plik do pobrania - KGHM CUPRUM sp. z oo Centrum Badawczo

Transkrypt

CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud”
CUPRUM nr 2 (67) 2013, s. 49-60
___________________________________________________________________
Jacek Pyra1), Agata Zielińska1), Marcin Paterek1), Mateusz Niedbał1)
Projekt PROMINE
– od baz danych do modeli geologicznych
Streszczenie
Europejski projekt PROMINE obejmuje szereg powiązanych ze sobą pakietów tematycznych
dotyczących istniejących złóż i obszarów o potencjale złożowym wraz z ich modelami cyfrowymi oraz możliwościami uzyskania nowych produktów z rud metali. Omówione w artykule
pakiety obejmują opracowanie baz danych geologiczno-złożowych oraz, w najbardziej perspektywicznych obszarach, modeli cyfrowych złóż. Dzięki temu możliwe stanie się uzyskanie
informacji o potencjalnych zasobach metali krytycznych dla gospodarki europejskiej i produkcji nowych materiałów. Udział w projekcie wielu uczestników europejskich umożliwi powstanie
wiarygodnej bazy informacji geologiczno-złożowych, jak również stanie się podstawą przyjęcia przez Wspólnotę Europejską właściwej strategii w tym obszarze działań.
W artykule zaprezentowano wyniki prac dla polskiej części pakietów WP1 i WP2 obejmujących stworzenie baz danych złóż i koncentracji antropogenicznych (obiektów unieszkodliwiana odpadów wydobywczych po przeróbce rud metali stanowiących potencjalne
złoża surowców) oraz konstrukcji modelu cyfrowego złoża rud miedzi i surowców towarzyszących niecki północnosudeckiej i antykliny Mulkwitz oraz części monokliny przedsudeckiej.
Omówiono zastosowane techniki i powiązania między pakietami tematycznymi, jak również
rezultaty wykorzystanego modelowania przestrzennego złoża.
Słowa kluczowe: złoża miedzi, modele geologiczne, potencjał zasobów mineralnych,
7 Program Ramowy
Promine project – from databases to geological models
Abstract
The ProMine Project “Nano-particle products from new mineral resources in Europe”,
carried out under the EU’ Seventh Framework Programme, consists of six thematically
related work packages concerning deposits (known and predicted) with their digital geological models and a possibility of creation of new nano-products from ores or gangue. The
work packages described in this paper address the development of a uniform European
geological GIS system with digital models of the deposits and the perspective areas. The
works covered by the work packages provide information about potential resources of critical metals for the European economy and production of new materials. Participation of
many European partners offers an opportunity to develop a reliable database of geological
knowledge and to establish a basis for the European Union’s strategy. The paper gives an
overview of Work package 1 and 2 (WP1 & WP2) and presents the results of the research
performed by KGHM CUPRUM’s Geological Analyses and Studies Department team. The
main task was to create database of Polish deposits and anthropogenic concentrations,
and further to construct a digital model of the Kupferschiefer deposit (of Cu and Ag among
others). Applied techniques and relations between the work packages, as well as the
results of the 3D modeling of the deposit are discussed.
Key words: copper deposits, geological models, potential of mineral resources, 7th
Framework Programme
______________________________________________________________________________________________________
1)
KGHM CUPRUM sp. z o.o. – CBR, ul. gen. Wł. Sikorskiego 2-8, 53-659 Wrocław
50
Jacek Pyra, Agata Zielińska, Marcin Paterek, Mateusz Niedbał
___________________________________________________________________
Wstęp
Europejski projekt PROMINE – „Produkty o strukturze nanocząsteczek
z nowych zasobów mineralnych w Europie” jest realizowany przez 27 partnerów
instytucjonalnych i przemysłowych z obszaru Unii Europejskiej. Projekt składa się
z 7 pakietów tematycznych z różnych dziedzin nauki, których podstawowym celem
jest opracowanie technologii produkcji nowych materiałów i produktów pochodzących z rud metali, w tym uznanych za strategiczne dla rozwoju gospodarki europejskiej.
