III konkurs o Nagrodę im. Jana Steffena rozstrzygnięty

III konkurs o Nagrodę im. Jana Steffena rozstrzygnięty
Nagroda Naukowa im. Jana Steffena za najlepszą pracę doktorską w dziedzinie onkologii
nadana przez Wydział Nauk Medycznych PAN w dniu 9 kwietnia 2015 r.
Sponsorem Nagrody jest firma New Technologies Enterprise Sp. z o. o., której Prezesem
jest Pan Mariusz B. Patey. Laureatką nagrody została dr inż. Magdalena Milczarek
z Laboratorium Doświadczalnej Terapii Przeciwnowotworowej, Zakład Onkologii
Doświadczalnej, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda
Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu.
Tytuł rozprawy: „Analogi witaminy D wzmacniają aktywność przeciwnowotworową
5-fluorouracylu w modelu raka okrężnicy”.
Promotor: Dr hab. Joanna Wietrzyk, prof. PAN (Wrocław).
Rozprawa doktorska reprezentuje oryginalne obserwacje dotyczące wpływu analogów
witaminy D3: PRI-2191 (takalcitol) i PRI-2205 (5,6-trans izomer kalcypotriolu) na aktywność
przeciwnowotworową leków stosowanych w terapii osób chorych na raka jelita grubego,
takich jak: 5-fluorouracyl (5-FU), kapecytabina (prolek uwalniający w komórce 5-FU),
irynotekan i oksaliplatyna. Najkorzystniejszy efekt zaobserwowano przy skojarzeniu
analogów witaminy D3 z 5-FU. Otrzymane wyniki badań wykazują, że zarówno PRI-2191,
jak i PRI-2205 synergistycznie oddziałują z 5-FU, co prowadzi do wzmocnienia jego
przeciwnowotworowego działania w modelu mysiego MC38 i ludzkiego HT-29 raka
okrężnicy. Wzmocnienie aktywności 5-FU obserwowano na poziomie spowolnienia wzrostu
guzów wszczepionych podskórnie lub ortotopowo, przedłużenia czasu życia myszy
oraz (w przypadku PRI-2191) istotnego zmniejszenia liczby przerzutów do pachowych
i pachwinowych węzłów chłonnych. Wykazano również, że PRI-2191 skuteczniej wzmacnia
przeciwnowotworową aktywność 5-FU niż PRI-2205. Jest to prawdopodobnie związane
ze zróżnicowanym mechanizmem działania obu analogów stosowanych łącznie z 5-FU.
Analizując różne parametry śmierci komórek, a także zmiany w ekspresji białek związanych
z przebiegiem cyklu komórkowego oraz adhezją komórek dowiedziono, że PRI-2191
charakteryzuje się podobnym mechanizmem działania jak związek macierzysty (kalcytriol).
W połączeniu z 5-FU indukuje on różnicowanie komórek ludzkiego raka okrężnicy HT-29.
Natomiast, PRI-2205 w łącznym zastosowaniu z 5-FU wykazuje tendencję do potęgowania
śmierci komórek wywołanej działaniem leku. Przedstawione wyniki przyczyniły się
do lepszego poznania mechanizmów działania badanych analogów witaminy D3 i ich
interakcji z wybranymi cytostatykami w modelu raka okrężnicy. W konsekwencji stanowią
one dobre podstawy eksperymentalne dla ustalenia skutecznych strategii terapii
przeciwnowotworowych.
Stopień doktora nauk biologicznych w dyscyplinie biologia, specjalność onkologia
doświadczalna, nadała z wyróżnieniem Rada Naukowa Instytutu Immunologii i Terapii
Doświadczalnej PAN we Wrocławiu. Wyniki przedstawione w niniejszej rozprawie zostały
opublikowane w trzech pracach: Milczarek M i in.: Oncology Reports 2014, 32(2):491-504,
Milczarek M i in.: BMC Cancer 2013, 13:294 oraz Milczarek M i in.: Anticancer Research
2013, 33(2): 433-44. Ponadto, stały się one przedmiotem dwóch zgłoszeń patentowych,
z których jedno jest obecnie objęte patentem międzynarodowym.
Dr inż. Magdalena Milczarek – laureatka nagrody
Dr hab. Joanna Wietrzyk, prof. PAN - promotor
(Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda
Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu)