popularyzatorski opis rezultatów projektu
Transkrypt
popularyzatorski opis rezultatów projektu
Nr wniosku: 183216, nr raportu: 9192. Kierownik (z rap.): mgr Alicja Grudowska Rak gruczołu krokowego dotyka ponad pół miliona pacjentów rocznie i należy do grupy najczęściej występujących nowotworów na świecie. W związku ze niejednorodnym tempem rozwoju, złożoną naturą guza, a także tworzeniem przerzutów (metastazy) diagnostyka i terapia tej choroby stanowi duże wyzwanie dla współczesnej medycyny. Oznaczanie stężenia PSA (eng. Prostate-specific antigen) w surowicy jest powszechnie stosowaną metodą diagnostyczną PCa (eng. Prostate Cancer). Wspólnie z klasyfikacją histopotalogiczną i stopniem zaawansowania nowotworu wg skali Gleason’a, poziom PSA decyduje o prognozowaniu i leczeniu choroby. W świetle dotychczasowych badań specyficzność PSA we wczesnej detekcji i klasyfikacji stadium raka gruczołu krokowego budzi niestety sporo wątpliwości. Poziom PSA nie rozróżnia bowiem jednoznacznie przerostu gruczołu od łagodnych guzów, które nie wymagają agresywnej terapii, od tych które predysponują do wejścia w zaawansowaną stadium choroby z tendencją do tworzenia przerzutów. Kolonizacja odległych względem guza pierwotnego tkanek i organów, czyli metastazy, wymaga zdolności komórek do migracji i inwazji. Zjawiska te zależą od różnych ścieżek sygnalizacyjnych, których aktywacja regulowana jest przez szereg cząsteczek. Jedną z nich jest CD151, należące do konserwowanej ewolucyjnie rodziny tetraspanin. Białka te charakteryzują się obecnością czterech domen trans-błonowych. Biorą one udział w wielu procesach komórkowych, m.in. w proliferacji, adhezji, ruchliwości a także w progresji wielu ludzkich nowotworów, głównie poprzez tworzenie oddziaływań z innymi kluczowymi białkami. Dowiedziono, że CD151 tworzy kompleks z integrynami wiążącymi lamininę (α6β1, α6β4, α3β1) a także receptorami czynników wzrostu (TGF-β1R, HGFR), które poprzez regulację oddziaływań adhezyjnych i migracyjnych, wpływają na agresywne zachowania komórek nowotworowych. Dowiedziono również, że ekspresja tetraspaniny CD151 ma znaczenie dla rozwoju raka gruczołu krokowego, stąd uważa się go za potencjalnego kandydata jako biomarkera do przyszłych celów diagnostycznych oraz terapii PCa. Celem niniejszej pracy było zbadanie roli tetraspaniny CD151 w progresji raka gruczołu krokowego, poprzez poznanie jej wpływu na komunikację między komórkami epitelialnymi gruczołu krokowego a elementami mikrośrodowiska guza – fibroblastami związanymi z nowotworem, które sprzyjają tworzeniu nowotworu. Badania projektu wykazały, że CD151 reguluje transdukcję sygnału indukowaną przez czynnik wzrostu produkowany przez CAF – FGF2 (czynnik wzrostu dla fibroblastów 2) w oddziaływaniu z jego receptorem - FGFR1. Udowodniono, że ekspresja tej tetraspaniny pozytywnie koreluje z ekspresją FGFR1, którego funkcja według licznych danych literaturowych sprzyja rozwojowi PCa. Regulowana przez CD151 sygnalizacja FGF2-FGFR1 skutkowała większym rozmiarem kolonii komórkowych oraz zwiększeniem liczby migrujących komórek. Podsumowując, tetraspanina CD151 promuje rozwój PCa na etapie guza pierwotnego (zatem nie powstałego w wyniku metastazy) poprzez promowanie inwazyjnych zachowań niezłośliwych komórek epitelialnych gruczołu krokowego. Podsumowując, projekt przyczynił się do poszerzenia wiedzy na temat złożonej biologii tej choroby, a uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie ze tetraspanina CD151 może być uznana jako biomarker do biopsji w diagnostyce i terapii tego nowotworu. Warto również zaznaczyć niniejszy projekt dostarczył pierwszego dowodu na regulację sygnalizacji FGFR przez tetraspaninę CD151 w progresji raka gruczołu krokowego.