KGHM CUPRUM sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe we Wrocławiu uczestniczy w realizacji 4 pakietów tematycznych projektu (WP – work package). W ramach
pakietów WP1 i WP2 utworzono polską część ogólnoeuropejskiego systemu baz
danych geologicznych dotyczących informacji o zasobach mineralnych, obejmując
ocenę wartości istniejących i potencjalnych zasobów, a także opracowanie zaawansowanych modeli cyfrowych złóż rud metali dla potrzeb przemysłu wydobywczego.
Dodatkowo baza zawiera dane dotyczące koncentracji antropogenicznych (obiektów
unieszkodliwiania odpadów wydobywczych), mogących stanowić w przyszłości bazę
surowcową. Na terenie Unii Europejskiej, dla poszczególnych krajów zadanie realizowane jest przez regionalnych uczestników projektu. Szczególnie interesującą
częścią systemu baz danych są modele przestrzenne złóż w wybranych obszarach
mineralogicznych, dla Polski jest to obszar monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej.
1. Pakiet WP1
Pakiet WP1 realizowany przez KGHM CUPRUM dotyczy złóż surowców mineralnych i koncentracji antropogenicznych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem
złóż rud metali. Dane o złożach znajdują są w relacyjnej bazie danych, której system
opracowała Francuska Służba Geologiczna BRGM – lider pakietu, dla wszystkich
uczestników projektu. Zawartość bazy jest w pełni zintegrowana z systemem europejskim baz danych złóż i koncentracji antropogenicznych.
Realizacja budowy bazy danych obejmowała w zakresie polskiej części pakietu,
wprowadzenie i aktualizację informacji o złożach naturalnych i koncentracjach antropogenicznych (tab. 1). Pozostałe punkty harmonogramu realizowane były przez
koordynatora pakietu – BRGM. Finalnym produktem pakietu jest cyfrowa mapa potencjału mineralnego Europy (rys. 1).
Tabela 1
Etapy realizacji pakietu WP1
1. Budowa struktury bazy danych o złożach europejskich.
2. Wprowadzenie informacji do bazy danych:
a. o złożach naturalnych,
b. o koncentracjach antropogenicznych.
3. Komplilacja danych z mapami (GIS).
4. Testowanie i ewentualne uzupełnienia bazy danych o dodatkowe dane.
5. Publikacja i testowanie bazy danych w Internecie.
51
Projekt PROMINE – od baz danych do modeli geologicznych
___________________________________________________________________
Rys. 1. Mapa gęstości potencjału wystąpień nowych złóż rud metali (Cu, U, Pb, Ni, Co, Zn, V,
Re, platynowce) w piaskowcach i łupkach (wg BRGM)
1.1. Baza danych złożowych
W bazie znajduje się aktualnie ponad 400 złóż i wystąpień mineralizacji surowców metalicznych, chemicznych, energetycznych i innych znajdujących się na obszarze Polski. Wprowadzono nowe dane złóż zawierających szczególnie interesujące zawartości metali krytycznych m in. gal, german, kobalt i wanad.
Baza danych złóż zawiera informacje o złożach następujących surowców mineralnych:
a) metale:
− żelazne: żelazo, mangan,
− nieżelazne: cynk, cyna, miedź, ołów, chrom, nikiel, kobalt i inne,
b) surowce chemiczne: sól kamienna,
c) surowce energetyczne: węgiel kamienny i brunatny.
Szczególne zainteresowanie w projekcie przywiązuje się do pierwiastków krytycznych oraz pierwiastków ziem rzadkich, które mają strategiczne znaczenie dla europejskiego przemysłu. Spośród pierwiastków krytycznych w Polsce w śladowych
ilościach występują cztery (tab. 2).
