REGIONY (C) Wszelkie prawa zastrzeżone Musimy udowodnić, że

REGIONY (C) Wszelkie prawa zastrzeżone
Musimy udowodnić, że pieniądze unijne, jesteśmy w stanie wykorzystać.
Szansa na „irlandzką drogę”
W zgodnej opinii polityków, samorządowców i komentatorów Polska
stoi przed olbrzymią szansą, jakiej do tej pory nie miała, wykorzystania
funduszy w celach inwestycyjnych. W ramach nowej perspektywy
finansowej na lata 2007-2013 Polska będzie największym beneficjentem w
porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej.
14 lutego br. Rada Ministrów zaakceptowała „Wstępny projekt
Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013 wspierających wzrost
gospodarczy i zatrudnienie”. Dokument ten określa priorytety i obszary
wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu
Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności. Projekt Narodowych
Strategicznych Ram Odniesienia (NSRO) został przekazany do konsultacji z
partnerami, reprezentującymi wszystkie te podmioty, które będą zaangażowane
w wykorzystanie środków unijnych w latach 2007-2013.
Zgodnie z założeniami NSRO planuje się zaangażowanie kwoty ok. 85,6
mld euro, z czego ok. 69,3 mld euro stanowić będzie wkład publiczny. Z
samych środków wspólnotowych Polska może liczyć na 59,5 mld euro. Polską
racją stanu jest, aby zapewnić wykorzystanie środków na poziomie irlandzkim,
który podawany jest za wzór wszystkim państwom Unii Europejskiej. Jednak,
aby Polska mogła pójść „drogą irlandzką”, to znaczy efektywnie wykorzystać
dostępne środki, spełnione zostać muszą określone przesłanki.
Absolutnym priorytetem jest przemodelowanie procedur rozdzielania
funduszy tak, aby nie stanowiły one bariery w ich zdobywaniu, a raczej
stwarzały zachętę do sięgania po nie. Wielokrotnie zwracałem uwagę, że
dotychczasowe procedury podziału środków, zwłaszcza ze Zintegrowanego
Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, nie są ani przejrzyste, ani
bezstronne i stwarzają pole do nadużyć.
W tej sprawie do Komisji Petycji, wpłynęła w 2005 r. petycja:
„Nieprawidłowości w rozdzielaniu funduszy strukturalnych przez krajowe
instytucje zarządzające programami” podpisana przez samorządy z
Wielkopolski. Autorzy petycji wskazują, że nieprawidłowości przy rozdzielaniu
środków polegają między innymi na kierowaniu się pozamerytorycznymi
kryteriami wyboru wniosków i przekazywaniu podejmowania ostatecznych
decyzji ciałom politycznym, utajnianiu list rankingowych z oceną punktową
poszczególnych wniosków, czy też nieuwzględnianiu opinii panelu ekspertów
oraz regionalnych komitetów sterujących (co stanowi oczywiste naruszenie
zasady partnerstwa).
Jako krok we właściwym kierunku należy ocenić deklarację Marka
Woźniaka Marszałka Województwa Wielkopolskiego, że praktyką będzie pełna
jawność obrad Regionalnego Komitetu Sterującego. W sytuacji, kiedy do
czynienia mamy z pieniędzmi publicznymi, taka praktyka musi być
oczywistością.
Podobnie ocenić należy proponowane zmiany w ustawie o zamówieniach
publicznych. Tryb przetargowy musi być skutecznym narzędziem eliminowania
rozrzutności środków publicznych, ale nie może jednocześnie blokować ich
wydawania. W wielu samorządach mamy do czynienia z sytuacją, że właśnie ze
względu na przewlekłe procedury zamówień publicznych, nie można
zrealizować inwestycji, a zaplanowanym środkom grozi przepadek.
Przewidziane w NSRO uruchomienie 16 Regionalnych Programów
Operacyjnych i przekazanie znacznej autonomii samorządom województw w ich
realizowaniu, należy postrzegać jako rozwiązanie korzystne.
Decentralizacja zarządzania programami, umożliwi lepsze ich
dostosowanie do realnych potrzeb poszczególnych województw. Tym samym
jednak, przed samorządami stoi poważne wyzwanie: odpowiedniego
przygotowania organizacyjnego do rozdzielania środków. Marszałkowie
województw i dyrektorzy właściwych departamentów już dziś muszą mieć
gotowy plan sprawnego funkcjonowania urzędu i efektywnego dzielenia
funduszy. Kwoty, które pozostaną do dyspozycji w poszczególnych
województwach będą ogromne. W samej Wielkopolsce w latach 2007-2013 w
grę wchodzi wykorzystanie kwoty 1,2-1,5 mld euro.
Polski nie stać na zmarnowanie olbrzymiej szansy, która przed nią stoi.
Nasz kraj musi udowodnić, że ciężko wywalczone pieniądze unijne, jesteśmy w
stanie wykorzystać perfekcyjnie.
Dlatego też apeluję do wszystkich samorządów lokalnych, organizacji
pozarządowych, samorządów gospodarczych, rolniczych i zawodowych,
organizacji pracodawców oraz środowisk akademickich o aktywne włączenie się
w konsultacje i dyskusję nad projektem Narodowych Strategicznych Ram
Odniesienia.
Tylko poprzez zebranie i uwzględnienie wszystkich głosów, możliwe
będzie stworzenie podstaw do rozdziału i absorpcji miliardów euro, które
umożliwi nam pójście „drogą irlandzką”.
Marcin Libicki
Poseł do Parlamentu Europejskiego
Przewodniczący Komisji Petycji PE