Ocena stanu sanitarnego miasta Świętochłowice za 2014r.

OCENA STANU SANITARNEGO
ZA ROK 2014
POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA
W CHORZOWIE
SEKCJA EPIDEMIOLOGII
2
ŚWIĘTOCHŁOWICE
Miasto na prawach powiatu, położone w południowej Polsce, na terenie Górnego Śląska,
na obszarze obejmującym Górnośląski Okręg Przemysłowy.
Przez miasto przepływa rzeka Rawa, największym z 13 naturalnych zbiorników wodnych jest
Staw Kalina. Miasto graniczy z Bytomiem, Chorzowem i Rudą Śląską. Układ przestrzenny miasta
tworzą dwa skupiska zwartej zabudowy - obiektów przemysłowych przemieszanych
z budownictwem mieszkaniowym. Dzielnicami Świętochłowic są:
- Centrum,
- Zgoda,
- Lipiny,
- Chropaczów,
- Piaśniki.
Obszar miasta obejmuje 13,31 km2.
W roku 2014 roku zamieszkiwało je – 48.994 osób.
Świętochłowice są najgęściej zaludnionym miastem w województwie śląskim i należy do
najgęściej zaludnionych miejscowości w Europie.
3
Na terenie miasta Świętochłowice w roku 2014 zarejestrowano zachorowania na
następujące choroby zakaźne :
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
b
c
18.
19.
20.
Jednostka chorobowa
Salmonelloza :
zatrucia pokarmowe
inne zakażenia pozajelitowe
Inne bakteryjne zakażenia jelitowe ogółem :
wywołane przez Clostridium difficile
inne określone
nie określone
Inne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2
Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe ogółem :
wywołane przez rotawirusy
inne nie określone
Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2
Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO, o
prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu - ogółem
w tym u dzieci do lat 2
Krztusiec
Płonica (szkarlatyna)
Choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes,
inwazyjna:
róża
Kiła wczesna
Rzeżączka
Borelioza z Lyme
Choroba Creutzfeldta-Jakoba
Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba
szczepień
Ospa wietrzna
Różyczka
Wirusowe Zapalenie Wątroby :
typu B - przewlekłe
typu C
- w tym typu C wg definicji przypadku – 2014r.
- w tym typu C wg definicji przypadku – 2005r.
Świnka (nagminne zapalenie przyusznic)
Grypa, zachorowania grypopodobne, ostre zakażenia
dróg oddechowych - ogółem
u dzieci w wieku od 0-14 lat
Gruźlica
liczba zach.
wsk.zap.
2
1
4,08
2,04
23
1
2
2
46,94
2,04
4,08
22,19
21
14
16
42,86
28,57
177,58
163
332,69
50
1
35
554,93
2,04
71,43
20
1
1
17
1
40,82
2,04
2,04
34,69
2,04
8
16,32
820
6
1673,67
12,24
20
12
9
9
3
40,82
24,49
18,36
18,36
6,12
19.229
39247,66
10.610
10
21655,71
20,41
Liczba ludności m. Świętochłowice 48.994 na dzień 31.12.2014r.
Liczba dzieci do lat 2 - 901
4
Oceniając sytuację epidemiologiczną miasta Świętochłowice w roku 2014 można stwierdzić,
że w porównaniu z rokiem 2013 zmniejszyła się liczba zachorowań i wskaźniki
zapadalności na:
1. Salmonelloza:
- zatrucia pokarmowe o 2 zachorowania (wsk.zap. 4,08)
2. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe ogółem:
- wywołane przez Clostridium difficile o 10 zachorowań (wsk.zap. 46,94)
- inne określone o 1 zachorowanie (wsk.zap. 2,04)
3. Inne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 o 4 zachorowania (wsk.zap. 22,19)
4. Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień o 5 przypadków (wsk.zap.
16,32)
5. Różyczka o 8 zachorowań (wsk.zap. 12,24)
6. Gruźlica o 6 zachorowań (wsk.zap. 20,41)
Zwiększyła się liczba zachorowań i wskaźniki zapadalności na:
1. Salmonelloza:
- inne zakażenia pozajelitowe o 1 zachorowanie (wsk.zap. 2,04)
2. Wirusowe zakażenia jelitowe:
- wywołane przez rotawirusy o 11 zachorowań (wsk.zap.42,86)
- nie określone o 14 zachorowań (wsk.zap. 28,57)
3. Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 o 8 zachorowań (wsk.zap. 177,58)
4. Wirusowe zapalenie wątroby:
- typu B przewlekłe i BNO o 15 zachorowań (wsk.zap. 40,82)
- typu C o 6 zachorowań (wsk.zpa. 24,49)
5.Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu:
- ogółem o 44 zachorowania (wsk.zap.332,69)
- w tym u dzieci do lat 2 o 3 zachorowania (wsk.zap.554,93)
6. Płonica o 12 zachorowań (wsk.zap. 71,43)
7. Choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes, inwazyjna:
- róża o 12 zachorowań (wsk.zap.40,82)
8. Borelioza z Lyme o 6 zachorowań (wsk.zap. 34,69)
9. Ospa wietrzna o 751 zachorowań (wsk.zap. 1673,67)
10. Świnka o 2 zachorowania (wsk.zap. 6,12)
11. Grypa, zachorowania grypopodobne, ostre zakażenia dróg oddechowych:
- ogółem o 5720 zachorowań (wsk.zap. 39247,66)
- u dzieci w wieku od 0-14 lat o 4595 zachorowań (wsk.zap. 21655,71)
12. Krztusiec o 1 zachorowanie (wsk.zap. 2,04)
13. Kiła wczesna o 1 zachorowanie (wsk.zap. 2,04)
14. Rzeżączka o 1 zachorowanie (wsk.zap. 2,04)
15. Choroba Creutzfeldta-Jakoba o 1 zachorowanie (wsk.zap. 2,04)
W odniesieniu do roku 2013 nie rejestrowano zachorowań na: bakteryjne zakażenia jelitowe
wywołane przez E.Coli biegunkotwórczą, wywołane przez Campylobacter, wirusowe zakażenia
jelitowe inne określone, WZW typu A,
Ponadto nie rejestrowano zachorowań na: czerwonkę, błonicę, odrę, malarię, tężec, OPW,
chorobę meningokokową, bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu.
