ATOMIUM CULTURE - Alma Mater

ATOMIUM CULTURE
Rozmowa z prorektorem UJ ds. badań i współpracy międzynarodowej
prof. Szczepanem Bilińskim
□ 26 lutego 2010 roku w hiszpańskim dzienniku „El País”
ukazał się artykuł A la caza de los virus (czyli Polowanie na
wirusa) autorstwa dr. Krzysztofa Pyrcia z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ. To
pierwszy efekt współpracy Uniwersytetu
Jagiellońskiego z Atomium Culture, organizacji non profit powołanej do życia
w 2006 roku. Na czym polega działalność
tej szczególnej jednostki?
Siedziba organizacji znajduje się w Brukseli. Założycielem
i prezesem Atomium jest Michelangelo Baracchi Bonvicini,
a honorowym przewodniczącym – Valéry Giscard d’Estaing.
W strukturze Atomium Culture ważnym
elementem jest Rada Doradcza, do której
należy między innymi Javier Moreno,
redaktor naczelny „El País”.
□ Które z europejskich uczelni zostały
zaproszone do współpracy z Atomium
Culture? Jakie gazety?
A. Wojnar
■ Podstawowe cele działania organizacji
Atomium Culture to wzmocnienie współpracy pomiędzy światem nauki, biznesu
■ Wśród zaproszonych uniwersytetów są
i mediów oraz rozpowszechnianie wiedzy
między innymi: Uniwersytet Wiedeński,
o najbardziej nowatorskich projektach
Wolny Uniwersytet Brukselski, École
badawczych realizowanych w najważNormale Supérieure, Uniwersytet Ateńniejszych europejskich ośrodkach naukoski, Autonomiczny Uniwersytet Madrywych. Popularyzacja wiedzy odbywać się
cki, Uniwersytet w Utrechcie, Uniwersybędzie za pośrednictwem codziennych
tet Humboldta w Berlinie, London School
gazet afiliowanych w ramach tego przedof Economics and Political Science,
sięwzięcia. Chodzi o to, by w przystępny
Uniwersytet La Sapienza w Rzymie oraz
sposób dostarczać społeczeństwu inforUniwersytet Jagielloński.
macji na temat najistotniejszych dokonań
Jeśli chodzi natomiast o gazety, to
europejskich specjalistów z różnych
wśród nich warto wymienić austriadziedzin, a także przekonać biznesmecki „Der Standard”, belgijski „Le Soir”,
Prof. Szczepan Biliński, prorektor UJ ds. badań
nów do intensywniejszej współpracy
fiński „Helsingin Sanomat”, francui współpracy międzynarodowej
z naukowcami. Efektem tych działań ma
ski „Le Monde”, irlandzki „The Irish
być zwiększenie liczby innowacyjnych rozwiązań wdrażanych Times”, niemiecki „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, brytyjski
do gospodarki, bo – jak wiadomo – jest ich w Europie zdecy- „The Independent”, włoski „Il Sole 24 Ore” oraz wspomniany
dowanie za mało.
już hiszpański „El País”. Z polskich mediów do współpracy
Przykładowo – jak wynika z badań przeprowadzonych przez zaproszono „Rzeczpospolitą”.
Atomium Culture – obecnie na każdy tysiąc pracowników
zatrudnionych w europejskim przemyśle przypada zaledwie □ A jakie firmy reprezentują sektor biznesu?
dwóch naukowców, podczas gdy w Stanach Zjednoczonych –
siedmiu, a w Japonii – sześciu. Zdaniem pomysłodawców Ato- ■ Świat biznesu reprezentowany jest między innymi przez
mium Culture, wzrost poziomu badań prowadzonych w krajach Royal Dutch Shell, Siemens i Alcatel-Lucent Bell Labs.
Unii Europejskiej wymaga zmiany sposobu myślenia Europejczyków i ścisłej współpracy trzech podmiotów: nauki, biznesu □ Pierwsza publiczna konferencja Atomium Culture zori mediów.
ganizowana została 27 listopada 2009 roku w Parlamencie
Europejskim w Brukseli.
