Ratio in Christianitate ZBAWCZE DZIEŕO JEZUSA CHRYSTUSA W

Ratio in Christianitate
KS.
*
UKASZ KORDOWSKI
ZBAWCZE DZIE O JEZUSA CHRYSTUSA
W UJ CIU WINCENTEGO GRANATA
Cz owiek aktem swojej wolnej woli odrzuci Bo Mi
, rezygnuj c tym
samym ze szcz cia. Pycha oraz niepos usze stwo Bogu, którego dopu ci si
w Raju, w teologii okre lane s mianem „grzechu pierworodnego”. Konsekwencj tego wydarzenia jest m.in. cierpienie, mier oraz os abienie woli. Zraniona ludzka natura dozna a rozbicia mi dzy pragnieniem dobra, a sk onno ci
ku z u moralnemu. Ten dualizm precyzyjnie okre li w. Pawe : „Jestem bowiem wiadom, e we mnie, to jest w moim ciele, nie mieszka dobro, bo atwo
przychodzi mi chcie tego, co dobre, ale wykona – nie. Nie czyni bowiem
dobra, którego chc , ale czyni to z o, którego nie chc . Je eli za czyni to,
czego nie chc , ju nie ja to czyni , ale grzech, który we mnie mieszka” (Rz 7,
18-21). Bóg jednak nie opuszcza cz owieka w jego dramatycznej sytuacji. Pragnie wyzwoli ludzk natur z jarzma grzechu i doprowadzi ka dego do pe ni
szcz cia. Ca a historia zbawienia jest niejako walk Boga o osob ludzk . Jej
punktem kulminacyjnym jest moment Wcielenia, kiedy to Bóg Ojciec posy a
Swojego Syna, aby ten poprzez Ofiar z siebie wybawi ludzk natur i doprowadzi ka dego do komunii z Bogiem: „Tak bowiem Bóg umi owa wiat, e
Syna swego Jednorodzonego da , aby ka dy, kto w Niego wierzy, nie zgin , ale
mia ycie wieczne” (J 3, 16).
Odkupienie cz owieka dokonane przez osob Jezusa Chrystusa jest podstawow prawd wiary. Zagadnieniem tym na przestrzeni wieków zajmowa o
si wielu teologów. Do grona najwybitniejszych wspó czesnych polskich dogmatyków zg biaj cych problematyk soteriologii z pewno ci zaliczy mo na
*
Ks. mgr ukasz Kordowski – Doktorant na Wydziale Nauk Historycznych i Spo ecznych
Uniwersytetu Kardyna a Stefana Wyszy skiego w Warszawie; e-mail: [email protected]
50
KS.
UKASZ KORDOWSKI
ks. prof. dra hab. Wincentego Granata1, d ugoletniego wyk adowc oraz rektora
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Poni sze rozwa ania stanowi prób
scharakteryzowania zbawczego dzie a Chrystusa na podstawie naukowego dorobku Granata. W tym celu najpierw zostanie omówiona koncepcja Odkupienia,
nast pnie za b
opisane jej skutki: wyzwolenie z grzechu, zado uczynienie
i zas uga. Na ko cu zostanie wskazany spo eczny wymiar Odkupienia, którym
jest Ko ció .
Koncepcje Odkupienia
Dzie o Odkupienia mo na rozpatrywa w ró nych kategoriach: jako przejaw wielkiego pos usze stwa Jezusa Chrystusa wobec swego Ojca, a tak e jako
dzie o jednaj ce ludzko z Bogiem i wys uguj ce jej okre lone aski. Jednak
Odkupienie jest przede wszystkim przejawem wielkiej mi ci i mi osierdzia
Bo ego oraz Jego wi to ci i sprawiedliwo ci2.
