Pobierz całą kartę zawodu

Ciągacz rur
812101
Inna nazwa zawodu: kierowca, kierowca suwnicy lejniczej
Zadania i czynności
Operator maszyn i urządzeń hutniczych bierze udział w procesie wytapiania metali
oraz w różnego rodzaju ich obróbkach w celu uzyskania półproduktu lub produktu.
Pierwszą po przybyciu do pracy obowiązkową czynnością operatorów maszyn i
urządzeń hutniczych jest techniczne i organizacyjne przygotowanie stanowiska
roboczego. Czynności przygotowawcze polegają głównie na skontrolowaniu sprawności
technicznej maszyn i urządzeń na danym stanowisku, a w razie konieczności - na
zmianie wcześniejszych ustawień. Pracownik kontroluje nie tylko stan urządzeń
elektrycznych (czujników, wyłączników awaryjnych, ograniczników), lecz również
sprawdza, czy nie ma uszkodzeń mechanicznych (naderwań, wyszczerbień lub
pęknięć). Po otrzymaniu od przełożonego instrukcji określającej zakres zadań
przewidzianych do wykonania w ramach dziennego planu, operator przystępuje do
pracy. Charakter czynności w tej fazie produkcji zależy od stanowiska i rodzaju
obsługiwanej maszyny.
Stanowiska w tym zawodzie to: rozlewacz stali, operator suwnicy lejniczej, operator
ciągłego odlewania stali, operator urządzeń do spiekania rud, operator urządzeń do
prażenia rud, spiekacz rud, wytapiacz stali, wsadowy, operator walcarki bruzdowej,
operator urządzeń tnących, ciągacz rur, ciągacz drutu, wyżarzacz, walcownik stali,
piecowy odlewni metali, pulpitowy (wielkie piece), operator pieca do obróbki cieplnej.
Rozlewacz stali odbiera z pieca hutniczego płynny metal i przemieszcza go na miejsce
ostatecznego rozdysponowania za pomocą maszyn rozlewniczych i innych urządzeń.
Operator suwnicy lejniczej za pomocą pulpitu sterowniczego przemieszcza kadź po
terenie objętym zasięgiem suwnicy.
Operator ciągłego odlewania stali steruje odpowiednim urządzeniem w określonej fazie
procesu wytopu i rozlewania stali; organizuje prace związane z przygotowaniem
urządzenia do ciągłego odlewania stali do przyjęcia kolejnych wytopów oraz z
procesem ciągłego odlewania stali i regulacją jego szybkości.
Operator urządzeń do spiekania rud za pomocą specjalnych urządzeń (np. taśmy
spiekalniczej) kieruje przebiegiem spiekania, którego wytworem jest spiek używany
jako wsad do wielkiego pieca.
Operator urządzeń do prażenia rud przygotowuje i prowadzi proces prażenia i
spiekania rud. Polega to na przygotowaniu odpowiedniej mieszanki wsadowej i
obsłudze specjalnych maszyn spiekalniczych.
Spiekacz rud posługując się specjalnymi urządzeniami (np. taśmą spiekalniczą, sitami,
mieszalnikami, grudkownikami) przeprowadza proces spiekania, którego wytworem
jest spiek używany jako wsad do wielkiego pieca.
Wytapiacz stali obsługuje piec hutniczy, w którym wytapia lub przetapia się stal.
Obsługa ta polega na przygotowywaniu wsadu oraz materiałów pomocniczych i
dodatków stopowych, a także otwieraniu lub zatykaniu otworu spustowego.
Wsadowy przygotowuje wsad do pieca hutniczego, zarówno pod względem
jakościowym, jak i ilościowym..
Operator walcarki bruzdowej przez walcowanie kęsiska (tzn. bryły metalu o kształcie
prostopadłościanu, rozgrzanej do temperatury 1100o C) wytwarza kształtownik o
wcześniej ustalonych wymiarach.
Na stanowisku operatora urządzeń tnących pracownik za pomocą piły i nożyc
zmniejsza wymiary danego elementu metalowego.
Ciągacz rur zmniejsza średnicę rur i grubość ich ścianek przez ciągnięcie rur stalowych
na ciągarkach, która to czynność odbywa się na gorąco lub na zimno.
