Protokół ze spotkania

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Spotkanie w sprawie statusu organizacyjnego (formy prawnej)
Centrów Integracji Społecznej
8.02.2010 r.
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej
Kraków
Protokół ze spotkania
08.02.2010 r.
Instytucje
powiadomione
Gmina Wieprz, Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy, Towarzystwo
Przyjaciół Ogrodu Doświadczeń, Małopolski Instytut Samorządu
Terytorialnego i Administracji, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej,
Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne, Stowarzyszenie STOPIL,
Galicyjska Fundacja Wsparcie, Integracja, Rozwój, Małopolskie Forum
Pracy, Grodzki Urząd Pracy, Cogito, Vifenix, CIS „MFP” Kraków
Osoby obecne
Danuta Szymońska (Towarzystwo Przyjaciół Ogrodu Doświadczeń),
Janusz Więcek (Vifenix), Andrzej Muzyk (STOPIL), Joanna Brzozowska
(ZLSP), Witold Ekielski (CIS Wieprz), Katarzyna Sołtys (CIS Wieprz),
Aleksandra Bargieł (Galicyjska Fundacja Wsparcie, Integracja, Rozwój),
Elżebieta Olszak (Galicyjska Fundacja Wsparcie, Integracja, Rozwój),
Jarosław Wójtowicz (CIS „MFP” Kraków), Mariusz Jachimczak
(Stowarzyszenie „Małopolskie Forum Pracy”), Alina Handzlik (ROPS),
Katarzyna Zientarska (ROPS), Maria Brzeziak (ROPS),
I. Powitanie uczestników
II Uwagi uczestników, realizatorów Centrów Integracji Społecznej
Przebieg spotkania
Andrzej Muzyk (STOPIL)- żadna z formuł zaproponowana przez
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej do prowadzenia CIS-ów przez
gminy nie jest rozwiązaniem satysfakcjonującym. Wszystkie wskazane
formy organizacyjno – prawne, zarówno spółdzielnie socjalne, jak
i spółki prawa handlowego, to osoby prawne, których zasadniczym celem
istnienia jest nastawiona na przynoszenie dochodu działalność
gospodarcza. Są to, wg powszechnie uznanej włoskiej typologii
tzw. przedsiębiorstwa społeczne typu B, w których działania związane
z reintegracją społeczną i zawodową odgrywają drugorzędną,
uzupełniającą rolę.
Art.2 ust.1 ustawy o spółdzielniach socjalnych z dnia 27 kwietnia 2006 r.
(Dz. U. 2006 r. Nr 94 poz.651 z późniejszymi zmianami), stanowi,
iż przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie
wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków.
Spółdzielnia socjalna może działać na rzecz społecznej i zawodowej
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
reintegracji jej członków, lecz te działania nie są wykonywane w ramach
prowadzonej przez spółdzielnię socjalną działalności gospodarczej.
Inaczej niż w CIS-ach, gdzie reintegracja społeczna i zawodowa
prowadzona jest wobec każdego wykluczonego beneficjenta,
wykorzystując do tego celu w pewnych okolicznościach prowadzoną
przez CIS quasi-działalność gospodarczą. Działalność gospodarcza
w przedsiębiorstwach społecznych typu B jest w jakiś sposób wspierana,
czy to przez ulgi, zwolnienia podatkowe, czy też w formie bezpośrednich
dotacji do obciążeń ZUS. Instytucja CIS ma do spełnienia szczególne
zadanie, polegające na przebudowaniu mentalności osób obciążonych
dysfunkcjami społecznymi. Tego rodzaju zadanie (cel) nie może
kolidować z celami czysto gospodarczymi podmiotów działających „for
profit”. Praktyka pokazuje, iż taki układ organizacyjny w instytucji,
w szczególności założonych dla niej celów, nie gwarantuje oczekiwanych
rezultatów żadnej ze stron. Absolwenci CIS-ów mogą trafić na otwarty
rynek pracy i skutecznie się po nim poruszać.
W świetle obowiązujących przepisów prawa, w szczególności ustaw
o samorządzie gminy, czy też o finansach publicznych, nie ma dobrej
formuły prowadzenia CIS-u przez samorządy. Najwłaściwszą jak się
wydaje było gospodarstwo pomocnicze.
