ENERGETYCZNY AUDYT MIEJSKI -EAM - Forum Energia – Efekt – Środowisko
Transkrypt
ENERGETYCZNY AUDYT MIEJSKI -EAM - Forum Energia – Efekt – Środowisko
ENERGETYCZNY AUDYT MIEJSKI -EAM Plany gospodarki niskoemisyjnej 61 spotkanie Forum EEŚ organizowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w dniu 17 czerwca 2013 r. Janina Kopietz-Unger, prof. Uniwersytet Zielonogórski EAM mobilizuje - edukuje EAM. Stanowi podstawę do programowania (WPI), działań naprawczych oraz sporządzania sprawozdań o poprawie efektywności. EAM daje gminom narzędzie informowania społeczeństwa i promocji poprawy efektywności energetycznej w budynkach komunalnych i innych, w tym mieszkalnych. EAM mobilizuje prosumentów i sektor publiczny. Prosumentem jesteśmy wszyscy (Alvin Toffler „The Third Wave“1980) Pasywny odbiorca towarów i usług staje się aktywny, częścią procesu produkcyjnego i uprawnionym w firmie w skali 1:1 (Mass Customisation + Production-on-demand) EAM instrumentem rozwoju i monitoringu w mieście • W obecnym budżecie UE mamy pożyczki na projekty rewitalizacji, które łączą cel społeczny z elementem komercyjnym. Korzystają z nich i samorządy i firmy- geneza EAM • W przyszłej perspektywie finansowej, w przypadku projektów opłacalnych ekonomicznie (np. w sektorze gospodarki odpadami), które będą realizowane przez samorządy, możliwe będzie wsparcie w formie instrumentów zwrotnych. Natomiast w przypadku projektów o niskiej rentowności pozostawienie narzędzi dotacyjnych jest jak najbardziej uzasadnione – zastosowanie EAM. Należy też pamiętać, że nawet jeśli projekt przynosi dochód, to nie znaczy, że nie ma szans otrzymać dotacji. Jest to możliwe, ale dofinansowanie będzie odpowiednio niższe. • Projekty związane z badaniami i rozwojem czy innowacjami wymagają nakładów kapitałowych, czasami większych niż możliwości danej firmy, a do tego są obarczone dużym ryzykiem. Wsparcie dotacyjne EFS z pewnością pozostanie, zwłaszcza dla małych i średnich firm – np. podnoszenie kwalifikacji pracowników. GUS podał, że • Wskaźnik Dobrobytu, który odzwierciedla ekonomiczną kondycję społeczeństwa, w 2012r. spadł w sierpniu o 0,4 punktu w stosunku do lipca. Przy utrzymującej się wysokiej inflacji gospodarstwa domowe w coraz większym stopniu odczuwają spadek swej siły nabywczej. Zmniejsza się płynność finansowa przedsiębiorstw, coraz silniejsza jest także konieczność sięgania po kapitał zgromadzony przez firmy na kontach bankowych. • Zadłużenie Skarbu Państwa wzrosło, zwiększyła się zapadłość zadłużenia Skarbu Pa,stwa (dług krajowy i zagraniczny) EA M instrumentem programującym, monitorującym i stymulującym rozwój lokalny Zakres działania EAM Budynki, usługi, transport, infrastruktura, gospodarstwa domowe, społeczeństwo, miasto , SUiKZP oraz MPZP Bazując na zapisach wskazuje mierniki osiągnięcia celu i źródła finansowania wskazuje procedurę wdrażania, monitorowania Miasto - społeczność Jednostka terytorialna ze zorganizowaną odpowiedzialnością, władzami i relacjami oraz definiowalnymi celami. Zarówno miasto (city) jak i społeczność są różnie definiowane w zależności od sytuacji, która ma być opisana np. dla potrzeb administracji miejskiej; definicji granic miasta lub innych celów Społeczność podziela wspólne wartości i składa się z grupy, jednostki społecznej, ludzi podzielających wspólne wartości, z ograniczeniami terytorialnymi lub bez nich. Grupa ludzi ze wspólnymi zainteresowaniami, doświadczeniami i wartościami, powinna przejąć zorganizowanie odpowiedzialność, ustanowić struktury organizacyjne i wzajemne relacje, a także określone cele – np. wirtualna elektrownia Miasto i ludzie Miasta lub społeczności są obszarami, gdzie ludzie mieszkają razem; są one żywymi systemami różnych rozmiarów, opartych o tę samą funkcję, co rzeczywiste życie. Mają stałe zapotrzebowanie na energii, wodę, surowce, żywność, oraz produkują odpady. Projekt miasta lub społeczności musi być zgodny z podstawowymi potrzebami ludzi. Ludzie potrzebują przestrzeni, czystego powietrza, czystej wody, czystej żywności, odzieży, mieszkań, kultury i okazji do samorealizacji i kreatywności. Dla EAM miasto jest definiowane, jako „System Systemów”, gdzie elastyczność jest ideą główną • EAM zakłada, że miasto jest elastyczne