52
___________________________________________________________________
Tabela 2
Występowanie pierwiastków krytycznych w złożach Polski wg „Bilansu zasobów kopalin i wód
podziemnych w Polsce” wg stanu na 31.12.2009 r. [4]
Pierwiastki towarzyszące
Gal
German
Kobalt
Wanad
Nazwa złoża
Laski, Zawiercie I
Laski, Zawiercie I
Gaworzyce, Głogów Głęboki Przemysłowy,
Lubin-Małomice, Niecka Grodziecka,
Polkowice, Radwanice, Retków, Rudna, Sieroszowice, Wartowice
Gaworzyce, Lubin-Małomice, Niecka
Grodziecka, Polkowice, Radwanice,
Rudna, Sieroszowice
Baza danych złóż zawiera szereg informacji geologiczno-górniczych, w tym:
− lokalizację złoża,
− głębokość zalegania,
− rodzaj mineralizacji,
− wielkość zasobów,
− typ złoża,
− minerały towarzyszące,
− kategorię rozpoznania złoża,
− sposób eksploatacji,
− informacje dot. właściciela.
Dane wprowadzone zostały zgodnie z poniższą strukturą:
a) Informacje ogólne:
− identyfikator: kod ISO kraju, w którym znajduje się dane złoże (POL),
− przedsiębiorstwo: właściciel i/lub operator,
− status: określenie statusu danego projektu (aktywna kopalnia, zakończona
eksploatacja, projekt perspektywiczny),
− lokalizacja: nazwa kraju, lokalizacja administracyjna – województwo, powiat,
gmina, współrzędne geograficzne,
− nazwa złoża,
− URL: adres strony internetowej zawierającej informacje o danym złożu, surowcach, właścicielu,
− nazwa bazy danych: odniesienie do innych istniejących już baz danych, zawierających informacje o danym złożu.
b) Informacje geologiczne:
− informacje złożowe:
typologia złoża: z podziałem na typy i podtypy,
morfologia: opis geometrii złoża, miąższość złoża itd.,
− mineralizacja złoża - stratygraficzny wiek mineralizacji,
− skała macierzysta - litologia skały macierzystej, stratygrafia.
53
___________________________________________________________________
c) Informacje ekonomiczne:
− główna metoda eksploatacji (w przeszłości i planowana w przyszłości),
− typ rudy (tlenkowa, siarczkowa),
− informacje dotyczące produkcji: rodzaj produktu, wielkość produkcji,
− zasoby,
− zawartość procentowa pierwiastka użytecznego w rudzie,
− informacje dodatkowe.
1.2. Baza danych koncentracji antropogenicznych
Baza danych koncentracji antropogenicznych zawiera dane największych składowisk odpadów po produkcji metali w Polsce. Dane składowisk pozostają w ścisłym związku z bazą danych złóż, tzn. składowiska są relacyjnie związane ze złożami, z których pochodzą odpady.
Układ bazy jest podobny do schematu przedstawionego dla bazy danych złóż.
Wprowadzanie danych składowisk w określonym porządku umożliwia specjalna
aplikacja związana z bazą. Dane wprowadzane są w następującym układzie:
a) Informacje ogólne:
− identyfikator: kod ISO kraju, w którym znajduje się składowisko (POL),
− właściciel: przedsiębiorstwo i/lub operator,
− lokalizacja,
− status: obiekt aktywny, nieczynny,
− zastosowane techniki przeróbki odpadów,
b) Dane analiz chemicznych odpadów:
− typ składowiska łącznie z danymi kubaturowymi, masowymi, powierzchniowymi,
− rodzaj magazynowanych odpadów,
− skład mineralogiczny odpadów,
− zawartość składników użytecznych w odpadach,
− wielkość i rodzaj oddziaływania składowiska na otoczenie.
c)
Komentarze tekstowe, dokumentacja fotograficzna, literatura źródłowa.
