jesień 2009-2010 - Zespół Szkół nr 21 Bydgoszcz

jesień 2009-2010 - Zespół Szkół nr 21 Bydgoszcz

NAJLEPSZY KWARTALNIK DLA 77-8-9-10 – LATKÓW
BARTOSZEK
SZKOŁA PODSTAWOWA NR 32
PRZY ZESPOLE SZKÓŁ NR 21 W BYDGOSZCZY
ROK 2009/2010
NUMER 1
REDAKCJA: mgr Daria Pilich,
Nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
Szkoły Podstawowej nr 32
przygotowali atrakcyjną ofertę zajęć
pod wspólnym hasłem
„Badam, poznaję, doświadczam…”
współfinansowaną przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Koordynatorem całego przedsięwzięcia w naszej szkole
jest Wicedyrektor Katarzyna Straszewska.
OFERTĘ PRZECZYTAJ NA STRONIE 4 >>>>
REDAKCJA SERDECZNIE DZIĘKUJE:
mgr E. WiśniewskiejWiśniewskiej- Szawluk,
mgr M. Steckiemu, mgr M. Goszczyńskiej
WYGRAŁ ZESPÓŁ MIKOŁAJA!!!
Daria Pilich, Iwona Orlikowska
Czytajcie "Bartoszka"
Chociaż nie jesteśmy dziennikarzami,
chętnie co kwartał dzielimy się z Wami:
tym co lubimy, tym co nas ciekawi,
a czasem dobry przepis też się zjawi.
Zamieszczamy kilka słów o charytatywnej akcji,
albo ciekawe wspomnienia z wakacji...
Chociaż jesteśmy jeszcze trochę mali,
w publikowanych artykułach bywamy całkiem
śmiali.
Ponieważ wiele pomysłów wciąż mamy,
do czytania "Bartoszka" zachęcamy.
I choć często robimy przy jego powstawaniu
niezłe zamieszanie,
lubimy tę zabawę w redagowanie.
Mikołaj Hetzig III B
[SZEF ZESPOŁU REDAKCYJNEGO]
POZOSTAŁE DWIE PRACE NA OSTATNIEJ STORNIE–
WARTO PRZECZYTAĆ!!!!
11XI
www.zs21.bydgoszcz.pl
Zapraszamy!
Zbliża się XXV- lecie naszej szkoły (nr 32). Zapraszamy wszystkich
uczniów klas I – VI, absolwentów szkoły oraz nauczycieli do pomocy
w zgromadzeniu materiałów do specjalnego wydania „Bartoszka”:
•
•
•
•
imiona i nazwiska wszystkich nauczycieli uczących dzieci
w młodszym wieku szkolnym oraz ich fotografie,
odszukanie tekstów ślubowań, jakie wypowiadali uczniowie
przyjmowani do szkoły z okazji Święta Patrona,
odnalezienie Hymnu Pacholąt, Pieśni Szkoły, hymnów funkcjonujących w naszej szkole w różnych organizacjach, pieśni okolicznościowych powstających zgodnie z tradycją i obrzędowością
szkoły,
oraz wszystko to, co przyjdzie Wam Drodzy Czytelnicy do głowy.
SERDECZNIE DZIĘKUJEMY ZA WSPARCIE, CZEKAMY.
REDAKCJA
Dnia 27 października 2009 roku
klasa III b razem z klasą III a udała się do kina
Ciemna City na film pt. „Magiczne Drzewo”. Zbiórka odbyła się w sali nr 8 o godzinie 8.00. Następnie
dwie klasy weszły do autobusu NR 64 i pojechały
do kina. Tam obejrzeliśmy film o trójce dzieci podróżujących razem z ciocią i krzesłem, które zrobione było z magicznego drzewa i spełniało każde życzenie. Na koniec zebraliśmy się i bezpiecznie wróciliśmy do szkoły o godzinie 11.20. Film bardzo się
nam podobał, wycieczka była bardzo ciekawa. Do
obejrzenia filmu zachęcamy tez inne klasy. A fabuły
nie zdradzamy. Nadmienimy tylko, że oglądając go
zobaczycie piękne ulice naszej ukochanej Bydgoszczy.
KINOMANIAK Z KLASY III B
Małgorzata Gonia
•
11XI
Kartka z historii...
W naszej szkole Dyrekcja bardzo dba o kultywowanie wartości
patriotycznych. Dzięki temu i my czujemy, że duchem jesteśmy
WIELKIMI POLAKAMI.
Pani Wicedyrektor Lucyna Dunst podczas uroczystości szkolnej pięknie
wygłosiła słowa z wiersza "11 listopada - Święto Niepodległości":
„…I stał się cud - 11 listopada, Dzień Niepodległości...
Defilada. I Pierwsza Brygada, z Wodzem na czele...
Bo kiedyś skrycie matki szeptały - Kto Ty jesteś - Polak mały,
by ich dziatki pamiętały - ... skąd nasz Ród.
I stał się cud - 11 listopada odrodziła się Ojczyzna. I z kolan powstała..."
PAMIĘTAJCIE… ABY ZROZUMIEĆ TERAŹNIEJSZOŚĆ I NIE ROBIĆ
BŁĘDÓW W PRZYSZŁOŚCI, TRZEBA ZNAĆ PRZESZŁOŚĆ…
REDAKCJA
„Czy umiecie się dziwić?”
Sylwia Brzyska
„Podróże po Europie, czyli przygotowanie młodych Polaków do bycia Europejczykiem”
Małgorzata Dondajewska
„W królestwie przyrody – inspiracje twórczości literackiej
Katarzyna Gąsiorowska
i plastycznej”
Jolanta Groszewska
„Ceramika bezszkliwna”
Beata Jarecka
Anna Paliga - Gontarek
„Klub Odkrywców”
Iwona Orlikowska
„Polska kultura, tradycja i obrzędowość – zajęcia wokalno – teatralne dla uzdolnionych uczniów klas III, pragnących rozwijać swoje zainteresowania oraz zamiłowania sceniczne”
Daria Pilich
Alina Kiełb
Daria Pilich
„Jestem małym dziennikarzem – zajęcia dla uczniów uzdolnionych z klas III rozwijających swoje zainteresowania oraz zamiłowania poprzez pracę nad redagowaniem kwartalnika dla uczniów w młodszym wieku szkolnym”
„Klubik Profesora Ciekawskiego”
Chłopcy z klasy III b chodzą
na kółko dziennikarskie.