□ Jak wygląda struktura Atomium Culture?
■ Uczestniczyli w niej przedstawiciele prestiżowych europej■ Atomium Culture skupia 25 europejskich uniwersytetów, a wraz skich uniwersytetów, firm i gazet. Podczas spotkania referat
z nimi ponad sto tysięcy naukowców i ponad milion studentów. na temat Europejskiej Przestrzeni Badawczej wygłosił rektor
Ponadto w ramach tej organizacji współdziałać będzie kilkanaście Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Karol Musioł. W dysprężnie działających w Europie firm oraz 17 gazet, które czyta kusji podkreślano, że w najbliższych latach należy położyć
dziennie dziesięć milionów europejskich czytelników.
nacisk na popularyzowanie nauki i badań, po to by uczynić
ALMA MATER nr 125
29
je atrakcyjnymi dla społeczeństwa
i użytecznymi dla biznesu. Akcentowano również, że podczas każdej
unijnej prezydencji będą organizowane
europejskie warsztaty, dzięki którym
naukowcy różnych specjalności będą
mieli możliwość nawiązania konkretnej
współpracy z biznesmenami. Wymianie
doświadczeń pomiędzy światem nauki
i biznesu służy już portal internetowy.
□ Od kiedy Uniwersytet współpracuje
z Atomium Culture i jak rozpoczęła się
ta współpraca?
■ Propozycję nawiązania współpracy
złożyła naszej Uczelni – jako najbardziej prestiżowej w Polsce – Rada
Atomium Culture, jeszcze w roku 2007.
Umowa została podpisana w roku 2008.
Do chwili obecnej Uniwersytet Jagielloński jest jedyną polską uczelnią współpracującą z tą organizacją.
Pierwsze zgłoszenia tematów artykułów wysłaliśmy do Atomium
Culture 20 października 2008 roku. Były to propozycje młodych
naukowców z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii. Do
drugiego etapu zakwalifi kowano artykuły osób, wśród których,
oprócz wspomnianego już dr. Krzysztofa Pyrcia, znaleźli się także
Anna Grochot-Brzęczek, Monika Jakubowska, Agnieszka Jaźwa,
Jerzy Kotlinowski oraz Magdalena Kozakowska.
□ Na jakiej zasadzie pracownicy naukowi z uniwersytetów współpracujących z Atomium Culture mogą starać się o opublikowanie
artykułów w prestiżowych gazetach europejskich?
Artykuł dr. Krzysztofa Pyrcia w internetowym wydaniu
hiszpańskiego „El País”
30
ALMA MATER nr 125
■ Tryb postępowania jest dość skomplikowany i obejmuje kilka etapów.
Dwa razy w roku – wiosną i jesienią – naukowcy mogą zgłaszać wstępne
propozycje tematów artykułów. W pierwszej fazie wystarczy napisać
w języku angielskim dwa–trzy zdania o swoich badaniach. Spośród tych
krótkich abstraktów wybierane są najbardziej interesujące, a ich autorzy
proszeni są o napisanie dłuższego tekstu, dwu-trzystronicowego. Następnie teksty te są wstępnie akceptowane przez komitet kwalifikacyjny
Atomium Culture i przygotowywane do druku w gazecie codziennej. Ten
etap jest najciekawszy i odbywa się przy współudziale autora artykułu
oraz wyspecjalizowanego redaktora naukowego Atomium.
Jeżeli tekst pomyślnie przejdzie proces adiustacji po obu stronach,
zostaje umieszczony w centralnym repozytorium Atomium Culture,
z którego każda ze współpracujących z Atomium gazet może korzystać
i, co więcej, opublikować go na swoich łamach. Oczywiście, wybrany
przez gazetę tekst musi zostać przetłumaczony z języka angielskiego
na język kraju, w którym gazeta jest wydawana. Tak właśnie stało się
z artykułem dr. Krzysztofa Pyrcia.
