Załącznik

5
SPIS TREŚCI
Spis treści .................................................................................................................................. 5-12
Wstęp ...................................................................................................................................... 13-14
Wykaz skrótów, symboli i terminów gramatycznych ............................................................. 15-16
MIANOWNIK .......................................................................................................................... 17-65
TABELA prezentująca końcówki fleksyjne rzeczowników ......................................................... 17
RZECZOWNIK, PRZYMIOTNIK ......................................................................................... 17-46
Rzeczowniki męskoosobowe – końcówki fleksyjne, przykłady .............................................. 20-21
Rzeczowniki męskoosobowe zakończone na –a w liczbie pojedynczej ....................................... 22
Formy przymiotnikowe rzeczowników męskoosobowych ...................................................... 22-23
Rzeczowniki męskoosobowe mające dwie końcówki w liczbie mnogiej ..................................... 23
Przymiotniki męskoosobowe i imiesłowy przymiotnikowe .................................................... 24-25
Rzeczowniki męskoosobowe z przymiotnikami – przykłady .................................................. 25-27
Rzeczowniki niemęskoosobowe – końcówki fleksyjne, przykłady ......................................... 27-33
1. Rodzaj męski ................................................................................................................... 27-29
2. Rodzaj nijaki ................................................................................................................... 29-30
3. Rodzaj żeński .................................................................................................................. 30-33
Rzeczowniki oznaczające państwa i ich mieszkańców (tabela) ................................................... 34
Przymiotnik (synteza) .................................................................................................................. 35
Stopniowanie przymiotników ................................................................................................. 36-39
a) Stopniowanie proste ........................................................................................................ 36-37
Regularne ................................................................................................................................ 36-37
Nieregularne ................................................................................................................................. 37
b) Stopniowanie opisowe .................................................................................................... 37-39
Struktury służące do porównywania cech różnych obiektów .................................................. 39-40
Kontekstowe przykłady użycia omawianych form fleksyjnych .............................................. 40-43
1. Rodzaj męskoosobowy ........................................................................................................ 40
2. Rodzaj męskożywotny ......................................................................................................... 41
3. Rodzaj męskonieżywotny .................................................................................................... 41
4. Rodzaj nijaki ................................................................................................................... 41-42
5. Rodzaj żeński .................................................................................................................. 42-43
TYPOWE STRUKTURY Z FORMĄ MIANOWNIKA .............................................................. 43
FUNKCJE MIANOWNIKA ................................................................................................... 44-46
ZAIMEK ................................................................................................................................. 46-55
Zaimki rzeczowne ................................................................................................................... 46-48
a) Osobowe ......................................................................................................................... 46-47
b) Pytajne (pytające) ................................................................................................................ 47
c) Względne (relatywne) ..................................................................................................... 47-48
d) Nieokreślone ................................................................................................................... 47-48
e) Przeczące ........................................................................................................................ 47-48
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków ........................................................... 46-48
6
Zaimki przymiotne .................................................................................................................. 48-55
a) Wskazujące ..................................................................................................................... 48-49
b) Pytajne (pytające) ........................................................................................................... 49-50
c) Względne (relatywne) ..................................................................................................... 50-51
d) Nieokreślone ................................................................................................................... 51-53
e) Dzierżawcze .................................................................................................................... 53-54
f) Upowszechniające ................................................................................................................ 54
g) Zaimek przeczący żaden ...................................................................................................... 55
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków ........................................................... 48-55
LICZEBNIK ........................................................................................................................... 56-64
TABELA prezentująca liczebniki główne i porządkowe od 0 do 100 oraz
