raport - Eko-Info
Transkrypt
raport - Eko-Info
PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE EKO - INFO - SYSTEM 8585-165 BYDGOSZCZ, ul. TUCHOLSKA TUCHOLSKA 13/49 tel. (0-52) 371 22 36, kom. 601 64 15 64, fax. (052) 360 82 16 e-mail: [email protected] ® RAPORT oddziaływania przedsięwzięcia: „Rozbudowa Szpitala Uniwersyteckiego i m . d r . A. J u r a s z a “ w Bydgoszczy, ul. M. Skłodowskiej – Curie 9 na środowisko Wnioskodawca: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. L. Rydygiera z siedzibą: 85-067 Bydgoszcz, ul. Jagiellońska 13-15. Autor opracowania: dr hab. inż. Andrzej M. Michalski biegły z listy Wojewody w zakresie sporządzania ocen oddziaływania na środowisko - Nr upr. 0116 BYDGOSZCZ, styczeń 2009 2 Spis treści 1.WSTĘP ........................................................................................................................................6 1.1 Podstawa opracowania raportu ......................................................................................................... 6 1.2. Zakres opracowania raportu ............................................................................................................. 7 1.3. Cel opracowania raportu .................................................................................................................. 7 2. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ..................................................................8 2.1. Charakterystyka całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub użytkowania .................................................................................................................. 8 2.1.1. Stan istniejący ........................................................................................................................... 9 Opis projektowanej zabudowy.......................................................................................................... 10 2.1.2. Warunki wykorzystania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub użytkowania ................... 10 2.2. Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych ........................................................ 15 2.3. Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia ..................................................................................................................................... 16 2.3.1. Emisja do powietrza................................................................................................................ 16 2.3.2. Odpady .................................................................................................................................... 20 3. OPIS ELEMENTÓW ZAKRESEM PRZYRODNICZYCH PRZEWIDYWANEGO ŚRODOWISKA, ODDZIAŁYWANIA OBJĘTYCH PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, W TYM ELEMENTÓW ŚRODOWISKA OBJĘTYCH OCHRONĄ NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004R. O OCHRONIE PRZYRODY .........................................................................................................21 3.1. Charakterystyka fizjograficzna obszaru ......................................................................................... 21 3.2. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne ........................................................................ 21 Warunki hydrogeologiczne ............................................................................................................... 23 3.3. Wody podziemne ........................................................................................................................... 25 3.5. Klimat ............................................................................................................................................ 26 3.6. Stan powietrza atmosferycznego ................................................................................................... 26 3.7 Warunki akustyczne ........................................................................................................................ 27 3.8. Otoczenie przyrodnicze planowanej inwestycji............................................................................. 27 4. OPIS ISTNIEJĄCYCH W SĄSIEDZTWIE LUB W BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘDZIĘCIA ZABYTKÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI....................................................................................................28 5. OPIS PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA W PRZYPADKU ....29 NIE PODEJMOWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA .....................................................................29 6. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW .......................................................................29 6.1. Wariant proponowany przez wnioskodawcę oraz racjonalny wariant alternatywny..................... 29 6.2. Wariant najkorzystniejszy dla środowiska wraz z uzasadnieniem wyboru ................................... 29 3 7. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW, W TYM RÓWNIEŻ W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ, A TAKŻE MOŻLIWEGO TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO .................................30 7.1. Możliwość wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ............................................................... 30 7.2. Możliwość transgranicznego oddziaływania na środowisko ......................................................... 31 8. UZASADNIENIE PROPONOWANEGO PRZEZ WNIOSKODAWCĘ WARIANTU, ZE WSKAZANIEM JEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ...............................31 8.1. Faza budowy .................................................................................................................................. 31 8.2. Faza eksploatacji lub użytkowania ................................................................................................ 32 8.2.1. Wpływ na zdrowie ludzi ......................................................................................................... 32 8.2.2. Wpływ na stan powietrza atmosferycznego ........................................................................... 33 8.2.3. Wpływ na klimat akustyczny .................................................................................................. 34 8.2.4. Wpływ na wody podziemne i powierzchniowe ...................................................................... 46 8.2.5. Wpływ na powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat ........... 47 i krajobraz ......................................................................................................................................... 47 8.2.6. Wpływ na rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze .............................................. 47 8.2.7. Wpływ na dobra materialne .................................................................................................... 50 8.2.8. Wpływ na zabytki i krajobraz kulturowy objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków .................................................................................................... 50 8.2.9. Wzajemne oddziaływanie między elementami o których mowa w punktach od 8.2.1. do 8.2.8................................................................................................................................................... 50 8.3. Faza likwidacji ............................................................................................................................... 