Profesor Wincenty Granat stwierdza, e fakt Odkupienia ludzko ci z grzechu pierworodnego i z grzechów uczynkowych pochodzi tylko i wy cznie
z dobrowolnej mi ci Boga do swojego stworzenia. Niektórzy teologowie
dnie twierdzili, e Odkupienie by o konieczne. Jan Wiklif by zdania, e Bóg
dzia a w wiecie z konieczno ci i dlatego Wcielenie i Odkupienie nie mog o by
czym dobrowolnym. Natomiast Georg Hegel uwa Odkupienie za konieczne,
bowiem wynika ono z jedno ci cz owieka z Bogiem w Chrystusie3.
Ogólna i obowi zuj ca nauka katolicka maj ca swe ród a w Objawieniu
i uj ta na Soborze Trydenckim stwierdza, e Bóg odkupi ludzko z powodu
swej przyjacielskiej mi ci i mi osierdzia. Wincenty Granat wyja nia, e jakiekolwiek dobro dawane z konieczno ci, nie mo e wynika z przyja ni. Bo a za
mi
dobrowolnie udziela si ludzko ci. Zbawcze dzie o Jezusa Chrystusa nie
mo e wywiera przymusu, bowiem zniszczy oby specyficzny charakter relacji
Boga do cz owieka. Ksi dz Granat, poruszaj c problematyk konieczno ci Od1
Wincenty Granat (1900-1979) – filozof, teolog dogmatyk, rektor KUL (1965-1970), autor
dziewi ciotomowej Dogmatyki katolickiej. W 1995 r. w diecezji sandomierskiej rozpocz si
proces w sprawie jego beatyfikacji. Zob. S. Kowalczyk, Granat Wincenty, w: Encyklopedia filozofii polskiej, t. 1, red. A. Maryniarczyk, Lublin 2011, s. 449-451.
2
Por. A. S omkowski, Ofiara Jezusa wyp ywem mi ci Boga i przejawem Jego wi to ci
i sprawiedliwo ci, w: Ewangelia mi osierdzia, red. W. Granat, Pozna -Warszawa 1970, s. 87.
3
Por. W. Granat, Chrystus Odkupiciel i Ko ció – Jego mistyczne cia o, (Dogmatyka katolicka, t. IV), Lublin 1960, s. 22-23.
ZBAWCZE DZIE O JEZUSA CHRYSTUSA…
51
kupienia, wyklucza ca kowicie jak kolwiek konieczno w Bo ym dzia aniu.
Bóg nie mia bowiem obowi zku odkupi ludzko ci. Do tego dzia ania nie by
tak e przymuszony adn si fizyczn ani jakim ogólnym prawem swojego
bytu4.
Ofiara Jezusa Chrystusa na drzewie krzy a jest przejawem wielkiej mi ci
Boga do stworzenia. Relacja mi ci cz owieka do Stwórcy os abiona zosta a
grzechem pierworodnym oraz grzechami uczynkowymi5. Bo y plan wybawienia ludzko ci z tego stanu rozpocz si ju faktem Wcielenia. ycie ziemskie
Jezusa, Jego Cierpienie, mier i Zmartwychwstanie nie tylko wyzwoli o ludzko z niewoli grzechu, ale tak e przywróci o mu nadprzyrodzone ycie6.
Autor Dogmatyki katolickiej, analizuj c rozliczne nast pstwa faktu Odkupienia, zauwa a trzy bezpo rednie jego skutki. S nimi: wyzwolenie z grzechu,
zado uczynienie i zas uga. Natomiast jednym z najwa niejszych skutków porednich jest powstanie Ko cio a, b cego Mistycznym Cia em Chrystusa7.
Wyzwolenie z grzechu
Wincenty Granat swoj nauk o Odkupieniu rozpoczyna od ukazania stanu
niewoli cz owieka. Poj cie wybawienia wskazuje na przywrócenie jakiego
posiadanego dobra, które zosta o utracone. Grzech pierworodny i grzechy
uczynkowe sprawi y, e cz owiek sta si zniewolony przez instynkty i wszelkiego rodzaju pokusy. Utraci posiadane Dobro, którym by o ycie w obecno ci
Bo ej. Ta niewola polega na tym, e cz owiek nie potrafi znale sposobu wykonania dobra i nie mo e zharmonizowa swych d
z obiektywnymi wartociami moralnymi. Cz owiek nie jest zdolny do wyswobodzenia si z tego
o w asnych si ach. Dlatego, zdaniem Granata, tylko Osoba Jezusa Chrystusa
przez swoj M
i mier na Krzy u mog a dokona wybawienia ludzko ci
z niewoli grzechu i szatana8.