rzeczowniki odliczebnikowe od 0 do 19 i od 20 do 100 .............................................................. 56
Liczebniki główne i zbiorowe (tabela) ......................................................................................... 57
Liczebniki porządkowe (wybrane przykłady – tabela) ................................................................. 58
Kontekstowe przykłady użycia omawianych liczebników ...................................................... 58-60
Liczebniki zbiorowe ..................................................................................................................... 61
Forma gramatyczna liczebników zbiorowych od 2 do 90 ....................................................... 61-62
Rzeczowniki odliczebnikowe. Kontekstowe przykłady użycia omawianych
rzeczowników ......................................................................................................................... 63-64
Wybrane przysłowia i powiedzenia z konstrukcją mianownikową .............................................. 65
BIERNIK ................................................................................................................................ 67-102
RZECZOWNIK, PRZYMIOTNIK ......................................................................................... 67-71
TABELA prezentująca końcówki fleksyjne rzeczowników, przymiotników,
zaimków przymiotnych dzierżawczych i wskazujących .............................................................. 67
Rzeczowniki rodzaju męskonieżywotnego, które mają taką samą końcówkę
jak rzeczowniki rodzaju męskoosobowego .................................................................................. 68
Kontekstowe przykłady użycia omawianych form fleksyjnych .............................................. 69-70
1. Rodzaj męskoosobowy ........................................................................................................ 69
2. Rodzaj męskożywotny ......................................................................................................... 69
3. Rodzaj męskonieżywotny ............................................................................................... 69-70
4. Rodzaj nijaki ........................................................................................................................ 70
5. Rodzaj żeński ....................................................................................................................... 70
FUNKCJE BIERNIKA ................................................................................................................ 71
ZAIMEK ................................................................................................................................. 71-81
Zaimki rzeczowne ................................................................................................................... 71-73
a) Osobowe ......................................................................................................................... 71-72
Formy długie i krótkie zaimków osobowych ............................................................................... 72
b) Pytajne (pytające) ........................................................................................................... 72-73
c) Względne (relatywne) ..................................................................................................... 72-73
d) Nieokreślone ................................................................................................................... 72-73
e) Przeczące ........................................................................................................................ 72-73
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków . .......................................................... 72-73
7
Zaimki przymiotne .................................................................................................................. 73-81
a) Wskazujące ..................................................................................................................... 73-74
b) Pytajne (pytające) ........................................................................................................... 75-76
c) Względne (relatywne) ..................................................................................................... 76-77
d) Nieokreślone ................................................................................................................... 77-78
e) Dzierżawcze .................................................................................................................... 79-80
f) Upowszechniające ........................................................................................................... 80-81
g) Zaimek przeczący „żaden” .................................................................................................. 81
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków ........................................................... 73-81
LICZEBNIK ........................................................................................................................... 82-86
Liczebniki główne i zbiorowe (tabela) .......................................................................................... 82
Liczebniki porządkowe (wybrane przykłady – tabela) .................................................................. 83
Kontekstowe przykłady użycia liczebników głównych i porządkowych ................................ 83-86
Forma gramatyczna liczebników zbiorowych od 2 do 90 ............................................................. 86
PRZYIMEK ............................................................................................................................ 87-88
Wybrane przyimki, które łączą się z biernikiem ..................................................................... 87-88
Kontekstowe przykłady użycia omawianych przyimków ....................................................... 87-88
CZASOWNIK ....................................................................................................................... 88-100
Wybrane czasowniki łączące się z biernikiem za pośrednictwem przyimków
Kontekstowe przykłady użycia omawianych czasowników .................................................... 88-95
Miejsce przyimka w zdaniu pytajnym .......................................................................................... 95
Zdanie z negacją, które zawiera przyimek ................................................................................... 95
Wybrane czasowniki, które łączą się z biernikiem bezprzyimkowo.