Pakiet WP1, w efekcie którego określono gęstość występowania potencjalnych nowych złóż metali (rys. 1 i 2) oraz zbilansowano zasoby metali głównych i towarzyszących w Europie, był pierwszym etapem prac w projekcie Promine i jednocześnie
stanowił podstawę oraz punkt wyjścia do dalszych prac badawczych. Mechanizm
zastosowany w tworzeniu map gęstości potencjału wystąpień nowych mineralizacji
wyznacza promień zasięgu potencjalnego wystąpienia mineralnego dla każdego
istniejącego złoża, scharakteryzowanego w bazie danych, w zależności od jego
lokalizacji i wielkości. Dla pojedynczego wystąpienia minimalny promień określono
na 10 km. Nakładanie się promieni w przypadku kilku złóż tego samego metalu powodowało kumulację zasięgów i w konsekwencji jego powiększanie się.
54
___________________________________________________________________
Rys. 2. Mapa gęstości potencjału wystąpień nowych osadowych złóż metali
(Fe, Mn, Ba, K, Na, Sr) (wg BRGM)
2. Pakiet WP2
Pakiet WP2 projektu Promine ma na celu stworzenie cyfrowych regionalnych
modeli geologicznych obejmujących możliwie jak największą liczbę obecnych i potencjalnych złóż surowców metalicznych na obszarze Europy. Modele te mogą być
wykorzystane do szacowania zasobów jak również do oceny przewidywanych skutków środowiskowych i społecznych wydobycia w trakcie całego cyklu życia kopalni.
Przede wszystkim jednak mają one być narzędziem wspomagającym firmy górnicze
w ocenach potencjału zasobowego nowych obszarów oraz tworzeniu programów
prac eksploracyjnych. Mają one stanowić uzupełnienie bazy informacji geologicznozłożowych powstałej w ramach pakietu WP1, która będzie w przyszłości stanowić
cenne źródło danych dla decydentów terytorialnych Wspólnoty Europejskiej i Polski.
Prace w ramach pakietu WP2 obejmują przede wszystkim 4 „obszary” (rys. 3),
w obrębie których zespoły z odpowiadających im terytorialnie krajów zbierały dane,
wykonywały badania i przeprowadzały modelowanie geologiczne. W pakiecie wyróżniono:
55
___________________________________________________________________
−
−
−
−
„obszar iberyjski” – skupiający się na złożach Cu, Au, Ag i Zn w Iberyjskim
Pasie Pirytowym, które to złoża są modelowane przez współpracujące zespoły z Hiszpanii i Portugalii,
„obszar bałkański” („helleński”), gdzie złoża m.in. Cu, Pb, Zn i Au są modelowane przez zespoły z Grecji,
„obszar fennoskandzki” obejmujący m.in. złoża typu VMS – Cu, Au i Ag –
modelowane przez partnerów ze Szwecji i Finlandii,
„obszar przedsudecki” nazywany również „Kupferschiefer” – obejmujący
cechsztyńskie złoża Cu, Ag i Au na obszarze Polski i Niemiec - modelowane
przez zespoły z Polski, Niemiec i Francji (KGHM CUPRUM, Universite de
Lorraine (INPL, Francja) z Nancy, TU Bergakademie (TUBAF, Niemcy) oraz
firmę GEOS z Freibergu)).
Wyniki modelowania będą stanowiły integralną część poniższej mapy i bazy danych.
Uproszczone modele (zawierające przede wszystkim dane litologiczne) będą publikowane w formacie PDF 3D.
Do modelowania w pakiecie WP2 wykorzystywane są 2 programy: Gemcom Surpac
oraz gOcad. Zespół KGHM CUPRUM pracuje na oprogramowaniu Gemcom Surpac,
natomiast część zespołów zagranicznych – na oprogramowaniu gOcad.
Rys. 3. Mapa Europy z lokalizacją złóż metali utworzona w ramach pakietu WP1
(koordynator BRGM, Francja) oraz z zaznaczonymi obszarami objętymi modelowaniem
cyfrowym w zakresie pakietu WP2 (koordynatorzy lokalni) [4].
Realizacja pakietu WP2 dla polskiej części projektu odbywa się zgodnie z przyjętym
harmonogram (tab. 3).
