SYLABUS

SYLABUS
KIERUNEK STUDIÓW: EUROPEISTYKA
STOPIEŃ EDUKACJI: STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA
Opis poszczególnych przedmiotów
Description of individual course units
II.B. l
II.B. 2
II. B. 3
Nazwa przedmiotu: : Społeczeństwa i kultury Europy
(course title)
Kod przedmiotu: ocjonalnie
(course code)
Typ przedmiotu: przedmiot obowiązkowy, wykład
(type of course)
II.B.4
Poziom przedmiotu: podstawowy
(level of course)
II B. 5
Rok studiów: pierwszy
(year of study)
II. B. 6
II.B.7
Semestr /trymestr studiów, ilość godzin: zimowy i letni , studia niestacjonarne (90 godz.)
(semester/trimester)
Liczba punktów ECTS (oparta na nakładzie pracy wymaganym do osiągnięcia celów lub efektach kształcenia)
(number o f ECTS credits allocated, based on the student workload required to achieve the objectives or learning outcomes)
13 pkt.
II. B. 10
Imię i nazwisko wykładowcy: Piotr Długosz
(name of lecturer)
II. B. 12
Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów w odniesieniu do efektów kształcenia i kompetencji, wiedzy,
umiejętności, postaw)
(objectives o f the course, preferably expressed in terms of learning outcomes and competences)
Na kursie są omawiane podstawowe pojęcia socjologiczne i antropologiczne.
Wiedza z przedmiotu jest niezbędna do zrozumienia współczesnych procesów społeczno-kulturowych. Pozwala ona na ukazanie zróżnicowania
kulturowego Europy i wspólnych cywilizacyjnych fundamentów. Kompetencje zdobyte w trakcie zajęć są przydatne do analizy współczesnych
zjawisk społecznych i kulturowych zachodzących w Zjednoczonej Europie.
II. B. 11
Wymagania wstępne: brak
(prerequisites)
Forma zajęć: wykład,
(form class)
II. B. 16
II.B.13
Treści merytoryczne przedmiotu
(course contents)
Filozoficzne podstawy nauki o społeczeństwie. Od polis do społeczeństwa obywatelskiego. Koncepcje społeczne
Platona,Arystotelesa, św.Tomasza z Akwinu, Machavellego. Prawo naturalne a społeczeństwo ludzkie.
Socjologiczne koncepcje społeczeństwa typologie. Społeczeństwo militarne vs społeczeństwo przemysłowe,
społeczeństwo vs stowarzyszenie, społeczeństwo tradycyjne, społeczeństwo przemysłowe, społeczeństwo
poprzemysłowe.
Współczesne społeczeństwa europejskie i ich wzory. Społeczeństwo kapitalistyczne, społeczeństwo obywatelskie,
społeczeństwo informacyjne.
Zróżnicowanie i nierówności społeczne. Operacjonalizacja pojęcia klasy. Klasa a zwód -Golthorpe. Modele
przynależności klasowej. Struktura klasowa współczesnych społeczeństw zachodnich.
Ruchliwość społeczna. Podstawowe pojęcia. Funkcje ruchliwości. Ruchliwość społeczna w badaniach
porównawczych. Ruchliwość społeczna w Wielkiej Brytanii.
Rządzenie i polityka. Państwo i systemy polityczne. Rozwój demokracji liberalnych na świecie. Partie polityczne
i systemy wyborcze w krajach zachodnich
Ruchy społeczne. Anatomia ruchów społecznych. Stare i nowe ruchy społeczne. Regionalizm jako rekcja na
globalizację
Religia i jej typy. Zróżnicowanie religijne w Europie. Fundamentalizm religijny a zachód.
Rasa, etniczność. Pojęcie rasy i etniczności. Źródła rasizmu i dyskryminacji na tle etnicznym. Integracja etniczna i
konflikt etniczny
Migracja, imigracja w EU, imigracja a stosunki etniczne na kontynencie. Ruchy migracyjne w EU
Naród. Proces powstawania narodu. Dwie drogi powstawania narodu. Uwarunkowania powstawania narodu.
Państwa wielonarodowe i narody wieloetniczne.