tj. zaprojektowane i funkcjonuje, jako system wzajemnie powiązanych sieci, które umożliwiają zarządzanie postępem i rozwojem miasta w bardzie energiczny, wydajny i trwały (sustainable) sposób. W tym modelu uważa się, że miasto zachowuje się jak żywy organizm. Jak każdy żyjący gatunek, miasto opiera swoją trwałość na elastyczności usług. Doskonalenie elastyczności miejskich usług poprzez zaradne (smart) projektowanie jest ostatecznym wyrazem zdolności (biologicznej) miasta do bycia lepszym od innych gatunków (miast). Elastyczność jest uważana za jeden z fundamentalnych wektorów zarządzania w kierunku zaradnego (smart) miasta. • EAM uznaje elastyczność miasta bardziej za proces przekrojowy niż natychmiastową odpowiedź na działanie przeciwności. Bycie elastycznym ma niewiele wspólnego z byciem niezniszczalnym. Miejska elastyczność nie jest nową techniką miejskiej interwencji; ona wychodzi poza nią. • EAM zakłada, że w nadchodzących trudnych latach, elastyczność może być ważnym elementem zarządzania miastem i usługami, uzupełniającym koncepcję trwałości (sustainability) Elastyczne miasto łączy ulepszenia w miejskiej elastyczności z dynamicznymi koncepcjami rozwoju ekonomicznego i miejskiego wzrostu Zakres Miejskiej elastyczności: Jako, że ludzie mają wyraźną tendencję faworyzowania pozytywnych obrazów, które antycypują bezpieczną i zasobną przyszłość, (jeżeli ni występują bezpośrednie zagrożenia), Percepcja elastyczności jest wektorem dodatnim społecznego, miejskiego i ekonomicznego rozwoju miasta. Dlatego też, elastyczność jest cennym elementem każdej strategii rozwoju miejskiego: zapewnia ona siłę, przewodnictwo i kierunek. Miasto jest żywym systemem, ciągle organizującym się na wiele różnych sposobów, aby radzić sobie z wektorami wewnętrznymi (np. niezadowolenie społeczne, demonstracje, wydarzenia sportowe) i wektorami zewnętrznymi (np. zagrożenia klimatyczne), a czasem z obydwoma równocześnie. Analiza Elastyczności Miejskiej za pomocą EAM • pierwszą granicą zdolności miasta do przeciwstawienia się i wychodzenia z różnych problemów leży w fizycznych możliwościach jego infrastruktury usługowej: jeżeli system kanalizacyjno-ściekowy miasta jest niewystarczający, miasto zostanie zalane. Nawet jeżeli miasto polepszy swoją zdolność wychodzenia z problemów i wyciągnie wnioski przed następną powodzią (elastyczność), bez ulepszenia systemu ściekowego znowu będzie zalane. • Drugą granica leży w możliwościach operacyjnych miasta, czyli wzajemnej zależności sieci usługowych. Usługi miejskie są siatką wzajemnie połączonych sieci w przestrzeni, czasie, postrzeganiu oraz edukacji, które wyznaczają zachowanie obywateli. Ta zdolność operacyjna może być ulepszona bez większych inwestycji, a ocena elastyczności za pomocą EAM może pomóc to osiągnąć. Zaradność (smartness)miasta to rodzaj inteligencji. • Zaradność (smartness) składa się ze zdolności uzyskiwania tak wielu pożytecznych informacji jak to tylko możliwe i umiejętności efektywnego użycia tych informacji. • Zaradne (smart) miasto zostało wprowadzone jako instrument strategiczny, aby ująć nowoczesne miejskie czynniki produkcyjne we wspólne ramy oraz, aby podkreślić rosnącą ważność Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICTs), społeczny i środowiskowy kapitał w opisywaniu zdolności do współzawodniczenia miast, (Caragliu, A; Del Bo, C. & Nijkamp, P. (2009). „Zaradne miasta w Europie” Seria Research Memoranda 0048 (VU Uniwersytet w Amsterdamie, Wydział Ekonomii, Administracji Biznesowej i Ekonometrii).” • Zaradne (smart): mądre, inteligentne, dostosowujące się, komunikatywne i zdolne do skorzystania z dostępnych okazji. • Zaradność (smartness) w kontekście trwałości (sustainability) jest zdolnością do dostarczenia wszystkich nowoczesnych aspektów, które zapewniają bezpieczny, zdrowy i przyjazny dla środowiska rozwój generacji miejskich oraz tych , które miasto odwiedzają lub przez nie przejeżdżają. EAM to charakterystyka z bliskim związkiem z racjonalnym użyciem zasobów naturalnych (energia, woda), ekologii przemysłowej (włączając przetwarzanie odpadów i wtórne użycie materiałów), a także intensywne użycie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (które pozwalają na lepsze spożytkowanie