Kontekstowe przykłady użycia omawianych czasowników .................................................. 96-100
Określenia czasu z konstrukcją biernikową ............................................................................... 101
Wybrane przysłowia i powiedzenia z konstrukcją biernikową ................................................... 102
DOPEŁNIACZ ..................................................................................................................... 103-133
RZECZOWNIK, PRZYMIOTNIK ..................................................................................... 103-113
TABELA prezentująca końcówki fleksyjne rzeczowników, przymiotników,
zaimków przymiotnych dzierżawczych i wskazujących ............................................................ 103
Kontekstowe przykłady użycia omawianych form fleksyjnych .......................................... 104-105
1. Rodzaj męskoosobowy ...................................................................................................... 104
2. Rodzaj męskożywotny ....................................................................................................... 104
3. Rodzaj męskonieżywotny .................................................................................................. 104
4. Rodzaj nijaki ...................................................................................................................... 104
5. Rodzaj żeński ..................................................................................................................... 105
FUNKCJE DOPEŁNIACZA ............................................................................................... 105-113
ZAIMEK .............................................................................................................................. 114-121
Zaimki rzeczowne ................................................................................................................ 114-115
a) Osobowe ............................................................................................................................ 114
Formy długie i krótkie zaimków osobowych ....................................................................... 114-115
b) Pytajne (pytające) .............................................................................................................. 115
c) Względne (relatywne) ........................................................................................................ 115
d) Nieokreślone ...................................................................................................................... 115
e) Przeczące ........................................................................................................................... 115
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków .............................................................. 115
8
Zaimki przymiotne .............................................................................................................. 116-121
a) Wskazujące ........................................................................................................................ 116
b) Pytajne (pytające) .............................................................................................................. 117
c) Względne (relatywne) ................................................................................................. 117-118
d) Nieokreślone ............................................................................................................... 118-119
e) Dzierżawcze ................................................................................................................ 119-120
f) Upowszechniające ....................................................................................................... 120-121
g) Zaimek przeczący „żaden” ................................................................................................ 121
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków ....................................................... 116-121
LICZEBNIK ....................................................................................................................... 122-125
Liczebniki główne i zbiorowe (tabela) ....................................................................................... 122
Liczebniki porządkowe (wybrane przykłady – tabela) ............................................................... 123
Kontekstowe przykłady użycia liczebników głównych i porządkowych ............................. 123-124
Forma gramatyczna liczebników głównych od 5 do 100 ........................................................... 124
Forma gramatyczna liczebników zbiorowych od 2 do 90 ................................................... 124-125
PRZYIMEK ........................................................................................................................ 125-127
Wybrane przyimki, które łączą się z dopełniaczem ............................................................ 125-127
Kontekstowe przykłady użycia omawianych przyimków ................................................... 125-127
Miejsce przyimka w zdaniu pytajnym ........................................................................................ 127
CZASOWNIK ..................................................................................................................... 127-132
Wybrane czasowniki łączące się z dopełniaczem za pośrednictwem przyimków
Kontekstowe przykłady użycia omawianych czasowników ................................................ 127-130
Wybrane czasowniki, które łączą się z dopełniaczem bezprzyimkowo.
