program profilaktyki szkolnej w zakresie edukacji

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOLNEJ W ZAKRESIE EDUKACJI
ANTYNIKOTYNOWEJ „PAPIEROSOM - NIE"
DLA TRZECIEJ KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ
WSTĘP
Nałóg palenia tytoniu ma w Polsce bezpośredni związek z około 100000 zgonów rocznie. Tytoń jest jedyna
używką o udowodnionym rakotwórczym i uzależniającym działaniem, której powszechna dostępność na rynku jest
prawnie usankcjonowana i wsparta potęgą finansową koncernów tytoniowych. Narodowe programy badawcze
nad nikotynizmem prowadzone w ciągu ostatnich kilkunastu lat wykazały, że obok uzależnienia psychogennego
nikotyna jest odpowiedzialna za wywoływania silnego uzależnienia typu farmakologicznego W świetle wyników
tych badań mechanizm i efekt działania oraz charakter uzależnienia od nikotyny jest analogiczny do mechanizmu
uzależnienia od narkotyków. Na świecie z powodu chorób spowodowanych paleniem papierosów umiera rocznie
4 min. osób. Do chorób tych należą między innymi: nowotwory płuc, jamy ustnej, gardła, nadciśnienie, zawał
serca, udar mózgu, astma i wiele innych. Dym papierosowy zawiera około 4000 związków chemicznych, które
dostają się do naszych płuc. Czterdzieści z nich jest bardzo silnymi truciznami oraz substancjami o działaniu
rakotwórczym i powodującym nieuleczalne choroby. Zawarta w papierosie nikotyna uzależnia palacza, a po
dotarciu do mózgu wprawia go w stan przyjemnego pobudzenia, ale nieprawda jest, że zmniejsza stres i
zdenerwowanie.
Wiedza o tym, jak groźny jest nałóg palenia, zaowocowały na Zachodzie Europy modą na niepalnie. Palenie
papierosów staje się niemodne i nieestetyczne. Moda na niepalenie dociera również do Polski. Spośród 10 min
palących Polaków- 70%deklaruje zerwanie z nałogiem. Jednak obok tych deklaracji rysuje się przerażający obraz
młodego palacza. Coraz większy procent nastolatków przyznaje się do nałogowego palenia tytoniu lub palenia
okazjonalnego. Jeszcze większy problem stanowi bierne palenie, na które są narażone dzieci palaczy. Dorośli nie
zdają sobie sprawy, że paląc narażają swoje dzieci na choroby związane z nałogiem tytoniowym. Z badań
wynika, że w Polsce ponad 4 min dzieci w wieku od 0- 14 lat wzrasta w „atmosferze biernego palenia". Dzieci te
trzy i pół raza częściej zapadają na choroby układu oddechowego.
Przyznam się, że do napisania tego programu skłoniły mnie wydarzenia, które wstrząsnęły mną. Okazało się
bowiem, że uczeń w klasie II sięgnął po swojego pierwszego papierosa. Zafascynowany zachowaniem starszych
kolegów i za ich namową postanowił sam spróbować palenia, nie myśląc o konsekwencjach. Dlatego uważam, że
edukację antynikotynową należy wdrażać już na poziomie edukacji wczesnoszkolnej.
Przekazanie wiedzy na temat szkodliwości palenia i ostrzeżenie przed uzależnieniem jest głównym celem
mojego programu antynikotynowego. Wychodzę bowiem z założenia, że lepiej jest zapobiegać niż leczyć.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
•
•
•
•
Program antynikotynowy „Papierosom-NIE" jest spójny z Programem Profilaktycznym Szkoły
Program adresowany jest do uczniów klasy III Szkoły Podstawowej
Ma on przede wszystkim charakter profilaktyczny
Przyjęte w programie założenia, cele, treści kształcenia i metody ich realizacji sprzyjają
wzmacnianiu w uczniach pozytywnych zachowań oraz umiejętności radzenia sobie w sytuacjach
zagrażających zdrowiu
IDEA PROGRAMU
Program antynikotynowy „Papierosom-NIE" jest propozycją działań profilaktycznych, które w rezultacie
powinny wykształcić w uczniach świadomą umiejętność radzenia sobie w sytuacjach zagrażających ich zdrowiu,
mówienia „nie" osobom namawiających do złych zachowań oraz promowania zdrowego modelu życia.