Warte zauwa enia jest równie to, e ca a soteriologia Wincentego Granata ma zdecydowanie antropocentryczny charakter. Chrystus bowiem zostaje
ukazany nie tylko jako wybawca z grzechu, ale równie jako ten, który leczy
4
Por. tam e, s. 21-22.
Por. tam e, s. 59.
6
Por. W. Granat, U podstaw humanizmu chrze cija skiego, Pozna 1976, s. 193.
7
Por. ten e, Dogmatyka katolicka – synteza, (Dogmatyka katolicka, t. IX), Lublin 1967,
s. 246.
8
Por. tam e.
5
52
KS.
UKASZ KORDOWSKI
indywidualnego cz owieka z jego s abo ci, przywracaj c mu jednocze nie godno dziecka Bo ego. Zbawiciel jest tym, który daje mocne podwaliny pod
personalistyczne prawo spo eczne9.
Poj cie wyzwolenia posiada wiele znacze i mo e by ró nie rozumiane.
Mo e by to wybawienie z niewoli osobistej, pa stwowej, gospodarczej, politycznej lub moralnej. Odkupienie dokonane przez Chrystusa posiada znaczenie
religijno-moralne o charakterze spo ecznym. Zak ada ono istnienie niewoli duchowej w cz owieku, która uniemo liwia rozwój ycia moralnego. Ponadto
chrze cija stwo czy to zniewolenie z dzia alno ci z ych si nadprzyrodzonych. Szatan, b c g ównym sprawc grzechu, wp ywa realnie na sytuacj
moraln cz owieka. Dlatego wyrwanie si spod jego wp ywu nazywa si wyzwoleniem z niewoli szatana10.
Ksi dz Granat zauwa a, e cz owiek w obliczu z a jest bezradny. Mo e
jednak uzyska od Boga konkretn pomoc, która w teologii chrze cija skiej
nazywana jest ask . Odkupiony cz owiek dzi ki pomocy zmartwychwsta ego
Chrystusa mo e osi gn swój ostateczny cel, którym jest ycie wieczne. Ponadto uzyskuje si do walki ze swoimi l kami i s abo ciami, jak równie mo no kszta towania swojej moralnej osobowo ci11.
Cz owiek, b c bytem sko czonym, zmuszony jest uzna swoje granice.
Jednak wiara w ycie po mierci wzbudza u ludzi pragnienie zbawienia. Nie
mog c samemu sobie wys
odkupienia, zmuszony jest na przyj cie tego
daru z r k Bo ych. Odkupienie domaga si zatem wspó pracy z ask podarowan przez osob Jezusa Chrystusa12.
Okupem, o którym pisze w. Mateusz13, jest cena, któr Jezus p aci na
krzy u, aby ocali rodzaj ludzki. W teologii chrze cija skiej ten rodzaj odkupienia nazywany jest teori realistyczn . Istnieje równie teoria mistyczna, która fakt wyzwolenia widzi w przyj ciu ludzkiej natury przez Jezusa Chrystusa.
9
Por. A.L. Szafra ski, Warto ci yciowe teologii ksi dza Wincentego Granata, w: Tajemnica
cz owieka – wokó osoby i my li ks. Wincentego Granata, red. Cz. Bartnik, W. Hryniewicz,
S.C. Napiórkowski, Lublin 1985, s. 416-417.
10
Por. Granat, Chrystus Odkupiciel…, dz. cyt., s. 73-76.