51 9. OPIS METOD WNIOSKODAWCĘ ODDZIAŁYWAŃ OBEJMUJĄCY KRÓTKO-, PROGNOZOWANIA ORAZ OPIS PLANOWANEGO BEZPOŚREDNIE, ŚREDNIO- ODDZIAŁYWANIA I NA ZASTOSOWANYCH PRZEWIDYWANYCH PRZEDSIĘWZIĘCIA POŚREDNIE, DŁUGOTERMINOWE, ŚRODOWISKO, ZNACZĄCYCH ŚRODOWISKO, NA WTÓRNE, PRZEZ SKUMULOWANE, STAŁE I WYNIKAJĄCE CHWILOWE Z ISTNIENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA, WYKORZYSTYWANIA ZASOBÓW ŚRODOWISKA, EMISJI 51 10. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB ODDZIAŁYWAŃ NA KOMPENSACJĘ ŚRODOWISKO, W PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU ...................................................................................................................................56 10.1. Faza budowy ................................................................................................................................ 56 10.2. Faza eksploatacji lub użytkowania .............................................................................................. 57 10.3. Ochrona obszaru Natura 2000 ..................................................................................................... 58 4 11. PORÓWNANIE PROPONOWANEJ TECHNOLOGII Z TECHNOLOGIĄ SPEŁNIAJĄCĄ WYMAGANIA O KTÓRYCH MOWA W ART. 143 USTAWY PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA .....................................................................................................59 12. WSKAZANIE CZY DLA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA KONIECZNE JEST USTANOWIENIE OBSZARU OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA .................62 13. PRZEDSTAWIENIE ZAGADNIEŃ W FORMIE GRAFICZNEJ .................................63 14. PRZEDSTAWIENIE ZAGADNIEŃ W FORMIE KARTOGRAFICZNEJ ..................63 15. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM .............................................................................63 16. PRZEDSTAWIENIE PLANOWANEGO PROPOZYCJI PRZEDSIĘWZIĘCIA MONITORINGU NA ETAPIE ODDZIAŁYWANIA JEGO BUDOWY I EKSPLOATACJI LUB UŻYTKOWANIA, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU ...................................................................................................................................64 17. WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO, OPRACOWUJĄC RAPORT ......................................................................................................................................65 18. OKREŚLENIE ZAWARTYCH W STOPNIA I SPOSOBU DECYZJACH ZAGOSPODAROWANIA TERENU O UWZGLĘDNIENIA WARUNKACH ORAZ WYMAGAŃ ZABUDOWY INNYCH I DECYZJACH ADMINISTRACYJNYCH DOTYCZĄCYCH OCHRONY ŚRODOWISKA .....................65 19. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE, W ODNIESIENIU DO KAŻDEGO ELEMENTU RAPORTU ...................................................................................................................................67 20. NAZWISKO OSOBY LUB OSÓB SPORZĄDZAJĄCYCH RAPORT .........................69 21. PODSUMOWANIE ..............................................................................................................69 22. ŹRÓDŁA INFORMACJI STANOWIĄCE PODSTAWĘ DO SPORZĄDZENIA CHARAKTERYSTYKI .............................................................................................................70 5 Załączniki Nr 1 uprawnienie do występowania w obrocie prawnym Nr 2. informacja o środowisku Nr 3. decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego Nr 4. wykaz działek (numery, powierzchnia i zabudowa z powierzchnią) Szpitala Uniwersyteckiego Nr 5. wykaz właścicieli i władających gruntów Nr 6 opinia dotycząca projektu wycinki i przesadzenia drzew i krzewów z działek 1/30 i 5 w obr.193 Nr 7 opinia dotycząca nowoprojektowanych nasadzeń na działce 1/30 i5 obr. 193 Nr 8 opinia dotycząca projektu wycinki i przesadzenia drzew i krzewów z działek 11/5, 11/6, 12/7, 12/12 obr.193 Nr 9 opinia dotycząca nowoprojektowanych nasadzeń Nr 10. obliczenia emisji dla kotłów opalanych gazem ziemnym Nr 11. obliczenia poziomów substancji w powietrzu Nr 12 przedstawienie graficzne wyników obliczeń poziomów substancji w powietrzu Nr 13 przedstawienie graficzne wyników obliczeń emisji hałasu Nr 14. szczegółowe usytuowanie omawianych inwestycji Nr 15. mapa z zaznaczonymi dotychczasowymi obiektami Nr 16. mapa ewidencyjna obejmująca przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie wraz z terenem działek sąsiednich w skali 1:1000 Nr 17 Mapa orientacyjna , skala 1:10 000 6 1.WSTĘP 1.1 Podstawa opracowania raportu Przedsięwzięcie, którego oddziaływanie na środowisko jest tematem niniejszego raportu, polega na rozbudowie Szpitala Uniwersyteckiego im. dr A. Jurasza w Bydgoszczy przy ul. M. Skłodowskiej – Curie 9. Szpital Uniwersytecki im. dr Antoniego Jurasza w Bydgoszczy jest największym wysokospecjalistycznym ośrodkiem medycznym w regionie. Szpital posiada w swojej strukturze organizacyjnej 23 kliniki i 3 oddziały, o łącznej liczbie 924 łóżek, 4 zakłady diagnostyczne oraz Zespół Specjalistycznych Poradni Przyklinicznych z 30 poradniami, zapewniając swoim pacjentom wszechstronną opiekę medyczną. Rocznie przyjmowanych jest do szpitala około 36 000 pacjentów oraz udzielanych jest około 200 000 porad specjalistycznych. Szpital bierze udział w realizacji zadań dydaktycznych i naukowo-badawczych Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Inwestorem opisywanego przedsięwzięcia jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. L. Rydygiera z siedzibą: ul. Jagiellońska 13-15, 85-067 Bydgoszcz, uprawniony do występowania w obrocie prawnym (zał. 1). Prawną podstawę wykonania raportu dotyczącego oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia stanowi: - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity, Dz.U. 25, poz. 150 z póź. zmian.) - Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 199, poz. 1227) - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573 z póź. zm.) - Ustawa z 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016, z póź. zm.) 7 Zgodnie z art. 46 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, które dla tego samego przedsięwzięcia przeprowadza się jednokrotnie. 1.2. Zakres opracowania raportu Zakres opracowania raportu obejmuje treści wynikające z art. 52 Ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001r. (tekst jednolity, Dz.U. 25, poz. 150 z póź. zmian.) oraz art. 66 Ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 199, poz. 1227). Zakres raportu jest zgodny z postanowieniem Nr WGK/5/09 Prezydenta Bydgoszczy z dnia 14 stycznia 2009r. (L. dz. WGK.V.7627-3-74/08). 1.3. Cel opracowania raportu Celem opracowania raportu jest analiza oraz ocena: - bezpośredniego i pośredniego wpływu planowanego przedsięwzięcia na: a) środowisko oraz zdrowie i warunki życia ludzi, b) dobra materialne, c) zabytki, d) obszary Natura 2000, e) wzajemne oddziaływanie między ww. czynnikami, - możliwości oraz sposobów zapobiegania i ograniczenia negatywnego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, - ustalenia wymaganego zakresu monitoringu. Raport o oddziaływaniu na środowisko jest dokumentem niezbędnym w przeprowadzeniu przez właściwy organ administracji postępowania w sprawie oceny oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, dla umożliwienia podjęcia przez ten organ decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. 8 2. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA 2.1. Charakterystyka całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub użytkowania Przedmiotem raportu jest ocena przedsięwzięcia polegającego na budowie na terenie Szpitala Uniwersyteckiego im. dr A. Jurasza w Bydgoszczy przy ul. M. Skłodowskiej – Curie 9: - lądowiska dla helikopterów na specjalnie przystosowanym do tego celu dachu obiektu zatytułowanego „Zespół sal operacyjnych z oddziałem anestezjologii i intensywnej terapii, centralną sterylizatornią oraz szpitalnym oddziałem ratunkowym” (obiekt ten nie jest przedmiotem niniejszego raportu) - dwóch parkingów wielopoziomowych: a) pięciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 400 b) sześciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 630 - rozbudowie istniejącej kotłowni. Zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Bydgoszczy o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (WAB.I.7330-7/07), Szpital Uniwersytecki im. dr A. Jurasza usytuowany jest na terenie przeznaczonym na ten cel (zał. 3). Omawiany szpital zlokalizowany jest w północnej części miasta pomiędzy: ulicą Powstańców Wielkopolskich oraz ulicami Kardynała Stefana Wyszyńskiego i M. Skłodowskiej – Curie. Budynki szpitala oraz ich otoczenie usytuowane są na terenie płaskim, którego rzeźba nie wykazuje istotnego zróżnicowania. Najbliższe otoczenie szpitala z kierunków północnego, zachodniego i południowego stanowi zabudowa wielorodzinna 4-ro – 5cio kondygnacyjna. Z kierunku wschodniego szpital graniczy z dwupasmową ulicą Kardynała Stefana Wyszyńskiego – trasą o dużym natężeniu ruchu pojazdów. Mapa ewidencyjna obejmująca przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie wraz z terenem działek sąsiednich stanowi załącznik 16. Omawiane przedsięwzięcie usytuowane będzie odpowiednio: - lądowisko dla helikopterów na specjalnie przystosowanym do tego celu dachu obiektu zatytułowanego „Zespół sal operacyjnych z oddziałem anestezjologii i intensywnej terapii, centralną sterylizatornią oraz szpitalnym oddziałem ratunkowym” – na działce 1/30. - dwa parkingi wielopoziomowe: a) pięciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 400 – na działce 1/30 b) sześciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 630 – na działce 11/5 9 - rozbudowa istniejącej kotłowni – na działce 12/12 2.1.1. Stan istniejący Planowane przedsięwzięcie zostanie zlokalizowane przy ul. M. Skłodowskiej – Curie 9 w Bydgoszczy. Powierzchnia zajmowanej nieruchomości wynosi 14,1297 ha, natomiast zabudowa wraz z powierzchnią użytkową budynków wynosi 7,479739 ha. Szczegółowy wykaz działek, ich numery, powierzchnia i zabudowa z powierzchnią Szpitala Uniwersyteckiego zostały przedstawione w załączniku nr 4. Powierzchnia działek lokalizacyjnych wynosi: - działka nr 1/30 - 7,9790 ha, w tym aktualna powierzchnia zabudowy wynosi 7,201739 ha, powierzchnia planowanego na tej działce parkingu wielopoziomowego na 400 miejsc – 0,22 ha - działka nr 11/5 – 1,4817 ha, działka niezabudowana, powierzchnia planowanego na tej działce parkingu wielopoziomowego na 630 miejsc – 0,24 ha - działka 12/12 – 1,8327 ha, w tym aktualna powierzchnia zabudowy wynosi 0,2700 ha, powierzchnia planowanej na tej działce rozbudowy kotłowni – 0,043 ha Inwestor jest właścicielem terenu. Wykaz właścicieli i władających gruntów przedstawiono w załączniku nr 5. Obecna zabudowa - na terenie pod zabudowę garażu wielopoziomowego na 400 miejsc parkingowych znajdują się aktualnie: część budynku administracyjnego (księgowość) o całkowitej powierzchni 375 m2 oraz budynek energetyczny. Obie te nieruchomości zostaną rozebrane. Obrazuje to załącznik nr 14. Pozostały to teren zielony zagospodarowany. Inwentaryzacja terenu zielonego zawarta jest w opracowaniu „Inwentaryzacja drzew i krzewów rosnących na działkach nr 1/30, 8/1, 11/5, 11/6, 12/4, 12/7, 12/11, 12/12, 7/1 i 12/6 w obrębie 193 położonych przy ulicy M. Curie – Skłodowskiej 9 w Bydgoszczy z oceną stanu zdrowotnego oraz wieku drzew” wykonanym przez mgr inż. Marię Rudnicką – Tomczak, biegłego w zakresie ochrony przyrody z list Wojewody Kujawsko – Pomorskiego Nr 0049. Na podstawie tego opracowania Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Bydgoszczy pozytywnie zaopiniował usunięcie i przesadzenie drzewostanu (WGK.III.7070-6/206/08 z dnia 18-09-2008r.) – patrz załącznik 6. - teren pod zabudowę garażu wielopoziomowego na 630 miejsc parkingowych stanowi aktualnie działkę niezabudowaną, pozostałą po wykupionym Pracowniczym Ogrodzie Działkowym z elementami zieleni. Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta 10 Bydgoszczy pozytywnie zaopiniował usunięcie i przesadzenie drzew i krzew z działek 11/5, 11/6, 12/7, 12/12 obr.193 (WGK.III.7070-6/201/08 z dnia 01-12-2008r.) – patrz załącznik 8. - rozbudowa kotłowni nie pociągnie za sobą jakiejkolwiek rozbiórki, nieruchomość będzie dobudowana do istniejącej kotłowni na terenie stanowiącym nieużytek (patrz załącznik nr 14). Szczegółowe usytuowanie omawianych inwestycji przedstawiono w załączniku 14. Opis projektowanej zabudowy Przewiduje się płytę lądowiska żelbetową monolityczną opartą na słupach żelbetowych stanowiących konstrukcję w/w obiektu. Płyta lądowiska oparta będzie na słupach poprzez wibroizolatory, które wyeliminują drgania powstałe w wyniku lądowania i startu helikoptera Parkingi wykonane będą w konstrukcji żelbetowej monolitycznej. Zakłada się, że każda kondygnacja będzie otwarta w celu prawidłowego przewietrzania powstałych spalin. Przyjęty system oddymiania i wentylacji parkingów wykorzystywać będzie wentylatory strumieniowe i wentylatory wyciągowe do transportu powietrza od punktów nawiewnych do punktów wyciągowych powodując jednocześnie rozcieńczanie i usuwanie zanieczyszczonego powietrza. Planuje się zastosowanie systemu „Jet Fan” z falownikami, które ograniczą emisję hałasu na wolniejszym biegu wentylatora. Wentylatory usuwać będą także powietrze zanieczyszczone spalinami, powstającymi podczas normalnego użytkowania parkingu (wentylacja bytowa). Przyjęto 3 stopnie pracy wentylacji w zależności od stopnia stężenia CO. Rozbudowana kotłownia stanowić będzie konstrukcję stalową z lekką obudową. 2.1.2. Warunki wykorzystania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub użytkowania Uwagi ogólne Inwestor zapewnia, że wszystkie elementy projektowanego przedsięwzięcia, tj. materiały i wykonawstwo, będą zaprojektowane i zrealizowane zgodnie z obowiązującymi polskimi standardami. Bazując na danych inżynieryjnych i specyfikacjach technicznych zaproponowanych materiałów, Inwestor zastrzega sobie prawo do zastosowania alternatywnych materiałów o tym samym standardzie i jakości. Inżynieria oparta będzie na standardowych warunkach glebowych. Przed rozpoczęciem prac inżynieryjnych będą przeprowadzone testy i analiza gleby w celu potwierdzenia postawionych założeń. Teren budowy 11 W czasie trwania robót, teren budowy będzie ogrodzony tymczasowym płotem 2 metrowej wysokim. Wszystkie niezbędne drogi dojazdowe na teren budowy ujęte będą w zakresie prac projektowych. Będą sporządzone umowy z lokalnymi firmami komunalnymi w celu otrzymania tymczasowego dostępu do energii elektrycznej, gazu oraz wody w trakcie realizacji budowy. Wykonawca dokona konserwacji i oczyszczenia urządzeń na budowie nie rzadziej niż raz w tygodniu oraz usunie wszystkie odpady powstałe podczas prac do odpowiednich pojemników. Inwestor wydeleguje inżyniera odpowiedzialnego za bezpieczeństwo podczas prac projektowych i budowlanych. Ewidencja powykonawcza Inwestor przedłoży kompletną ewidencję powykonawczą w ciągu 4 tygodni od ukończenia robót. Ewidencja będzie zawierała: • Szczegóły dotyczące wykonawcy • Kopię specyfikacji technicznych • Kalkulacje • Dane techniczne wyspecyfikowanych materiałów • Raporty testowe oraz certyfikaty • Powykonawczą wersję wszystkich rysunków budowlanych i warsztatowych • BHP według obowiązującego prawa polskiego • Instrukcje w języku polskim • Formalne dokumenty administracyjne Prace ziemne Materiały (ziemia) pochodzące z wykopów na budowie nie będą usuwane z jej terenu, ale będą zużyte w trakcie realizacji przedsięwzięcia. Wszelkie nadwyżki ziemi będą składowane w dogodnym miejscu na terenie