powtarzanie seminarium,
które zostały uchwalone przez Rady Wydziałów, m.in. Historycznego (na kierunku historia – 1340
zł) czy Wydziału Prawa i Administracji (na kierunku prawo - 3125 zł).
W Zarządzeniu nr 16 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 31 marca 2014 r.
można bez problemu znaleźć i porównać wysokość opłat za odbywanie konsultacji z tymi, które
gwarantuje nowy projekt Regulaminu Studiów (np. Wydział Zarządzania – 150 zł za miesiąc
konsultacji,
Kolegium
Międzyobszarowych
Indywidualnych
Studiów
Humanistycznych
i Społecznych – 750 zł za semestr konsultacji).
Został także utrzymany przepis mówiący o możliwości przedłużenia studiów
o maksymalnie 3 miesiące od planowanego terminu ukończenia studiów (tj. do 31 grudnia)
w przypadku długotrwałej choroby studenta, potwierdzonej dokumentacją medyczną lub opinią
Biura ds. Osób Niepełnosprawnych albo niemożności wykonania pracy dyplomowej
w obowiązującym terminie z uzasadnionych przyczyn. Dodatkowo, w obowiązującym obecnie
Regulaminie Studiów drugi powód zawiera zastrzeżenie, że przyczyna musi być „niezależna
od studenta” – w proponowanym ten wymóg został wykreślony. Przedłużenie studiów w tym
wymiarze nie wiąże się z pobieraniem opłat przez UW.
Mając na uwadze wszystkie losowe sytuacje, które mogą zdarzyć się w życiu studentów
Uniwersytetu Warszawskiego, ale także dobro wszystkich studentów, niezależnie od jednostki
organizacyjnej, w której studiują, Zarząd Samorządu Studentów popiera projekt Regulaminu
Studiów na Uniwersytecie Warszawskim, opracowany na dzień 15 kwietnia 2015 r. oraz będzie
rekomendował wyrażenie zgody na jego zmianę podczas najbliższego posiedzenia Parlamentu
Studentów UW, które odbędzie się 20 kwietnia br. Naszym zdaniem posiadanie praw studenckich
powinno być kluczową sprawą dla osoby, która z jakichś powodów nie mogła obronić pracy
dyplomowej w terminie, a szczególnie jeśli motywuje to potrzebą wydłużenia badań i troską
o wysoką wartość merytoryczną tekstu. Uważamy również, że inne zmiany, zawarte w treści
projektu
Regulaminu
Studiów,
które
dotyczą
wszystkich
studentów
Uniwersytetu
Warszawskiego, warte są tego, by poprzeć ten projekt w całości.
Ze studenckim pozdrowieniem
Zarząd Samorządu Studentów