Czym są wartości szacunkowe w sprawozdaniach finansowych

Czym są wartości szacunkowe w sprawozdaniach finansowych
Wpisany przez dr Andre Helin
Mimo stałych prób ujednolicenia norm rachunkowości, wartości szacunkowe stanowią nadal
największy obszar manipulacji bilansowych.
Każde sprawozdanie finansowe zawiera transakcje rozpoczęte, ale niezakończone.
Często wyceny bilansowe opierają się na szacunkach. Co dają wartości szacunkowe w
danym sprawozdaniu?
Wbrew powszechnie panującemu przekonaniu rachunkowość nie jest nauką ścisłą, a
obraz finansowy, jaki prezentuje sprawozdanie finansowe nie jest prawdą absolutną. Każde
sprawozdanie finansowe zawiera transakcje rozpoczęte, ale niezakończone (tzw. transakcje w
toku), których wycena bilansowa oparta jest na szacunkach i subiektywnych ocenach. Do takich
obszarów należy zaliczyć wszelkiego rodzaju rezerwy i odpisy aktualizujące, testy na utratę
wartości, rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów czy też zastosowanie wartości
godziwej w przypadku aktywów i zobowiązań finansowych nienotowanych na zorganizowanym
rynku. Mimo stałych prób ujednolicenia norm rachunkowości wartości szacunkowe stanowią
nadal największy obszar manipulacji bilansowych.
Zarówno ustawa o rachunkowości, jak i MSR 1 zawierają konkretne ważne wymogi w zakresie
stosowania i ujawniania zasad rachunkowości, kluczowych szacunków i subiektywnych ocen.
Międzynarodowe Standardy Rachunkowości wymagają: doboru i stosowaniu zasad (polityki)
rachunkowości, zamiany wartości szacunkowych i korygowania błędów; takiego prezentowania
informacji, w tym opisu zasad (polityki rachunkowości), które dostarcza informacji przydatnych,
wiarygodnych, porównywalnych i zrozumiałych; zapewnienia dodatkowych informacji, jeśli
spełnienie konkretnego wymagania MSR/MSSF nie wystarcza, aby umożliwić użytkownikom
zrozumienie wpływu poszczególnych transakcji, a także wpływu innych zdarzeń i warunków na
sytuację finansową i finansowe wyniki działalności.
Ponadto jednostka powinna ujawnić w opisie zasad (polityki) rachunkowości lub w innych
informacjach dodatkowych subiektywne oceny, poza tymi, które wymagają szacunków, których
dokonało kierownictwo w procesie sporządzania sprawozdania finansowego mających
najbardziej istotny wpływ na kwoty ujęte w sprawozdaniu finansowym.
1/2
Czym są wartości szacunkowe w sprawozdaniach finansowych
Wpisany przez dr Andre Helin
Prawo bilansowe zawiera tylko ogólne kryteria i wymogi odnośnie opisu zasad
rachunkowości i wartości szacunkowych. Pierwszą „subiektywną oceną", jaką musi
dokonać kierownictwo jednostki jest właśnie sformułowanie i prezentacja istotnych zasad
rachunkowości i wartości szacunkowych oraz podanie, jakie niepewności one zawierają.
Słabością prawa bilansowego (aczkolwiek zrozumiałą z innych przyczyn) jest brak konkretnej
„listy kontrolnej". Z drugiej strony przepisy są elastyczne i pozwalają jednostkom na dobór
zasad rachunkowości dostosowanych do rodzaju i złożoności prowadzonej działalności.
Co jednostka sprawozdawcza może osiągnąć przez pełniejsze ujawnienie zasad
rachunkowości oraz istotnych szacunków (poza spełnieniem wymogów prawa)? Przede
wszystkim zaoszczędzenie sobie kłopotów związanych ze składaniem dodatkowych wyjaśnień
regulatorom i odbiorcom sprawozdań finansowych oraz właściwe zrozumienie sprawozdań
finansowych przez rynek kapitałowy i instytucje finansowe. Rynek kapitałowy nie lubi
niespodzianek, a prawidłowe ujawnianie zasad rachunkowości i subiektywnych ocen pomoże
spółkom we właściwy sposób przekazywać informacje finansowe ich odbiorcom, zapobiegać
pytaniom i uwagom ze strony regulatorów oraz objaśnić wyniki finansowe.
2/2