Ciągacz drutu wytwarza z wyjściowego półproduktu, którym jest walcówka (drut o
znacznej grubości – powyżej 6 mm), drut o mniejszej średnicy (np. 2 mm).
Praca wyżarzacza polega na obróbce cieplnej (wyżarzaniu) odlewów, matryc i innych
przedmiotów metalowych w piecach o różnej konstrukcji.
Walcownik stali przez walcowanie materiału wyjściowego produkuje wyroby,
przeznaczone zarówno do dalszej obróbki, jak i do sprzedaży, np. blachy, drut itp.
Piecowy odlewni metali wytapia stop odlewniczy i zalewa nim formy odlewnicze.
Produktem jego pracy jest odlew o skomplikowanych kształtach, którego nie można
wykonać innymi technikami (np. walcowaniem, skrawaniem).
Pulpitowy (wielkie piece) obsługuje urządzenia transportujące materiały wsadowe do
wielkiego pieca za pomocą pulpitu sterowniczego, na którym znajdują się wskaźniki
przebiegu załadunku.
Operator pieca do obróbki cieplej przeprowadza wyżarzanie, hartowanie, odprężanie
itp. odlewów, matryc i innych przedmiotów metalowych w piecach o różnej konstrukcji.
Praca w tym zawodzie jest rutynowa. Zarówno czynności zapewniające właściwą pracę
maszyn i urządzeń oraz sprawność techniczna stanowisk pracy (obsługa techniczna),
jak i działania organizacyjno - techniczne (obsługa organizacyjna) są podobne na
każdym ze stanowisk. Polegają głównie na obserwacji przebiegu prac związanych z
danym stanowiskiem, wyciąganiu wniosków i odpowiednim reagowaniu na wszystkie
zakłócenia. W razie konieczności przerywa się tok prac lub go spowalnia, lub też
ingeruje się podczas ruchu maszyn czy urządzeń bez ich zatrzymywania (np. podczas
ruch taśmy spiekalniczej).
Podczas pracy maszyn i urządzeń hutniczych operator zobowiązany jest do ich
konserwacji i regulacji. W razie awarii na stanowisku pracy, jeśli czynności związane z
jej usuwaniem nie przekraczają jego kwalifikacji, zobowiązany jest także do udziału w
jej usuwaniu.
Czynności związane z zakończeniem pracy są podobne na wszystkich stanowiskach
operatorów maszyn i urządzeń hutniczych. Polegają głównie na zapisie w odpowiednich
dokumentach przebiegu dniówki i na uporządkowaniu stanowiska z uwzględnieniem
zasad racjonalnej pracy, przepisów bhp i przeciwpożarowych.
Wymagania psychologiczne
Praca operatora wykonywana jest zarówno za pomocą pulpitu umożliwiającego,
poprzez naciskanie odpowiednich przycisków, zdalne sterowanie urządzeniem, jak i
ręcznie, np. przygotowywanie masy do rynny spustowej, obsługa piły, nożyc. Dlatego
też przydatne są takie cechy sensomotoryczne jak dobra koordynacja
wzrokowo-ruchowa oraz szybki refleks, a także łatwość przerzucania się z jednej
czynności do drugiej.
Dość znaczna zmienność charakteru pracy w omawianym zawodzie oraz duża
odpowiedzialność za prawidłowe wykonawstwo poszczególnych czynności wymaga od
pracownika zdolności koncentracji i podzielności uwagi. Podzielność uwagi potrzebna
jest podczas obserwacji i oceny wielu sygnałów naraz, a koncentracja np. podczas
przeglądów.
Biorąc pod uwagę charakter pracy w zawodzie operatora maszyn i urządzeń
hutniczych każdy ją podejmujący powinien ściśle przestrzegać ustalonych procedur.
Umiejętność podporządkowania się potrzebna jest operatorom na prawie wszystkich
stanowiskach występujących w tym zawodzie – zarówno operatorowi wsadzarki
przygotowującemu złom do wstępnego wytopu, jak i przygotowującemu wsad już w
procesie obróbki żelaza, czy też pulpitowemu (wielkie piece).