Spotykamy się w poniedziałki o 12:35 i w środy
o 13:20. Kółko prowadzą Pani Daria Pilich i Pani Iwona
Orlikowska. Na zajęciach tych zajmujemy się redagowaniem szkolnej gazetki "Bartoszek".
Aktualnie zajmujemy się projektem "Ziemniak". Dwunastu chłopaków podzielonych na trzy grupy rozważają
różne pomysły. Każda grupa ma swojego genialnego
szefa: Patryka Gołembiewskiego, Mikołaja Hetziga lub
Piotra Ciszewskiego. Jest też jeden wolny strzelec,
który zaskakuje nas swoją inteligencją i zasobem słownictwa-Wojciech Makara. Nasze prace wysyłamy do
Pani Darii e-mailem. Artykuły są ciekawe i zabawne.
Prowadzimy również rubrykę kulinarną "Bon Appetit",
przykładowo wysyłamy przepisy na sałatki ziemniaczane.
Chętnie chodzimy na to kółko.
W skład kółka wchodzą wszyscy chłopcy z III b:
Ciszewski Piotr, Czerniak Artur, Gołembiewski
Patryk, Hetzig Mikołaj, Jóźwiak Kamil, Krawczyk
Damian, Makara Wojciech, Nowak Marcin,
Pędziejewski Jakub, Rutkowski Adrian, Wareliś
Grzegorz, Włodarczyk Romuald.
Iwona Orlikowska
Dorota Preus
„Badam, poznaję, doświadczam…”
ANTIDOTUM POKL
czyli
POLSKA KULTURA, TRADYCJA I OBRZĘDOWOŚĆZAJĘCIA WOKALNO-TEATRALNE
DLA UZDOLNIONYCH UCZNIÓW KLAS I- III,
PRAGNĄCYCH ROZWIJAĆ SWOJE
ZAINTERESOWANIAORAZ ZAMIŁOWANIA
SCENICZNE
Nasz zespół nazywa się Antidotum. Prowadzi
go pani Daria Pilich. Tworzy go 12 bardzo
uzdolnionych wokalnie i tanecznie dziewczynek. Spotykamy się w środy od 13.40 do 14.25
oraz w każdy czwartek od 12.35 do 13.20
w ramach zajęć z Kapitału Ludzkiego.
Za nami już występy związane z rocznicą
II wojny światowej oraz 11 listopada. Przygotowałyśmy także super inscenizację związaną
z 20 listopada i upamiętnieniem Konwencji
o Prawach Dziecka. Antidotum tak przedstawiło prawo do dostatku, że publiczność szalała
z zachwytu.
Na zajęciach tańczymy także do tych utworów, które same proponujemy i które znajdujemy realizując projekt „Dźwięk”. Do nich należą: Voices i Baila Baila Conmigo oraz śpiewamy piosenki Japońskie- np. Lacrimosa.
Bardzo cieszy nas, że każda z nas może uczyć
kroku.
Podczas tych zajęć jest bardzo miła atmosfera, która pomaga nam w rozwijaniu naszych
umiejętności muzyczno-tanecznych.
Wiktoria Kajko III b- jedna z Antidotek
„Badam, poznaję, doświadczam…”
W październiku br. uczniowie klas I-III przystąpili do realizacji
projektu „Badam, poznaję, doświadczam…” w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.
Na chętnych uczniów ciekawych otaczającego świata czekało wiele
propozycji zajęć przygotowanych przez nauczycieli naszej szkoły.
Do odkrywania tajników ceramiki zostały zaproszone dzieci
uzdolnione plastycznie. Dla tych uczniów utworzono dwie grupy. Pierwszy zespół, którego opiekunem jest pani Ania Paliga - Gontarek skupia
15 uczniów z klas II i III nauczania zintegrowanego. W drugiej grupie
jest dwunastu „małych ceramików” z klasy pierwszej, którzy uczą się
lepić w glinie pod kierunkiem pani Beaty Jareckiej. Zajęcia odbywają
się w poniedziałki i wtorki w powstałej w tym roku szkolnym pracowni
ceramicznej.
Podstawowym tworzywem wykorzystywanym, badanym i formowanym na zajęciach jest glina, którą zalicza się do skał osadowych.
Nim uczniowie przeszli do praktycznych zajęć tworzenia wyrobów z
gliny, najpierw poznali jej właściwości i strukturę przez różne doświadczenia. Ale najwięcej radości przyniósł dzieciom sam proces modelowania przedmiotów z tego materiału. A odbywa on się tak: Posługując
się prostymi technikami oraz narzędziami, takimi jak: łyżki drewniane,
wałki do ciasta, pędzle, nożyki dzieci wykonują na zajęciach przeróżne
figurki, naczynia, pojemniki, dzwonki, świeczniki, kafle, itp. Następnie
po wysuszeniu, wypaleniu i oszlifowaniu naczyń uczniowie przystępują
do ozdabiania przedmiotów według własnych pomysłów, co w niezwykły sposób wyzwala ich inwencję twórczą. Dekorują swoje dzieła artystyczne różnymi technikami, jak np. reliefem wklęsłym lub reliefem
wypukłym, albo też malują farbami, kolorują kredkami.
W ten sposób pracownia ceramiczna stała się miejscem, w
którym uczniowie mają możliwość rozwijania swoich zainteresowań,
talentów i swojej wyobraźni. Miło też spotkać się, wymienić doświadczenia z innymi, a przy tym dobrze się bawić. Zapraszamy! Sprawdźcie!
Redakcja serdecznie dziękuje za materiał mgr Beacie Jareckiej.
TROPICILE SYMBOLI BYDGOSZCZY
W piątek 13 XI 2009 roku udaliśmy się z całą naszą klasą na lekcję wędrówkę. Zatem zabieram Was na małą wycieczkę… i zamieniam się w Waszego przewodnika… Jesteśmy w Muzeum Okręgowym mieszczącym się w spichrzach przy ul. Grodzkiej.
Spichrze zostały zbudowane w latach 1793-1800, dawniej służyły do magazynowania produktów rolnych oraz spożywczych. Bydgoskie spichrze są wpisane do rejestru zabytków.
Dzisiejsza lekcja muzealna to podróż po Bydgoszczy i jej zabytkach, postanowiłem zostać
tropicielem znaków Bydgoszczy i Was też w nich zamieniam.
