Koncepcja gradacyjna struktury społecznej

Koncepcja gradacyjna struktury społecznej
Definicja koncepcji gradacyjnej
W schemacie gradacyjnym struktura społeczna przedstawiana jest jako model stosunków
porządkujących, które opierają się na zasadach klasyfikacyjnych. Podział społeczeństwa w schemacie
gradacyjnym przebiega następująco:
Warstwy zostają wyodrębnione według kryterium ilości i stopnia posiadanych przez nie cech.
Ludzie stanowią warstwę w sensie stratyfikacyjnym. Zajmują tę samą pozycję na określonej skali
pionowej stratyfikacji społecznej. Społeczeństwo jest układem warstw społecznych rozmieszczonych
jedna nad drugą w ujęciu gradacyjnym.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Pionowy układ warstw w społeczeństwie Układ warstw społecznych w formie pionowej to cecha charakterystyka gradacyjnego modelu struktury
społecznej.
Pionowy układ warstw w społeczeństwie to model powszechny. Hierarchiczna budowa społeczeństwa
przebiega następująco:
- elity społeczne;
- warstwy średnie;
- warstwy niższe.
Max Weber wprowadził do teorii stratyfikacji społecznej pojęcie pozycji społecznej inaczej statusu
społecznego.
Pozycja społeczna
Pojęcie to określa położenie społeczne jednostki lub grupy w społeczeństwie, która wynika z przypisanych
im praw i przywilejów, stylu życia i stopnia autorytetu społecznego. W społeczeństwie obserwujemy
hierarchiczny porządek statusowy. Określa on stratyfikację opartą o posiadany status społeczny, w
którym każda jednostka lub grupa umieszczona jest względem innej niżej lub wyżej.
W modelu gradacji warstwą podstawową jest warstwa średnia. Jej pozycja jest średnia w schemacie
stratyfikacji społecznej. Zdaniem Arystotelesa bogaci i biedni tworzą warstwy sytuowane na marginesie
społeczeństwa.
W schemacie dychotomicznym klasy podstawowe jednocześnie sobie przeciwstawne i znajdują się na
biegunach struktury społecznej.
Typ społeczeństwa
Dominujący rodzaj gospodarki
Charakter kultury
Koncepcja struktury społecznej
http://www.wos.org.pl
Kreator PDF
Utworzono 8 March, 2017, 09:09
rady i
funkcjonalna
gradacyjna
dychotomiczna
Społeczeństwo pierwotne
Gospodarka naturalna (zbieracko – myśliwska i początki rolnictwa)
Przedpiśmienna
Układ grup płci, wieku, pokrewieństwa (klanów rodzin)
Starszyzna i podlegli jej pozostali członkowie plemienia
Społeczeństwo niewolnicze
Rolnictwo
Rzemiosło Handel
Piśmienna
Wg Platona:
Władcy – filozofowie, strażnicy państwa, rolnicy, rzemieślnicy
Wg Arystotelesa:
Rolnicy, rzemieślnicy, kupcy, wyrobnicy, wojownicy, kapłani, zamożni, urzędnicy, członkowie
sędziowie.
Wg Platona:
władcy – filozofowie
strażnicy państwa
rolnicy i rzemieślnicy
Wg
Arystotelesa:
bogaci
http://www.wos.org.pl
Kreator PDF
Utworzono 8 March, 2017, 09:09
stan średni
ubodzy
Wg Platona:
właściciele niewolników –
Wg Arystotelesa:
bogaci – ubodzy
znakomici - lud
niewolnicy
Społeczeństwo feudalne
Rolnictwo
(folwark)
Dualizm kultury:
kultura pańska,
kultura chłopska
Duchowieństwo – szlachta –
Duchowieństwo
Szlachta
stan trzeci (mieszczaństwo, chłopi)
Stan trzeci (mieszczaństwo i chłopi)
Panowie feudalni – chłopi poddani
Społeczeństwo kapitalistyczne (industrialne)
Przemysł
(fabryka)
masowa
Grupy społeczne – zawodowe zatrudnione w sektorach: rolnictwo – przemysł
– usługi
Wg A. Smitha:
Klasa właścicieli ziemi – klasa robotników – klasa kapitalistów
Wg K. Marksa:
http://www.wos.org.pl
Kreator PDF
Utworzono 8 March, 2017, 09:09
Wielcy i średni właściciele środków produkcji – pracownicy umysłowi - robotnicy
Wg K. Marksa:
Kapitaliści
Drobnomieszczaństwo
Robotnicy
Wg ujęć socjologicznych:
Warstwa wyższa
Warstwa średnia
Warstwa niższa
Wg K. Marksa:
Kapitaliści – robotnicy
Wg A. Smitha:
Bogaci - biedni
Społeczeństwo postindustrialne
Sfera usług
zindywidualizowana, multimedialna
Wg D. Bella:
Specjaliści i menadżerowie – pracownicy techniki i administracyjni – robotnicy
– klasa usługowa, klasa niższa (margines)
Wg D. Bella: wyższa klasa średnia
klasa średnia
klasa usługowa
klasa niższa
http://www.wos.org.pl
Kreator PDF
Utworzono 8 March, 2017, 09:09
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Źródło: opracowanie własne [za:] Społeczeństwo i nauka. Podstawy nauk politycznych, [red.] K. A.
Wojtaszczyk, W. Jakubowski, Wydawnictwo Uniwersytet Warszawski, Wydział Dziennikarstwa i Nauk
Politycznych, Warszawa 2007.
Gradacja prosta i gradacja syntetyczna Stanisław Ossowski podaje dwie odmiany schematu gradacji: gradację prostą i gradację syntetyczną.
Przez gradację prostą pojmuje on system warstw wyższych i niższych oparty na stopniowaniu jednej
obiektywnie wymierzalnej cechy. Może to być stratyfikacja ekonomiczna wynikająca ze stopnia
zamożności (bogaci, średnio zamożni, biedni) lub ze stopnia udziału w dochodzie społecznym (warstwy o
dużych, średnich i małych dochodach).
Niekiedy idzie o poziom konsumpcji (warstwy o wysokim, średnim i niskim poziomie konsumpcji).
Drugim rodzajem stratyfikacji prostej jest gradacja społeczna według stopnia wykształcenia, która
obejmuje układ warstw ludzi z wykształceniem wyższym, średnim i podstawowym. Istnieje również
stratyfikacja prosta wynikająca ze zróżnicowania przywilejów politycznych i stopnia udziału we władzy.
Jedną z form tej stratyfikacji jest wyodrębnienie warstw ludzi zajmujących stanowiska kierownicze,
samodzielne, wykonawcze.
http://www.wos.org.pl
Kreator PDF
Utworzono 8 March, 2017, 09:09