Tren V¹

Na podstawie: Jan Kochanowski, Treny, Drukarnia Łazarzowa,
wyd. , Kraków, 
Wersja lektury on-line dostępna jest na stronie wolnelektury.pl.
Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się
w domenie publicznej, co oznacza, że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać.
JAN KOCHANOWSKI
Tren V¹
Jako oliwka mała pod wysokim sadem²
Idzie³ z ziemie⁴ ku górze macierzyńskim szladem⁵,
Jeszcze ani gałązek, ani listków rodząc,
Sama tylko dopiro⁶ szczupłym prątkiem⁷ wschodząc;
Tę, jesli ostre ciernie⁸ lub rodne⁹ pokrzywy
Uprzątając, sadownik¹⁰ podciął ukwapliwy¹¹,
Mdleje¹² zaraz, a zbywszy¹³ siły przyrodzonej¹⁴,
Upada przed nogami matki ulubionej.
Takci sie mej namilszej Orszuli dostało:
Przed oczyma rodziców swoich rostąc¹⁵, mało
Od ziemie sie co¹⁶ wznióswszy, duchem zaraźliwym¹⁷
Srogiej śmierci otchniona¹⁸, rodzicom troskliwym¹⁹
U nóg martwa upadła. O zła Persefono²⁰,
Mogłażeś tak wielu łzam²¹ dać upłynąć płono²²?
n
¹W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Tre
jest odmienne od znaczenia obecnego.
² * (starop.) — drzewo owocowe.
³ e* (starop.) — rośnie.
⁴ e e (forma starop.) — z ziemi.
⁵
er
e (starop.) — śladem matki, drzewa macierzyńskiego, zwanego tu sadem (w.
).
⁶
r (starop.) — dopiero.
⁷
r e (starop.) — cienki pęd.
⁸ ern e* (daw.) — cierniste krzewy (np. tarnina, głóg).
⁹r n (starop.) — urodzajny, bujny, plenny, rodzący.
¹⁰
n — ogrodnik zajmujący się owocami (por. czas. „sadzić”).
¹¹
(starop.) — skwapliwy, śpieszący się, niecierpliwy.
¹² e (daw.) — tracić siły, słabnąć, więdnąć.
¹³
(starop.) — pozbywszy się, utraciwszy.
n (daw.) — naturalny.
¹⁴ r r
¹⁵r
(starop.; imiesł. od r : rosnąć)— rosnąc.
(starop.) — zaledwie, trochę.
¹⁶
¹⁷
r
— tchnienie zarazy lub porażająca zła siła, siła diabelska.
¹⁸ n n (daw.) — owiany (zob. wyrazy „tchnąć”, „tchnienie”, „oddech”).
* (starop.) — stroskany, zatroskany.
¹⁹ r
²⁰Persefona — tu: uosobienie śmierci.
(starop. forma C. lp. rodz. ż.) — łzom.
²¹
²² n (starop.) — daremnie, na próżno (dziś mówi się: „płonne nadzieje”).