Praca ta charakteryzuje się ciągłym kontaktem z różnymi maszynami toteż przydatne
są zainteresowania techniczne. Mogą one być szczególnie ważne podczas usuwania
wszelkich awarii na stanowisku – oczywiście, jeżeli czynności operatora nie
przekraczają jego kwalifikacji. Zainteresowania takie mogą znacznie ułatwić
zrozumienie działania poszczególnych mechanizmów.
Zawód operatora maszyn i urządzeń hutniczych można polecić osobom ceniącym
pracę, w której „jeden dzień podobny jest do drugiego”, i nie lubiącym niespodzianek
(praca zrutynizowana).
Praca na tym stanowisku wiąże się z bezpośrednią odpowiedzialnością za wyposażenie
i maszyny.
Wymagania fizyczne i zdrowotne
W zawodzie operatora maszyn i urządzeń hutniczych dominują czynności motoryczne,
czyli ruchowe, polegające głównie na chodzeniu, staniu i manipulowaniu przy pulpitach
sterujących poszczególnymi urządzeniami, a także na podnoszeniu i przenoszeniu
drobnych elementów. Dlatego też wymagane są sprawny układ narządów ruchu, dobry
wzrok oraz zdolność rozróżniania barw, szczególnie przydatna do określania
przybliżonej temperatury wytapianej stali.
W zawodzie tym nie ma możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Warunki podjęcia pracy w zawodzie
Do podjęcia pracy w zawodzie operatora maszyn i urządzeń hutniczych niezbędne jest
wykształcenie co najmniej podstawowe. Wyjątkiem w tej sytuacji jest stanowisko
operatora urządzeń tnących, wobec którego nie stawia się żadnych wymagań.
W wypadku wykształcenia podstawowego dodatkowo wymagana jest praktyka
zawodowa. Dla osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym czas praktyki jest
znacznie krótszy. Po przyuczeniu do zawodu pracownik może przystąpić do
wewnętrznego egzaminu przed komisją złożoną z pracowników wyższego szczebla. Po
zdaniu egzaminu pracownik otrzymuje zaświadczenie dopuszczenia do wykonywania
pracy na danym stanowisku.
Do pracy w zawodzie operatora maszyn i urządzeń hutniczych przyjmuje się tylko
mężczyzn do 50 lat i z dobrym stanem zdrowia. Wyjątkiem jest stanowisko operatora
urządzeń tnących, na którym pierwszeństwo daje się kobietom.
Wymagane kwalifikacje można uzyskać w specjalistycznych szkołach przyzakładowych
przygotowujących do pracy w hutach.
Możliwości awansu w hierarchii zawodowej
W omawianym zawodzie możliwość awansu jest ograniczona. Po odbyciu określonego
stażu pracy, odpowiednim przeszkoleniu i zdaniu egzaminu wewnętrznego można
jednak zostać, w zależności od zakładu, brygadzistą lub mistrzem.
Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych
Na stanowisku operatora maszyn i urządzeń hutniczych mogą znaleźć zatrudnienie
osoby, które nie ukończyły 50 lat i spełniają wymogi pod względem wykształcenia.
Preferowane są osoby młodsze i sprawne fizycznie.
Możliwości zatrudnienia oraz płace
Informacje będą sukcesywnie uzupełniane.
Zawody pokrewne
- operator maszyn górniczych
- operator maszyn do przeróbki mechanicznej kopalin
- operator urządzeń do produkcji wyrobów szklanych
- operator urządzeń do przeróbki ropy naftowej i gazu
- operator urządzeń do wyrobów chemicznych
- operator maszyn do produkcji wyrobów z metali i minerałów
- operator maszyn do wyrobów papierniczych
- technik technologii szkła i ceramiki budowlanej
Polecana literatura
Operator maszyn i urządzeń hutniczych, Klasyfikacja zawodów i specjalności, tom III i
V, Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej, Warszawa 1995.
Ochrona Zdrowia Pracownika, (miesięcznik), Stowarzyszenie Inżynierów i Techników
Przemysłu Hutniczego w Polsce.
Hutnik, (miesięcznik), Sigma NOT.
Ważniejsze adresy
Informacje będą sukcesywnie uzupełniane.