5
1.1. Choroby o etiologii wirusowej
-
ospa wietrzna
świnka
różyczka
grypa
WZW typu B przewlekłe i BNO
WZW typu C
wirusowe zakażenia jelitowe ogółem
820 zachorowań
3 zachorowania
6 zachorowań
19229 zachorowań
20 zachorowań
12 zachorowań
35 zachorowań
(wsk.zap. 1673,67)
(wsk.zap. 6,12)
(wsk.zap. 12,24)
(wsk.zap. 39247,66)
(wsk.zap. 40,82)
(wsk.zap. 24,49)
(wsk.zap. 71,43)
1.1.1. Ospa wietrzna
Zarejestrowano 820 zachorowań, o 751 zachorowań więcej niż w roku 2013 (392 zachorowania
wystąpiły u płci męskiej, 428 zachorowań u płci żeńskiej).
Najwięcej zachorowań wystąpiło w grupach wiekowych:
0 – 4 lat - 379 zachorowań
5 – 9 lat - 349 zachorowań
10 – 14 lat - 26 zachorowań
30 – 34
- 19 zachorowań
15 – 19 lat - 13 zachorowań
25 - 29 lat - 10 zachorowań
20 – 24
po 9 zachorowań
35 – 39
40 – 44
po 2 zachorowania
55 – 59
45 – 49
po 1 zachorowanie
50 – 54
Najwięcej zachorowań rejestrowano w miesiącach:
kwiecień - 195 zachorowań
marzec - 164 zachorowania
maj
– 120 zachorowania
czerwiec – 92 zachorowania
luty – 91 zachorowań
styczeń – 58 zachorowań
grudzień – 46 zachorowań
lipiec – 35 zachorowań
listopad – 14 zachorowań
sierpień – 3 zachorowania
wrzesień
po 1 zachorowaniu
październik
W ciągu ostatnich 5 lat najwyższy wskaźnik zapadalności rejestrowano w roku
sprawozdawczym (1673,67), najniższy w roku 2013 (139,07).
1.1.2. Nagminne zapalenie przyusznic (świnka)
Zarejestrowano 3 zachorowania na świnkę, o 2 zachorowania więcej niż w roku 2013
(2 zachorowania u płci żeńskiej i 1 zachorowanie u płci męskiej).
6
Zachorowania wystąpiły w grupach wiekowych: 0 – 4 lat; 10 – 14 lat; 40 – 44 lat
W ciągu ostatnich pięciu lat najwyższy wskaźnik
w roku 2010 (11,11), najniższy w roku 2012 (00,00).
zapadalności
rejestrowano
Zarejestrowano 6 zachorowań, o 8 zachorowań mniej niż w roku 2013 (3
u płci męskiej i 3 zachorowania u płci żeńskiej).
zachorowania
1.1.3. Różyczka
We wszystkich 6 przypadkach zachorowania wystąpiły u osób nieszczepionych p/różyczce.
Nie rejestrowano zachorowań u kobiet ciężarnych.
W ciągu ostatnich pięciu lat najwyższy wskaźnik
w roku 2013 (28,21), najniższy w roku 2010 (9,26).
zapadalności
rejestrowano
1.1.4. Grypa
Zgodnie z definicją przyjętą na potrzeby nadzoru nad chorobami zakaźnymi w krajach Unii
Europejskiej zarejestrowano 19229 zachorowań o 5720 zachorowań więcej niż w roku 2013.
Chorowało 10610 dzieci (w wieku 0-14 lat), o 4595 zachorowań więcej niż w roku 2013.
W
roku
sprawozdawczym
nie
rejestrowano
zachorowań
na
grypę
W ciągu ostatnich pięciu lat najwyższy wskaźnik zapadalności
w roku sprawozdawczym (39247,66), najniższy w roku 2010 (17319,12).
A/H1N1.
.
rejestrowano
1.1.5. Wirusowe zapalenie wątroby typu B
Zarejestrowano 20 zachorowań na WZW typu B przewlekłe i BNO (B 18.1), o 15 zachorowań
więcej niż w roku 2013 (14 zachorowań u płci męskiej, 6 zachorowań u płci żeńskiej).
Najwięcej zachorowań rejestrowano w grupach wiekowych:
20 - 39 lat
11 zachorowań
40 – 59 lat
6 zachorowań
60 lat i więcej 2 zachorowania
15 – 19 lat
1 zachorowanie
Wszystkie osoby z bliskiego kontaktu z chorym informowane były na piśmie
o możliwości zaszczepienia się p/WZW typu B nieodpłatnie (zgodnie z Programem
Szczepień Ochronnych).
W ciągu ostatnich pięciu lat najwyższy wskaźnik
w roku 2010 (59,28), najniższy w roku 2013 (10,07).
zapadalności
rejestrowano
1.1.6. Wirusowe zapalenie wątroby typu C
Zarejestrowano 12 zachorowań na WZW typu C przewlekłe (B18.2), o 6 zachorowań więcej niż
w roku 2013 (7 zachorowań u płci męskiej, 5 zachorowań u płci żeńskiej).
6 przypadków zakwalifikowano wg definicji 2005r. i 2014r., 3 przypadki wg definicji 2005r.
i 3 przypadki wg definicji 2014r.
7
Najwięcej zachorowań rejestrowano w grupach wiekowych:
20 – 39 lat
6 zachorowań
55 – 59 lat
3 zachorowania
60 lat i więcej
3 zachorowania
Chorzy informowani byli na piśmie o możliwości zaszczepienia
nieodpłatnie (zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych).