11
Por. ten e, Dogmatyka katolicka…, dz. cyt., s. 247.
12
Por. M. Figura, Wiara w Jezusa Chrystusa pocz tkiem zbawienia, „Communio” 17(1997)2,
s. 69.
13
„A kto by chcia by pierwszy pomi dzy wami, niech b dzie niewolnikiem waszym, na
wzór Syna Cz owieczego, który nie przyszed , aby Mu s ono, lecz aby s
i da swoje ycie
na okup za wielu” (Mt 20, 27-28).
ZBAWCZE DZIE O JEZUSA CHRYSTUSA…
53
Nie wyklucza ona wielko ci krwawej Ofiary Krzy a, ale g ówny nacisk k adzie
na zjednoczenie osobowe. B dem jest jednak twierdzenie, e wyzwolenie
chrze cija skie polega na daniu szatanowi pewnego rodzaju okupu. Ta teoria,
zdaniem Granata, jest bezpodstawna i najmniej zrozumia a14. Wyzwolenie
przyniesione przez Syna Bo ego, chocia bezpo rednio dotyczy sfery religijnomoralnej, w po redni sposób wp ywa tak e na inne dziedziny ycia cz owieka.
Granat podkre la, e fakt odkupienia nie dotyczy jednostki, lecz ca ej natury
ludzkiej. Ka dy cz owiek mo e dobrowolnie wspó pracowa z odkupie cz
ask . Odkupienie trzeba rozpatrywa w kategoriach wszechmog cej mi ci
Boga do swojego stworzenia15.
Zado uczynienie
Profesor Granat wyja nia, e zado uczynienie jest wys one przez osob
Jezusa Chrystusa. Bowiem swoj Ofiar na Krzy u zado uczyni sprawiedliwo ci Bo ej za grzechy ludzi i nale ne za nie kary16.
Wszystko, co pochodzi z Bo ej mi ci jest dobre i winno by skierowane
do najwy szego Dobra. Ludzie, b c istotami rozumnymi i wolnymi, winni
kierowa ca e swoje ziemskie post powanie ku swemu Stwórcy w sposób dobrowolny i wiadomy. Brak takiego post powania lub sprzeciwianie si Jemu
jest z em. Wynika to bowiem z prawa naturalnego. Ksi dz Granat podkre la, e
Bóg ma prawo da , by Jego obraz by zachowany w ka dym cz owieku. Konsekwencj grzechu jest wi c nie tylko nie ad w yciu cz owieka, ale tak e wyrz dzenie krzywdy Bogu w Jego obrazie oraz odrzucenie ofiarowanego przez
Niego dobra. Zdaniem Wincentego Granata obraza Boga powoduje Jego gniew.
W odró nieniu od ludzkiego gniewu oznacza on raczej pozwolenie na to, by
cz owiek ponosi skutki swego dobrowolnego i wiadomego czynu17. We
wspó czesnej teologii gniew Bo y jest rozumiany jako arliwa mi
. Nie jest
to czysto ludzkie uczucie wzburzenia lub obrazy, lecz przejaw troski Stwórcy
o zbawienie rodzaju ludzkiego18.
14
Por. W. Granat, Ku cz owiekowi i Bogu w Chrystusie, t. I, Lublin 1972, s. 331-333.
Por. ten e, Dogmatyka katolicka…, dz. cyt., s. 246-249.
16
Por. ten e, Chrystus Odkupiciel…, dz. cyt., s. 76.
17
Por. ten e, Ku cz owiekowi…, dz. cyt., s. 333-334.
18
Por. M. Pyc, Chrystus Pi kno – Dobro – Prawda studium chrystologii Hansa Ursa von Balthasara w jej trylogicznym uk adzie, Pozna 2002, s. 348.
15
54
KS.
