rozwój geotermii jako czynnik poprawy życia

Andrzej Abramowicz
ROZWÓJ GEOTERMII JAKO
MIESZKAŃCÓW UNIEJOWA
CZYNNIK
POPRAWY
ŻYCIA
Streszczenie:
W niniejszym opracowaniu, przedstawiono rozwój małego miasta Uniejów
położonego nad rzeką Wartą w woj. łódzkim, w którym dzięki zainwestowaniu w
rozwój infrastruktury geotermalnej nastąpiła wielka poprawa życia mieszkańców.
Szczególnie do tej poprawy przyczynił się wzrost działalnosci turystycznej. Autor w
syntetycznym ujęciu omawia szczególnie istotne kroki w postępie rozwoju Geotermii
Uniejów i jej wpływu na rozwój miasta. Jak systematycznie poprawiały się warunki
życia ludzi zamieszkujących ten obszar przedstawia niniejsze opracowanie.
Wstęp
Uniejów leży w północno-zachodniej części województwa łódzkiego nad rzeką
Wartą. Liczy 3 200 mieszkańców i zajmuje wraz z gminą Uniejów powierzchnię 129
km2. Region ten stanowi obszar o typowo rolniczym charakterze. Główne szlaki
komunikacyjno-drogowe, to połączenia z Łodzia˛ (56 km), Turkiem (2 km) i Koninem
(51 km). Miasto, które niczym szczególnym się nie wyróżnia pod względem
gospodarczym, postanowiło w 1999 powołać spółkę „Geotermia Uniejów” Sp. z o.o.
Jej zadaniem było wykorzystanie wód geotermalnych w ciepłownictwie. Budowę
geotermii dla celów ciepłowniczych z wykorzystaniem źródeł wód geotermalnych
dofinansował Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Łodzi.
Cel inwestycji
W ramach rozwijającej się z powodzeniem infrastruktury geotermalnej w
Polsce, w 1999 roku w Uniejowie powołano do życia przedsiębiorstwo pod nazwą
Geotermia Uniejów sp. z o.o. Głównym udziałowcem spółki jest Gmina Uniejów
(58,8%), oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w
Łodzi (41,2 %)
W 2000 roku, podjęto decyzję o rozpoczęciu budowy systemu grzewczego
pod nazwą „Uciepłowienie miasta Uniejowa w oparciu o wody termalne”. Głównym
celem programu było stworzenie systemu ciepłowniczego, aby w ramach zadania
objąć ogrzewaniem budynki użyteczności publicznej, w tym m.in. szkoły, dom
nauczyciela, przedszkole, Gminny Ośrodek Kultury, kościół, plebanie, budynek
„Geotermii Uniejów” Spółka z o.o., ośrodek zdrowia, apteki oraz komunalne i
spółdzielcze bloki oraz budynki domów jednorodzinnych obejmujące dwa osiedla.
Ostatecznie zrealizowano około 170 przyłączy. Jednak wykorzystanie geotermii do
ogrzewania, przynosiło straty. Przyczyną powstawania strat był zbyt mały popyt na
„ciepło”.1
Długoterminowe
zobowiązania
finansowe
spółki
wynikające
z
konieczności spłaty pożyczki, ktora została zaciagnięta w zwiazku na pokrycie
kosztów w zwiazku ze stratą. Sprzedaż energii cieplnej po zbyt niskiej cenie. Była
główną przyczyna występujących strat. Szacunkowy koszt wytwarzania 1 GJ ciepła
wynosił około 85 złotych, a możliwa do uzyskania cena maksymalna za sprzedaż tej
jednostki wynosiła około 40 zł.
Aby doprowadzić do poprawnej
rentowności spółki, już w 2002 roku
podjęto badania nad wykorzystniem wody geotermalnej do celów leczniczych. Aby
uzyskać równowagę finansową gmina postanowiła wybudować Zespół rekreacyjnobasenowy pn. Termy Uniejów, które w założeniu, powinny funkcjonować cały rok –
poprzez pływalnię otwartą cały rok, z trzema basenami z wodą geotermalną. Władze
gminy uzyskały na to zadanie dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej.
Inwestycje podzielono na dwa etapy. Częśc inwestycji zakończono w 2008 roku, a
całośc w 2011 roku. Rok po oddaniu inwestycji do eksploatacji, Uniejów otrzymał
status uzdrowiska.
Spółka Geotermia Uniejów do czasu powstania inwestycji wykorzystujacej
wody termalne do celów leczniczych ponosiła straty, jednak od 2010 roku notuje
niewięlką stratę w wysokości średnio ok. 200 tys/rok. Warto zauwazyć, że z roku na
rok rosną przychody spółki, co dobrze prognozuje na przyszłość Geotermii Uniejów
sp. z o.o. Rysunek 1 obrazuje przychody w latach 2010-2014.
1
Warto zauważyd, że Uniejów jest niewielkim miastem i wykorzystanie geotermii wyłącznie do ogrzewania
mieszkao było błednym założeniem.
Przychody spółki w latach 2010-2014 (zł)
2500000
2000000
1500000
1000000
500000
0
2010
2011
2012
2013
2014
Przychód ( zł )
Rys.1. Przychody Geotermia Uniejów sp. z o.o. w latach 2010-2014 w złotych.
Źródło: rachunek zyskow i strat Geotermia Uniejów sp. z o.o. w latach 2010-2014.
Efekty wdrożenia programu geotermii.
W związku z wdrożonym programem miasto Uniejów, oprócz podstawowych
korzyści osiągnęło rozpoznawalność na turystycznej mapie Polski jako miasto
uzdrowiskowe.
Do podstawowych zalet wdrożenia inwestycji geotermalnych należy zaliczyć przede
wszystkim:

Poprawę wizerunku miasta.

Stworzenie jedynego w Polsce systemu ciepłowniczego korzystającego
całkowicie ze złóż odnawialnych.

Rewitalizacje terenów miejskich.

Zagospodarowanie miasta dla celów lecznictwa uzdrowiskowego.

Nowe miejsca pracy.

Zwiększenie liczby mieszkańców.

Zwiększenie dochodów mieszkańców gminy z wynajmu kwater.
Mimo, że Uniejów jest młodym uzdrowiskiem, to pierwsze lata funkcjonowania turystyki
wydają się być obiecujące i dobrze rokują na przyszłość. Do roku 2009 w Uniejowie istniał
jeden obiekt, który oferował jedynie 49 miejsc noclegowych. Później powstały obiekty,
które obsługują obecnie znaczącą liczbę turystów.
Liczba turystów w Uniejowie w
latach 2008-2014
40000
30000
20000
10000
0
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Liczba turystów
Rys. 2. Liczba turystów , którzy odwiedzili Uniejów w latach 2008-2014.
Źródło: opracowanie własne na podstawie https://bdl.stat.gov.pl
Już w 2008 roku Uniejów odwiedziło 2856 osób2, w roku 2009 liczba turystów wzrosła do
5153. W 2011 roku było już 9367 turystów, a w 2014 roku Uniejów odwiedziło blisko 35
tys. turystów. Wzrost liczby turystów odwiedzajacych Uniejów przedstawiono na rysunku
2.
Liczba miejsc noclegowych w
Uniejowie w 2013 roku
173
Kwatery prywatne i
pokoje gościnne
Obiekty zbiorowego
zakwaterowania
547
Rys.3. Liczba miejsc noclegowych w Uniejowie wg stanu na marzec 2013 roku w podziale
na kwatery pywatne i obiekty zbiorowego zakwaterowania.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Liczba rezydentów z Polski korzystajacych z
noclegów w obiektach zbiorowego zakwaterowania ( http:/www.stat.gov.pl).
W ciagu pięciu lat liczba turystów wzrosła o 340%. Natomiast liczba udzielonych
noclegów w tym samym okresie wzrosła o 440 %.
2
http:/www.stat.gov.pl
Bezrobocie w Uniejowie w latach
2012-2014 (%)
12
10,7
11,4
10
9
8
6
4
2
0
2012
2013
2014
Rys.. Bezrobocie w Uniejowie w latach 2012-2014.
Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS.
Interesujący jest stan bezrobocia w Uniejowie i jego związek z rozwijem turystyki.
Wykres przedstawiony na rysunku 4 wyraźnie wskazuje na spadkową tendencję
bezrobocia, co niewątpliwie jest zasługą rozwoju geotermi na obszarze Uniejowa.
Liczba pracujacych na 1000 ludnosci
w Uniejowie w latach 2012-2014
100
80
60
40
20
0
2012
2013
2014
Rys. 4. Liczba pracujacych w Uniejowie na 1000 ludnosci, bez podmiotów gospodarczych
o liczbie pracujacych do 9 osób oraz gospodarstw indywidulnych w rolnictwie.
Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS.
Podsumowanie i wnioski
W związku z sukcesywnym wdrażaniem programu zaproponowanego przez