Kontekstowe przykłady użycia omawianych czasowników ................................................ 130-132
Wybrane przysłowia i powiedzenia z konstrukcją dopełniaczową ............................................. 133
NARZĘDNIK ....................................................................................................................... 135-164
RZECZOWNIK , PRZYMIOTNIK .................................................................................... 135-138
TABELA prezentująca końcówki fleksyjne rzeczowników, przymiotników,
zaimków przymiotnych dzierżawczych i wskazujących ............................................................ 135
Kontekstowe przykłady użycia omawianych form fleksyjnych ................................................. 136
FUNKCJE NARZĘDNIKA ................................................................................................ 133-138
ZAIMEK ............................................................................................................................. 139-147
Zaimki rzeczowne ............................................................................................................... 139-140
a) Osobowe ............................................................................................................................ 139
b) Pytajne (pytające) ....................................................................................................... 139-140
c) Względne (relatywne) ................................................................................................. 139-140
d) Nieokreślone ............................................................................................................... 139-140
e) Przeczące .................................................................................................................... 139-140
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków ....................................................... 139-140
Zaimki przymiotne .............................................................................................................. 140-147
a) Wskazujące ................................................................................................................. 140-141
b) Pytajne (pytające) ....................................................................................................... 142-143
c) Względne (relatywne) ................................................................................................. 143-144
d) Nieokreślone ............................................................................................................... 144-145
e) Dzierżawcze ................................................................................................................ 145-146
f) Upowszechniające ....................................................................................................... 146-147
g) Zaimek przeczący „żaden” ................................................................................................. 147
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków ....................................................... 140-147
9
LICZEBNIK ....................................................................................................................... 148-151
Liczebniki główne i zbiorowe (tabela) ....................................................................................... 148
Liczebniki porządkowe (wybrane przykłady – tabela) ............................................................... 149
Kontekstowe przykłady użycia liczebników głównych i porządkowych ............................ 149-150
Forma gramatyczna liczebników głównych od 5 do 100 ..................................................... 150-151
Forma gramatyczna liczebników zbiorowych od 2 do 90 .......................................................... 151
PRZYIMEK ........................................................................................................................ 151-153
Przyimki, które łączą się z narzędnikiem ............................................................................ 151-153
Kontekstowe przykłady użycia omawianych przyimków ................................................... 151-153
Miejsce przyimka w zdaniu pytajnym ........................................................................................ 153
Wyrażenia przyimkowe z konstrukcją narzędnikową ................................................................ 153
CZASOWNIK ..................................................................................................................... 153-158
Wybrane czasowniki łączące się z narzędnikiem za pośrednictwem przyimków
Kontekstowe przykłady użycia omawianych czasowników ................................................ 153-156
Wybrane czasowniki, które łączą się z narzędnikiem bezprzyimkowo
Kontekstowe przykłady użycia omawianych czasowników ................................................ 156-157
Narzędnik po czasownikach imiennych ..................................................................................... 158
Określenia czasu z konstrukcją narzędnikową ........................................................................... 158
Określanie miejsca z konstrukcją narzędnikową ........................................................................ 159
Określenia miejsca, przez które odbywa się ruch ....................................................................... 160
Wybrane wyrażenia i zwroty z konstrukcją narzędnikową ................................................. 160-163
Wybrane przysłowia i powiedzenia z konstrukcją narzędnikową .............................................. 164
MIEJSCOWNIK .................................................................................................................. 165-185
RZECZOWNIK, PRZYMIOTNIK ..................................................................................... 165-169
TABELA prezentująca końcówki fleksyjne rzeczowników w liczbie pojedynczej ................... 165
Końcówki fleksyjne przymiotników w liczbie pojedynczej ....................................................... 166
TABELA prezentująca końcówki fleksyjne rzeczowników, przymiotników,
zaimków przymiotnych dzierżawczych i wskazujących w liczbie mnogiej ............................... 167
Kontekstowe przykłady użycia omawianych form fleksyjnych .......................................... 167-168
FUNKCJE MIEJSCOWNIKA ............................................................................................ 168-169
ZAIMEK ............................................................................................................................. 169-176
Zaimki rzeczowne ............................................................................................................... 169-171