De lege lata należy zatem dążyć do odciążenia samorządów od realizacji
zadania związanego z reintegracją społeczną i zawodową osób
zagrożonych wykluczeniem społecznym. Formą efektywnego
wykonywania przedmiotowego zadania będzie zlecanie go organizacjom
pozarządowym lub próba wypracowania modelu pośredniego między
placówką edukacyjną a placówką służby zdrowia.
W przypadku formuły zlecania zadania należy zastanowić się, w jaki
sposób sprywatyzować ew. uspołecznić CIS-y obecnie funkcjonujące
w ramach gospodarstw pomocniczych należących do jst szczebla
gminnego.
Danuta Szymońska (TPOD)- Znowelizowana formuła partnerstwa
publiczno - prywatnego, w wersji partnerstwa publiczno-społecznego jest
przyszłościowa i optymalna.
Zapewnia:
- niezbędne uspołecznienie i motywację klientów CIS,
- współodpowiedzialność finansową i merytoryczną partnerów
realizujących zadanie,
- szansę na elastyczność i jakość, odpowiadającą zmieniającym się
potrzebom,
- NGO, które wejdzie do partnerstwa będzie profesjonalizowało swoją
działalność faktycznie wzmacniając zatrudnienie w III sektorze, uzyska
trwałe podstawy systemowe, niezależne od projektów unijnych,
- partnerstwo „zakotwiczy się” lokalnie budując krąg przyjaciół
i sponsorów,
korzystny efekt synergii jest nieunikniony, ze względu
na istotne różnice w kapitale społecznym partnerów.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
PPP jako forma prawna mało dynamicznie promowana, miałaby szanse
na przykładzie CIS-ów stworzyć precedensowe rozwiązania przecierając
szlaki dla, i tak koniecznej, zmiany.
Ważne byłoby wtedy centralne doradztwo eksperckie dla gmin
podejmujących wyzwanie przekształcenia aktualnie istniejących CIS-ów
w nową formę prawną z wykorzystaniem regulacji dot. PPP.
Funkcje zarządcze w gminach są nadal wypierane przez bardziej
konkretne wykonawstwo zadań ustawowych. To patologizuje
administrację, nie tylko lokalną. Blokuje wykorzystanie potencjału
społecznego. Traci na tym jakość "realnej samorządności";
organizowania,
trafnej diagnozy,
planowania,
dopuszczania
partycypacji, zarządzania zmianą, korygującej kontroli.
Joanna Brzozowska (ZLSP) – dobrym rozwiązaniem może być
przedsiębiorstwo społeczne typu A - a więc w pierwszym rzędzie
nakierowane na integrację społeczną, funkcjonujące jako spółdzielnia
socjalna osób prawnych. Spółdzielnia taka budowałaby swój potencjał
ekonomiczny na środkach zgromadzonych zgodnie z zasadą „montażu
finansowego” - dofinansowanie ze środków publicznych wraz
z dodatkowym elementem własnej działalności.
Janusz Więcek (Vifenix)
– utrzymywanie Centrów Integracji
Społecznej i Klubów Integracji Społecznej, nie znajduje dalszego
uzasadnienia. W ich miejsce proponuje się powołanie do życia Grup
Aktywizacji Społecznej (GAS).
Utrzymywanie podmiotów typu CIS, KIS powoduje wyłącznie
rozdrobnienie potencjału, tak finansowego, jak również ludzkiego
będących komponentami ww kategorii jednostek. Ponadto koncentracja
topograficzna w kilku zaledwie punktach na terenie województwa,
zmniejsza dostęp potencjalnych beneficjentów do usług CIS i KIS.
Funkcjonowanie CIS lub KIS w każdej gminie, gdzie znalazłoby to
uzasadnienie jest nierealne, w odróżnieniu od stworzenia sieci spółdzielni
socjalnych, stowarzyszeń lub OPP, przy których proponuje się
lokalizowanie GAS.