budowy. Powstałe odpady będą usunięte z terenu budowy. Zabezpieczenie drzew na etapie realizacji Jak już wspomniano wyżej, ilość drzew przewidzianych do wycinki, ilość planowanych zachowań wraz z podaniem gatunków i obwodów na wysokości 130 cm zostały zawarte w opracowaniu „Inwentaryzacja drzew i krzewów rosnących na działkach nr 1/30, 8/1, 11/5, 11/6, 12/4, 12/7, 12/11, 12/12, 7/1 i 12/6 w obrębie 193 położonych przy ulicy M. Curie – Skłodowskiej 9 12 w Bydgoszczy z oceną stanu zdrowotnego oraz wieku drzew” wykonanym przez mgr inż. Marię Rudnicką – Tomczak, biegłego w zakresie ochrony przyrody z list Wojewody Kujawsko – Pomorskiego Nr 0049 (decyzja WGK – załącznik 6 i 8). Zgodnie z Polską Normą PN-B-06050 Geotechnika – Roboty ziemne Wymagania ogólne, wszelkie prace ziemne należy prowadzić w odległości 3 m od pnia drzewa, a kolidujące drzewa i krzewy usunąć. W świetle art. 82 Ustawy o ochronie przyrody, obowiązek właściwego zabezpieczenia elementów środowiska przyrodniczego, a więc drzew i krzewów spoczywa na wykonawcy robót. Inwestor powinien dopilnować, aby wykonawca robót zabezpieczył drzewa w sposób gwarantujący skuteczną ich ochronę przed uszkodzeniem. Zabezpieczenie pni drzew Pnie drzew należy zabezpieczyć przez: - oszalowanie ich deskami na wysokości ponad 150 cm tak, aby przylegały szczelnie na całej powierzchni pnia, a dolna część każdej deski była lekko wkopana. Jeśli jest to niemożliwe (np. przez nabiegi korzeniowe), należy je obsypać ziemią lub zastosować dodatkową opaskę z drutu lub taśmy stalowej. Opaski takie należy stosować w odległości co 40-60 cm od siebie, czyli minimum trzy na pniu. W miejscach, gdzie płaszczyzna desek nie jest w stanie przylegać do pnia (np. na skutek istniejących skrzywień czy wypukłości), powstałą przestrzeń między pniem i deskami wypełnić torfem lub jutą. - dokładne owinięcie matami ze słomy pnia, które mocuje się drutem lub syntetycznym sznurkiem w odległości co 40-50 cm od siebie. W przypadku narażenia na kontakt ze sprzętem budowlanym matę dodatkowo oszalować deskami. Uszkadzaniu drzew można zapobiec przez zabezpieczenie pni za pomocą ogrodzenia (przy drzewach dojrzałych teren ogrodzony obejmuje powierzchnię równą rzutowi koron, a przy drzewach wąskich powierzchnia ogrodzona obejmuje obszar o średnicy równej 2-krotnej średnicy korony drzew. Należy również stosować osłony przypniowe (osłona z desek wokół całego pnia o wysokości nie mniej niż 150 cm). Zabezpieczenie systemu korzeniowego i korony drzew Przed przystąpieniem do prac ziemnych w pobliży drzewa należy ścianę wykopu w odległości zasięgu korony ca 3 m od pnia zabezpieczyć np. blachą falistą z wbitymi od strony wykopu palami zabezpieczającymi prze osuwaniem się ziemi, a tym samym przed uszkodzeniem korzeni. 13 Między ziemię a płytę należy włożyć przy systemie korzeniowym plastykową rurkę melioracyjną o średnicy ca 5 cm, przy pomocy której będzie się dostarczało w okresie wegetacji wodę oraz płynne składniki pokarmowe. Podczas prowadzenia prac w zasięgu korony drzew należy nie dopuścić do poruszania się i parkowania pod nimi pojazdów oraz nie magazynować żadnych materiałów budowlanych jak kruszywa, cement, cegła itp. Prace ziemne zakazane w pobliżu drzew - zakaz wykonywania wykopów bliżej niż 3 m od pnia - zakaz odcinania korzeni szkieletowych - zakaz zmiany poziomu gruntu od odległości rzutu korony - zakaz składowania na powierzchni wyznaczonej rzutem korony drzew materiałów chemicznych i budowlanych - zakaz wysypywania, składowania, wylewania w obrębie drzew środków trujących, zakaz palenia ognisk pod drzewami - zakaz postoju i poruszania się ciężkim sprzętem budowlanym - zakaz zagęszczania gruntu w obrębie korzeni Sugeruje się wycinkę drzew poza okresem lęgowym ptaków, tj. między 16 października, a końcem lutego. Planowane nasadzenia wraz z zabezpieczeniami drzew na etapie eksploatacji inwestycji Cechą charakterystyczną zadrzewień jest równoczesne spełnienie przez nie różnych funkcji. Zadrzewienie na terenie posesji przy ulicy M. Curie-Skłodowskiej 9 w Bydgoszczy winno spełniać: - funkcję przyrodniczo – klimatogenną, a mianowicie ograniczyć parowanie terenowe, przeciwdziałać przymrozkom adwekcyjnym, poprawiać termikę przygruntowych warstw powietrza i gleby, wpływać na wilgotność powietrza, nasłonecznienie, - funkcję gospodarczą, a mianowicie izolacyjno-ochronną, polegającą na tworzeniu osłon odwietrznych od zanieczyszczeń przemysłowych, - funkcję sanitarno-higieniczną w odniesieniu do człowieka, która ma polegać na korzystnym oddziaływaniu drzewostanu na zdrowie ludzkie przez podnoszenie biologiczno-zdrowotnej wartości środowiska przeciwdziałając rozprzestrzenianiu 14 się toksycznych gazów (spalin samochodowych), zatrzymywanie zanieczyszczeń pyłowych, ochronę przed nieprzyjemnymi woniami, hałasem i wibracją, wydzielanie fitoncydów, korzystną ujemną jonizację powietrza oraz korzystne oddziaływanie emitowanego przez rośliny pola elektromagnetycznego na organizm ludzki. System zieleni w środowisku człowieka powinien mieć na celu podniesienie ogólnej zdrowotności środowiska oraz powinien stworzyć warunki do ukształtowania się tzw. „ Korytarzy środowiskowych”. Aby osiągnąć w/w cele należy zastosować zakrzewienie wielogatunkowe. Dla osiągnięcia zamierzonego celu należy wybrać gatunki charakteryzujące się następującymi właściwościami: zdolnościami adaptacyjnymi do panujących warunków klimatycznych i glebowych, odpowiednią długowiecznością, odpornością na zanieczyszczenie gleby i powietrza, o niewygórowanych wymaganiach co do podłoża, dość dobrze znoszące zanieczyszczenie środowiska i trudne warunki miejskie, które można sadzić jako skupiny krzewów nieformowanych. W projekcie założyć należy nasadzanie maksymalnej możliwej ilości drzew, krzewów okrywowych, gdyż nie wymagają one skomplikowanych zabiegów, szybko rosną i dość dobrze znoszą zanieczyszczenie środowiska i trudne warunki miejskie. Ze względu na obecność w podłożu iłów, należy wykonać nasadzenia z roślin zimozielonych, a nasadzenia z roślin liściastych potraktować jako element kolorystyczny. Dla osiągnięcia zamierzonego celu wybrać należy gatunki charakteryzujące się następującymi właściwościami: zdolnościami adaptacyjnymi do panujących warunków klimatycznych i glebowych, odpowiednią długowiecznością, odporne na zanieczyszczenie gleby i powietrza, o niewygórowanych wymaganiach, co do podłoża, dość dobrze znoszące zanieczyszczenie środowiska i trudne warunki miejskie, które można sadzić jako skupiny krzewów nieformowanych. Nowe nasadzenia winny stanowić drzewa iglaste i liściaste oraz krzewy, w tym pnącza. Proponowana szata roślinna jest ozdobna ze wzglądu na pokrój, barwę kwiatów oraz przebarwienia liści. Przy doborze roślin należy kierować się ich odpornością na zanieczyszczenia, tempem wzrostu, rozwojem systemu korzeniowego i osiąganą przez rośliny wysokością w wieku dojrzałym, aby w przyszłości drzewa i krzewy nie stwarzały sytuacji kolizyjnych między sobą i nie ograniczały prawidłowego wzrostu i rozwoju oraz widoczności bez konieczności wykonywania cięć formujących. W celu poprawienia właściwości kompleksu sorbcyjnego wierzchniej warstwy gleby, proponuje się nawiezienie torfu zasilonego nawozami z mikroelementami lub gleby kompostowej i wymie- 15 szanie z gruntem rodzimym przez przekopanie. W miejscach przewidzianych pod drzewa i krzewy ozdobne należy nawieźć warstwę ziemi żyznej z uwzględnieniem wymagań poszczególnych gatunków. Należy przekopać teren na głębokość 40 – 60 cm. Drzewa i krzewy winny odpowiadać PN-87/R-67023 i PN-87/R-67022. Przy wszystkich drzewach należy wykonać misy wyłożone korą oraz założyć paliki, które mają wzmocnić młode drzewa liściaste Stosując korę drzewną lub ścinki drzewne przy drzewostanie należy na wierzch wysypać przynajmniej 10 cm warstwę, co sprzyja zatrzymaniu wilgoci. W miejscach przewidzianych pod drzewa i skupiny krzewów ozdobnych oraz roślin okrywowych należy nawieźć warstwę ziemi żyznej z uwzględnieniem wymagań poszczególnych gatunków. Doły, w które zostaną posadzone drzewa i krzewy, winny być większe niż bryła korzeniowa co najmniej o 50 %, a doły winny być zaprawione glebą urodzajną. Należy stworzyć system dostarczania wody i pokarmu do warstwy gleby, w której jest główna masa korzeniowa roślin poprzez specjalne rury umożliwiające doprowadzanie wody oraz rurociągi nawadniające. Na podstawie studium „Projekt doboru gatunkowego szaty roślinnej na działkach 1/30 oraz 11/5, 11/6,12/7,12/12 obr. 193 położonych przy ul. M. Curie – Skłodowskiej 9 w Bydgoszczy” Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Bydgoszczy pozytywnie zaopiniował koncepcję nasadzeń (WGK.III.7070-6/2060/08 z dnia 06-10-2008r. oraz WGK.III.7070-6/264/08 z dnia 01-12-2008r.) – patrz załączniki 7 i 9. 