CELE PROGRAMU
1.
2.
3.
Uporządkowanie i poszerzenie informacji na temat zdrowia;
Wykształcenie postawy odpowiedzialności za własne zdrowie;
Zapoznanie ze skutkami szkodliwości palenia nikotyny;
4.
5.
6.
Radzenie sobie w sytuacjach , gdy inni palą i namawiają do palenia;
Uwrażliwienie na szkodliwość dymu tytoniowego związanego z biernym paleniem;
Wyrabianie nawyków zdrowego stylu życia;
TREŚCI PROGRAMU
Treści programu dobrane są w taki sposób, aby były ciekawe, rozwijały myślenie, pobudzały wyobraźnię i
zachęcały uczniów do działania. Obejmują następującą tematykę:
•
•
•
Co szkodzi naszemu zdrowiu?
Co się dzieje gdy ludzie palą papierosy?
Nie pozwalam palić w mojej obecności.
METODY I FORMY PRACY
Młodszy wiek szkolny to okres, w którym dzieci poznają otaczający je świat poprzez działanie, to również
okres wzmożonej aktywności twórczej. Dlatego bardzo ważnym elementem jest właściwy dobór metod i form
pracy. Uwzględniając następujące aspekty proponuję stosowanie
•
•
•
•
•
metod aktywizujących ( metoda graffiti, burza mózgów, drama, piramida priorytetów)
metod poglądowych
metod ewaluacyjnych
system zdobywania sprawności np. „Mały strażnik zdrowia"
inne np. quiz „Czy potrafię dbać o swoje zdrowie"
FORMY ORGANIZACYJNE
Przewiduje się wykorzystanie wszystkich możliwych form pracy, w tym:
•
•
•
pracy indywidualnej
pracy zbiorowej
pracy w grupie i w zespole
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10
11.
12.
.
Wykreślanka,
książki, encyklopedie,
kaseta z nagraniem,
kaseta z filmem.
historyjka obrazkowa,
karty pracy,
puzzle,
schemat ciała palacza,
kartoniki z napisami,
, ilustracje do zajęć,
. przykładowy list do palacza
. quiz.
UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU Na
realizację programu składają się:
•
•
spotkania z rodzicami
trzy zajęcia zintegrowane
Realizację programu założyłam na drugie półrocze trzeciej klasy. Terminy realizacji poszczególnych tematów nie
są sztywne i pozostawiają swobodę ich stosowania w planie dydaktyczno-wychowawczym klasy.
REALIZACJA ZADAŃ PROGRAMOWYCH
PRZEWIDYWANE
LPTREŚCI
PROCEDURY OSIĄGANIA
KSZTAŁCENIA CELÓW
OSIĄGNIĘCIA
1, Co
szkodzi
Wykreślanka, której
której Uczeń:
na na
rozwiązaniem jest hasło
Wyszukuje
naszemu
zajęć: „Co szkodzi naszemu
informacje w
zdrowiu?
różnych
Wyszukiwanie
definicji
źródłach
zdrowia w różnych źródłach^
wiedzy.
wiedzy.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
Wykreślanka, encyklopedie,
książki o zdrowiu, kaseta z
piosenką_. karty pracy z
pytaniami, materiały
plastyczne.
Dokonuje
analizy i
syntezy.
Zna czynniki
szkodzące
naszemu
zdrowiu.
Wie co
najlepiej zrobić
aby zdrowo
żyć!
najbardziej wyniszcza
nasz
Odczytywanie wyszukanych
informacji.
Rozmowa z uczniami na
temat: Co szkodzi naszemu
zdrowiu?
Podział
czynników]
szkodliwych i sprzyjających
naszemu
zdrowiu.
Który
z
poznanych
czynników
według
was
organizm?
priorytetów.
Słuchanie
Witaminki".
Odpowiedzi
witaminach:
piramida piosenki
na pytania o
Czy witaminy
są zdrowe, czy szkodliwe dia
zdrowia? Jakie znacie
witaminy? Gdzie możemy je
znaleźć?