najważniejszego zasobu – Czasu). • „Zaradność (smartness) jest w EAM postrzegana jako sposób odnoszenia się do problemów w efektywny i korzystny sposób, który jest jednocześnie tani i przyjazny dla środowiska. Rozwój przełomowych technologii w połączeniu ze świadomością społeczną oraz efektywnym wykorzystaniem zasobów są sposobem zapewnienia „zaradnych” (smart) rozwiązań”. Sugerujemy definicję zawartą w ISO 26000. EAM zakłada, że • Tradycyjnie, woda, gaz , elektryczność, transport, służby ratownicze, budynki, szpitale oraz publiczne systemy usług w mieście, są oddzielone i działają w pionach niezależnych od siebie. • Naprawdę efektywne miasto wymaga nie tylko, żeby działanie każdego systemu było zoptymalizowane, lecz także, żeby systemy te były zarządzane w sposób zintegrowany, aby lepiej ustalać priorytety inwestycyjne i maksymalizować wartość. • Wydajne miasto wprowadza społeczność na drogę konkurencyjności w dziedzinie talentu, inwestycji i pracy poprzez stawanie się bardziej przyjaznym do zamieszkania. • Miasto musi pracować, aby stać się przyjemnym miejscem do zamieszkania, pracy i rozrywki. Musi ono być atrakcyjne zarówno dla mieszkańców, jak i przyjezdnych i odwiedzających. Musi społecznie łączyć, tworzyć szanse dla wszystkich mieszkańców. Musi zapewniać innowacyjne, konkretne usługi dla swoich obywateli. Przyjazność do zamieszkania odgrywa zasadniczą rolę jak chodzi o tworzenie bazy dla talentów, rynku mieszkaniowego, jak i organizowania wydarzeń kulturalnych, które mogą dostarczyć godnych zapamiętania doświadczeń, przyciągnąć do społeczności uwagę międzynarodową oraz inwestycje. Sugerujemy realizację polskich projektów modelowych zaradnych, trwałych i elastycznych miast i gmin w oparciu o EAM W EAM • Trwałość (sustainability) jest postrzegana jako zdolność do podtrzymywania życia. Innymi słowy, trwałość (sustainability) jest zdolnością do podtrzymywania społecznego i ekonomicznego postępu, jednocześnie za wszelką cenę respektując zasoby i mechanizmy naturalne • Trwałe (sustainable): pozwalające na niekończące się użytkowanie, bez wyczerpania dostępnych zasobów. Może to być ze społecznego środowiskowego i ekonomicznego punktu widzenia • Dla podstawowego zdefiniowania „trwałości” (sustainability), odnosimy się do Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych: Raport Światowej Komisji na temat Środowiska i Rozwoju: Nasza Wspólna Przyszłość. Przekazany Zgromadzeniu Ogólnemu jako Aneks do dokumentu A/42/427 – Rozwój i Międzynarodowa Współpraca: Środowisko, 1987 Zaradne (smart) i trwałe (sustainable) miasta i społeczności to wg EAM : - - - Umiejętność łączenia środków fizycznych/kapitału z aspektami społecznymi Najlepsze rozwijanie usług, infrastruktury, transportu oraz w budownictwie i gospodarstwach domowych, ..... Najlepsze łączenie wizji politycznych, technologii, informacji, EAM definiuje je poprzez ich gospodarkę, mobilność, środowisko, a także efektywne użycie i konsumpcję zasobów naturalnych. Za ISO/TC268/SC1 EAM definiuje zaradność (smartness) w następujący sposób: Koncepcja zaradności przy pomocy instrumentu EAM jest rozumiana jako działanie odpowiednie do rozwiązań możliwych do wprowadzenia pod względem technologicznym, dla dobra trwałego (sustainable) rozwoju społeczności. Specyficzne kluczowe elementy zaradności obejmują rozważenie synergii i kompromisów wśród wielu zagadnień (tj. mieszkańcy, zarządzający społecznością, środowiska), cechy dynamiczne, myślenie o cyklach życiowych, optymalizacja na skalę społeczności, itd. EAM to najbardziej efektywny instrument definiujący zaradne (smart) miasta - to społeczność, która jest wydajna, żywotna i trwała (sustainable) – i te trzy elementy idą ramię w ramię. EAM jest wynikiem zadania badawczego NCBiR Zintegrowany System zmniejszania efektywności energetycznej w budownictwie. Umożliwia stworzenie w gminie bazy danych zawierającej wyselekcjonowane i usystematyzowane informacje pozwalające na ocenę gospodarki energią w mieście/gminie oraz w jego/jej poszczególnych sektorach i obiektach, oraz inwentaryzację emisji gazów cieplarnianych, Dziękuję za uwagę Janina Kopietz-Unger Uniwersytet Zielonogórski Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Kontakt [email protected]