56
Jacek Pyra, Agata Zielińska,
ńska, Marcin Paterek, Mateusz Niedbał
___________________________________________________________________
Tabela 3
Etapy realizacji pakietu WP2
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Wybór obszarów modelowych, skali oraz okre
określenie granic modeli.
Budowa struktury bazy danych dla modeli 3D oraz stworzenie projektu modeli.
Wypełnianie bazy danych.
Modelowanie uskoków oraz powierzchni sp
spągu cechsztynu.
Modelowanie powierzchni litostratygraficznych oraz topografii.
Uzupełnienie modeli o dodatkowe dane.
Budowa modelu blokowego z użyciem
życiem metod geostatystycznych.
Testowanie i analiza danych modelowych.
Częściowa
ciowa publikacja i testowanie wyników modelowania w Internecie.
2.1. Obszar modelowania
W zakresie pakietu WP2 projektu ProMine zespół KGHM CUPRUM wyznaczył
granicę obszaru modelowania na obszarze Polski. Obejmuje ona obszar górniczy
„Głogów Głęboki-Przemysłowy”
Przemysłowy” oraz tereny przyległe (rys. 4). Obszar ten był posz
posze2
rzany w trakcie prac nad projektem
ektem i obecnie obejmuje ok. 752 km .
Rys. 4. Obszar modelowania polskiej cz
części pakietu WP2
57
___________________________________________________________________
2.2. Baza danych geologicznych
W ramach prac prowadzonych w KGHM CUPRUM przygotowano bazę danych,
na podstawie której wykonywane jest modelowanie wybranego obszaru monokliny
przedsudeckiej. Dane do bazy zostały pozyskane głównie z papierowych kart otworów wiertniczych, wcześniejszych opracowań i dokumentacji oraz danych z bazy
komputerowej „Geolog” należącej do KGHM Polska Miedź S.A. Przeanalizowano
i wprowadzono do bazy informację z 293 głębokich otworów wiertniczych oraz danych z ok. 455 000 prób pobranych z ok. 28 000 lokalizacji w obrębie wyrobisk złóż
rud miedzi eksploatowanych obecnie na obszarze monokliny. Dane z ociosów wyrobisk uzyskane z programu „Geolog” pozwoliły na uszczegółowienie informacji złożowych w obszarze obecnego wydobycia. Wynikowa baza danych obejmuje informacje dotyczące zawartości metali: Cu, Ag, Pb, Zn, Co, Mo, Ni i V.
Struktura opracowanej bazy danych została podporządkowana wymaganiom programu Gemcom Surpac, w którym zespół KGHM CUPRUM wykonał modelowanie
złoża. Baza ta zbudowana jest z 4 tabel z danymi.
W pierwszej z nich – Collar table zebrane zostały podstawowe dane dotyczące
otworów wiertniczych łącznie ze współrzędnymi tych otworów (x,y,z) oraz ich maksymalnymi głębokościami.
W tabeli drugiej – Survey table zebrane są dane dotyczące krzywizny wiercenia.
W zdecydowanej większości otworów, które zostały wykonane w latach 60. i 70.
ubiegłego wieku, przyjęto pionowy kierunek wiercenia, ze względu na fakt, że
w otworach tych nie mierzono krzywizny. Jedynie w nielicznych otworach, wierconych po roku 2000, zmierzono odchylenia kierunku wiercenia od pionu.
W tabeli trzeciej – Geology table przedstawiono głębokości zalegania podstawowych wydzieleń litostratygraficznych w omawianych otworach.
Tabela czwarta – Assay table zawiera dane dotyczące zawartości pierwiastków
złożowych i współwystępujących: Cu, Ag, Pb, Zn, Co, Mo, Ni i V w odpowiednich
interwałach głębokościowych w obrębie danego typu rudy.
