1 Projekt: Serce Nikiszowca. Rewitalizacja budynku Muzeum Historii

Projekt: Serce Nikiszowca. Rewitalizacja budynku Muzeum Historii Katowic przy ul.
Rymarskiej 4
Beneficjent: Miasto Katowice
Budżet projektu: 3.789.824,28 zł
Kwota dofinansowania: 3.185.494,49 zł,
Opis sytuacji przed realizacją projektu
Nikiszowiec to zabytkowe, unikatowe w skali światowej osiedle robotnicze z początku XX
wieku, wybudowane przy dawnej kopalni Giesche. Przedmiotowy budynek znajduje się w
strefie ochrony konserwatorskiej. W 1978 r. decyzją Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków został wpisany do rejestru zabytków dawnego województwa katowickiego.
Pierwotnie służył on mieszkańcom dzielnicy jako pralnia i magiel.
KWK "Wieczorek" przekazała budynek Towarzystwu Społeczno-Kulturalnemu Giszowca,
Nikiszowca i Janowa, powstałemu w 1994 r. Towarzystwo postawiło sobie za cel
dokumentowanie i gromadzenie przedmiotów związanych z historią dzielnic, publikowanie
materiałów informacyjnych oraz promocyjnych. W 1996 r. do budynku
przeniesiono kopalnianą izbę pamięci prowadzoną od 1962 r. To społeczne muzeum
funkcjonowało pod nazwą Galeria "Magiel". Kłopoty finansowe Galerii spowodowały, że w
2003 r. kopalnia wydzierżawiła budynek Muzeum Historii Katowic. Przez 4 lata
funkcjonowania filii Muzeum Historii Katowic w Nikiszowcu zorganizowano wiele wystaw
tematycznych i akcji edukacyjnych dla dzieci i młodzieży. Zły stan techniczny spowodował
konieczność jego zamknięcia.
Budynek usytuowany jest w zwartej zabudowie budynków mieszkalnych. Jedyna sala
wystawowa usytuowana jest na I piętrze. Większość pozostałych pomieszczeń na parterze
była nieużytkowana.
W Nikiszowcu brak jest ośrodka skutecznie promującego walory i dziedzictwo kulturowe nie
tylko dzielnicy, ale i całego Górnego Śląska.
1
Opis projektu
Projekt polega na rewitalizacji budynku dawnej pralni z maglem w zabytkowym osiedlu
robotniczym Nikiszowiec, w wyniku której uruchomiony zostanie Odział Muzeum Historii
Katowic - Dział Etnologii Miasta. Oddział organizować będzie wystawy stałe, czasowe oraz
koncerty i wykłady. W ramach wystaw stałych przedstawione będą m.in. urządzenia pralni i
wnętrze typowego mieszkania robotniczego, charakterystycznego dla Nikiszowca. Do
budynku zostaną przeniesione wszystkie etnograficzne zbiory muzealne i część zbiorów z
działu Sztuki (np. meble). Zakłada się, że w pierwszym roku działania Muzeum odwiedzi 5
000 osób, a liczba ta urośnie do 12 000 osób rocznie w kolejnych latach. Dział Etnologii
Miasta dysponuje obecnie w ramach stałej wystawy w głównym budynku Muzeum tylko
jedną salką wystawienniczą. Zmodernizowanie budynku i stworzenie ponad 400m2
powierzchni wystawienniczej pozwoli lepiej wykorzystać zasoby Muzeum. Planuje się, że
dzięki inwestycji wzmocni się działalność okołoturysyczna w Nikiszowcu, pozwoli to na
odwrócenie niekorzystnych tendencji społecznych tej dzielnicy.
Projekt stanowi kluczowy krok dla włączenia Nikiszowca do oferty kulturalnej i turystycznej
województwa śląskiego. Obiekt ma szansę stać się miejscem spotkań artystów, tworząc
warunki dla kontynuacji śląskich tradycji kulturalnych. Jest on idealnym tłem dla działań
kulturalnych opierających się o śląską tradycję.
Działania społeczne związane z projektem
Projekt ma pozytywny wpływ na politykę równych szans. W jego wyniku mieszkańcom
osiedla, zagrożonym wykluczeniem społecznym i ekonomicznym , zostaną stworzone
warunki do podniesienia jakości życia poprzez stworzenie miejsc pracy (projekt przewiduje
zatrudnienie 4 osób), podniesienie samooceny oraz oceny jakości otoczenia, a także
zwiększenie dostępu do informacji o zasobach i wydarzeniach kulturalnych. Istotne jest także
ułatwienie dostępu do kultury mieszkańcom osiedla, jak również osobom niepełnosprawnym.
We wszystkich procedurach, w tym przy naborze pracowników, stosowane będą zasady
równych szans.
2
Program Centrum Aktywności Lokalnej w Nikiszowcu
Program został uruchomiony 1 czerwca 2008 r. w ramach projektu systemowego
realizowanego przez MOPS w Katowicach. Realizowany jest w pomieszczeniach Parafii Św.
Anny w Janowie oraz w pomieszczeniach MOPS (ul. Krakowska 138), finansowany z EFS w
ramach PO KL. W ramach programu opracowano Mapę zasobów i potrzeb lokalnych
dzielnicy Nikiszowiec, zawierającą szczegółową analizę i diagnozę sytuacji społecznej,
lokalnych problemów i możliwości ich rozwiązania. Utworzono także Punkt Informacji
Obywatelskiej. Efektem Programu były również: cykl imprez lokalnych, Jarmark na Nikiszu,
spotkania edukacyjne o charakterze treningów umiejętności społecznych i inne spotkania ze
społecznością lokalną oraz cykl szkoleniowy z zakresu animacji lokalnej dla mieszkańców i
przedstawicieli instytucji lokalnych.
Projektem komplementarnym jest planowany do realizacji projekt pn. "Utworzenie i
rozbudowa punktu informacji turystycznej w Nikiszowcu". Uruchomienie punktu pozwoli na
stopniowe wykreowanie nowego wizerunku dzielnicy. W ramach projektu zostaną również
przygotowane i nieodpłatnie udostępniane informacje turystyczne. Innym projektem, w
którego realizację zaangażowane będzie MHK jest projekt "Katowice - w kręgu kultury",
którego celem jest e-informacja kulturalna oraz utworzenie punktu informacji kulturalnej.
3