Zmiana społeczna i jej definicje. Ewolucjonizm, modernizacja, teorie cykli historycznych, materializm
historyczny, teorie podmiotowości.
Stawanie się społeczeństwa. Duch kapitalizmu, etos protestancki, osobowość innowacyjna. Duch ,,homo
sovietikus”.
Trauma zmian społecznych w Europie Środkowo Wschodniej. Trauma wielkiej zmiany na Podkarpaciu. Etiologia,
symptomy, strategie zaradcze.
Metody badań społecznych. Metody ilościowe i jakościowe. Badania sondażowe, badania historycznoporównawcze
Charakter narodowy- problemy definicyjne; Historyczne, geograficzne i religijne uwarunkowania charakteru
narodowego Polaków; Cechy charakteru narodowego Polaków; Mity polskości i ich konsekwencje; Charakter
narodowy w świadomości własnej i obcej.
Charaktery narodowe zachodu. Cechy narodów nordyckich, cechy narodów germańskich, charakterystyka świata
romańskiego, cechy narodów wschodnich.
Przedmiot antropologii. Miejsce antropologii wśród nauk o człowieku.
Podstawowe pojęcia antropologii. Kultura. Anatomia kultury; cechy kulturowe, temat kulturowy, wzór kultury,
instytucja.
Najwcześniejsze okresy rozwoju kultury ludzkiej. Kultura myśliwych górnego paleolitu. Rewolucja neolityczna.
Pierwsze cywilizacje.
Gospodarka i sposoby adaptacji do środowiska. Człowiek i środowisko, gospodarka a środowisko, dystrybucja
dóbr.
System wyobrażeń o świecie. Specyfika myślenia pierwotnego; Religia, magia, czarownictwo, rytuał.
Proces nabywania kultury. Socjalizacja. Antropogeneza, ontogeneza. Typy procesów nabywania kultury.
Enkulturacja.
Ocena i porównywanie kultur. Etnocentryzm i relatywizm kulturowy. Problem wielokulturowości.
Kultura a osobowość. Szkoła "Kultura i osobowość" w antropologii. Koncepcja wzoru kultury Ruth Benedict;
Przykłady wzorów kultury na podstawie badań etnologicznych; Kultura a proces socjalizacji; Typologie kultury
M. Mead a wzory osobowości; Wpływ freudyzmu na szkołę osobowości i kultury;) Badania i teorie R. Lintona.
Specyfika europejskiej kultury. Kultura masowa, popularna. Kultura popularna w epoce społeczeństw
ponowoczesnych.
II.B.15
Spis zalecanych lektur
(recommended reading)
P. J. Borkowski, Polityczne teorie integracji międzynarodowej. Delfin, Warszawa 2007.
J. Szacki, Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa 2004.
W. Burszta, Antropologia kultury, Zysk i S-ka, Poznań 1998.
B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Scholar, Warszawa 2003.
A. Giddens, Socjologia, PWN, Warszawa 2004.
P. Sztompka, Socjologia, Znak, Kraków 2002.
P. Sztompka, Socjologia zmian społecznych, Znak, Kraków 2005.
P. Sztompka, Trauma wielkiej zmiany. ISP PAN, Warszawa 2000.
P. Sztompka, Zaufanie, Znak, Kraków 2007.
P. Sztompka, Integracja Europejska jako szansa kulturowa. O moralności, tożsamości
i zaufaniu. [w:] J. Mariański (red.), Kondycja moralna społeczeństwa polskiego. WAM, Kraków 2002.
T. Szawiel, Tożsamości Polskie a Europa.[w:] Nowa Europa, M.A. Cichocki. CEN, Natolin 200
B.Jałowiecki, M.S. Szczepański, G. Gorzelak, Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej. Tychy
2007.
H. Skorowski, J. Koral, J. Gocko, Świat u progu XXI w. Warszawa – Tyczyn 200
J.O. Gasset, Rozmyślania o Europie. UW, Warszawa 2006.
G. Gorzelak, Polska regionalna i lokalna w świetle badań EUROREG-u.Scholar –Warszawa 2007.
E. Lewandowski, Pejzaż Etniczny Europy. Muza, Warszawa 2005.
E. Lewandowski, Charakter narodowy Polaków i innych. Aneks, Londyn-Warszawa 1995.
Z. Bauman, Europa niedokończona przygoda. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005.
Z. Bauman, Ponowoczesność jako źródło cierpień. Sic! , Warszawa 2000.
Z|. Bauman Razem osobno. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003.