2.3. Modelowanie geologiczne i blokowe
W zakresie pakietu WP2 projektu ProMine w KGHM CUPRUM wykonano szczegółowy model powierzchni spągowej cechsztynu stanowiący podstawę do wykonania dalszych modeli wszystkich granic znaczących wydzieleń litologicznych. Modele
pozostałych powierzchni litostratygraficznych (obejmujących: w obrębie cechsztynu
granice cyklotemów: PZ1/PZ2, PZ2/PZ3, PZ3/PZ4 oraz pozostałe granice:
perm(PZ4)/trias, trias/trzeciorzęd, trzeciorzęd/czwartorzęd) zostały opracowane we
współpracy z INPL Nancy. Zamodelowano również powierzchnie graniczne spągu
i stropu złoża na podstawie zawartości brzeżnej 0,7% Cu kompozytów interwałowych (odcinków o jednakowej miąższości z uśrednionymi zawartościami miedzi)
oraz powierzchnie uskokowe przecinające poszczególne granice wydzieleń litologicznych (rys. 5).
58
___________________________________________________________________
Topografia terenu
Spąg paleogenu
Strop złoża
Spąg złoża
Rys. 5. Model strukturalny fragmentu monokliny przedsudeckiej
wykonany przez KGHM CUPRUM i Universite de Lorraine
W INPL Nancy opracowano również schematyczny model 4D będący próbą rekonstrukcji fragmentu historii geologicznej omawianego obszaru monokliny przedsudeckiej wraz ze złożem rud miedzi. W tym celu korzystano z narzędzia kine3D.2 programu gOcad. Rekonstrukcji dokonano przy uwzględnieniu sekwencyjnej dekompakcji poszczególnych warstw litologicznych. Model ten opiera się na hipotezie
wzbogacenia złoża w metale w późnej kredzie, kiedy to (wg autorów modelu) miał
zachodzić proces „hydrospękania” (hydrofracturing) masywu w wyniku nadciśnienia
płynów złożowych wytworzonego podczas wynoszenia bloku przedsudeckiego (orogeneza alpejska). Proces ten miałby reprezentować czwarty etap procesu mineralizacji złoża, zgodnie z modelem genetycznym przedstawionym przez Piestrzyńskiego (2007) [5]. Modelowanie geologiczne 3D bryły złożowej z wykorzystaniem modeli
warstw litologicznych oraz w obszarach najlepiej rozpoznanych – estymacja zawartości metali użytecznych metodą krigingu zwyczajnego w modelu blokowym, zostały
wybrane jako najlepsze metody oceny przyszłego rozwoju prac eksploracyjnych
i przygotowania eksploatacji [1,2]. W złożu wyróżnia się trzy typy rud: piaskowcową,
łupkową oraz węglanową. Ze względu na niewielką miąższość łupka w trakcie analiz
zdecydowano się połączyć dwa ostatnie typy rud. Dla tych dwóch typów przeprowadzono szczegółowe analizy geostatystyczne, które wykazały, że model blokowy jest
właściwym sposobem modelowania cyfrowego eksploatowanej część złoża. Model
blokowy został wykonany dla kompozytów interwałowych 0,5 m oraz wyświetlony
dla zawartości miedzi powyżej 0,7 % (rys. 6).
59
___________________________________________________________________
Rys. 6. Model blokowy złoża przedstawiający
ący przestrz
przestrzenne rozmieszczenie zawartości miedzi
(metoda krigingu zwyczajnego) z powiększeniem
ększeniem fragmentu obszaru obj
objętego eksploatacją
We współpracy z TUBAF i firmą
ą GEOS podjęto prace nad modelem regionalnym
cechsztyńskiego złoża rud miedzi, łączą
ączącym złoże w obszarze Niecki Północnosudeckiej po stronie polskiej i Antykliny Mulkwitz po stronie niemieckiej. Dane, obejm
obejmujące
ce profile otworów wiertniczych, dostę
dostępne mapy oraz przekroje sejsmiczne
z polskiej części
ci obszaru zostały pozyskane z zasobów Centralnego Archiwum Ge
Geologicznego w Warszawie. Na tej podstawie zamodelowano wszystkie powierzchnie
litostratygraficzne oraz główne uskoki. Lokalizacja tego modelu została zaznaczona
na rysunku 7.. Model jest obecnie w trakcie realizacji.