W ciągu ostatnich pięciu lat najwyższy wskaźnik
w roku 2010 (60,90), najniższy w roku 2013 (12,09).
W roku 2014 p/WZW B zaszczepiono ogółem:
- noworodków
- pracownicy służby zdrowia
- z otoczenia chorego i nosiciela
- odpłatnie inne osoby
- osoby z przewlekłym uszkodzeniem wątroby (HCV)
się
p/WZW
zapadalności
typu B
rejestrowano
432
5
6
500
1
Nie rejestrowano nosicielstwa u kobiet ciężarnych.
1.1.7. Wirusowe zakażenia jelitowe, ogółem:
W roku sprawozdawczym zarejestrowano:
35 zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe ogółem, w tym:
-
21
- 14
zachorowań na wirusowe zakażenie jelitowe wywołane przez rotawirusy,
o 11 zachorowań więcej niż w roku 2013 (wsk.zap. 42,86)
zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe, nie określone o 14 zachorowań więcej niż
w roku 2013 (wsk.zap.28,57)
16 zachorowań wystąpiło w grupie wiekowej do lat 2
zachorowań u płci żeńskiej).
Najwięcej zachorowań rejestrowano w miesiącach:
wrzesień
- po 5 zachorowań
listopad
luty
- po 4 zachorowania
kwiecień
lipiec
styczeń
- po 3 zachorowania
grudzień
marzec
- po 2 zachorowania
maj
październik
sierpień
- po 1 zachorowaniu
W miesiącu czerwcu nie odnotowano zachorowań.
(22 zachorowania u płci męskiej, 13
8
1.2. Choroby o etiologii bakteryjnej
-
borelioza z Lyme
płonica
zatrucia pokarmowe
salmonelloza pozajelitowa
gruźlica
krztusiec
inne bakteryjne zakażenia jelitowe ogółem
biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO
17 zachorowań
35 zachorowań
2 zachorowania
1 zachorowanie
10 zachorowań
1 zachorowanie
26 zachorowań
163 zachorowania
(wsk.zap. 34,69)
(wsk.zap. 71,43)
(wsk.zap. 4,08)
(wsk.zap. 2,04)
(wsk.zap. 20,41)
(wsk.zap. 2,04)
(wsk.zap. 53,06)
(wsk.zap. 332,69)
1.2.1. Borelioza
Zarejestrowano 17 zachorowań na boreliozę z Lyme, o 6 zachorowania więcej niż
w roku 2013 (9 zachorowań u płci męskiej, 8 zachorowań u płci żeńskiej).
Najwięcej zachorowań rejestrowano w grupach:
60 lat i więcej - 6 zachorowań
0 – 9 lat
- 5 zachorowań
15 – 24 lat
po 3 zachorowania
30 – 44 lat
W ciągu ostatnich pięciu lat najwyższy wskaźnik zapadalności rejestrowano w roku
sprawozdawczym (34,69), najniższy w roku 2012 (15,75).
1.2.2. Płonica /Szkarlatyna
Zarejestrowano 35 zachorowań, o 12 zachorowań więcej niż w roku 2013 (22 zachorowania
u płci męskiej, 13 zachorowań u płci żeńskiej).
Najwięcej zachorowań wystąpiło w grupach wiekowych:
5 – 9 lat
0 – 4 lat
10 – 14 lat
– 18 zachorowań
– 16 zachorowań
- 1 zachorowanie
Najwięcej zachorowań rejestrowano w miesiącach:
grudzień
styczeń
marzec
maj
listopad
luty
październik
kwiecień
czerwiec
lipiec
sierpień
październik
-
10 zachorowań
6 zachorowań
4 zachorowania
po 3 zachorowania
po 2 zachorowania
po 1 zachorowaniu
W ciągu ostatnich pięciu lat najwyższy wskaźnik
w roku 2011 (85,75), najniższy w roku 2013 (46,35).
zapadalności
rejestrowano
9
1.2.3. Zatrucia pokarmowe
Zarejestrowano 2 zatrucia pokarmowe wywołane pałeczkami Salmonella Enteritidis,
o 2 zachorowania mniej niż w roku 2013.
(1 zachorowanie u płci żeńskiej i 1 u płci męskiej).
Zachorowania wystąpiły u dzieci w grupie wiekowej:
0 – 4 lat - 2 zachorowania
Przeprowadzona analiza nie wykazała powiązań pomiędzy zachorowaniami.
W ciągu ostatnich pięciu lat najwyższy wskaźnik zapadalności
w roku 2010 (42,61), najniższy w roku sprawozdawczym (4,08).
rejestrowano
W ramach nadzoru epidemiologicznego przebadano 6 osób z kontaktu z chorym (100%).
W roku 2014 zarejestrowano 3 nowych nosicieli Salmonellozy. 1 z grupy C typ Mbandaka,
1 z grupy D typ Enteritidis, 1 z grupy C typ Infantis.
Na bieżąco prowadzony był nadzór nad nosicielami zarazków schorzeń jelitowych.
W roku sprawozdawczym nie zarejestrowano żadnego ogniska epidemicznego.
Nie rejestrowano zatruć grzybami.
1.2.4. Salmonelloza pozajelitowa
Zarejestrowano 1 zachorowanie na salmonellozę pozajelitową, u płci żeńskiej.
Zachorowanie wystąpiło w grupie wiekowej: 15 – 19 lat
Czynnikiem etiologicznym była Salmonella Virchow.
1.2.5. Gruźlica
Zarejestrowano 10 zachorowań na gruźlicę, o 6 zachorowań mniej niż w roku 2013.
(7 zachorowań u płci męskiej, 3 zachorowania u płci żeńskiej), w tym 2 wznowy.
Najwięcej zachorowań wystąpiło w grupie wiekowej:
40 – 59 lat - 7 zachorowań
60 lat i więcej – 3 zachorowania
W roku sprawozdawczym nie zarejestrowano żadnego zgonu z powodu gruźlicy.