a) Osobowe ............................................................................................................................ 169
b) Pytajne (pytające) ....................................................................................................... 170-171
c) Względne (relatywne) ................................................................................................. 170-171
d) Nieokreślone ............................................................................................................... 170-171
e) Przeczące .................................................................................................................... 170-171
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków ....................................................... 170-171
Zaimki przymiotne .............................................................................................................. 170-176
a) Wskazujące ................................................................................................................. 170-171
b) Pytajne (pytające) ....................................................................................................... 171-172
c) Względne (relatywne) ................................................................................................. 172-173
d) Nieokreślone ...................................................................................................................... 173
e) Dzierżawcze ....................................................................................................................... 174
f) Upowszechniające .............................................................................................................. 175
g) Zaimek przeczący „żaden” ......................................................................................... 175-176
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków ....................................................... 170-176
10
LICZEBNIK ....................................................................................................................... 176-179
Liczebniki główne i zbiorowe (tabela) ....................................................................................... 176
Liczebniki porządkowe (wybrane przykłady – tabela) ............................................................... 177
Kontekstowe przykłady użycia liczebników głównych i porządkowych ............................. 177-178
Forma gramatyczna liczebników głównych od 5 do 100 ........................................................... 178
Forma gramatyczna liczebników zbiorowych od 2 do 90 ................................................... 178-179
PRZYIMEK ........................................................................................................................ 179-180
Przyimki, które łączą się z miejscownikiem ....................................................................... 179-180
Kontekstowe przykłady użycia omawianych przyimków ................................................... 179-180
Miejsce przyimka w zdaniu pytajnym ........................................................................................ 180
CZASOWNIK ..................................................................................................................... 180-185
Wybrane czasowniki łączące się z miejscownikiem zawsze za pośrednictwem
przyimków. Kontekstowe przykłady użycia omawianych czasowników ............................ 180-185
Określenia czasu z konstrukcją miejscownikową ...................................................................... 185
Wybrane przysłowia i powiedzenia z konstrukcją miejscownikową .......................................... 186
CELOWNIK ......................................................................................................................... 187-209
RZECZOWNIK, PRZYMIOTNIK ..................................................................................... 187-190
TABELA prezentująca końcówki fleksyjne rzeczowników, przymiotników,
zaimków przymiotnych dzierżawczych i wskazujących ............................................................ 187
Kontekstowe przykłady użycia omawianych form fleksyjnych ................................................. 188
Rzeczowniki, które mają w celowniku liczby pojedynczej końcówkę –u .................................. 189
Celownik rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych w mianowniku
liczby pojedynczej na –a ............................................................................................................ 189
FUNKCJE CELOWNIKA .................................................................................................. 189-190
ZAIMEK ............................................................................................................................. 190-198
Zaimki rzeczowne ............................................................................................................... 190-191
a) Osobowe ........................................................................................................................ 190-191
Formy krótkie i długie zaimków osobowych ............................................................................. 191
b) Pytajne (pytające) ................................................................................................................. 192
c) Względne (relatywne) ........................................................................................................... 192
d) Nieokreślone ......................................................................................................................... 192
e) Przeczące .............................................................................................................................. 192
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków ................................................................. 192
Zaimki przymiotne .............................................................................................................. 192-198
a) Wskazujące ................................................................................................................. 192-193
b) Pytajne (pytające) ....................................................................................................... 193-194
c) Względne (relatywne) ................................................................................................. 194-195
d) Nieokreślone ............................................................................................................... 195-196
e) Dzierżawcze ................................................................................................................ 196-197
f) Upowszechniające .............................................................................................................. 197