2.2. Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych Proces produkcyjny jest to uporządkowany zestaw celowych działań wykonywanych w toku produkcji, począwszy od pobrania materiału wejściowego z magazynu, poprzez wszystkie operacje technologiczne, transportowe, kontrolne, magazynowe (a także procesy naturalne), aż do zdania gotowego wyrobu włącznie. W działaniach tych wykorzystywane są określone zasoby do przekształcania danych wejściowych w dane wyjściowe. Proces produkcyjny zawsze dotyczy: · określonego wyrobu (jest to suma operacji produkcyjnych wykonywanych w uporządkowanej kolejności i mających na celu wytworzenie określonego wyrobu); · określonych komórek produkcyjnych (jest sumą operacji produkcyjnych występujących w określonej komórce produkcyjnej). 16 W tym rozumieniu jedynym procesem produkcyjnym w omawianym przedsięwzięciu będzie wytwarzanie ciepłej wody i pary w kotłowni. 2.3. Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia 2.3.1. Emisja do powietrza Jak już opisano przedsięwzięcie polega na budowie na terenie Szpitala Uniwersyteckiego im. dr A. Jurasza w Bydgoszczy przy ul. M. Skłodowskiej – Curie 9: - lądowiska dla helikopterów na specjalnie przystosowanym do tego celu dachu obiektu zatytułowanego „Zespół sal operacyjnych z oddziałem anestezjologii i intensywnej terapii, centralną sterylizatornią oraz szpitalnym oddziałem ratunkowym” (obiekt ten nie jest przedmiotem niniejszego opracowania) - dwóch parkingów wielopoziomowych: a) pięciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 400 b) sześciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 630 - rozbudowie istniejącej kotłowni. Przedsięwzięcia te mogą spowodować wprowadzenie do środowiska substancji. Lądowisko dla helikopterów Do obliczeń emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza przez helikopter przyjęto następujące założenia: - Inwestor przewiduje ok. 1000 lądowań w ciągu roku; ok. 3 lądowania na dobę, - Zgodnie z Kartą Charakterystyki Substancji Niebezpiecznej GL 61 przyjęto paliwo lotnicze Jet A-1, które składa się do 100 % z frakcji naftowej odsiarczonej, - Helikopter spala 50 – 75 litrów paliwa w ciągu jednej godziny lotu - Helikopter po wylądowaniu na lądowisku wygasza silniki - Czas emisji (lądowanie i start) przyjęto w wysokości 15 minut. Na podstawie założeń obliczono emisję zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza: Rodzaj zanieczyszczenia Węglowodory alifatyczne Parkingi wielopoziomowe Emisja 1- godzinna [kg/h] Emisja roczna [Mg/rok] 0,720 0,180 17 Funkcjonowanie parkingu powoduje emisje zanieczyszczeń motoryzacyjnych, takich jak: tlenki azotu, tlenek węgla, węglowodory alifatyczne i aromatyczne, ołów, dwutlenek siarki oraz sadza (węgiel elementarny). Jest to związane z pracą silników samochodowych w trakcie manewrowania aut po jego terenie oraz wjazdu i wyjazdu. Komputerowe modelowanie rozkładu stężeń zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego wokół powierzchniowych źródeł emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych, jakimi są parkingi, w tym również parkingi wielopoziomowe, napotyka na wiele trudności. Problemy występują już przy określeniu wielkości emisji zanieczyszczeń z terenu parkingu oraz oszacowaniu udziału emisji zanieczyszczeń napływających z tras komunikacyjnych sąsiadujących z tego typu obiektami. W przypadku parkingu wielopoziomowego wielkość emisji wiąże się ściśle z liczbą i rodzajem oraz stanem technicznym pracujących w danym przedziale czasowym silników samochodowych. Wartości te ulegają trudnym do oszacowania zmianom, wynikającym z dużej zmienności natężenia i struktury ruchu w ciągu doby. Zauważyć również należy, że jakkolwiek wielkie parkingi liczą od kilkuset do kilku tysięcy miejsc postojowych, nie oznacza to jednak, że po terenie parkingu porusza się taka właśnie liczba pojazdów. Z reguły wypełnienie parkingu jest zaledwie częściowe. Ponadto okres postoju pojazdu (a więc czas, w którym nie emituje on żadnych zanieczyszczeń) jest znacznie dłuższy od czasu jego ruchu (rzędu kilku minut na wjazd i tyle samo na wyjazd). Należy też zwrócić uwagę na specyficzną prace silnika w przypadku pojazdu poruszającego się po parkingu (mała prędkość, hamowanie, przyspieszenie przeważnie na pierwszym biegu lub bieg jałowy), co powoduje, że wielkość emisji poszczególnych zanieczyszczeń jest odmienna od wynikającej ze stosowania w obliczeniach wskaźników. Ocenę wpływu emisji zanieczyszczeń motoryzacyjnych na stan powietrza przeprowadzono dla dwóch parkingów wielopoziomowych projektowanych odpowiednio na 400 ( V poziomów) i 630 (VI poziomów) miejsc parkingowych, które znajdować się będą na terenie należącym do Szpitala Uniwersyteckiego. W pobliżu znajdują się ponad to większe komunikacyjne źródła emisji. Omawiane parkingi przewidziane są dla pracowników szpitala. Dla celów obliczeniowych przyjęto następujące założenia: - czas, w którym na terenie obu parkingów poruszają się jednocześnie samochody przyjęto w wysokości 10 % czasu rocznego, czyli 876 h/rok, - będzie poruszać się jednocześnie 150 pojazdów/godz. na każdym z parkingów. 18 Pojazdy poruszające się po terenie parkingów podzielono na trzy grupy, w zależności od rodzaju silnika. Zakładany procentowy udział pojazdów z poszczególnych grup przedstawia się następująco: - pojazdy z silnikiem o zapłonie iskrowym - 30%, - pojazdy z silnikiem z katalizatorem - 40%, - pojazdy z silnikiem o zapłonie samoczynnym - 30%. Zużycie paliwa w trakcie manewrowania przyjęto w wysokości 150 g na jeden pojazd. Przy tak przyjętych założeniach obliczono wielkość emisji zanieczyszczeń motoryzacyjnych z terenu parkingów wykorzystując wskaźniki emisji zanieczyszczeń z pojazdów samochodowych wg opracowania "Obliczenie opłat za wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza z silników spalinowych", MOŚZNiL, Warszawa, 01.02.1993r. (tab.1). Tab.1. Przyjęte do obliczeń wskaźniki emisji zanieczyszczeń z pojazdów samochodowych Kategoria środków transportu Samochody osobowe z silnikami ZI bez reaktorów katalitycznych Samochody osobowe z silnikami ZI z reaktorami katalitycznymi Samochody osobowe z silnikami ZS Tlenek węgla g/kg paliwa 240 Tlenki azotu g/kg paliwa 33 16 4 21 10 Należy zaznaczyć, że przedstawione w tabeli 1 wskaźniki odnoszą się zasadniczo do pojazdów poruszających się ze stałą prędkością. W przypadku parkingów ilość zanieczyszczeń powstających podczas manewrowania pojazdami w pewnym stopniu może odbiegać od wynikającej ze wskaźników, z uwagi na zmieniające się warunki pracy silnika (bieg jałowy, przyspieszenie, temperatura silnika). Wyniki obliczeń wielkości emisji podstawowych zanieczyszczeń komunikacyjnych, tj. NOx i CO dla jednego parkingu przedstawiono w tabeli 