Z muzeum idziemy pod budynek Opery Nova, który usytuowany jest nad Brdą. Za budynkiem opery wybudowano wspaniały amfiteatr nad brzegiem Brdy. Przechodząc przez kładkę
nad Brdą udajemy się na Wyspę Młyńską.
Wyspa Młyńska zlokalizowana jest na zakolu rzeki Brdy na zachód od Starego Miasta.
Znajdują się tam budynki młyńskie i spichrze z XIX wieku. Przechodzimy przez brukowaną ulicę
Mennica, na której niegdyś mieściła się Mennica Królewska.
Następnym punktem naszej wycieczki jest Stary Rynek. Znajduję się tam budynek Ratusza, który został wybudowany w latach 1644-1653, a w późniejszym okresie przebudowany. Kiedyś mieściła się tam Szkoła Główna, a po niej niemieckie Gimnazjum, a od 1879 roku budynek
stał się siedzibą władz miejskich. Obok Ratusza stoi Pomnik Walki i Męczeństwa, który jest symbolem Miasta ku pamięci ofiar II wojny światowej. Przy bibliotece znajduje się kamienna studzienka „Dzieci bawiące się gęsią”, została ona ufundowana przez rodzinę w 100 rocznicę posiadania przez nią Apteki po Orłem, która też znajduje się na Starym Rynku.
Ze Starego Rynku przechodzimy pod pomnik Króla Kazimierza Wielkiego, wzniesiony on
został w 2006 roku, w hołdzie królowi, który nadał Bydgoszczy prawa miejskie w 1346 roku. Tuż
obok pomnika znajdują się mury staromiejskie pochodzące z XVII wieku zbudowane z cegły. Na
końcu wycieczki widzimy budynek Sądu Okręgowego wzniesiony w latach 1903-1906 na planie
litery U.
Dzisiaj poznaliśmy niektóre zabytki Naszego Miasta. Mam nadzieję, że wszystkim bardzo
podobała się taka lekcja historii. Następną wycieczkę także opiszę.
Wasz tropiciel symboli Bydgoszczy- KAMIL JÓŹWIAK KLASA 3B
DZIEŃ CHŁOPCA
30 września 2009r. w naszej klasie odbyła się impreza z okazji Dnia Chłopca.
W tym dniu dostaliśmy od dziewczyn
bardzo ładne prezenty, czyli skarpetki, laurki,
ołówki oraz piękne złote szarfy, na których było napisane SUPER……. (imię chłopca).
Z tej okazji odbył się też apel klas I, II
i III, podczas którego wybrani zostali supermeni. Supermenem klas III został Mateusz
z kl. III a. Były również wybory na mężczyznę
roku- został nim Pan Robert Korwel.
To był bardzo wesoły i udany dzień.
Patryk z Arturem, Damianem, Marcinem
23 października 2009 roku w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej
w Bydgoszczy odbyło się spotkanie autorskie z popularną pisarką powieści i opowiadań dla dzieci i młodzieży – Małgorzatą Musierowicz. Impreza była podsumowaniem Festiwalu Musierowiczowskiego pod
nazwą „OD SZÓSTEJ KLEPKI DO CZARNEJ POLEWKI”. Zanim pani Musierowicz zaczęła odpowiadać na
pytania czytelników, osobiście wręczyła dyplomy i nagrody laureatom konkursów, które odbywały się
w ramach festiwalu. Z naszej szkoły aż trzy osoby zostały wyróżnione. Na spotkanie autorskie przyszło
ponad 200 osób. Pani Musierowicz opowiadała o początkach swojej przygody z pisaniem, o rodzinie, bohaterach w swoich powieściach, o swoich pasjach i o tym, jak spędza czas wolny i jak wypoczywa. Zdradziła również, że pracuje nad nową książką pt. „Mc Danusia”. Każdy sympatyk twórczości pani Małgorzaty
chciał oczywiście otrzymać Jej autograf. Ja również wytrwale czekałam na swoją kolej i udało mi się nawet
chwilę porozmawiać z autorką, która, specjalnie dla wszystkich czytelników naszej szkolnej biblioteki, złożyła swój podpis na plakacie promującym Jej książki. Wiele z nich możecie wypożyczyć w naszej bibliotece.
Hanna Szawluk III b
HALLOWEEN
Przygotowała:
Zuzanna Szczesiak z kl. 3b pod opieką mgr Mirosławy Kral
W krajach anglojęzycznych co roku 31 października obchodzone jest święto Halloween, kiedy to
wszystkie osoby bez względu na wiek mogą przebrać się i uczestniczyć w paradach oraz balach
przebierańców. Właśnie z tej okazji 30 października br. uczniowie klasy 3 b, uczęszczający na
zajęcia kółka teatralno-językowego ‘English Theatre’ przygotowali dla grupy wiekowej „Pacholęta”
przedstawienie. W halloweenowych strojach recytowali wierszyki i śpiewali piosenki. Rozumienie
ich i wspólne śpiewanie ułatwiła prezentacja multimedialna przygotowana przez panią Mirosławę
Kral. Po inscenizacji odbył się konkurs na najładniejszy strój halloweenowy. Kreacje były oceniane
przez szacowne jury – wszystkie panie dyrektor szkoły. Jak na to święto przystało, każdy
z uczestników konkursu otrzymał w nagrodę słodkiego lizaka.
Akcja podziel się posiłkiem
Przez kilka dni klasa 3b pracowała nad plakatem Podziel się posiłkiem. Najpierw każdy z nas przyniósł różne wycinki z gazet, obrazki i ładne ozdoby. Gdy wszystkie obrazki były już przyklejone,
dziewczyny kolorowały wielki napis Podziel się posiłkiem. Jeszcze
chwila i plakat był gotowy. Na koniec wszyscy obejrzeliśmy go dokładnie i zdecydowaliśmy, że jest bardzo ładny. Przy pracy pomagały nam nasze dwie starsze koleżanki. Cała klasa świetnie się
bawiła. Do brania udziału w różnych akcjach PCK zachęcamy też
miejsce..
inne klasy. Plakat III a oraz nasz zajęły exeguo I miejsce
Małgorzata Gonia klasa 3b
ŚLEPA SAŁATKA ZIEMNIACZANA
Ziemniaki ugotować w mundurkach, obrać, pokroić w
kostkę.
Boczek wędzony pokroić w kostkę i wytopić na patelni.
Surową cebulę pokroić w kosteczkę.
Cebulkę i wytopiony boczek dodać do ziemniaków,
delikatnie wymieszać. Doprawić pieprzem, solą
i
dodać trochę octu.
Można jeść na ciepło lub na zimno.
SMACZNEGO!
Monika Golczyk
Klasa III b
Zielona sałatka ziemniaczana
Składniki:
1 kg ziemniaków, 0,5 kg cebuli, 1 ogórek, 5 jaj, majonez, natka pietruszki, sól, pieprz
Wykonanie:
Ugotuj ziemniaki i ostudź. Pokrój w kosteczkę, jajka
ugotowane na twardo obierz ze skorupki i posiekaj w
kosteczkę tka jak ogórka i cebulę. Na koniec wymieszaj wszystko z majonezem, solą, pieprzem i posiekaną natką pietruszki.
Smacznego życzy Adrian Rutkowski z kl. III b
Sałatka ziemniaczana po niemiecku
Składniki
1 kg średniej wielkości ziemniaków
30 dkg kiełbasy parówkowej
1 duża cebula
2 kwaśne jabłka
30 dkg ogórków konserwowych
3 łyżki stołowe majonezu
ok. ½ litra jogurtu naturalnego
sól, pieprz do smaku.
Opis przygotowania
Ziemniaki dokładnie umyć, ugotować w łupinach. Po ugotowaniu ziemniaki obrać z łupin,
pokroić w większą kostkę, kiełbasę, cebule i jabłka również pokroić w kostkę. Wymieszać
wszystkie składniki w dużej misce, dodać sól i pieprz do smaku (wg uznania), dodać majonez oraz jogurt. Sałatka powinna mieć konsystencje spoistą, (nie jak zupa), dlatego jogurt
dodać najpierw połowę i raczej później znowu dodać. Zależy to od gatunku ziemniaków,
jedne potrzebują więcej jogurtu inne mniej. Pozostawić na noc do “naciągnięcia”.
Smacznego chłopcy z 3 b
A PO KONKRETACH DESER-
Sałatka owocowa w arbuzie:
Przygotuj :
łyżeczkę, nóż, deskę do krojenia, miskę, sitko, duży talerz, serwetkę
Składniki :
arbuz (mały), owoce (według uznania), brzoskwinia, 5 śliwek, jabłko , banan, pomarańcza, gruszka, garść czereśni, 15
kulek winogrona, cytryna
Sposób przygotowania:
Umyj wszystkie owoce i osusz na sitku.
Arbuza wytrzyj kuchenną ściereczką,
Sitko mogło by nie wytrzymać takiego ciężaru.
Odkrój od arbuza górną część – taki „kapelusik.”
Wydrąż łyżeczką czerwony miąższ arbuza z jego
Większej części i przełóż do miski.
Z opróżnionego owocu powstanie duża, zielona misa.
Brzeg większej części arbuza ponacinaj w zygzakowaty wzór.
Uważaj , przy tej czynności można łatwo się skaleczyć.
Wyjmij pestki z owoców pestkowych (śliwek, brzoskwiń, czereśni).
Obierz ze skórki jabłko i gruszkę, przekrój na ćwiartki i wydrąż z nich środki.
Następnie obierz ze skórki banana i pomarańczę, oberwij winogrona z gałązek.
Pokrój większe owoce na cząstki i włóż do miski, w której są cząstki arbuza.
Nie siekaj owoców zbyt drobno. Mniejsze owoce jak np. czereśnie czy winogrona włóż w całość lub przekrój je na pół.
Potem przekrój na pół cytrynę i wyciśnij sok z owocami.
Wymieszaj delikatnie sałatkę, a potem ostrożnie przełóż ją do arbuzowej misy. Na dużym talerzu ułóż serwetkę, a następnie postaw na niej misę z sałatką.
Bon appetitappetit- PROJEKT ZIEMNIAK
ZESPOŁOWA SAŁATKA
ZIEMNIACZANA
1.Ugotowac ziemniaki.
2.Pokroic je w kostkę.
3.Pokroic w kostkę cebulę.
4.Dodac puszkę groszku.
5.Wymieszac z majonezem i dodać szczyptę pieprzu.
Ziemniaki muszą być zimne.
Wojtek Makara- zespół 2: Piotr,
Wojtek, Kamil, Adrian
„ZIEMNIACZANE PLACUSZKI”
Ugotowane ziemniaki podusić,
dodać jajko, mąkę i sól, wymieszać – zrobić ciasto trochę gęściejsze jak na naleśniki.
Kłaść łyżką na patelnię na rozgrzany tłuszcz i smażyć z obu stron na
złoty kolor.
Gotowe placuszki posypać cukrem
lub solą – wg uznania.
SMACZNEGO!
Monika Golczyk
Klasa IIIb
SAŁATKA ZIEMNIACZANA
Z JAJKIEM 3 b
Składniki:
- 3-4 średnie ziemniaki
- 2 jajka
- łyżka posiekanego szczypiorku
- mała cebula
- ogórek konserwowy
- 1/2 łyżeczki ostrej papryki
- 2 łyżki majonezu
- łyżka kwaśnej śmietany
- łyżka octu balsamicznego
- sól, pieprz
Ziemniaki umyć, gotować w łupinkach
przez 25-30 minut. Odcedzić, ostudzić
w zimnej wodzie, obrać. Pokroić w półkrążki. Jaja ugotować na twardo. Cebulę
obrać, drobno posiekać. Ogórka również
posiekać. Wymieszać śmietanę, majonez, ocet, szczypiorek, cebulę, ogórek.
Doprawić do smaku pieprzem, solą i
papryką. Zalać mieszaniną ziemniaki.
Wstawić do lodówki. Przed podaniem
udekorować cząstkami jaj.
Sałatka
Ziemniaczana
Mikołaja
Przygotuj:
- garnek
- nóż
- deskę do krojenia
- łyżkę
- miskę
Składniki:
- 4 ziemniaki
- 4 korniszony
- majonez
- sól
- pieprz
Sposób przygotowania:
1.Umyj dokładnie ziemniaki,
włóż do garnka, zalej
wodą (nalej tyle wody,
by przykryła ziemniaki)
i ugotuj. Ziemniaki do tej
sałatki należy ugotować
w mundurkach (czyli
w skórce).
2.Odlej ziemniaki!!!
(Najpierw jednak sprawdź
czy nie są twarde). Możesz
poprosić kogoś dorosłego.
3.Ugotowane ziemniaki
ostudź, obierz ze skórki
i pokrój w grubą kostkę.
4.Pokrój korniszony
w drobną kostkę.
5.Włóż składniki do miski,
dodaj 4 łyżki majonezu,
dopraw do smaku solą
oraz pieprzem i dokładnie
wymieszaj.
6.Wstaw sałatkę na
godzinę do lodówki. Wyjmij
tuż przed podaniem.
*Ciekawostka
Czy wiesz, że sałatkę ziemniaczaną
podaje się w Niemczech na Wigilię.
Mikołaj Hetzig kl. III b
Sałatka ziemniaczana
Kamila z koperkiem
Przygotowanie: 10 minut
Gotowanie: 20 minut
Trudność: Bardzo łatwy
Składniki
- ziemniaki
- 6 ogórków kiszonych
- 3 ząbki czosnku
- majonez
- koperek (może być suszony)
- pieprz i sól do smaku
Etapy przygotowania
1.
Ziemniaki ugotować w mundurkach,
ostudzić, zdjąć skórkę i
pokroić w większą kostkę.
2.
Czosnek wycisnąć
przez praskę.
3.
Ogórki kiszone pokroić w kostkę.
4.
Wymieszać ziemniaki z czosnkiem, ogórkami konserwowymi, kilkoma łyżkami majonezu,
koperkiem na koniec doprawić solą i pieprzem
do smaku.
SMACZNEGO ŻYCZY
KAMIL JÓŹWIAK
Z KLASY III B
Jesień ma dla Was przestrogę: JEŚLI CHCECIE ŻYĆ ZDROWO,
CHRYPCIE WARZYWA I OWOCE TAK, JAK ZAJĄC NA SUROWO!!!
WYPRAWY KLUBIKU MAŁEGO TURYSTY
W sobotę 24 października br. dzieci z Klubiku Małego Turysty udały się na znajdujący
się na Wzgórzu Wolności Cmentarz Bohaterów, żeby zapalić znicze i położyć kwiaty na
grobie patrona szkoły – Floriana Kaji. Po odwiedzeniu miejsca pamięci narodowej uczniowie
zachwycali się piękną panoramą Bydgoszczy. Był również czas na gry na świeżym powietrzu.
W środę 11 listopada br. członkowie klubiku brali udział w uroczystych obchodach
Święta Niepodległości organizowanych przez Radę Osiedla Bartodzieje. Wraz z mieszkańcami,
reprezentacjami szkół i harcerzami przeszli ulicami naszego osiedla, żeby podziwiać pokazy
ułanów, które odbywały się przy kościele Matki Boskiej Częstochowskiej.
Przygotowała: Paulina Kowalewska z kl. 3b pod opieką pani Mirosławy Kral
FAUNA I FLORA
KOT
Podobnie jak psy, koty są bardzo przywiązane do własnego terytorium. Przeszkadza im jednak nie to, że na ich terenie
znajdzie się człowiek, tylko inne koty. Większość kotów poluje daleko od domu, zazwyczaj w nocy. Jeśli więc Twój kot
lubi przesypiać całe dnie, to znaczy, że ma w nocy dużo roboty!
Koty mają doskonały wzrok i widzą równie dobrze w dzień, jak i w nocy. Kot okazuje sympatię ludziom, ocierając się
głową o ich nogi. Przyjacielskim sygnałem pośród kotów jest wzajemne pocieranie nosów.
Czy wiesz, że…
Kiedy kot się boi, albo gniewa, kładzie uszy po sobie i zaczyna prychać.
Koty mają pazury prawie tak ostre, jak noże (po pięć pazurków na przednich łapach, po cztery na tylnich). Używają ich
do chwytania ofiary podczas polowania, a chowają je, kiedy ich nie potrzebują, by pazurki pozostały ostre.
Kiedy koty są zadowolone, zaczynają mruczeć w charakterystyczny sposób. To jedyne zwierzęta, które potrafią wydać
taki dźwięk.
Patryk Gołembiewski klasa III b
NIGDY NIE DOTYKAJ RAFY!
Najwspanialsze cuda na świecie stworzyła natura. Należą do nich rafy - to żywe ogrody o bajecznym wyglądzie. Rafa jest delikatnym stworzeniem, nazywa się ją „żyjącą skałą”. Tworzą ją
koralowce, małże, rozgwiazdy, jeżowce, glony, meduzy, koniki morskie. Żyją w niej niezliczone gatunki roślin i zwierząt, tysiące ryb. Większość z nich jest zupełnie nieszkodliwa, ale zdarzają się wyjątki, dlatego też zwiedzając rafę należy pamiętać o podstawowej zasadzie - absolutnie nie można niczego dotykać, wtedy możemy czuć się bezpieczni. Największa Wielka Rafa Koralowa powstała przed milionami lat. Ciągnie się u wybrzeży Australii przez 140 km. Jest
widoczna nawet z kosmosu. Rafy stanowią atrakcję dla płetwonurków, ale są też przez nich
niszczone, a przecież zasada „nie dotykaj rafy” również ich dotyczy. Szkoda by było zniszczyć
ten piękny świat.
Natalia Chałasińska kl.IIIb
CZY PIES MOŻE LECZYĆ???
Kilka miesięcy temu w moim domu pojawił się
piesek rasy Cavalier King Charles Spaniel – kandydat na terapeutę. Może chwilowo jest jeszcze
za mały, ale przypomina pluszową maskotkę –
niewielki, kudłaty piesek z długimi uszami i dużymi oczami patrzącymi na świat z radością.
W przeszłości, z całą klasą 3b, mieliśmy okazję
poznać te psy w czasie wizyty w szkole dla niewidomych dzieci. Zaprosiła nas mama naszej koleżanki z klasy. Tam mogliśmy zobaczyć jak przewodnicy psów z fundacji „Właśnie tak!” pracują
z uczniami. Były to elementy kynoterapii, dawniej
nazywanej dogoterapią. Jest to rehabilitacja niepełnosprawnych dzieci przy udziale tych wspaniałych psów. Dzieci w trakcie zajęć mogą głaskać
i dotykać miękką sierść, karmić zwierzęta, bawić
się w aportowanie i wydawanie komend. Mogą się
zrelaksować kładąc się na grzbiecie pieska lub
obok niego. Dzięki tej terapii chore dzieci poprawiają swoje umiejętności. Pies musi być odpowiednio przygotowany, wyszkolony, zrelaksowany,
łagodny, wesoły i lubiący dzieci. Do tego świetnie
nadają się psy tej rasy i duże labradory. Cavaliery
z oddaniem i miłością pomagają niepełnosprawnym i są przez nich bardzo kochane.
