Powstańcze kino - Polska Zbrojna

Powstańcze kino
Kto się o tym wszystkim dowie, jeśli my tego nie pokażemy? – pyta retorycznie jeden z bohaterów
filmu „Powstanie Warszawskie”, operator Biura Informacji i Propagandy Armii Krajowej. Działający
w jego strukturach wydział „Rój” miał za zadanie utrwalić na taśmie filmowej przebieg walk w
Warszawie. W czasie powstania z tych materiałów stworzono kronikę, którą wyświetlano w kinie
Palladium.
Kino Palladium przy ulicy Złotej 7/9 uruchomiono w połowie lat 30 ubiegłego wieku. W czasie
wojny władze okupacyjne zmieniły jego nazwę na Helgoland i uczyniły z niego lokal „tylko dla
Niemców”. Trzykrotnie – 13 i 21 sierpnia oraz 21 września – wyświetlono w nim trzy części filmu
„Warszawa walczy”, ukazującego walki w stolicy.
Biuro Informacji i Propagandy powstało już wiosną 1940 roku w strukturach Związku Walki
Zbrojnej, poprzednika Armii Krajowej. Do jego zadań należało m.in. informowanie społeczeństwa
o działalności rządu i Polskiego Państwa Podziemnego, o prawdziwej sytuacji na frontach oraz
podtrzymywanie woli oporu i walki z okupantem. Nie mniej ważne było dokumentowanie zbrodni
popełnianych na Polakach, które po wojnie będą świadectwem bestialstwa najeźdźców. W 1942
roku w ramach BIP zaczyna działać wydział o kryptonimie „Rój”, który zajmuje się szkoleniem
filmowców, fotoreporterów, radiowców, dziennikarzy, pisarzy, a także artystów.
Strona: 1
Filmowcy dokumentują Powstanie Warszawskie na 30 tys. metrów taśmy filmowej, z których
Wacław Kaźmierczak wraz z dwoma reżyserami – Antonim Bohdziewiczem „Wiktorem” i Jerzym
Zarzyckim „Pikiem” – zmontował kilka kronik. 13 sierpnia wieczorem w kinie Palladium odbył się
pierwszy publiczny pokaz filmowy. Na ekranie można było obejrzeć walki przy placu Narutowicza,
placu Napoleona, w ulicach Jasnej i Marszałkowskiej, pożar domów w Alejach Jerozolimskich,
oddziały powstańcze w czasie przygotowań do akcji, pracę sanitariuszek. Sala była wypełniona po
brzegi. Na widowni, obok przedstawicieli powstańczej prasy i żołnierzy, zasiedli także mieszkańcy
okolicznych domów. Projekcje dwóch pozostałych kronik odbyły się 21 sierpnia i 2 września.
„Wyświetlany film jest świadectwem ofiarnej pracy fotooperatorów filmowych AK, docierających
pod kulami na najbardziej zagrożone odcinki. Praca i wysiłek fotooperatorów i personelu
technicznego stanowi istotny wkład w wysiłek powstańczy” – pisał na swoich łamach „Robotnik”,
jedno z pism wydawanych w czasie Powstania Warszawskiego.
Film: Muzeum Powstania Warszawskiego
Materiały nakręcone przez operatorów Wydziału Propagandy Armii Krajowej zostały wykorzystane
w filmie „Powstanie Warszawskie”. Obraz ten, którego producentem jest Muzeum Powstania
Warszawskiego, miał swoją premierę 9 maja 2014 roku. To unikatowy film fabularny, który powstał
w całości ze zmontowanych materiałów archiwalnych.
W Muzeum Powstania Warszawskiego działa sala kinowa, która swą nazwę wzięła od
historycznego kina powstańczego. Na ekranie wyświetlana jest krótka kronika walk, zmontowana
z materiałów archiwalnych.
Strona: 2