władze Uniejowa miasto zyskało tytuł uzdrowiska, dołączając tym samym do grona 45
ośrodków uzdrowiskowych w kraju. Nowa pozycja miasta i ich mieszkańców to
przede wszystkim zasługa ludzi, którzy potrafili stworzyć warunki i strategię rozwoju
miasta na przyszłość. Takie działania w znaczący sposób wpłynęły na poprawę życia
mieszkańców poprzez zwiększenie się ruchu turystycznego w mieście, co
automatycznie przełożyło się na zwiększenie wpływów do budżetu miasta, wzrost
zysków z handlu i usług. Przekłada się to na zamożność mieszkańców tego obszaru.
Wśród innych pozytywnych aspektów rosnącego w szybkim tempie ruchu
turystycznego, który w roku 2008 wynosił 2856 turystów, a w 2011- 9367. Nastąpił
więc ponad trzykrotny wzrost liczby turystów na przestrzeni zaledwie trzech lat. Taki
rozwój miasta w znaczący sposób przyczynił się do poprawy życia mieszkańców.
Również w analogiczym okresie wzrosła liczba zatrudnionych, a tym samym
zanotowano istotny spadek bezrobocia o 2,4 punktów procentowych, co w sytuacji
małego miasta jest zjawiskiem bardzo korzystnym.
Wniosek jaki nasuwa się po analizie sytuacji spółki Geotermia Uniejów jest
podstawowy. Geotermia w małym miescie nie będzie inwestycją zapewniającą
własciwy poziom
rentowności,
jeżeli
będzie ukierunkowana wyłącznie na
wykorzystanie energii wód termalnych w ciepłownictwie. Dlatego działania
wykorzystania wód geotermalnych musza obejmować jak najszerszy wachlarz usług,
ciepłowniczych i leczniczych, a także produkcji przemysłowej np. kosmetyków.
Przykładem
nieprawidłowego
podejścia
do
planowania
wykorzystania
wód
geotermalnych w Polsce jest samorząd w Zduńskiej Woli, położonej na złożach wód
termalnych, gorących.
W roku 2008 plany zbudowania geotermii opracowała firma Miejskie Sieci Cieplne
sp. z o.o. w Zdunskiej Woli. Usyskano pozytywne opinie środowiskowe oraz
Ministerstwa Środowiska. Uzyskano koncesje na odwiert geotermalny. Jednak po
zmianie z końce 2008 roku prezesa zarządu spółka ponownie dokonała analizy
wykorzystania wód geotermalnych wyłącznie do ogrzewania Karsznic – dzielnicy
miasta. Dokonano niedokładnych obliczeń oraz zlekceważono opinie ekspertów oraz
przykłady wykorzystania wód termalnych z powodzeniem. Efektem takiego podejścia
nowego zarządu spółki w 2009 roku było zaniechano dalszych działań. Do dnia
dzisiejszego nie rozwiązano w Zduńskiej Woli problemów grzewczych miasta mimo,
że znajduje się ono na 29 miejscu wśród 33 Polskich miast z 50 miast najbardziej
zanieczyszczonych w UE.3 Utracone korzyści w wyniku zaniechania budowy geotermii
w Zduńkiej Woli bedą w niedługim czasie opublikowane przez autora.
3
Raport WHO 2016.