Natalia Chałasińska
klasa 3b
ŻÓŁW
Żółwie żyją na Ziemi już od około 200 milionów lat, dzieliły więc świat z dinozaurami. Ich ciała są całkowicie obudowane twardą skorupą, do których żółwie chowają głowy, kiedy są w niebezpieczeństwie. Żółwie nie mają zębów,
przeżuwają więc jedzenie w ostrych szczękach, przypominających nieco dzioby.
Zwierzęta te mogą żyć ponad sto lat. W 2004 roku zdechł w Anglii słynny żółw
Tymoteusz. Urodził się on w 1852 roku i żył na drewnianym żaglowcu aż do
1892 roku. Gdy zmarł, miał 162 lata!
Czy wiesz, że…
Żółwie wychodzą z morza na brzeg, żeby złożyć jaja. Kopią dołki w ciepłym
piasku i zakopują w nich jajeczka.
Największym żółwiem na świecie jest żółw olbrzymi z Galapagos, którego długość wynosi 1,2 metra. Pokrywa go wielka, niezwykle ciężka, łukowata skorupa. Żółwi olbrzymich jest bardzo niewiele, ale istnieje projekt hodowania ich
przez człowieka i późniejszego wypuszczania na wolność. W ten sposób narodziło się już 1000 żółwi.
Żółw skórzasty jest równie duży, jak żółw z Galapagos, czasem nawet większy,
ale ma znacznie lżejszą skorupę i potrafi dzięki temu doskonale pływać. Może
też nurkować aż do 1000 metrów w głąb i wstrzymywać oddech przez pół
godziny!
Patryk Gołembiewski klasa III b
PROJEKT ZIEMNIAK
OKREŚLENIA ZIEMNIAKA:
barabola – gwara kresowa – Lwów
kompera – język łemkowski
kartofel (z niem. Kartoffel) – zwłaszcza dialekt śląski,
ale także w całym kraju
pyra – gwara poznańska
grula – gwara góralska (wschodnie Podhale)
bulwa – język kaszubski
perka – (dawniej) od Peru
rzepa – Orawa, zachodnie Podhale
Odmiany
ziemniaków:
witara
lord
bryza
denar
drop
billa
ibis
wineta
orlik
roza
riaskad
Ziemniak- psianka ziemniak to prawidłowa botaniczna
nazwa tej rośliny. Jest to bylina należąca do rodziny
psiankowatych. Pochodzi z Ameryki Południowej.
Pierwsze uprawy ziemniaka pojawiły się w czasach prehistorycznych w Ameryce Południowej
(środkowe Andy, tereny dawnego peruwiańskiego państwa Inków – Tahuantinsuyo). Do Europy
ziemniaki dotarły w XVI wieku, a rozpowszechniły się w XVII w. W XVII i XVIII wieku traktowane
były również jako roślina ozdobna. W części Europy, po zauważeniu, że jest bardzo wydajną
rośliną uprawną wprowadzano ją do uprawy odgórnymi zarządzeniami (Fryderyk II Wielki w Prusach i Piotr I Wielki w Rosji). Wykorzystanie
ziemniaków znacznie wzrosło po opracowaniu
techniki ich magazynowania w kopcach, w których dają się przechowywać aż do wiosny następnego roku.
Ziemniaczani eksperci… Cześć nazywam się Grzegorz Wareliś. Przedstawię Wam
moją rodzinę czyli moją mamę i tatę, to nasi eksperci. Wspólnie interesujemy się markami samochodów i składaniem drewnianych modeli. Moim oraz moich rodziców ulubionym przedmiotem w szkole jest i była matematyka, a najbardziej lubimy geometrię.
Mieszkamy na wsi w Cieleszynie . Bardzo się z tego cieszymy, bo jest tu cicho i przyjemnie. Lubimy też jeździć do mojej kochanej babci Danusi. U babci jest piesek Tutuś.
W domu mamy dwa owczarki niemieckie: Puszka i Bosa . Kochamy swoją wieś.
Rodzinka Wareliś kl. III b
Ziemniak
Ziemniak to niezbyt piękne warzywo.
Wygląda szaro, brzydko i krzywo.
Jeść je-podobno jest bardzo zdrowo,
chociaż niesmaczne jest na surowo.
Rozważania o ziemniaku
Choć zjadam je codziennie
z innymi smakołykami,
to do niedawna wiedziałem tylko tyle,
że nazywają je "ziemniakami".
A życie zaskakuje mnie czasami,
bo będąc u wujka w Poznaniu
usłyszałem,
że zwą je również "pyrami".
Lecz od smażenia lub gotowania
robią się z niego wspaniałe dania.
Wymienię tutaj tylko niektóre:
chipsy, talarki, frytki oraz puree.
Ziemniaka można też wykorzystać
w szkole i w domu do zabawy
wspaniałej.
I wykonać z jego bulwy
stempelki doskonałe.
Takie to jest więc warzywo,
którego można też nazwać kartoflem
lub pyrą!!!
Patryk Gołembiewski klasa III b
Mam też ciocię,
z której energia aż tryska,
w wakacje na Śląsku
wrzucała "kartofle" do ogniska.
I choć wiem, że podają je
pod różnymi postaciami,
ja najbardziej zaprzyjaźniłem się
z frytkami...
Mikołaj Hetzig kl.3b
Sprawozdanie z programu "Od grosika do złotówki"
28 września 2009r. klasy trzecie z naszej szkoły, rozpoczęły realizację
programu "Od grosika do złotówki".
Każdego dnia odwiedzaliśmy inną planetę galaktyki FINANSE.
Byliśmy kolejno na planetach "Grosik", "Portfelik", "Skarbonka",
"Zabawka", "Złotówka".
5 i 6 października rozmawialiśmy o "Wehikule czasu".
22 października podsumowaliśmy program, a tematem do dyskusji
była "Czarna dziura".
6 listopada zaprosiliśmy naszych rodziców i rodzeństwo na wspólny
finał akcji, na który przybyła Dyrekcja szkoły i przedstawicielka KP
- CEN
Tak zakończyła się nasza wspaniała podróż.