2. Tab. 2. Obliczona wielkość emisji zanieczyszczeń z jednego parkingu Miejsce Zanieczyszczenie Emisja 1-godz. [kg/h] Parking wielopoziomowy NOx 0.32625 CO 1.90575 19 Rozbudowa istniejącej kotłowni Obecnie w szpitalu zainstalowane są cztery kotły gazowo-olejowe firmy VIESSMANN: dwa parowe typu Turbomat RN-HD 8 o mocy maksymalnej 1960 kW każdy i dwa kotły wodne typu Turbomat RN-HW o mocy maksymalnej 4600 kW każdy. Podstawowym źródłem ciepła jest gaz ziemny zaazotowany grupy II typu GZ-50, zgodnie z PN87/C-96001 charakteryzujacy się: • wartość opałowa nie mniej niż 31,0 MJ.m3 • zawartość siarki całkowitej nie więcej niż 40 mg/m3 • zawartość pyłu nie więcej niż 0,5 mg/m3 „Rezerwowym” paliwem jest olej opałowy lekki EKOTERM, zgodnie z WT-94/MZRiP/22, charakteryzujący się: • wartość opałowa nie mniej niż 41 500 kJ/kg • gęstość w temp. 200C • zawartość siarki • pozostałość po spopieleniu 0,90 g/ml max. 0,3 % max. 0,01 %. Olej opałowy magazynowany jest w dwóch istniejących zbiornikach „bunkrowych” o pojemności 32 m3 każdy. W związku z planowanymi inwestycjami na terenie szpitala przewiduje się rozbudowę kotłowni polegającej na zainstalowaniu dodatkowo dwóch kotłów gazowo-olejowych: - jednego kotła wodnego o mocy 4600 kW - jednego kotła parowego o mocy 2500 kW. Nie przewiduje się rozbudowy zbiorników magazynujących olej opałowy. Do obliczeń przyjęto, iż kotłownia czynna będzie w trakcie całego roku kalendarzowego (365 dni/rok) przez 24 godziny na dobę, zarówno dla celów technologicznych jak i produkcji ciepłej wody. Przewidywane dla rozbudowanej kotłowni rodzaje i wielkości emisji dla poszczególnych typów kotłów opalanych gazem GZ-50 przedstawione zostały w tabeli 3, natomiast szczegółowe obliczenia przedstawiono w załączniku 10. 20 Tabela 3. Emisja zanieczyszczeń z kotłów Typ kotła Zanieczyszczenie Turbomat RN- Dwutlenek azotu HD 8.0 (1) Dwutlenek siarki Pył całkowity Turbomat RN- Dwutlenek azotu HD 8.0 (2) Dwutlenek siarki Pył całkowity RN-HW (1) Dwutlenek azotu Dwutlenek siarki Pył całkowity RN-HW (2) Dwutlenek azotu Dwutlenek siarki Pył całkowity Emisja 1-godz. [kg/h] 0.49 0.02 0.00 0.63 0.03 0.00 1.15 0.05 0.01 1.15 0.05 0.01 Emisja roczna [Mg/rok] 4.29 0.18 0.00 5.52 0.27 0.00 10.07 0.44 0.09 10.07 0.44 0.09 2.3.2. Odpady Faza budowy Na obecnym etapie planowania inwestycji można jedynie przewidzieć rodzaje wytwarzanych odpadów, natomiast trudno określić ich ilość. Na etapie budowy inwestycji przewiduje się wytwarzanie odpadów z grupy 17 (odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej), a w szczególności: • 17 01 01 – odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów; • 17 01 02 – gruz ceglany • 17 01 07 – zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 • 17 05 04 gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03 • 17 09 04 zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w 17 09 01 Etap użytkowania Na etapie użytkowania inwestycji przewiduje się wytwarzanie odpadów z grupy 20 (odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie), a w szczególności: • 20 01 21* - lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć • 20 03 01 – nie segregowane (zmieszane) odpady komunalne 21 Przy prawidłowym prowadzeniu gospodarki odpadami wymienione odpady zarówno na etapie budowy jak i użytkowania nie będą negatywnie wpływać na stan środowiska. 3. OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA, OBJĘTYCH ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘ- WZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, W TYM ELEMENTÓW ŚRODOWISKA OBJĘTYCH OCHRONĄ NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004R. O OCHRONIE PRZYRODY 3.1. Charakterystyka fizjograficzna obszaru Omawiany szpital zlokalizowany jest w północnej części miasta pomiędzy: ulicą Powstańców Wielkopolskich oraz ulicami Kardynała Stefana Wyszyńskiego i M. Skłodowską – Curie. Budynki szpitala oraz ich otoczenie usytuowane są na terenie płaskim, którego rzeźba nie wykazuje istotnego zróżnicowania. Najbliższe otoczenie szpitala z kierunków północnego, zachodniego i południowego stanowi zabudowa wielorodzinna 4-ro – 5-cio kondygnacyjna. Z kierunku wschodniego szpital graniczy z dwupasmową ulicą Kardynała Stefana Wyszyńskiego – trasą o dużym natężeniu ruchu pojazdów. Pod względem podziału fizyczno- geograficznego Polski teren planowanej inwestycji położony jest na obszarze prowincji Niziny Środkowopolskiej, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pradolina Toruńsko- Eberswaldzka, prowincji Kotlina Toruńska (wg Kondracki 2002). Pradolina Toruńsko- Eberswaldzka w fazie pomorskiej zlodowacenia była szlakiem odpływu wód lodowcowo - rzecznych na zachód. Obecnie oddziela Pojezierza Pomorskie od Wielkopolskich, a jej osady zostały porozcinane korytami rzek - na terenie Bydgoszczy - Wisły i Brdy. Pod względem budowy strukturalnej podłoża interesujący nas obszar znajduje się na terenie antyklinorium środkowopolskiego. 3.2. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne Omawiane przedsięwzięcie wymagające dokumentacji geotechnicznej usytuowane będzie odpowiednio: a) pięciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 400 – na działce 1/30 b) sześciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 630 – na działce 11/5 22 Badany obszar położony jest w obrębie Pradoliny Toruńsko – Eberswaldzkiej (315.3) wg Kondrackiego (2002), w jej wschodniej części – Kotlinie Toruńskiej (315.35). Pod względem geomorfologicznym obszar stanowi fragment średniego, lewego tarasu rzeki Brdy. Teren położony jest na wysokości ok. 44,5 – 45,4m n.p.m. i jest nieznacznie nachylony w kierunku południowym. Pod względem hydrograficznym teren należy do zlewni Brdy, która przepływa w odległości ok. 1 km na południe. Omawiane działki zlokalizowane są na stosunkowo płaskim terenie. Deniwelacje terenu są nieznaczne i nie przekraczają 1,0 m. Rzędne terenu (dla działki 1/30) wynoszą od ok. 43,76 m n.p.m. przy południowo – wschodniej granicy działki do ok. 44,59 m n.p.m. w jej centralnej części, dla działki zaś 11/5 odpowiednio 44,6 – 45,3 m n.p.m. W podłożu analizowanego terenu występuje gęste uzbrojenie podziemne. Rozpoznano tu instalacje technologiczne, wodociągowe, kolektory kanalizacji, kable elektroenergetyczne i telefoniczne. W obrębie obszaru inwestycji występują wysokie drzewa z gatunku: kasztan, topola, lipa i jarzębina. Szczegóły lokalizacyjne poszczególnych gatunków drzew przedstawione zostały w opracowaniu „Inwentaryzacja drzew i krzewów rosnących na działkach nr 1/30, 8/1, 11/5, 11/6, 12/4, 12/7, 12/11, 12/12, 7/1 i 12/6 w obrębie 193 położonych przy ulicy M. Curie – Skłodowskiej 9 w Bydgoszczy z oceną stanu zdrowotnego oraz wieku drzew” wykonanym przez mgr inż. Marię Rudnicką – Tomczak, biegłego w zakresie ochrony przyrody z list Wojewody Kujawsko – Pomorskiego Nr 0049 (decyzja WGK – załącznik 7). UTWORY CZWARTORZĘDOWE – są pochodzenia holoceńskiego i plejstoceńskiego. Holocen – występuje na analizowanym terenie w postaci nasypów niekontrolowanych (Qh nN0 o przeciętnej miąższości 0,2 – 1,1 m. W rejonie zasypek wykopów fundamentowych lub kolektorów ściekowych i podziemnych instalacji miąższość nasypów niekontrolowanych może dochodzić do ok. 3,0 – 4,5 m. Nasyp zbudowany jest z piasków średnich próchnicznych z domieszkami kamieni oraz gruzu betonowego. Poniżej nasypów niekontrolowanych zalegają plejstoceńskie utwory fluwialne. Plejstocen – reprezentowany jest przez fluwialne piaski i pospółki. Utwory fluwialne na terenie dzielnicy Bielawy występują w postaci silnie rozczłonkowanej, nieciągłej zróżnicowanej war- 23 stwy, przykrywające iły formacji poznańskiej. W podłożu przedmiotowej inwestycji piaszczysto – żwirowy kompleks osadów rzecznych posiada miąższość 0,5 – 