Wg statusu społecznego zachorowania rejestrowano wśród:
 osoby pracujące – 1
 osoby bezrobotne – 4
 emeryci/renciści
–5
1.2.6. Krztusiec
Zarejestrowano 1 zachorowanie na krztusiec, u płci żeńskiej.
Zachorowanie wystąpiło w grupie wiekowej: 25 – 29 lat.
10
Zgodnie z definicją przyjętą na potrzeby nadzoru epidemiologicznego zachorowanie wykazano
jako przypadek potwierdzony.
1.2.7.
Inne zachorowania o etiologii bakteryjnej
W roku sprawozdawczym zarejestrowano:
26 zachorowań na inne bakteryjne zakażenia jelitowe ogółem, w tym:
(o 14 zachorowań mniej niż w roku 2013)
- 1 zachorowanie na bakteryjne zakażenia jelitowe, inne określone (wsk.zap. 2,04),
- 2 zachorowania na bakteryjne zakażenia jelitowe, nie określone (wsk.zap. 4,08),
- 23 zachorowania na bakteryjne zakażenia jelitowe wywołane przez Clostridium difficile
(wsk.zap. 46,94).
(13 zachorowań u płci męskiej, 13 u płci żeńskiej).
Najwięcej zachorowań wystąpiło w grupie wiekowej:
60 lat i więcej – 16 zachorowań
40 – 59 lat – 6 zachorowań
25 – 39 lat
po 2 zachorowania
0
– 4 lat
1.2.8. Biegunka i zapalenie żołądkowo – jelitowe BNO
W roku sprawozdawczym zarejestrowano:
163 zachorowania na biegunkę i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO, o 44 zachorowań
więcej niż w roku 2013 (91 zachorowań u płci męskiej, 72 zachorowania u płci żeńskiej).
Najwięcej zachorowań wystąpiło w grupie wiekowej:
0 – 9 lat
10 – 19 lat
20 - 39 lat
40 – 59 lat
65 – 74 lat
- 98 zachorowania
– 36 zachorowań
– 19 zachorowań
– 8 zachorowań
– 2 zachorowań
Najwięcej zachorowań rejestrowano w miesiącach:
marzec
styczeń
luty
październik
grudzień
lipiec
maj
kwiecień
wrzesień
listopad
czerwiec
sierpień
-
30 zachorowań
20 zachorowań
po 17 zachorowań
- 14 zachorowań
- 11 zachorowań
po 10 zachorowań
- 7 zachorowań
po 5 zachorowań
11
1.3.
-
Inne zachorowania
pokąsania
choroba Creutzfeldta – Jakoba
- 8 przypadków ( wsk.zap. 16,32)
- 1 zachorowanie (wsk.zap.2,04)
1.3.1. Styczność i narażenie na wściekliznę/ potrzeba szczepień
Zarejestrowano ogółem 8 osób pokąsanych przez zwierzęta, o 5 osób mniej niż w roku 2013.
Wszystkie osoby podjęły szczepienia p/wściekliźnie (wsk.zap.16,32).
1.3.2. Choroba Creutzfeldta – Jakoba
Zarejestrowano 1 zachorowanie na chorobę Creutzfeldta – Jakoba, u płci żeńskiej.
Zachorowanie wystąpiło w grupie wiekowej: 65 – 74 lat.
Przebieg choroby:
Od listopada 2013 roku postępujące zaburzenia równowagi oraz zaburzenia pamięci.
Objawy w trakcie trwania choroby: zaburzenia piramidowe, ataksja, demencja.
Badania: EEG, płyn mózgowo-rdzeniowy, MRI, białko 14-3-3.
Zgodnie z definicją przyjętą na potrzeby nadzoru epidemiologicznego zachorowanie wykazano
jako przypadek prawdopodobny.
W miesiącu październiku roku sprawozdawczego zarejestrowano zgon z powodu ww. choroby.
Prowadzono bieżący nadzór nad terminowym zgłaszaniem przez lekarzy na zgodnych
z wymogami rozporządzenia formularzach zgłoszeń wszystkich podejrzeń, zachorowań
i zgonów na choroby zakaźne.
Prowadzono rejestr zachorowań wg jednolitego programu komputerowego i w książkach
chorób zakaźnych. Wywiady epidemiologiczne były przeprowadzane terminowo do 24 godzin
od zgłoszenia. Ogółem przeprowadzono 179 wywiadów epidemiologicznych, o 16 wywiadów
więcej niż w roku 2013.
SZCZEPIENIA OCHRONNE
W roku 2014 obowiązkowe szczepienia ochronne dzieci i młodzieży od 0-19 r. ż. wykonywane
były w 7 poradniach dziecięcych i 1 oddziale noworodkowym. Oddział noworodkowy i poradnie
„D” skontrolowano 3 x w roku.
Szczepienia p/gruźlicy noworodków wykonano w 99,36%.
Odsetek uodpornionych dzieci cyklem podstawowym w drugim roku życia kształtował się na
następującym poziomie :
- p/błonicy i tężcowi
- 97,7%
- p/krztuścowi
- 97,7 %
- p/poliomyelitis
- 97,7 %
- p/haemophilus influenzae
- 97,7 %
- p/śwince, odrze i różyczce - 80,1%
Dzieci w 6 roku życia zaszczepiono I dawką przypominającą przeciwko błonicy,
i krztuścowi i poliomyelitis w 91,2 % , tj. o 0,5 % więcej aniżeli w roku ubiegłym.
tężcowi
12
W 10-tym roku życia przeciw śwince, odrze i różyczce zostało zaszczepionych 94,1% dzieci,
o 0,5 % mniej niż w roku 2013. Gimnazjaliści w 14-tym roku życia zostali zaszczepieni II
dawką przypominającą p/błonicy i tężcowi w 96,1%, o 1,3 % więcej od roku poprzedniego.
Młodzież
w
19-tym
roku
życia
w
90,2%
została
uodporniona
p/tężcowi
i błonicy, tj. podobnie jak w roku ubiegłym.