Z. Bauman Życie na przemiał. Kraków: Wydawnictwo Literackie,2004.
J.Mucha, Oblicza etniczności. Studia teoretyczne i empiryczne, Nomos. Kraków 2005.
R.Benedict, Wzory kultury, PWN, Warszawa 1966.
Z. Drozdowicz (red.) Stary kontynent w nowym tysiącleciu. Humaniora, Poznań 2002.
W. Roszkowski, R, Herbut, Systemy polityczne współczesnej Europy. PWN, Warszawa 2006.
J. Ruszkowski, Wstęp do studiów europejskich. PWN, Warszawa 2007.
K. Handke (red.) Region, regionalizm i rzeczywistość. UW, Warszawa 1993.
A.Nitschke, Europa regionów. Zielona Góra 2002.
J. Polakowska – Kujawa, Współczesna Europa w procesie zmian.
U. Beck, Społeczeństwo ryzyka, Scholar, Warszawa 2002.
H. Domański, Struktura społeczna, Scholar, Warszawa 2002.
F. Fukuyama,Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, PWN, Warszawa-Wrocława, 1997.
E. Luttwak, Turbokapitalizm, Zwycięscy i przegrani światowej gospodarki, Wydawnictwo Dolnośląskie,
Wrocław2000.
E. Marx, Przełamywanie szoku kulturowego. Warszawa 2000.M. Mead, Kultura i tożsamość. Studium dystansu
międzypokoleniowego, Warszawa. PWN 2000K. Mills, Białe kołnierzyki. Amerykańskie klasy średnie, KIW,
Warszawa 1965.
D. Riesman Samotny tłum. PWN, Warszawa 1971.
R. Siemieńska, Od wartości postmaterialistycznych do materialistycznych – casus Polski. [w:] M. Marody (red.),
Zmiana czy stagnacja. Scholar, Warszawa 2004.
B. Tonnies, Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury
(przeł. M. Łukaszewicz).PWN, 1998.
A. Toffler Szok przyszłości. Zysk i S-ka, Poznań.
I. Wallerstein, Koniec świata jaki znamy. Scholar, Warszawa 2002.
E. Wnuk-Lipiński, Świat międzyepoki. Globalizacja, demokracja, państwo narodowe. Znak, ISP PAN. Kraków –
Warszawa
Znaniecki F, Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości. PWN, Warszawa 2001.
E. Nowicka, Świat człowieka - świat kultury. Systematyczny wykład problemów antropologii kulturowej, Warszawa
2007.
A. Coudenhove-Kalegri, Naród Europejski, Adam Marszałek, Toruń 2000.
N. Davies, Europa. Znak, Kraków 2007.
E. Babbie, Badania Społeczne w praktyce. PWN, Warszawa 2003.
Ch. F.Nachmias i D.Nachmias, Metody Badawcze w naukach społecznych. Zysk, Poznań 2001.
P. Sztabiński, Z. Sawiński, F. Sztabiński, Fieldwork jest sztuką. PAN IFiS, Warszawa 2005.
M. Hammerslej, P. Atkinson, Metody badań terenowych. Zysk i S-ka, Poznań 2000.
W. B. Mach, Pokolenie historycznej nadziei i codziennego ryzyka. PAN ISP, Warszawa 2003.
Biała księga Komisji Europejskiej. Nowe impulsy dla młodzieży europejskiej. Komisja Wspólnot Europejskich,
Bruksela 2001.
A. Giddens. Europa w epoce globalnej. PWN, Warszawa 2009.
U. Beck, E. Grande. Europa kosmopolityczna. Scholar, Warszawa 2009.
H. Kubiak, U progu ery postwestwalskiej. Universitas, Kraków 2007.
II.B.8
Metody nauczania: pokaz multimedialny , wykład
(teaching methods)
II.B.14 Metody oceny/ forma zaliczenia: egzamin pisemny
(assessment methods)
II.B.9
Język wykładowy: polski
(language of instructlon)