UKASZ KORDOWSKI
Z tajemnic Odkupienia ci le wi e si fakt zado uczynienia. Termin
„zado uczynienie” pochodzi z prawa rzymskiego. Nie oznacza on tylko ca kowitego zwrotu d ugu lub naprawienia wyrz dzonego z a, ale dotyczy równie pewnej rekompensaty za poniesion szkod . Tertulian jako pierwszy u
tego poj cia w kontek cie pokutnym. Po nim to s owo stosowa tak e w. Ambro y. Natomiast dzi ki osobie Anzelma z Canterbury „zado uczynienie” nabra o charakteru soteriologicznego. Nauk t w pe ni rozwin Sobór Watyka ski I19.
Na krzy u w doskona y sposób zosta a okazana mi
Chrystusa do cz owieka. Jej moc ludzko nie tylko zosta a wyzwolona z niewoli grzechu i szatana, ale tak e obdarzona zosta a dobrem duchowym. To Bosko-ludzkie dobro,
które pojawi o si moc krwawej Ofiary Chrystusa Pana, jest czym wi kszym
od utraconego przez ludzi wcze niejszego dobra. Grzechom ludzkim przeciwstawiona zosta a dobrowolna mi
Boga20. Tylko dlatego Jezus móg stan
w miejsce innych ludzi, gdy jest Bogiem-Cz owiekiem. Zbawiciel jest gotowy
ofiarowa samego siebie w miejsce drugich i w ten sposób zrealizowa odwieczny zamys Bo y21. Prof. Granat istot zado uczynienia za grzechy widzi
w zwróceniu Bogu Ojcu zniszczonego przez ludzi dobra. Dokona o si to za
po rednictwem Syna Bo ego. Wielko dobra wynikaj ca z Ofiary Krzy owej
zrównowa a niepos usze stwo i bunt cz owieka wzgl dem Boga i przynios a
nadziej ycia wiecznego22.
Zas uga
Wincenty Granat swoj nauk o zas udze na krzy u rozpoczyna od porównania osoby Adama i Chrystusa. Symbolem grzechu pierworodnego jest osoba
Adama. Granat powtarza za w. Paw em, e przez jedn osob na wiat przyszed grzech i przez jedn Osob zosta on pokonany. Syn Bo y dokona wybawienia z niewoli grzechu i mierci. Na podstawie otrzymanej aski odpuszcze-
19
Por. M. Paluch, Traktat o zbawieniu, w: Dogmatyka, t. III, red. E. Adamiak, A. Czaja,
J. Majewski, Warszawa 2005, s. 336.
20
Por. Granat, Chrystus Odkupiciel…, dz. cyt., s. 84-89.
21
Por. Pyc, Chrystus…, dz. cyt., s. 332.
22
Por. Granat, Chrystus Odkupiciel…, dz. cyt., s. 84-89.
ZBAWCZE DZIE O JEZUSA CHRYSTUSA…
55
nia grzechów i obietnicy ycia wiecznego ukszta towana zosta a nauka o zas udze23.
Poj cie zas ugi w konkretnym kontek cie oznacza czyn, za który nale y
si odpowiednia nagroda. W sensie za abstrakcyjnym oznacza sam w ciwo czynu, z którym z czony jest postulat zap aty. Wincenty Granat istotn
ró nic mi dzy zas ug , a pro
zauwa a w tym, e zas uga apeluje nie do
mi osierdzia, lecz do sprawiedliwo ci. W ka dej zas udze istniej relacje mi dzyosobowe. Polega to na wykonaniu odpowiedniej pracy przez jedn z osób
i uiszczenie odpowiedniej zap aty ze strony drugiej osoby. Zap ata wynikaj
ze sprawiedliwo ci zwie si nale , natomiast wynikaj
ze szczodrobliwo ci
– odpowiedni 24.
Wincenty Granat stwierdza, e przez Ofiar Krzy a Chrystus Pan wys
ludzko ci aski i chwa w niebie. Odkupienie zatem jest powszechne i proporcjonalne do zakresu dobra, które przez nie otrzymujemy. Ofiara Krzy a przywraca stopniowo ludzko ci utracone dobra nadprzyrodzone, z których najwa niejsze jest ycie wieczne. Dzi ki zas udze Chrystusa Pana cz owiek otrzymuje
aski w sposób darmowy. Nie wyklucza to jednak dobrowolnego zaanga owania cz owieka i wspó pracy z otrzymanym dobrem25.
W zas udze Chrystusa na krzy u przejawia si potrójna mi
Boga do
cz owieka (ludzka, Bosko-ludzka i Boska). Ta przeolbrzymia si a jest zdolna
przenie cz owieka ze wiata zniewolonego z em do obiecanego Królestwa
Bo ego26.
Prof. Granat, rozpatruj c tajemnic Odkupienia, si ga do jego g ównych
przymiotów. Z nauki Ko cio a wynika, i jest ono przede wszystkim uniwersalne i powszechne27.
Ko ció naucza, e adna osoba nie mo e by wyj ta spod zas ugi Ofiary
Krzy a Chrystusowego. Liczne b dne nauki o przeznaczeniu do zbawienia
tylko wybranych osób by y systematycznie zwalczane przez Ojców Ko cio a.
Ko ció zawsze broni uniwersalno ci Odkupienia. Ks. Wincenty Granat podkre la, e Jezus Chrystus umar za wszystkich ludzi. Bóg-Cz owiek jest po rednikiem wszystkich ludzi, a wi c wys one przez Niego dobro nie mo e omin
23
Por. tam e, s. 89-90.
Por. tam e, s. 90.
25
Por. tam e, s. 90-91.
26
Por. Granat, Ku cz owiekowi…, dz. cyt., s. 336.
27
Por. tam e, s. 338.
24
56
KS.
UKASZ KORDOWSKI
adnej osoby. Zatem ka dy cz owiek mo e korzysta z owoców Odkupienia,
o ile posiada tak wol . Fakt powszechno ci Odkupienia wynika ju z Pisma
wi tego28. W tekstach Nowego Testamentu oraz w ca ej Tradycji Ko cio a
zawsze istnia o przekonanie, e Chrystus przez Ofiar z siebie wybawi ca
ludzko 29. Ewangelia wg w. Jana ukazuje Jezusa jako Baranka Bo ego, który
adzi grzechy ca ego wiata. W Listach w. Paw a czytamy za o „Nowym
Adamie”, który g adz c grzech pierworodny daje wszystkim udzia w wiecznej
chwale. Bóg bowiem pragnie, „by wszyscy ludzie zostali zbawieni i doszli do
poznania prawdy” (1 Tm 2, 4). Granat dodaje, e Jezus Chrystus yj c w Kociele, zapewnia ludziom ostateczne zwyci stwo i zmartwychwstanie30.
Ko ció
Autor Dogmatyki katolickiej w odkupie czej Ofierze Krzy a widzi tak e
wymiar zbawienia spo ecznego. Ca e ziemskie ycie Chrystusa, Jego dzia alno , M ka i mier odegra o szczególn rol w przywróceniu cz owiekowi
godno ci dziecka Bo ego. Ta nowa ekonomia zbawienia dokona a si przede
wszystkim przez mi
Boga do cz owieka. Z mi ci Chrystusa do Ojca wybawienie dotyczy nie tylko indywidualnego cz owieka, ale tak e ca ej ludzkoci. Granat okre la to zado uczynieniem Bogu w imieniu ludzko ci31.
Wymiar zbawienia spo ecznego najbardziej uwidacznia si we wspólnocie
Ko cio a. Chrystus, b c g ow tego Mistycznego Cia a, jego cz onkom bezpo rednio udziela ask potrzebnych do zbawienia32. Zatem pe ne korzystanie
z owoców zbawczej Meki i Zmartwychwstania Odkupiciela mo e dokona si
jedynie w spo eczno ci Chrystusowego Ko cio a33. Rzeczywisto Mistycznego
Cia a jest ontologicznie z czona z prawd o powszechnym odkupieniu wszystkich ludzki przez Chrystusa. Ko ció bowiem zawiera w sobie wszystko z objawionej prawdy i moc „w adzy kluczy” posiada upowa nienie odpuszczania
grzechów34.