W ramach szczepień zalecanych, profilaktycznie, odpłatnie p/WZW typu B szczepienia podjęło
433 osób, IV i V dawką przypominającą doszczepiło się 67 osób. P/WZW typu A zaszczepiły się
23 osoby, p/grypie szczepienia podjęło 748 osób.
Ponadto stwierdza się utrzymanie na stałym poziomie zainteresowania szczepieniami
p/pneumokokom i p/meningokokom, tj. : p/Streptococcus pneumoniae zaszczepiło się 197 osób,
w tym 195 w wieku od 0 do 4 lat, a p/Neisseria meningitidis - 17 osób.
Przeciwko biegunce rotawirusowej zaszczepiono 90 dzieci w pierwszym roku życia, co daje liczbę
większą w porównaniu do roku poprzedniego o 40 osób.
Analizując sytuację stanu zaszczepienia dzieci i młodzieży stwierdza się, że stan uodpornienia
w rocznikach podlegających do szczepień obowiązkowych jest zadowalający. Ponadto każdy
podmiot leczniczy, w którym wykonywane są obowiązkowe szczepienia ochronne, zobowiązany
jest do sporządzania kwartalnych sprawozdań z realizacji szczepień u dzieci i młodzieży
podlegających roczników oraz opóźnionych w szczepieniach z różnych powodów.
Ponadto, od początku roku 2014 odnotowuje się systematyczny wzrost osób uchylających się od
szczepień, szczególnie ze względu na wpływy ruchów antyszczepionkowych. Pracownicy Sekcji
Epidemiologii w dalszym ciągu podejmują działania w celu udzielania wierzytelnej informacji na
temat szczepień ochronnych oraz preparatów szczepionkowych poprzez wysyłanie pism
informacyjnych i przeprowadzanych pogadanek.
W maju 2014r. w siedzibie Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej
w Chorzowie zorganizowano naradę szkoleniowo-instruktażową na której zgromadziło się 26
uczestników, w tym zarówno lekarzy jak i pielęgniarki zatrudnione w punktach szczepień na
terenie Chorzowa oraz Świętochłowic.
Tematyka spotkania była bardzo różnorodna, począwszy od nowości w preparatach
szczepionkowych po analizę stanu zaszczepienia na terenie Chorzowa i Świętochłowic za rok
2013r. Podczas narady omówiono również
wyniki kontroli przeprowadzonych
w I kwartale 2014r. w punktach szczepień dotyczących poprawności wykonywania rocznego
sprawozdania ze szczepień ochronnych MZ-54. Największe poruszenie wzbudził ostatni punkt
spotkania dotyczący osób uchylających się od szczepień ochronnych oraz związanych z tym
zagadnieniem nowo wprowadzonych sprawozdań kwartalnych. Spotkanie zamknęła dyskusja na
temat spraw bieżących .
13
Ocena stanu sanitarnego przedsiębiorstw podmiotów leczniczych
Kontrolami w 2014r. objęto przedsiębiorstwa podmiotów leczniczych, które zaklasyfikowano
do kontroli kierując się następującymi kryteriami: inwazyjność prowadzonych procedur
medycznych, ilość komórek organizacyjnych świadczących usługi medyczne, prowadzenie
procedur
dezynfekcji i sterylizacji, wykonawstwo obowiązkowych szczepień ochronnych,
struktura organizacyjna przedsiębiorstwa oraz ocena stanu sanitarno-porządkowego w latach
poprzednich. Dlatego też kontrolami planowymi objęto podmioty lecznicze udzielające
stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych, przedsiębiorstwa ambulatoryjne mające
w swoich strukturach poradnie POZ, oraz przedsiębiorstwa i praktyki zawodowe wykonujące
inwazyjne procedury medyczne głównie w zakresie stomatologii. Wykonawstwo szczepień
ochronnych oraz prawidłowość prowadzonej przez pielęgniarki dokumentacji w tym zakresie
było weryfikowane podczas planowych kontroli. Ponadto, wyznaczono kilkanaście punktów
szczepień, które skontrolowano dodatkowo, kierując się ilością zaoptowanych dzieci oraz
niską ich wyszczepialnością. Kontrolami ponadplanowymi objęto także punkty szczepień dla
dorosłych. Kontrole poza harmonogramem przeprowadzane były również na wniosek samych
podmiotów leczniczych w związku z koniecznością rejestracji nowych komórek organizacyjnych
w Urzędzie Wojewódzkim lub też powstawaniem nowych przedsiębiorstw podmiotów leczniczych.
Podczas planowych kontroli w w/w placówkach oceniano:











bieżący stan sanitarno-porządkowy,
stan techniczny rzutujący na stan sanitarny,
ocenę ryzyka wystąpienia zakażenia związanego z wykonywaniem świadczeń
medycznych,
procedury zapobiegające zakażeniom i chorobom zakaźnym,
zgodność opracowanych i wdrożonych procedur higienicznych z ich realizacją,
przeprowadzanie kontroli wewnętrznych,
ocenę wykonawstwa szczepień ochronnych,
prawidłowość prowadzonej dokumentacji szczepień,
dostosowanie postępowania z odpadami medycznymi do aktualnych wymagań prawnych
w tym zakresie,
jakość sanitarną ciepłej wody użytkowej w zamkniętych przedsiębiorstwach podmiotów
leczniczych na obecność Legionella sp. – nadzór prowadzony przez Sekcję NS-HKiŚ,
działalność Zespołów i Komitetów Kontroli Zakażeń Szpitalnych oraz rejestrację zakażeń
szpitalnych i drobnoustrojów alarmowych.