Warto w tym miejscu podkreślić, że bardzo ważnym, dodatkowym
efektem opisanego „trybu postępowania” jest nauka pisania tekstów
popularnonaukowych, tekstów przystępnych, odpowiednich dla czytelników gazet codziennych. Nierzadko porównanie dwóch wersji
artykułu: wersji napisanej przez naukowca oraz tej zredagowanej
przez wyspecjalizowanego dziennikarza, jest pouczające i prowadzi
do ciekawych wniosków. W niektórych przypadkach są to dwa różne
teksty!
□ Naukowcy mogą zgłaszać tematy swoich prac dwa razy w roku.
Czy na poszczególnych uniwersytetach obowiązują jakieś limity
zgłoszeń?
■ Jeszcze w 2008 roku mogliśmy wysłać dowolną liczbę
zgłoszeń i właściwie nie było nawet konkretnych terminów,
obecnie Uniwersytet może zarekomendować rocznie nie więcej
niż 30 osób – 15 wiosną i 15 jesienią.
□ Czy w przedsięwzięciu mogą uczestniczyć wszyscy naukowcy, bez względu na wiek i dyscyplinę, jaką uprawiają?
■ Początkowo zakładano, że przyjmowane będą wyłącznie
zgłoszenia młodych naukowców, poniżej 40 roku życia. Jednak
w 2010 roku te reguły zostały zmienione. Obecnie nie ma limitu
wieku naukowców ani ograniczeń ze względu na dyscyplinę,
jaką poszczególni naukowcy się zajmują. W kręgu zainteresowań Atomium Culture znajduje się bowiem zarówno medycyna,
biologia, chemia, matematyka, fizyka, inżynieria, ekonomia, jak
i sztuka, historia, literatura, prawo, nauki polityczne, socjologia,
psychologia, geografia czy filozofia.
□ Skoro tak, to dlaczego w 2008 roku Uniwersytet Jagielloński
zgłosił wyłącznie projekty naukowców z Wydziału Biochemii,
Biofizyki i Biotechnologii?
■ Wydaje się, iż takie rozwiązanie jest najlepsze. Akcja obejmująca wszystkie wydziały doprowadziłaby do konieczności
wyselekcjonowania 15 (lub 30 rocznie) tematów spośród setek
propozycji. Ponadto niezmiernie trudno byłoby porównywać
i oceniać projekty z różnych dyscyplin nauki. Z tych powodów
w roku 2008 zaprosiłem do udziału w konkursie naukowców
z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii. W następnym
konkursie, wiosną roku 2010, zaprezentowali się pracownicy
Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej.
Mam nadzieję, że jesienią na udział w tym przedsięwzięciu
zdecyduje się któryś z wydziałów humanistycznych. W tej sprawie rozmawiałem już z prodziekanem Wydziału Filozoficznego
prof. Jarosławem Górniakiem.
Chciałbym również dodać, że moim pełnomocnikiem
ds. Atomium Culture, osobą, która zna wszystkie szczegóły
składania propozycji oraz opracowywania artykułów, jest
prof. Alicja Józkowicz z Wydziału Biochemii, Biofizyki
i Biotechnologii.
□ Czy wiadomo jakiego rodzaju projekty, z jakich dziedzin nauki – medycyny czy może biotechnologii – cieszą
się największym zainteresowaniem wśród europejskich
czytelników?
■ W repozytorium Atomium Culture gromadzone są artykuły
reprezentujące wszystkie dziedziny wiedzy, nie znaczy to jednak, że wszystkie zostaną opublikowane.
Z naszych doświadczeń wynika, że największe zainteresowanie czytelników wzbudzają teksty związane z medycyną.
□ Dziękuję za rozmowę.
Strona internetowa Atomium Culture
Rozmawiała Rita Pagacz-Moczarska
ALMA MATER nr 125
31