Zespół KGHM CUPRUM pracuje również nad modelem potencjału zasobowego
(tzw. modelem „predykcyjnym”) polskiej częś
części obszaru zmineralizowanego „Kupferschiefer” (rys. 7). Model ten, w miarę
ę moż
możliwości pozyskania danych geofizycznych
(map anomalii magnetycznych i grawimetrycznych), b
będzie rozwijany i dopracowywany.
Rys. 7. Wstępny
pny model „predykcyjny” polskiej cz
części obszaru „Kupfershiefer” wykonany
na podstawie Atlasu Metalogenicznego Cechszty
Cechsztyńskiej Serii Miedzionośnej
w Polsce [[3]
60
___________________________________________________________________
Podsumowanie
Projekt PROMINE jest pierwszym tego typu naukowym przedsięwzięciem międzynarodowym o tak szerokim zakresie powstających produktów, skupiającym
ośrodki naukowe i partnerów przemysłowych z wielu krajów. Efektem działań pakietu WP1 jest opracowanie baz danych złóż i składowisk mogących stanowić przedmiot przyszłej eksploatacji oraz utworzenie map potencjału złożowego Europy, pozwalających Unii Europejskiej na określenie strategii gospodarowania swoimi zasobami metali. Jest to szczególnie istotne w okresie coraz większej konkurencji ze
strony gospodarek azjatyckich i państw z grupy BRIC oraz uzależnienia europejskiego przemysłu technologii wysokozaawansowanych od metali ziem rzadkich
i krytycznych.
Wykonane modele złożowe wraz z modelem predykcyjnym pozwolą na określenie
obszarów perspektywicznych dotyczących jednego z największych w Europie obszarów złożowych (części basenu cechsztyńskiego), zawierających wiele ważnych
dla unijnej gospodarki metali. Konstrukcja modeli z zastosowaniem zaawansowanych programów komputerowych modelowania cyfrowego pozwala na ich szerokie
zastosowanie, zarówno do informacji o charakterystyce i warunkach geologicznych
złoża, jak i określaniu przyszłych strategii eksploracji i eksploatacji. Prezentacja
wybranych najbardziej perspektywicznych obszarów występowania złóż metali
w Europie na ogólnodostępnej platformie internetowej [6] umożliwia upowszechnianie informacji o złożach, co może sprzyjać rozwojowi przemysłu wydobywczego,
powstawaniu nowych ośrodków górniczych, a także zwiększeniu produkcji metali
krytycznych na obszarze Europy.
Bibliografia
[1] Barańska-Buslik A., Niedbał M., Piórewicz R., Pyra J., 2006, 3D surface modeling and
its influence on resource’s calculation in a deposit, Rapid Mine Development, RWTH
Aachen University, Institute of Mining Engineering in cooperation with Deutsche
Bergbautechnik GmbH – Deutsche Steinkohle AG – Euromines, Aachen.
[2] Niedbał M., Pyra J., 2008, Modelowanie trójwymiarowe złóż polimetalicznych w projektach eksploracyjnych; nr 429, s. 117-124, Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa.
[3] Oszczepalski S., 1997, Atlas Metalogeniczny Cechsztyńskiej Serii Miedzionośnej w Polsce. Wyd. Kartograficzne Polskiej Agencji Ekologicznej, Warszawa.
[4] Państwowy Instytut Geologiczny, 2010, Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych
w Polsce wg stanu na 31.XII.2009 r.
[5] Piestrzyński A.,2007, Geneza złoża. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A.
[6] http://ptrarc.gtk.fi/ProMine/default.aspx

plik do pobrania - KGHM CUPRUM sp. z oo Centrum Badawczo

Transkrypt

Podobne dokumenty

wersja 03 – test – odpowiedzi

notka biograficzna