Stowarzyszenie Autorów ZAiKS

Zmarł Marek Nowakowski Prozaik i scenarzysta, członek Sekcji F ? Autorów Dzieł Literackich naszego
Stowarzyszenia, zmarł 16 maja 2014 roku.
,,Piewca świata peryferii'', ,,twórca realizmu peryferyjnego'', ,,portrecista marginesu społecznego'' ? takie
określenia powtarzały media po jego śmierci. Powtarzały, bo Marek Nowakowski od dawna łączony był
poprzez literaturę z kręgami półświatka, ludzi odsuniętych czy wykluczonych: drobnych złodziei, lumpów (dziś
powiedzielibyśmy ,,meneli''), prostytutek, handlarzy trefnym towarem, alkoholików. Ale i ? już później, po
transformacji ? bezrobotnych, wyrzuconych na bruk, zagubionych. Pokazywał bowiem Polskę autentyczną,
bez zafałszowań, taką, która nie wszystkim musiała się podobać, co narażało go na szykany. Nigdy jednak
nie spotkał go ostracyzm ? tak w epoce PRL, jak i teraz, w IV RP, czytelnicy cenili go za prawdę, wyczulenie,
wyjątkowy zmysł obserwacji, nawet i gorycz, jakiej nie brakowało w jego późniejszych książkach.
Warszawiak z urodzenia, rocznik 1935, chodził do szkoły we Włochach. Debiutował jako student prawa na
Uniwersytecie Warszawskim ? miał 22 lata, gdy w ,,Nowej Kulturze'' ukazało się jego opowiadanie
Kwadratowy. Rok później wydał pierwszy zbiór opowiadań Ten stary złodziej, potem regularnie co kilka lat
publikował kolejne kolekcje ? ich tytuły pamiętane są do dzisiaj: Benek Kwiaciarz (1961), Silna gorączka
(1963), Zapis (1965), Mizerykordia (1971), Gdzie jest droga na Walne? (1974), Książę Nocy (1978).
W 1982 roku opublikował w paryskiej Kulturze Raport o stanie wojennym, zbiór mini-opowiadań, wręcz
migawek, których bohaterami byli mieszkańcy kraju: zaskoczeni wydarzeniami, realizujący politykę władz,
walczący z opresją, zwykli ludzie i ,,ślepe bryły niewyżytej nienawiści'', jak autor nazywał służby mundurowe.
Książka spotkała się z ogromnym zainteresowaniem czytelników ? była wyraźnym, bardzo prawdziwym
obrazem zachowań i wyborów, jakie Polacy musieli w owym czasie podejmować. Nowakowski sam wybrał
wcześniej, o czym świadczył choćby podziemny kwartalnik literacki ,,Zapis'', który współzakładał i redagował
od 1977 roku, czy liczne protesty w obronie wolności i niezależności.
Jego dorobek obejmuje kilkadziesiąt tomów prozy z gatunku ,,małego realizmu'', kilka tytułów
wspomnieniowych, liczne artykuły prasowe, a także scenariusze filmowe do fabuł (Przystań, 1970; Meta i
Gonitwa, 1971; Siedem czerwonych róż, 1972) i dokumentów. Kilka jego opowiadań stało się kanwą
obrazów filmowych innych reżyserów. Dla dzieci pisał o... kotach, zwierzętach, której najbardziej lubił i cenił.
Jego talent, niepowtarzalny styl zostały wcześnie dostrzeżone ? już w 1968 roku otrzymał liczącą się nagrodę
Fundacji im. Kościelskich; był również laureatem Nagrody Kulturalnej Solidarności (1982), Nagrody Wolności
francuskiego PEN Clubu (1983), nagrody nowojorskiej Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (1984), wreszcie
Nagrody Literackiej m.st. Warszawy (2010). W 2006 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu
Odrodzenia Polski.
Był wspaniałym kronikarzem Warszawy, człowiekiem prawym i uczciwym, który lubił ludzi i starał się ich
zrozumieć.
Wszelkie prawa zastrzeżone 2017 ZAiKS / data wygenerowania strony 08.03.2017 10:59:24
PDF ze strony: http://www.zaiks.org.pl/789,111,zmarl_marek_nowakowski
1/1