Struktura organizacyjna Zespołu Opieki Zdrowotnej Sp. z o.o. w Świętochłowicach w 2013r
uległa zmianie. Przychodnia nr 2 mieszcząca się przy ul. Szpitalnej 2 została włączona w
strukturę poradni przyszpitalnych Szpitala Powiatowego przy ul. Chorzowskiej. W dalszym ciągu
podmiot leczniczy prowadził dwa przedsiębiorstwa udzielające całodobowych świadczeń
zdrowotnych, tj. Szpital Powiatowy i Zakład Opiekuńczo-Leczniczy. Poza w/w podmiotem tylko
NZOZ Przychodnia Medycyny Rodzinnej prowadzi całodobowe świadczenia medyczne w ramach
chirurgii jednego dnia.
Na dzień 31.12.2014r. na terenie Świętochłowic funkcjonowało 1 publiczne przedsiębiorstwo
podmiotu leczniczego udzielające świadczeń wyjazdowych, tj. filia Stacji Pogotowia
14
Ratunkowego w Katowicach. Pozostałe podmioty lecznicze udzielające świadczeń
ambulatoryjnych to: 23 podmioty lecznicze świadczące usługi medyczne w zakresie
podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, w tym 4 filie, których siedziby zakładów
znajdowały się poza nadzorowanym terenem.
W związku z powstawaniem nowych komórek organizacyjnych i reorganizacją już istniejących, na
wniosek podmiotów leczniczych wydano 10 decyzji dla przedsiębiorstw podmiotów leczniczych
W roku sprawozdawczym nie wydano decyzji opiniujących programy dostosowawcze.
Praktyki zawodowe funkcjonujące na terenie Świętochłowic to 36 gabinetów lekarskich
i 3 praktyki pielęgniarskie. Wszystkie praktyki zawodowe funkcjonują w formie jednoosobowej
działalności gospodarczej.
W Świętochłowicach funkcjonowało w roku sprawozdawczym 7 zakładów, których działalność
jest uregulowana ustawą o działalności gospodarczej.
I. PRZEDSIĘBIORSTWA PODMIOTÓW LECZNICZYCH PROWADZĄCE SZPITALE
Ogólnie w w/w obiektach przeprowadzono 10 kontroli sanitarnych, w tym:
- 2 planowe zgodnie z harmonogramem,
- 2 kontrole sprawdzające wykonanie decyzji,
- 4 kontrole w związku z wnioskiem o wydanie decyzji,
- 1 kontrola oceniająca działalność Zespołu i Komitetu Kontroli Zakażeń Szpitalnych,
- 1 kontrola w związku ze złożoną interwencją,
- 2 kontrole związane z wykonawstwem szczepień ochronnych.
Sekcja Epidemiologii wydała 1 decyzję administracyjną nakazującą:
- doprowadzenie do stanu zgodnego z wymogami ścian i sufitów w pomieszczeniach Zakładu
Opiekuńczo –Leczniczego w Świętochłowicach z terminem wykonania do 30 czerwca 2015r.
Nie nałożono mandatów karnych.
Procesy dezynfekcji
Dezynfekcja narzędzi/sprzętu medycznego prowadzona jest manualnie w pojemnikach pod
przykryciem w wyznaczonych pomieszczeniach/miejscach w oddziałach, poradniach
przyszpitalnych, bloku operacyjnym. W zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym dezynfekuje się
sprzęt niewymagający dalszej dekontaminacji. Preparaty dezynfekcyjne mają szerokie spektrum
działania oraz właściwości myjące. W komórkach organizacyjnych, gdzie przeprowadza się
dezynfekcje dostępne są procedury przeprowadzania tych czynności.
Na terenie Szpitala Powiatowego znajduje się pracownia endoskopowa górnego i dolnego
odcinka przewodu pokarmowego, gdzie w/w badania diagnostyczne przeprowadzane są
w rozdziale czasowym. Zmywalnia usytuowana bezpośrednio przy gabinecie badań jest
wyposażona w urządzenie do mycia i dezynfekcji endoskopów. Urządzenie to posiada funkcje:
przeprowadzania testu szczelności, autodezynfekcji, dokumentacji procesów w postaci wydruku.
15
Sterylizacja
Szpital Powiatowy posiada na stanie autoklawy zlokalizowane w podręcznej sterylizatorni przy
bloku operacyjnym oraz w wydzielonym pomieszczeniu na terenie szpitala. Ponadto, pracownia
endoskopowa dysponuje autoklawem, gdzie sterylizowane są akcesoria endoskopowe. Sprzęt
termolabilny sterylizowany jest zgodnie z zawartą umową metodami niskotemperaturowymi.
Autoklawy badane są testami chemicznymi VI klasy, natomiast wskaźnikami biologicznymi
Sporal „A” 1 raz w miesiącu. Dokumentacja procesów sterylizacji prowadzona jest na bieżąco.
Pralnie
Postępowanie z bielizną czystą i brudną określają procedury postępowania. Bielizna brudna, do
czasu odbioru przez specjalistyczną firmę pralniczą, gromadzona jest w podwójnych workach lub
zamykanych pojemnikach i workach (foliowych lub płóciennych). Czysta bielizna przechowywana
jest w oddziałach w zamykanych, wydzielonych szafach. Transport bielizny zapewnia pralnia
zewnętrzna.
Prosektoria
Na terenie Świętochłowic brak prosektoriów wchodzących w skład przedsiębiorstw podmiotów
leczniczych udzielających całodobowych świadczeń medycznych.
Odpady medyczne
Na stanowiskach pracy odpady medyczne gromadzone są w typowych, prawidłowo
oznakowanych pojemnikach lub workach foliowych (z zapewnieniem właściwej kolorystyki
worków), a następnie, nie rzadziej niż co 72h, transportowane są przy użyciu oznakowanych
i zamykanych wózków do stacjonarnego urządzenia chłodniczego (Szpital Powiatowy)
lub do pomieszczenia wyposażonego w urządzenia chłodnicze (Zakład Opiekuńczo-Leczniczy),
skąd odbierane są przez specjalistyczny podmiot, z którym ZOZ Świętochłowice zawarł umowę
na ich transport i unieszkodliwianie.