28
Por. Granat, Dogmatyka katolicka…, dz. cyt., s. 253-254.
Por. F.K. Chodkowski, Ty jeste Chrystus Syn Boga ywego – zarys chrystologii Josepha
Ratzingera, Pozna 2007, s. 138-139.
30
Por. Granat, Dogmatyka katolicka…, dz. cyt., s. 253-254.
31
Por. ten e, Chrystus Odkupiciel…, dz. cyt., s. 161.
32
Por. ten e, Ku cz owiekowi i Bogu w Chrystusie, t. II, Lublin 1974, s. 9.
33
Por. Pius XII, Encyklika Mediator Dei et hominum.
34
Por. Granat, Chrystus Odkupiciel…, dz. cyt., s. 164-165.
29
ZBAWCZE DZIE O JEZUSA CHRYSTUSA…
57
Zdaniem Wincentego Granata, ca e ycie Jezusa Chrystusa mo na nazwa
histori zbawienia rodzaju ludzkiego. Osoba Syna Bo ego przez wydarzenie
Wcielenia zainicjowa a nowy rodzaj ekonomii zbawczej35.
Spo eczne zbawienie ludzko zawdzi cza Jezusowi Chrystusowi, a tak e
Bogu Ojcu dzia aj cemu na równi z Duchem wi tym. Granat podkre la dziaanie ca ej Trójcy wi tej w dziele odkupienia. Bóg Ojciec moc Ducha wi tego posy a swego Syna, On za na mocy zjednoczenia hipostatycznego staje si
narz dziem sprawczym wyzwolenia ka dego cz owieka. Nale y pami ta , e
wszystko to dokonuje si za spraw bezinteresownej Mi ci Stwórcy do stworzenia36.
Podsumowanie
W przedstawionym powy ej zarysie zbawczego dzie a Jezusa Chrystusa
w uj ciu Wincentego Granata ukazuj cym skutki Odkupienia (wyzwolenie
z grzechu, zado uczynienie, zas ug i Ko ció ) mo na dostrzec, e tajemnica
Wcielenia i ci le zwi zana z ni unia hipostatyczna zmierza do Odkupienia
ludzko ci. Ju w tajemnicy Wcielenia Granat zauwa a pocz tek tego dzie a.
Syn Bo y przyszed na wiat po to, aby wyzwoli cz owieka z niewoli grzechu
i mierci. Z wydarzeniem Wcielenia nierozerwalnie wi e si zagadnienie unii
hipostatycznej, czyli z czenia obu natur – Boskiej i ludzkiej w osobie Jezusa
Chrystusa. Odkupienie cz owieka dokona o si przez ofiarn mier Chrystusa,
który „istniej c w postaci Bo ej, nie skorzysta ze sposobno ci, aby na równi
by z Bogiem, lecz ogo oci samego siebie, przyj wszy posta s ugi, stawszy si
podobnym do ludzi” (Flp 2, 6-7).
Osoba Jezusa Chrystusa jest i pozostanie rzeczywisto ci , umo liwiaj
poznanie Boga i doj cie do tego, co istotne w cz owieku. Fakt, i jest On zarazem Bogiem i cz owiekiem, prowadzi do przyj cia stwierdzenia, e to Jezus
Chrystus objawia ca prawd o Bogu, a tak e o cz owieku. Posta Syna Bo ego powinna wi c by przedstawiana w ca ej wznios ci i g bi. Nie wolno
zadowala si Jezusem „modnym”. Przez Osob Jezusa w pe ni poznaje si
Boga. Dopiero przez t prawd mo na pozna siebie samego oraz uzyska odpowied na pytania: co to znaczy by cz owiekiem, co znaczy wierzy i by
35
Por. J. Kudasiewicz, Chrystologiczno-soteriologiczny sens kuszenia Jezusa, w: Tajemnica
cz owieka…, dz. cyt., s. 397.