Wnioski ze sprawozdania dot. poprawy potencjału integracji społecznej
na szczeblu lokalnym, podpowiadają uaktywnienie organów samorządów
lokalnych w realizacji ES, co jest raczej zjawiskiem unikalnym,
niż powszechnym. Spółdzielnie socjalne, wiele organizacji pożytku
publicznego i stowarzyszeń, faktycznie realizują programy, o których
traktuje dotychczasowa ustawa o zatrudnieniu socjalnym. Wpisuje się
dokładnie w cele działalności spółdzielni socjalnych. Ostatecznie
docelowym i optymalnym jest tworzenie spółdzielni socjalnych przez
uczestników CIS i KIS. Spółdzielnie socjalne, w większości przypadków
realizują cele określone ustawą o zatrudnieniu socjalnym sumptem
wypracowanych samodzielnie środków, na pokrycie kosztów tych
działań.
Uczestnictwo w GAS, funkcjonującego w ramach spółdzielni socjalnej
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
stanowiłoby sposób na wyjście z zagrożenia wykluczeniem społecznym.
Aleksandra Bargieł, Elżbieta Olszak (Galicyjska Fundacja Wsparcie,
Integracja, Rozwój) – zmiana Centrów Integracji Społecznej na Grupy
Aktywizacji Społecznej jest bardzo złą propozycją; działalność CIS-ów
dopiero od niedawana jest rozumiana i uświadamiana. Struktury CIS-ów
powinny zostać w niezmienionym kształcie. Proponowana jest ściślejsza
współpraca z Gminnymi Ośrodkami Pomocy Społecznej.
Jarosław Wójtowicz (CIS „MFP” Kraków) – została zwrócona uwaga
na dyskryminację uczestników CIS, np. nie mogą brać udziału
w szkoleniach, gdyż ich status prawny, jako osób nie będących
bezrobotnymi, dyskwalifikuje ich jako beneficjentów ww. szkoleń. Poza
tym uczestnik CIS-u ma tylko 4 dni urlopu w ciągu roku.
III Dyskusja
Andrzej Muzyk – formuła partnerstwa publiczno-prywatnego jest
dobrym pomysłem na przekształcanie CIS - sukcesja prawna,
najważniejsze jest zachowanie ciągłości tego podmiotu i to zarówno jego
komponentu ludzkiego, jak i majątkowego;
Katarzyna Zientarska – postulat pozostawienia CIS-ów jako ważnego
elementu
reintegracji społecznej
i
zawodowej;
propozycja
przekształcenia ich w podmioty ekonomii społecznej tj tak zwane
przedsiębiorstwa społeczne typu A;
Janusz Więcek – minimalna kwota dotacji CIS przez gminę powinna
być zapisana w ustawie jako zadanie obligatoryjne JST
Witold Ekierski – źródła finansowania CIS muszą być inne niż tylko
wpływy z „funduszu korkowego”
CIS-y powinny istnieć w niezmienionym kształcie, gdyż integracja
społeczno-zawodowa nie może ulec ograniczeniu. Pomysł na
przekształcenie CIS-ów przez zastosowanie zasad dot. partnerstwa
publiczno - społecznego nie jest rozwiązaniem. Propozycja utworzenia
fundacji przez gminę, wniesienie majątku CIS-u do fundacji.
Danuta Szymońska: Fundacja utworzona przez gminę nie może
aplikować o środki z EFS.
Natomiast w partnerstwie następuje podział zadań i ryzyk, gmina
nie zatrudnia pracowników lecz finansuje ich działania.
Janusz Więcek: CIS-y mogłyby funkcjonować przy różnych podmiotach
ekonomii społecznej, typ docelowo tworzonego podmiotu mógłby być
indywidualnie wybrany przez CIS
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
1. Sprzeciw wobec likwidacji Centrów Integracji
dopuszczenie konieczności ich przekształcenia.
Społecznej,
2. Przekształcenie CIS może nastąpić wyłącznie w taki sposób,
aby była możliwa ciągłość działań CIS.
Wnioski
3. Ciągłość prawna CIS (sukcesja) musi być zagwarantowana
ze względu na projekty, które są realizowane przez CIS-y, a które
niejednokrotnie kończą się dopiero po 2011 roku.
4. Rozwiązanie prawne musi być znalezione na poziomie krajowym.