Blok żywienia
Szpital Powiatowy w Świętochłowicach otrzymuje gotowe posiłki w systemie cateringowym.
Kuchenki oddziałowe składają się z dwóch pomieszczeń: kuchenki właściwej i zmywalni naczyń
połączonych okienkiem podawczym lub z jednego pomieszczenia z podziałem na stronę czystą
i brudną. Kuchenka mleczna składa się z jednego pomieszczenia, w którym znajduje się
sterylizator. Niemowlęta obecnie żywione są gotowymi jednorazowymi mieszankami przy użyciu
smoczków jednokrotnego użytku. Opracowane są instrukcje i procedury oparte na zasadach
systemu HACCP, zapewniające bezpieczeństwo żywionych pacjentów.
Niemowlęta w oddziale noworodkowym karmione są przez matki pokarmem naturalnym. Matkom,
którym brak pokarmu oddział zabezpiecza karmienie dzieci poprzez podanie mleka RTF (Ready
to feed), gotowego do spożycia również przy użyciu smoczków jednorazowego użytku.
Nadzór nad jakością wody użytkowej w stacjonarnych podmiotach leczniczych.
W 2014r. w pobrano próbki wody do badań na obecność bakterii Legionella sp.
z instalacji ciepłej wody użytkowej w ZOL-u przy ul. Szpitalnej 2 w Świętochłowicach
- nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych parametrów.
16
Ponadto, w III 2014r. stwierdzono wykonanie przez Szpital Powiatowy przy ul. Chorzowskiej 40
decyzji wydanej w 2013r., nakazującej doprowadzenie parametrów ciepłej wody do stanu
zgodnego z wymaganiami rozporządzenia MZ.
III. PRZEDSIĘBIORSTWA PODMIOTÓW LECZNICZYCH PROWADZĄCE AMBULATORYJNE
ŚWIADCZENIA ZDROWOTNE.
W roku bieżącym skontrolowano 19 przedsiębiorstw podmiotów leczniczych, w których
przeprowadzono: 46 kontroli sanitarnych zgodnie z harmonogramem, w tym:
26 kontroli planowych w zakresie szczepień ochronnych
20 kontroli sanitarnych
oraz:
6 kontroli sprawdzających,
4 kontrole w związku z wnioskiem stron o wydanie decyzji celem rejestracji,
2 kontrole interwencyjne
9 kontroli oceniających opracowanie i wdrożenie procedur epidemiologicznych
dot. chorób wysoce zakaźnych.
Nie nastąpiły istotne zmiany w ilości podmiotów leczniczych. W związku z rozporządzeniem
Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny
odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą
(Dz. U. z
2012r. poz. 739), większość przedsiębiorstw spełnia wymagania ujęte
w rozporządzeniu.
W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano 3 decyzje, które dotyczyły:
- doprowadzenia do stanu zgodnego z wymogami ścian, sufitów, podłóg i mebli będących
w wyposażeniu zakładu, a także powierzchni kaloryferów.
Termin wykonania decyzji upłynie w 2015r.
Sekcja NS-EP w roku sprawozdawczym nałożyła 2 mandaty karne na kwotę 200zł za
nieprawidłowe postępowanie z narzędziami po sterylizacji oraz z narzędziami jednorazowego
użytku.
Procesy dezynfekcji
Prowadzone są we wszystkich skontrolowanych obiektach stosujących wielorazowe narzędzia
medyczne sposobem manualnym. Do dezynfekcji stosowane są preparaty dezynfekcyjne mające
dobre właściwości myjące. Dezynfekcję przeprowadza się w wyznaczonych miejscach
w gabinetach.
Procesy sterylizacji
W opisywanej grupie autoklawy są w wyposażeniu obiektów posiadających gabinety
stomatologiczne. Urządzenia te zlokalizowane są w gabinetach w wydzielonych miejscach lub
w pomieszczeniach w ciągu technologicznym obejmującym odcinek z materiałami czystymi,
odcinek z autoklawem i odcinek materiałów sterylnych. Z wyjątkiem jednego skontrolowanego
obiektu wszystkie autoklawy należą do klasy B. Skuteczność sterylizacji badana jest za pomocą
17
wskaźników chemicznych (wskaźniki klasy B lub D) i wskaźników biologicznych. Opakowaniami
sterylizacyjnymi są rękawy foliowo-papierowe, rzadziej torebki foliowo-papierowe.
Postępowanie z bielizną
Bielizna czystą i brudna określają procedury postępowania. Bielizna brudna do czasu odbioru
przez firmę pralniczą, gromadzona jest w wydzielonych pomieszczeniach, w zamykanych
pojemnikach, natomiast czysta przechowywana jest w wydzielonych, zamykanych szafach.
Transport bielizny zapewnia pralnia zewnętrzna.
Postępowanie z odpadami
Odpady niebezpieczne pochodzenia medycznego są selektywnie zbierane w miejscach
wytwarzania w pojemnikach wielorazowych wyłożonych workami koloru czerwonego i/lub
w pojemnikach jednorazowego użytku opisanych zgodnie z wymaganiami. W większości obiektów
postępowanie z odpadami było prawidłowe.
Transport z miejsca wytwarzania do miejsca magazynowania odbywa się w pojemnikach
transportowych. Większość obiektów magazynuje odpady w urządzeniach chłodniczych
zlokalizowanych poza pomieszczeniami, w których świadczy się usługi medyczne, odbierane są
przez specjalistyczne firmy posiadające stosowne zezwolenia, z częstotliwością uzależniona od
rodzaju wytwarzanych odpadów oraz warunków magazynowania. Z części przedsiębiorstw
odpady odbierane są bezpośrednio z miejsca wytwarzania (bez magazynowania).
IV. Praktyki zawodowe lekarzy i pielęgniarek oraz inne obiekty prowadzące działalność
leczniczą nieregulowaną
Nadzór nad praktykami zawodowymi oraz innymi obiektami prowadzącymi działalność leczniczą
nieregulowaną sprawuje wyłącznie Sekcja Epidemiologii.