3,0m. Poniżej piasków fluwialnych nawiercono trzeciorzędowe piaski i gliny pylaste oraz iły serii poznańskiej. TRZECIORZĘD – reprezentowany jest przez iły serii poznańskiej miopliocenu oraz towarzyszące im soczewy piasków pylastych oraz glin. Miopliocen (Trzm) Do osadów tego wieku zaliczany jest kompleks osadów ilastych (iły formacji poznańskiej, lokalnie z przewarstwieniami i soczewami piasków pylastych oraz wkładkami glin pylastych zwięzłych przechodzących nieostro w iły. Iły formacji poznańskiej w rejonie Bydgoszczy zbudowane są z minerałów grupy smektytów (np. montmorylonit) i wykazują wybitne właściwości ekspansywne. Budowę geologiczną dokumentowanego terenu oraz przekroje geotechniczne opisane i przedstawione są szczegółowo w dokumentach: - Dokumentacja geotechniczna określająca warunki posadowienia projektowanego Centrum Zdrowia Psychicznego na terenie szpitala Uniwersyteckiego im. dr Antoniego Jurasza przy ul. Marii Skłodowskiej – Curie w Bydgoszczy autorstwa mgr Wojciecha Andrzejewskiego – dotyczy działki 11/5 - Dokumentacja geotechniczna określająca warunki posadowienia projektowanego bloku operacyjnego na terenie szpitala Uniwersyteckiego im. dr Antoniego Jurasza przy ul. Marii Skłodowskiej – Curie w Bydgoszczy autorstwa mgr Wojciecha Andrzejewskiego – dotyczy działki 1/30 Warunki hydrogeologiczne Dotyczy działki 11/5 W czasie prac terenowych stwierdzono występowanie 2 poziomów wodonośnych: Poziom czwartorzędowy wykształcony jest w obrębie dobrze przepuszczalnych piasków fluwialnych i posiada swobodne ZWG na głębokości 1,64-2,70 m p.p.t., tj. w zakresie rzędnych 42,4-43,6 m n.p.m. Lokalnie w miejscu kulminacji iłów w zachodniej części analizowanego terenu ( o 12,o13, o14, o15, o16, o17, o18) poziom czwartorzędowy obecnie nie został rozpoznany lub jest ograniczony do niewielkich sączeń nad stropem bardzo słabo przepuszczalnych iłów. 24 Woda gruntowa jest drenowana przez zasypki podziemnych kolektorów ułożonych na zachód i na południe od terenu badań, na głębokości znacznie niższej od stropu utworów ilastych. Obecny (sierpień 2008 r) stan wód gruntowych ocenić można jako średnio-niski w rocznym cyklu hydrologicznym. Przewidywane typowe wahania ZWG wynosić mogą ± 0,8 m. Co oznacza, że biorąc pod uwagę niewielką miąższość warstwa wodonośnej oraz płytkie występowanie stropu iłów, w okresach suszy hydrologicznej poziom ten może zniknąć, zaś po okresie roztopów lub ponadprzeciętnych opadów poziom wód gruntowych może występować lokalnie nawet na głębokości ok. 1 m p.p.t. Poziom trzeciorzędowy występuje w izolowanej soczewie piasków pylastych w rejonie otworu o12. Posiada napięcie ZWG na głębokości 8,50m p.p.t., które stabilizuje się 3,92m p.p.t. (41,18m n.p.m.) Środowisko gruntowe w poziomie posadowienia ocenić należy jako wilgotne, i nawodnione w zależności od poziomu ZWG. Zarówno w poziomie trzeciorzędowym jak i czwartorzędowym stwierdzono słabą agresywność węglanową w stosunku do betonu. Dotyczy działki 1/30. W czasie prac terenowych stwierdzono występowanie 2 poziomów wodonośnych: Poziom czwartorzędowy wykształcony jest w postaci piasków i żwirów fluwialnych, posiada swobodne ZWG na głębokości 2,82-3,05m p.p.t. tj. w zakresie rzędnych 41,26-40,82m n.p.m. Lokalnie w miejscu kulminacji iłów w części południowej o-6, o-7, o-8, o-9, o-10, o-11 nie występuje. Może być to związane ze zdrenowaniem tych wód przez kolektor ściekowy DN 600/300. Poziom trzeciorzędowy występuje w izolowanej soczewie piasków drobnych. Posiada również swobodne ZWG na głębokości 5,0-5,86m p.p.t. tj. na rzędnych 38,7-39,2 m n.p.m. Obecny ( maj 2008 r) stan wód gruntowych ocenić można jako wysoki w rocznym cyklu hydrologicznym. Przewidywane wahania ZWG wynosić mogą ± 0,5 m. Środowisko gruntowe w poziomie posadowienia ocenić należy jako małowilgotnenieagresywne. Podsumowanie Dotyczy działki 11/5 Na podstawie otrzymanych wyników rozpoznania geotechnicznego oraz uwzględniając charakterystykę konstrukcji zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administra- 25 cji z dnia 24 września 1998 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych. ( Dz. U. Nr 126, poz. 839) stwierdza się II kategorię geotechniczną ( w złożonych warunkach wodno-gruntowych). Dotyczy działki 1/30. Na podstawie otrzymanych wyników rozpoznania geotechnicznego oraz uwzględniając charakterystykę konstrukcji zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 września 1998 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych. ( Dz. U. Nr 126, poz. 839) stwierdza się II kategorię geotechniczną ( w prostych warunkach wodno-gruntowych). Szczegółowe informacje dotyczące budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych rzeczonych działek tj. badania podłoża gruntowego, geotechniczna charakterystyka podłoża oraz geotechniczne warunki posadowienia zostały zawarte w wymienionych wyżej dokumentach. 3.3. Wody podziemne W samym mieście oraz w okolicach Bydgoszczy zalegają dwa Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP). Zdecydowanie większa część miasta położona jest na GZWP Nr 140 – Bydgoszcz (zbiornik w całości jest objęty Obszarem Wysokiej Ochrony). Drugi ze zbiorników – GZWP Nr 138, rozciąga się wzdłuż Doliny Noteci. Zbiornik ten jest dużo większy i zasobniejszy. Na terenie miasta znajduje się niewielki wschodni fragment zbiornika, przebiegający wzdłuż południowych granic Bydgoszczy. 3.4. Wody powierzchniowe Spośród zasobów przyrodniczych występujących na obszarze Bydgoszczy na szczególną uwagę zasługują duże zasoby wód powierzchniowych płynących. System hydrograficzny występujący w obszarze miasta jest bardzo złożony, co przekłada się przede wszystkim na walory krajobrazowe i różnorodność funkcji użytkowych środowiska wodnego. Główne cieki to: • Wisła – płynąca wzdłuż wschodnich obrzeży miasta, wyznaczająca na odcinku kilku kilometrów jego administracyjną granicę, • Brda – długość ujściowego odcinka pozostającego w obszarze miasta wynosi ponad 30 km, • Kanał Bydgoski – jako jeden ze sztucznych odcinków sieci hydrograficznej krajowej żeglugi śródlądowej łączący dorzecza Odry i Wisły (z ogólnej długości kanału 24,7 km, w granicach miasta znajduje się 7 km), 26 • Struga Flis – płynąca z zachodu na wschód wzdłuż Kanału Bydgoskiego – wpada do Kanału w odległości około 600 m powyżej Brdy, • Struga Młyńska – wpadająca do Kanału Bydgoskiego. Sieć hydrograficzną uzupełniają starorzecza (Stary Kanał Bydgoski, starorzecza Brdy w obszarze Wyspy Młyńskiej i w Brdyujściu). Na terenie miasta znajdują się również sztuczne zbiorniki wodne, glinianki i stawy. 3.5. Klimat Położona w północno-zachodniej części kraju Bydgoszcz znajduje się pod wpływem mas powietrza pochodzenia zarówno kontynentalnego, jak i morskiego, z częstymi zmianami pogody. Średnia roczna temperatura wynosi 8,4ºC, z amplitudą temperatur skrajnych od -27 do +38ºC. Średnia w roku suma godzin usłonecznionych jest równa 1509, z czego na miesiące od kwietnia do września przypadają 1154 godziny. Wówczas średnie dzienne nasłonecznienie wynosi 7 godzin. Wiatry przeważnie wieją z kierunku zachodniego i południowo-zachodniego, ze średnią prędkością 2,3 m/s. Panujące w Bydgoszczy ciśnienie atmosferyczne wynosi przeciętnie 1009 hPa (od 977 do 1040 hPa). Pod względem opadów atmosferycznych rejon Bydgoszczy należy do najbardziej suchych w Polsce (średnio 512 mm rocznie). Opady są nierównomiernie rozłożone w wieloleciu; równie często występują lata bardzo suche, jak i obfitujące w deszcze. W związku z tym produkcja roślinna na terenach okalających miasto jest utrudniona. 