Co zrobić, aby zdrowo żyć?burza
mózgów.
Układanie
krótkich
wierszyków
o
zdrowiu.
Przedstawienie za pomocą)
środków
wyrazu
plastycznego książeczek: To
szkodzi zdrowiu, To sprzyja
mojemu
zdrowiu.
Rozwiązywanie
problemu: Czy
wszystko co dobre jest] zdrowe?
Podsumowanie
zajęć
kart
wykorzystaniem
kontrolnych.
Co się dzieje,
gdy ludzie palą
papierosy?
2.
Uczeń:
Oglądanie filmu mówiącego
szkodliwości palenia
papierosów.
Ogląda z
Rozmowa na podstawie
uwagą film o
filmu: Co się dzieje, gdy
szkodliwości
ludzi
palą?
palenia.
Czytanie
tekstu
pt.
Rozumie
Dlaczego palenie szkodzi"?
dlaczego nie
Wyszukiwanie w tekście nazw
należy palić
chorób, które atakują palaczy
papierosów.
oraz wypisanie ich nazw na
Zna niszczące
dużym
szarym
kartonie.
skutki palenia
Układanie z puzzli schematu
papierosów.
ciała palacza, oraz podpisów
części
ciała
na
które
Film mówiący o szkodliwości
palenia.
Tekst pt. „Co się dzieje, gdy
ludzie
palą"?
Puzzle ze schematem ciała
palacza.
Kartoniki z podpisami części
naszego
ciała
Materiały plastyczne.
ujemnie wpływa nikotyna.
Układanie zdań ostrzeżeń dla
palaczy. Palaczu nie pal, bo.
Przedstawienie za pomocą
środków
wyrazu
plastycznego papierosa jako
stwora, który odstrasza swoim
wyglądem i zniechęca do paleni,
zwrócenie uwagi na cechy
palacza np. żółte zęby, słabe
włosy, żółte paznokcie.
Co robić, aby nie palić]
papierosów? -wykorzystanie
metody
graffiti.
Podsumowanie zajęć w postaci
niedokończonych zdań.
Wyszukiwanie definicji
Nie pozwalam
palić w mojej palacza w różnych źródłach
obecności.
wiedzy.
Uczeń
Odpowiedzi na pytania: Kto
to jest palacz? Co to jest
Potrafi
bierne palenie? Kto jest
wyszukać
biernym
palaczem?
informacje w
Rozwiązywanie problemów:
różnych
Czy ja mogę zostać biernym
źródłach.
palaczem? Jak mogę to
Zna znaczenie
zmienić? (wychodzę
słów: palacz,
pokoju, gdzie palą, proszę
bierny palacz.
osobę palącą, by nie paliła
Rozwiązuje
przy
mnie.
problemy
Omawianie
historyjki
obrazkowej ukazującej jak unikać postawione
osób
palących
i
miejsc przez
nauczyciela.
odwiedzanych przez palaczy.
Potrafi mówić
Odgrywanie
scenek]
„nie" osobom
dramowych.
Stanowczo
namawiającym
mówię nie pal przy mnie
do
wykorzystanie słów, gestów, mimiki
Układanie próśb do osoby! palącej. negatywnych
(Proszę cię nie pal przy mnie, bo to zachowań.
jest
niezdrowe
dla
mojego Potrafi
formułować
organizmu).
Czytanie ze zrozumieniem tekstu: prośby do
Dlaczego niektórzy ludzie palą palaczy.
papierosy? Pytania do tekstu. Pisze list do
Dlaczego ludzie palą papierosy?
palacza.
(Bo uważają, że to dobre,
uważają, że papierosy uspokoją
ze względu na siłę reklamy).
Dlaczego nie warto palić? ( bo to
jest szkodliwe dla zdrowia, dym
tytoniowy wywołuje choroby
płuc, krążenia, gardła, człowiek]
brzydko
pachnie,
ma
Książki,
historyjka
obrazkowa pokazująca jak
unikać osób palących
miejsc odwiedzanych przez
palaczy, tekst: Dlaczego
niektórzy ludzie palą
papierosy?, przykładowy list
do palacza, karty pracy z
pytaniami
oraz
niedokończonymi zdaniami.
brzydką
cerę
itp.)