Na terenie Świętochłowic zarejestrowane jest 39 praktyk zawodowych lekarskich, 3 praktyki
zawodowe pielęgniarskie i 6 obiektów świadczących usługi medyczne nie będących
podmiotami leczniczymi.
Ta ostatnia grupa obiektów to: 5 pracowni protetycznych, 1 zakład fizykoterapii.
W praktykach zawodowych przeprowadzono łącznie 12 kontroli w tym (8 kontroli sanitarnych
zgodnie z harmonogramem, 4 kontrole związane z wydaniem decyzji celem rejestracji w Izbie
Lekarskiej/Izbie Pielęgniarskiej).
Nie wydano decyzji administracyjnych, nałożono 2 mandaty karne na kwotę 250zł. za
nieprawidłową dezynfekcję narzędzi stomatologicznych, nieopisane pakiety z narzędziami po
sterylizacji, nieprawidłowe postępowanie z odpadami medycznymi (nieopisane pojemniki, brudne
urządzenie chłodnicze).
Procesy dezynfekcji
Oprócz gabinetów stomatologicznych gdzie przeprowadzane są procesy dezynfekcji narzędzi,
gabinety stosują sprzęt jałowy jednorazowego użytku. Dezynfekcja odbywa się w pojemnikach
pod przykryciem z wkładem sitowym. W części gabinetów narzędzia obrotowe są czyszczone
przed dezynfekcją w myjkach ultradźwiękowych. Dezynfekcja odbywa się w wyznaczonych
18
miejscach w gabinetach, gdzie w większości przypadków zachowany jest ciąg technologiczny
od odcinka gdzie przeprowadza się dezynfekcję do odcinka materiałów sterylnych.
Sterylizacja
Z gabinetów zabiegowych w roku sprawozdawczym skontrolowano tylko gabinety
stomatologiczne, wyposażone są w autoklawy klasy B. Autoklawy są badane wskaźnikami
chemicznymi i biologicznymi; tymi pierwszymi bada się skuteczność każdego procesu sterylizacji
podczas gdy testy Sporal A stosowane są ze średnią częstotliwością raz na 2 miesiące.
Postępowanie z brudną bielizną
Brudna bielizna, głównie fartuchy płócienne, na bieżąco jest zabierana do prania. Pranie odbywa
się w większości przypadków w warunkach domowych. W gabinetach, gdzie badanie pacjenta
odbywa się na kozetce lub fotelu ginekologicznym, stosowane są podkłady jednorazowe. Bielizna
czysta przechowywana głównie poza gabinetem lekarskim.
Postępowanie z odpadami medycznymi
Odpady niebezpieczne pochodzenia medycznego gromadzone są na stanowiskach pracy
w
typowych,
prawidłowo
oznakowanych,
pojemnikach
lub
workach
foliowych,
z zachowaniem właściwej kolorystyki worków, a następnie nie rzadziej niż co 72h, transportowane
do wydzielonego specjalnego pomieszczenia magazynowego lub do pomieszczenia
wyposażonego w urządzenie chłodnicze, odbierane do unieszkodliwiania przez specjalistyczne
firmy, posiadające stosowne zezwolenia, z częstotliwością uzależnioną od rodzaju wytwarzanych
odpadów oraz warunków ich magazynowania. W przypadku gabinetów prywatnych udzielających
świadczeń medycznych pacjentom jeden raz lub dwa razy w tygodniu, odpady niebezpieczne
odbierane są bezpośrednio z gabinetu z częstotliwością co 72 h.
INTERWENCJE
Interwencje dotyczące obiektów służby zdrowia
W 2014r. rozpatrzono 2 interwencje:

dot. oddziału położniczego i patologii noworodka w Szpitalu Powiatowym
w Świętochłowicach i podejrzenia zakażenia noworodka bakterią E-coli. W trakcie kontroli
nie potwierdziły się zarzuty podnoszone w zgłoszeniu.

dot. NZOZ „OLO-DENT” przy ul. Korfantego 3 i nieprawidłowości podczas wykonywania
świadczeń medycznych (niedezynfekowanie narzędzi stomatologicznych, wielokrotne
używanie kubków jednorazowych). Podczas kontroli nałożono mandat karny w wys. 100zł.
za nieprawidłowe postępowanie z narzędziami diagnostycznymi. Kontrola sprawdzająca
nie wykazała nieprawidłowości w zakresie postępowania ze sterylnym sprzętem
i narzędziami stomatologicznymi.
Interwencje dotyczące gryzoni
W roku sprawozdawczym wpłynęło 10 interwencji dotyczących obecności gryzoni (szczurów)
w posesjach. Przeprowadzone 11 kontroli, 4 interwencje były zasadne, w wyniku czego wydano
19
1 decyzję administracyjną z natychmiastowym terminem realizacji. W przypadku 2 zgłoszeń
sprawy prowadziły Sekcje NS-HKiŚ i NS-HŻŻiPU .
Interwencje dotyczące insektów
W roku sprawozdawczym wpłynęło 10 interwencji dotyczących obecności obrzeżków gołębich,
pcheł i odchodów ptasich w miejscach wspólnego użytku na terenie posesji. Przeprowadzono 12
kontroli, wydano 1 decyzję, którą wykonano w terminie.
Pozostałe interwencje (3) dotyczyły zanieczyszczania przez gołębie elewacji budynku, lęgowisk
ptasich na strychach i poddaszach. Przeprowadzono 3 kontrole, nie wydano decyzji.
AKCJE DERATYZACYJNE
Na terenie Świętochłowic przeprowadzono 2 akcje deratyzacyjne (w okresie wiosennym
i jesiennym), zgodnie z zarządzeniem Prezydenta Miasta Świętochłowice. Podczas trwania akcji
przeprowadzono 4 kontrole, nie stwierdzono nieprawidłowości.