dr Radosław Strzelecki, „Zło – wyzwanie dla etyki” Opis kursu

dr Radosław Strzelecki, „Zło – wyzwanie dla etyki”
Opis kursu: Seminarium kładzie nacisk na problematyzację znaczenia historycznego doświadczenia zła
dla refleksji filozoficznej. Celem jest postawienie uczestników przed pytaniami, stanowiącymi
kamienie milowe namysłu nad złem od zarania cywilizacji zachodniej. Wychodząc od podstawowych
intuicji, dotyczących fenomenu zła i jego związku z wolnością człowieka, dyskusja zmierzać będzie do
konfrontacji tychże z myślą grecką, chrześcijańską i oświeceniową, wreszcie z profetyczną literaturą
wieku XIX, aż po pytania, z jakimi pozostawiło nas doświadczenie apokalipsy wieku XX. Szczególne
znaczenie musi mieć w tym kontekście pytanie o uniwersalność refleksji nad złem i o trudno (lub
nazbyt łatwo) wytłumaczalną atrakcyjność zła.
Tematyka zajęć:
(1) Problematyzacja pojęcia zła. Zależności: zło – dobro, zło – wolność, zło – ignorancja, zło –
słabość. Zło demoniczne i zło oswojone. Mit i podanie ludowe.
(2) Konfrontacja greckiego i chrześcijańskiego ujęcia zła.
(3) Immanuel Kant przeciw radykalnemu złu.
(4) Dobro bez zła? Dostojewski i Nietzsche.
(5) Zbrodnia bez kary. Dostojewski versus André Gide.
(6) Zło osądzone w Jerozolimie.
(7) Filozoficzne zwątpienie po Auschwitz.
(8) Atrakcyjność zła.
Literatura podstawowa:
Platon, „Państwo” (fragmenty), „Prawa” (fragmenty); Arystoteles, „Etyka Nikomachejska”
(fragmenty); Augustyn, „O wolnej woli”; Blaise Pascal, „Myśli” (fragmenty); Immanuel Kant,
„Uzasadnienie metafizyki moralności”, „Religia w obrębie samego rozumu” (fragmenty); Fiodor
Dostojewski, „Bracia Karamazow” (fragmenty), „Zbrodnia i kara” (fragmenty); Friedrich Nietzsche, „Z
genealogii moralności” (fragmenty), „Tako rzecze Zaratustra” (fragmenty), André Gide, „Lochy
Watykanu” (fragmenty); Hannah Arendt, „Eichmann w Jerozolimie”; Hans Jonas, „Idea Boga po
Auschwitz”; Paul Ricoeur, „Symbolika zła”.
Literatura uzupełniająca:
Emmanuel Lévinas, „Trudna wolność” (fragmenty), Jacek Filek, „Życie, etyka, inni” (fragmenty),
Marek Drwięga, „Człowiek między dobrem a złem. Studia z etyki współczesnej” (fragmenty); Cezary
Wodziński, „Heidegger i problem zła” (fragmenty).
Film:
Ethan i Joel Coenowie, „Fargo”, „Tajne przez poufne”; Stanley Kubrick, „Mechaniczna pomarańcza”.