Przygotowanie antyreklamy
papierosów
tak,
aby
zniechęcić
do
palenia.
Układanie
listu
do
anonimowego
palacza.
wykonanie
plakatu
podsumowującego
cykl
zajęć:
pt.„Papierosomnie!"
Podsumowanie
zajęć
wykorzystując mapę myśli.
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Oprócz wcześniej wspomnianych metod i form pracy są to wszelkiego rodzaju działania podejmowane
w drodze skutecznego wdrażania programu profilaktycznego „Nie- papierosom!". Zalicza się do nich:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wykazywanie ciekawości poznawczej wobec realizowanych zagadnień,
swobodne wypowiedzi na tematy związane ze zdrowiem,
wypowiadanie się na określony temat,
odpowiedzi na podane pytania,
czytanie krótkich tekstów, fragmentów książek,
pisemnie formułowanie wypowiedzi,
twórcze rozwiązywanie problemów,
wyszukiwanie informacji na różne tematy,
wykonanie plakatu,
scenki dramowe z zastosowaniem środków werbalnych i pozawerbalnych,
układanie puzzli,
wykonanie książeczek: To szkodzi zdrowiu, To sprzyja mojemu zdrowiu,
system sprawności,
quiz.
SYSTEM OCENIANIA UCZNIÓW
Zajęcia edukacji antynikotynowej powinny uwzględniać tylko ocenianie pozytywne, które pozwoliłoby
wzmocnić wiarę we własne siły i motywację do dalszych działań. Ocena ucznia może być formułowana
ustnie lub pisemnie. Podstawą do oceny mogą być następujące formy kontroli pracy uczniów:
•
•
•
•
•
obserwacja uczniów na zajęciach,
analiza zgodności działań z poleceniem do wykonania,
aktywność i zaangażowanie,
wytwory pracy,
rozmowy z uczniami.
EWALUAGJA
Ewaluacja będzie dotyczyć następujących sytuacji:
1.
2.
3.
rozpoznawanie na „wejściu "potrzeb uczniów, poprzez zastosowanie rozmowy oraz
opracowanie ankiety dla rodziców,
pomiar bieżący poprzez podsumowanie zajęć w formie kart kontrolnych, niedokończonych zdań, map
pamięci,
pomiar po zakończonym etapie wdrażania programu, czyli na tak zwanym „wyjściu" poprzez quiz,
konkurs sprawdzający przyswojenie wiadomości i umiejętności z edukacji antynikotynowej, ankiety i
arkusz ewaluacyjny.
AUTODIAGNOZA PRACY NAUCZYCIELA
•
Notatki, refleksje, uwagi po przeprowadzonych zajęciach.
•
•
Analiza pracy pod kątem formułowanych celów w podstawie programowej.
Arkusze ewaluacyjne.
ZAŁĄCZNIK NR 1
KWESTIONARIUSZ ANKIETY DLA RODZICÓW
Zebrany materiał pozwoli rozpoznać potrzeby w zakresie edukacji antynikotynowej. Ankietę przeprowadza
się anonimowo.
1.
2.
Czy uważacie Państwo, że w dobie zagrożenia nałogiem palenia papierosów należy wdrożyć
program profilaktyki szkolnej dla klasy trzeciej w zakresie edukacji antynikotynowej?
TAK NIE
Jeżeli uważacie, że TAK, to czego oczekujecie po wprowadzeniu takiego programu?
ZAŁĄCZNIK NR 2
ARKUSZ ROZMOWY Z UCZNIAMI
Zebrany materiał pozwoli określić, czego wy uczniowie oczekujecie w zakresie edukacji
antynikotynowej.
1.
2.
3.
4.
Czy jesteście zainteresowani tematyką antynikotynową? (Wyjaśniam pojęcie
antynikotynowa)
Czy chcielibyście uzyskać więcej informacji na temat szkodliwości palenia?
Czy chcielibyście nauczyć się odmawiać osobom, które będą starały się namówić was do palenia?
Czy zgadzacie się uczestniczyć w takich zajęciach?