36
Por. Granat, Chrystus Odkupiciel…, dz. cyt., s. 163-164.
58
KS.
UKASZ KORDOWSKI
chrze cijaninem? Trzeba wi c na nowo odkry Chrystusa Ewangelistów i Chrystusa wiadków, jako prawdziwego Jezusa i Chrystusa yj cego w swoim Kociele i jedynego Odkupiciela cz owieka.
THE SAVING WORK OF JESUS CHRIST
ACCORDING TO WINCENTY GRANAT
Summary
Jesus Christ, a God-Man, is the sole Redeemer of man. This basic truth of faith and theology is to be justified with this work. It is based on the academic legacy of a greatest Polish dogmatist – Father Wincenty Granat, a professor and a long-time lecturer of the Catholic University
of Lublin.
The Son of God, descending on the earth through the Mystery of His Incarnation, begins
His Saving Work. The full redemption is made with His sacrifice on the cross. Wincenty Granat
shows the huge role of compensation and merit, which consequently lead the mankind to its liberation from sin. Man is given a new life in Christ through the Redemption. Granat emphasizes
the role of the Church, which being established by Christ becomes an extension of His saving
mission.
Jesus Christ allows us to discover truths about God, as well as truths about man. His martyrdom, death, and Resurrection become proofs of God’s infinite love to man and invite to the
eternal happiness.
Bibliografia
Teksty ród owe
Granat W., Chrystus odkupiciel i Ko ció – Jego mistyczne cia o, (Dogmatyka katolicka, t. IV),
Lublin 1960.
Granat W., Dogmatyka Katolicka – synteza, (Dogmatyka katolicka, t. IX), Lublin 1967.
Granat W., Ku cz owiekowi i Bogu w Chrystusie, t. I-II, Lublin 1972-1974.
Granat W., U podstaw humanizmu chrze cija skiego, Pozna 1976.
Opracowania
Chodkowski F.K., Ty jeste Chrystus Syn Boga ywego – zarys chrystologii Josepha Ratzingera,
Pozna 2007.
Figura M., Wiara w Jezusa Chrystusa pocz tkiem zbawienia, „Communio” 17(1997)2, s. 66-78.
Kowalczyk S., Granat Wincenty, w: Encyklopedia filozofii polskiej, t. 1, red. A. Maryniarczyk,
Lublin 2011, s. 449-451.
Kudasiewicz J., Chrystologiczno – soteriologiczny sens kuszenia Jezusa, w: Tajemnica cz owieka
– wokó osoby i my li ks. Wincentego Granata, red. Cz. Bartnik, W. Hryniewicz,
S.C. Napiórkowski, Lublin 1985, s. 397-410.
ZBAWCZE DZIE O JEZUSA CHRYSTUSA…
59
Paluch M., Traktat o zbawieniu, w: Dogmatyka, t. III, red. E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski,
Warszawa 2005, s. 235-470.
Pius XII, Encyklika Mediator Dei et hominum (20.11.1947).
Pyc M., Chrystus Pi kno – Dobro – Prawda studium chrystologii Hansa Ursa von Balthasara
w jej trylogicznym uk adzie, Pozna 2002.
omkowski A., Ofiara Jezusa wyp ywem mi ci Boga i przejawem Jego wi to ci i sprawiedliwo ci, w: Ewangelia mi osierdzia, red. W. Granat, Pozna -Warszawa 1970, s. 50-112.
Szafra ski A.L., Warto ci yciowe teologii ksi dza Wincentego Granata, w: Tajemnica cz owieka
– wokó osoby i my li ks. Wincentego Granata, red. Cz. Bartnik, W. Hryniewicz,
S.C. Napiórkowski, Lublin 1985, s. 411-428.
owa kluczowe: odkupienie, zado uczynienie, Ko ció , Wincenty Granat.
Keywords: redemption, compensation, Church, Wincenty Granat.