Mikołaj Hetzig kl.3b
Oszczędzamy
Kasia i Basia bardzo rower dostać chciały,
więc od najmłodszych lat systematycznie oszczędzały.
A dobry przykład rodzice im dawali
i swych pieniędzy w skarpetach nie chowali,
lecz w banku lokowali.
W rodzinie każdy o czymś marzył.
Mama o nowym futrze, które chciała kupić już pojutrze.
Tata auto chciał nowe, które byłoby odlotowe.
Zatem mamie, tacie proponują oszczędzanie na lokacie.
Od grosika do złotówki, wnet oszczędzą ze dwie stówki.
Potem cztery, pięć i sześć, na zakupy czas się przejść.
Mama nowe, piękne futro ma
i na balu śpiewa tra, la, la.
Tata ma samochód nowy
i o spóźnianiu się do pracy nie ma mowy.
Dziewczynki rower mają, lecz wciąż dalej oszczędzają.
Wniosek z tego płynie krótki:
„Od grosika i do złotówki i marzenia się spełniają”.
Oliwia Rumińska
Klasa 3c
Bydgoszcz, 06.10.2009 r.
Drogi Grosiku!
Chcielibyśmy opowiedzieć Ci o naszych wrażeniach z podróży, w którą nas zaprosiłeś.
Dzięki Twojej pomocy nauczyliśmy się, jak pomnażać pieniądze. Poznaliśmy wiele pożytecznych rzeczy: dawne
sposoby przechowywania pieniędzy, dlaczego trzeba pracować, co to znaczy oszczędzać.
Najbardziej podobała nam się piosenka „Od grosika do złotówki” i ułożyliśmy do niej układ taneczny.
Rozwiązywaliśmy dużo zadań, zagadek, składaliśmy formy przestrzenne.
Dziękujemy, że mogliśmy się wybrać w tak piękną podróż. Bawiliśmy się świetnie.
klasa III b
"Nasz pieniążek to jest krążek.
Wydawany na banany.
Wymieniany na dolary.
Mogę za niego wszystko kupić,
więc na pewno nie będę się nudzić."
KUBA BOGDANSKI III c
20 X 2009 Pan Jacek Szymczak (tata Wiktorii z III b) dołożył wszelkich starań,
aby klasa III b udała się do Radia PiK przy ul. Gdańskiej 48. Tam Hanna Szawluk odczytała Zaproszenie… NA FINAŁ GROSIKOWYCH WĘDRÓWEK. Uczestniczyliśmy w sesji nagraniowej. Jednak najbardziej cieszy nas to, że otrzymaliśmy
nagranie pamiątkowe, które wysłuchaliśmy na finale, a Hania mogła wręczyć
je swojej rodzinie na wielkim finale GROSILOWYCH WĘDRÓWEK, który odbył się
w naszej szkole 6 XI 2009.
Zaproszenie dla bydgoszczan
Od dni wielu w klasach trzecich zamieszanie
Bawimy się wszyscy w wielkie oszczędzanie.
W międzyplanetarnych uczestniczymy wędrówkach
Zdobywając wiedzę o polskich złotówkach.
Uczymy się rozpoznawać monety, banknoty,
Jak się zarabia i co znaczy „złoty”,
Czy racjonale zakupy to przywilej mamy
I wielu mądrych rzeczy o wpływie reklamy.
Dowcip
Idzie Jasiu z babcią i widzi 50 zł …
Nad tą kosmiczną przygodą wspaniałą
Pani dyrektor czuwa mocą całą.
Swoje nauczycielki zaczarowała we wróżki,
A te zamieniły w elfy nas – swoje maluszki.
Przygody zatem elfów z zapałem oglądajcie
Babcia: z ziemi się nie podnosi…
Jasiu idzie dalej widzi 100 zł…
Babcia: z ziemi się nie podnosi…
Jasiu idzie dalej i widzi 500 zł …
I na stronę internetową szkoły zaglądajcie.
A my obiecujemy:
Pilnie się uczyć zarządzać finansami,
A w przyszłości zostać banku dyrektorami!
Babcia: z ziemi się nie podnosi…
Jasiu idzie dalej i widzi 1000zł …
„Od grosika do złotówki” – program znakomity
Babcia: z ziemi się nie podnosi …
Cel nam na lata dał wyśmienity!
"Zagadka:
Są malutkie i okrągłe.
Jasiu idzie dalej,
Zabierasz je na zakupy.
Gdy masz ich większą ilość,
trzymasz je w banku.
Jasiu podnieś mnie …
babcia się przewróciła o kamień i mówi:
a Jasiu: z ziemi się nie podnosi …
szczególnie zasłużeni:
Hanna Szawluk (klasa III b)
Co to jest?
(monety)".
NATALIA NOWAK III c
Autorzy:
klasa III b
Wiktoria Kajko (klasa III b)
Wiktoria Kajko III B
Daria Pilich (wychowawca klasy III b)
Ewa Wiśniewska- Szawluk (nauczyciel bibliotekarz)
Kontynuacją projektu były różnorodne konkursy przygotowane dla
jego uczestników przez koordynatora szkolnego Darię Pilich oraz
wychowawców klas III!!! Portret Pana Grosika to tylko jeden
z nich. Podziwiać w Bartoszku możecie tylko nieliczne prace wykonane techniką komputerową.
UWAGA!
PCHLI TARG
Zgodnie z założeniami realizowanego przez nas projektu
,którego cele to:
•
kształtowanie umiejętności z zakresu gospodarowania pieniędzmi, m.in.
ustalania priorytetów przy ich wydawaniu czy też oszczędzaniu,
•
umożliwienie dzieciom poznawania świata finansów osobistych,
•
wspomaganie ich samodzielności uczenia się,
•
inspirowanie uczniów do realizowania własnych pomysłów,
•
rozbudzanie ich ciekawości poznawczej oraz motywacji do dalszej edukacji.
Od 15 do 30 października (lub wyczerpania zapasów) 2009r. uczniowie klasy III b, czyli
12 pięknych dziewczyn i 12 silnych chłopców, sprzedawało wszystko, co jeszcze mogło się przydać, a co pozwolili nam z domu zabrać rodzice.
Cena od 10 gr do 5 zł (można było się targować XD).