g) Zaimek przeczący „żaden” ......................................................................................... 197-198
Kontekstowe przykłady użycia omawianych zaimków ....................................................... 192-198
Zdania z podmiotem w celowniku ...................................................................................... 198-199
Przykłady zdań / wyrażeń z podmiotem w celowniku ........................................................ 199-200
LICZEBNIK ....................................................................................................................... 200-203
Liczebniki główne i zbiorowe (tabela) ...................................................................................... 200
Liczebniki porządkowe (wybrane przykłady – tabela) ............................................................... 201
Kontekstowe przykłady użycia liczebników głównych i porządkowych ............................ 201-202
11
Forma gramatyczna liczebników głównych od 5 do 100 ........................................................... 202
Forma gramatyczna liczebników zbiorowych od 2 do 90 ................................................... 202-203
PRZYIMEK ........................................................................................................................ 203-204
Przyimki, które łączą się z celownikiem ............................................................................. 203-204
Kontekstowe przykłady użycia omawianych przyimków ................................................... 203-204
Miejsce przyimka z zdaniu pytajnym ......................................................................................... 204
CZASOWNIK ..................................................................................................................... 204-208
Wybrane czasowniki łączące się z celownikiem. Kontekstowe przykłady użycia
omawianych czasowników .................................................................................................. 204-208
Czasowniki używane zwykle w trzeciej osobie liczby pojedynczej lub mnogiej ....................... 208
Celownik po czasownikach imiennych ...................................................................................... 208
Wybrane przysłowia i powiedzenia z konstrukcją celownikową ............................................... 209
WOŁACZ ............................................................................................................................. 211-217
RZECZOWNIK ......................................................................................................................... 211
TABELA prezentująca końcówki fleksyjne rzeczowników ....................................................... 211
FUNKCJE WOŁACZA ...................................................................................................... 212-213
Przykłady wypowiedzi z konstrukcją wołaczową ............................................................... 214-215
Zwroty grzecznościowe używane w funkcji wołacza ......................................................... 215-216
Cytaty z poezji polskiej z konstrukcją wołaczową ..................................................................... 217
DEKLINACJA FORM FLEKSYJNYCH .......................................................................... 219-231
Modele deklinacji form nominalnych (rzeczowników, przymiotników, zaimków) ............ 219-231
1. Rodzaj męskoosobowy ............................................................................................... 219-220
2. Rodzaj męskożywotny (plus nieliczne rzeczowniki męskonieżywotne) ............................ 221
3. Rodzaj męskonieżywotny ........................................................................................... 221-222
4. Rodzaj nijaki ............................................................................................................... 222-223
5. Rodzaj żeński .............................................................................................................. 224-225
DEKLINACJA ZAIMKÓW ............................................................................................... 225-231
Deklinacja zaimków rzeczownych osobowych .......................................................................... 225
Modele deklinacji zaimków rzeczownych osobowych ....................................................... 226-227
Deklinacja zaimków rzeczownych pytajnych, względnych, nieokreślonych,
przeczących ................................................................................................................................ 227
Modele deklinacji zaimków rzeczownych nieokreślonych wszyscy, wszystko .................... 227-229
Deklinacja zaimków przymiotnych ..................................................................................... 229-231
ZESTAWIENIE PRZYIMKÓW I WYRAŻEŃ PRZYIMKOWYCH O RÓŻNEJ
ŁĄCZLIWOŚCI ................................................................................................................... 232-234
Biernik / miejscownik ......................................................................................................... 232-233
Biernik / narzędnik ..................................................................................................................... 233
Dopełniacz / narzędnik ............................................................................................................... 234
Biernik / dopełniacz / narzędnik ................................................................................................. 234
12
ĆWICZENIA SPRAWDZAJĄCE FORMY POSZCZEGÓLNYCH
PRZYPADKÓW .................................................................................................................. 235-310
Ćwiczenia sprawdzające formy mianownika (ćwiczenia 1-11) ..............................................
Ćwiczenia sprawdzające formy biernika (ćwiczenia 12-24) ..................................................
Ćwiczenia sprawdzające formy dopełniacza (ćwiczenia 25-36) ............................................
Ćwiczenia sprawdzające formy narzędnika (ćwiczenia 37-50) ..............................................
Ćwiczenia sprawdzające formy miejscownika (ćwiczenia 51-62) .........................................
Ćwiczenia sprawdzające formy celownika (ćwiczenia 63-73) ...............................................
Ćwiczenia sprawdzające formy wołacza (ćwiczenia 74-75) ..................................................
Ćwiczenia sprawdzające formy wszystkich przypadków (ćwiczenia 76 -95) ........................
236-243
245-252
253-261
263-272
273-281
283-291
293-295
297-310
KLUCZ DO ĆWICZEŃ ...................................................................................................... 313-327
Bibliografia ............................................................................................................................ 329-330