Zakupy mogliście robić, jak tylko byliśmy w szkole, wędrowaliśmy dla Was z koszyczkami
i specjalnymi słoiczkami, podczas przerw na parterze naszej szkoły.
Tylko uczniowie klasy III b mieli pozwolenie na sprzedaż w ramach PCHLEGO TARGU.
Jeśli ktoś z Was dokonał zakupów u oszustów- jest gapą!
U nas kupowaliście rzeczy nowe, ale i używane, mogły być też uszkodzone- dobrze je powinniście
obejrzeć, bo zwrotów nie przyjmowaliśmy- nawet jeśli ktoś płakał i lamentował, tupał nogami,
krzyczał itp.
MAMY NADZIEJĘ, ŻE ZAKUPY BYŁY UDANE. W NASTĘPNYM NUMERZE INFORMACJE, NA CO SPOŻYTKOWALIŚMY PIENIĄDZE. A
MOŻE UDAŁO NAM SIĘ JE DZIĘKI GROSIKOWYM WĘDRÓWKOM
POMNOŻYĆ? TRZYMAJCIE ZA NAS KCIUKI.
PRACOWITA KLASA III B
czyli ORŁY I SOKOŁY p. D. Pilich
DOWCIPY
REGULAMIN
zajęć
dziennikarskich
Jasio zza drzwi łazienki woła do mamy:
- Mamo! Jaką koszulkę mam dzisiaj ubrać?
- Z krótkim rękawkiem, a czemu pytasz?
- Bo nie wiem dokąd mam umyć ręce...
1.Zespół stanowi 12 uzdolnionych chłopców.
2.Podzieleni są na trzy równe zespoły.
3.W każdym zespole jest przewodniczący.
4.wszyscy jesteśmy zgodni łączy nas jeden cel.
5.Pracujemy z zapałem i wielkim poświęceniem.
6.Wszyscy słuchają uważnie.
7.Nikt nie wyśmiewa nikogo.
Stworzyli chłopcy w ramach koła POKL
- Mamo, ile jest w tubce pasty do zębów ?
- Nie mam pojęcia, synku.
- A ja wiem! Od telewizora do kanapy!
Do apteki wpada chłopiec i zdenerwowany pyta:
- Czy ma pani jakieś środki przeciwbólowe?
- A co cię boli chłopcze?
- Jeszcze nic, ale ojciec właśnie ogląda moje świadectwo!
- Powtórzmy tabliczkę mnożenia - mówi ojciec do syna - na pewno wiesz,
że dwa razy dwa jest cztery, a ile to będzie sześć razy siedem?
- Tato, dlaczego ty zawsze rezerwujesz dla siebie łatwiejsze przykłady?!
- Mamo, choinka się pali! - wola Jasio z pokoju do matki zajętej w kuchni.
- Choinka się świeci, a nie pali - poprawia matka.
Za chwile chłopiec krzyczy: - Mamo, mamo, firanki się święcą!
Ciężarówka czy złotówkawszędzie jest końcówka „ówka”.
Musi być zapamiętane:
Tam „ó” zawsze kreskowane !
Lecz niech pamięta też zawsze Twoja główka,
że ważnym wyjątkiem jest wyraz „zasuwka”.
Że się „uje” nie kreskuje,
każdy z nas to dobrze wie,
więc gdy tak nie napiszecie,
wtedy będzie bardzo źle.
Od lat wielu w klasach zamieszanie. Bawimy się
w gazetki redagowanie. W mailowych
uczestniczymy wędrówkach. Uczymy się klawiszy
na klawiaturach i maile wysyłać naokoło. Czy
naprawianie komputera to przywilej taty i wielu
mądrych rzeczy o mailu wysłanym. Nad tą
gazetkową przygodą wspaniałą pani Daria Pilich
czuwa mocą całą.
REDAKCJA
[DO WSPÓŁPRACY ZAPRASZAMY WOLNYCH STRZELCÓW]
Od lat wielu w 1-3 wielkie zamieszanie, bawmy
się wszyscy w Bartoszka czytanie.
Redaktorzy OBECNIE najlepsi- klasa III b, z nami
wszyscy cieszą się.
Dobrze jest odpoczywać i bawić się, ale można
przy tym przecież uczyć się.
Zagadki, rebusy, krzyżówki są dobre dla naszej
główki.
Przygody redaktorów z zapałem oglądajcie i na
szkolną stronę internetową często zaglądajcie.
Tam ukochany kwartalnik Bartoszka z chęcią czytajcie, swoje zamiłowania i zdolności rozwijajcie.
REDAKCJA
[DO WSPÓŁPRACY ZAPRASZAMY WOLNYCH STRZELCÓW]
„Z” z kropeczką tam wstawiamy,
gdzie na „g” je wymieniamy.
Tak więc „nóżka” - no bo „noga”
Albo „dróżka”- no bo droga.
Samo „h” tam zawsze damy,
gdzie po „z” je wstawić mamy;
wstaw je tam też bez wątpienia,
gdzie na „g” lub „ż” się zmienia.
Wielką literę tam zawsze dasz,
gdzie nazwę kraju lub miasta masz;
również w imionach oraz nazwiskach,
a także w kocich lub psich przezwiskach.
Małą literę z kolei wstawiasz,
gdy o mieszkańcu miasta rozmawiasz;
także w przypadku przymiotnika
wielkiej litery jak ognia unikaj.
Bóbr z borsukiem do boju się wybrali.
Obydwaj biało-czerwone bluzy ubrali.
Bić się bohatersko o borówki chcieli Taki oto błahy powód mieli.
Czyżyk czyści sobie piórka,
przyjdzie gości chyba czwórka.
W czwartek będzie ta wizyta,
coś przyrządzi im Judyta.
Góral - człowiek z gór , a nie z gajów zna wiele pięknych góralskich zwyczajów.
Gdy górnik w gościnę z grupą przybywa,
góral gospodarz stół swój nakrywa.
Do kiosku przy klombie klienci przybyli
i wszyscy w tym kiosku coś sobie kupili:
kluseczki i kleik pani Kocurowa,
a klej oraz kisiel pani Kłamczuchowa;
też pani Kieszonka tam z nimi przybyła,
lecz kłódek nie było, więc nic nie kupiła.
Motorówką mrówka mała
W podróż kiedyś się wybrała
i literkę „ó” zabrała sama potem ją dźwigała.
Z
A
B
A
W
A
Z
O
R
T
O
G
R
A
F
I
Ą