3.6. Stan powietrza atmosferycznego Źródłem zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego są przede wszystkim: elektrociepłownia, kotłownie przydomowe, środki transportu oraz zakłady przemysłowe.1 Wyniki pomiarów przeprowadzonych przez WSSE w stacji Bydgoszcz, ul. Morska 2, stężenie średnie roczne w 2006 roku: - SO2 - ----- µg /m3 - NO2 - 22,4 µg /m3 - pył zawieszony PM10 - 17,7 µg /m3 - benzen - 1,00 µg /m3 1 Wyniki pomiarów przeprowadzonych przez WSSE w stacji Bydgoszcz, ul. Ujejskiego 75, stężenie średnie roczne w 2006 roku: - SO2 - ----- µg /m3 - NO2 - 26,2 µg /m3 - Pb - 0,06 µg /m3 -pył zawieszony PM10 - 27,1 µg /m3 Raport o stanie środowiska województwa kujawsko-pomorskiego w 2006 roku. Warszawa 2007 27 3.7 Warunki akustyczne Stan akustyczny wokół Szpitala zlokalizowanego przy ul. M.C. Skłodowskiej, został oceniony na podstawie bezpośrednich pomiarów akustycznych przeprowadzonych w czerwcu 2008r. Pomiary przeprowadzono w 6 punktach obserwacji, w tym: 3 punkty rozmieszczono na granicy szpitala z ul. M.C.Skłodowską 3 punkty rozmieszczono na granicy szpitala z. ul. Powstańców Wlkp. Lokalizację punktów pomiarowych pokazano na mapie sytuacyjnej (załącznik 13). Pomiary przeprowadzono zarówno w porze dnia jak i nocy. Podczas pomiarów aktywne były wszystkie istotne z punktu widzenia emisji hałasu do środowiska źródła pośrednie jak i bezpośrednie. Pomiary uwzględniają również wpływ transportu samochodowego na klimat akustyczny wokół terenu szpitala. Wyniki pomiarów poziomu imisji hałasu na granicy szpitala przedstawiono w tabeli 4. Tabela 4. Wyniki pomiarów równoważnego poziomu dźwięku A wokół szpitala L.p. Nr punktu pomiarowego Równoważny poziom dźwięku A w dB Dzień Noc * Dopuszczalny poziom dźwięku A w dB Dzień Noc 1 1.1- ul. MC. Skłodowskiej 57,2 46,5 50 40 2 1.2- ul. MC. Skłodowskiej 56,5 45.8 50 40 3 1.3 - ul. MC. Skłodowskiej 57,5 46,7 50 40 4 1.4 - ul. Powstańców Wlkp. 57,7 48,5 50 40 5 1.5 - ul. Powstańców Wlkp. 57,3 47,3 50 40 6 1.6 - ul. Powstańców Wlkp. 56,9 45,2 50 40 Uwagi * po uwzględnieniu poprawki na tło akustyczne (-2 dB) Na podstawie przeprowadzonych pomiarów można sformułować następujące wnioski: poziom imisji dźwięku A hałasu na granicy szpitala zwiera się w przedziale od 56,5 dB do prawie 57,7 dB w porze dnia i od 45,2 dB do 48,5 dB w porze nocy; 3.8. Otoczenie przyrodnicze planowanej inwestycji Zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, Szpital Uniwersytecki im. dr A. Jurasza usytuowany jest na terenie przeznaczonym na ten cel (zał. 3). Omawiany szpital zlokalizowany jest w północnej części miasta pomiędzy: ulicą Powstańców Wielkopolskich oraz ulicami Kardynała Stefana Wyszyńskiego i M. Skłodowską – Curie. Budynki szpitala oraz ich otoczenie usytuowane są na terenie płaskim, którego rzeźba nie wykazuje istotnego zróżnicowania. Najbliższe otoczenie szpitala z kierunków północnego, zachodniego i południowego 28 stanowi zabudowa wielorodzinna 4-ro – 5-cio kondygnacyjna. Z kierunku wschodniego szpital graniczy z dwupasmową ulicą Kardynała Stefana Wyszyńskiego – trasą o dużym natężeniu ruchu pojazdów. W otoczeniu planowanej inwestycji nie znajdują się zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody (Dz. U.92 poz. 880) rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo - krajobrazowe, ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. 4. OPIS ISTNIEJĄCYCH W SĄSIEDZTWIE LUB W BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘDZIĘCIA ZABYTKÓW CHRO- NIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI Teren będący przedmiotem raportu jest zagospodarowany, znajdują się tam budynki szpitala, drzewa i krzewy ozdobne oraz głaz narzutowy. Teren nieruchomości będącej przedmiotem raportu, zgodnie z materiałami archiwalnymi, przewidziany był pod szpital już w 1927r. Na terenie rosną drzewa i krzewy ozdobne, z których część to drzewa obumierające oraz topole należące do gatunków nierodzimych, które należy usunąć, a na ich miejsce posadzić bardziej wartościowe gatunki. Istniejący na omawianym terenie głaz narzutowy jest wpisany do rejestru wojewódzkiego pod numerem 84 na podstawie Rozporządzenia Nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991r. (Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 15 z 1991r.) w sprawie uznania za pomniki przyrody tworów przyrody na terenie województwa bydgoskiego. Głaz narzutowy o obwodzie 750 cm znajduje się na terenie Szpitala Klinicznego im. dr A. Jurasza przy ul. M. Skłodowskiej – Curie w Bydgoszczy na działce ewidencyjnej nr 1/30 obręb 193. Zgodnie z § 2 rozporządzenia w sprawie uznania za pomniki przyrody tworów przyrody na terenie województwa bydgoskiego ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym Wojewody Bydgoskiego Nr 15 z 1991r. w stosunku do tworów przyrody uznanych za pomniki przyrody, wymienionych obiektów zabrania się w odniesieniu do tworów przyrody nieożywionej: uszkadzania głazów przez odłupywanie, skrobania, umieszczanie napisów oraz ich przemieszczanie bez zgody Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. 29 Przewiduje się dyslokację pomnika przyrody po stronie zachodniej przy głównej alei spacerowej od strony ulicy Marii C. Skłodowskiej. Wokół niego projektuje się ozdobną zieleń z drzew liściastych i iglastych oraz krzewów iglastych. 5. OPIS PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA W PRZYPADKU NIE PODEJMOWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA Niepodejmowanie przedsięwzięcia spowoduje pozostawienie elementów środowiska w stanie aktualnie zastanym, a więc stan zieleni pozostanie bez zmian, stan nieużytków (były ogród działkowy) pozostanie bez zmian. Przewidziane prace inwestycyjne i modernizacyjne mają na celu dostosowanie Szpitala do wymaganych obecnie standardów oraz jego rozwój przez umożliwienie wykonywania nowych specjalistycznych procedur leczniczych. Niepodejmowanie tego przedsięwzięcia będzie działać na niekorzyść potencjalnych pacjentów 6. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW 6.1. Wariant proponowany przez wnioskodawcę oraz racjonalny wariant alternatywny Wariant proponowany w niniejszym raporcie przez wnioskodawcę jest wariantem jedynym, zgodnym z Wieloletnim Programem Medycznej Rozbudowy i Modernizacji Szpitala Uniwersyteckiego w Bydgoszczy przewidzianym do realizacji w latach 2007-2012. Nie jest przewidziany wariant alternatywny. 6.2. Wariant najkorzystniejszy dla środowiska wraz z uzasadnieniem wyboru Wariantem racjonalnym i technologicznie najkorzystniejszym dla środowiska oraz spełniającym oczekiwania zarówno Inwestora jak i mieszkańców nie tylko Bydgoszczy ale i całego województwa kujawsko - pomorskiego jest rozbudowa Szpitala Uniwersyteckiego według proponowanego projektu. Szpital Uniwersytecki jest największym wysokospecjalistycznym ośrodkiem medycznym w regionie. Stanowiąca przedmiot raportu rozbudowa Szpitala Uniwersyteckiego jest elementem Wieloletniego Programu Medycznego Rozbudowy i Modernizacji Szpitala Uniwersyteckiego w Bydgoszczy przewidzianego do realizacji w latach 2007-2012. Przewidziane prace inwestycyjne i modernizacyjne mają na celu dostosowanie Szpitala do wymaganych obecnie standardów oraz jego rozwój poprzez umożliwienie wykonywania nowych specjalistycznych procedur leczniczych. W ramach jednego z etapów rozbudowy należało zaproponować lokalizację nowych 30 obiektów takich jak : parkingi (garaże), lądowisko helikopterów, rozbudowę istniejącej kotłowni. Przedstawiony w raporcie wariant jest wariantem najkorzystniejszym dla środowiska co przedstawiono szczegółowo w niniejszym raporcie. 7. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW, W TYM RÓWNIEŻ W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ, A TAKŻE MOŻLIWEGO TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Określenie przewidywanego oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko zostało przedstawione w punkcie 8 niniejszego raportu. 7.1. Możliwość wystąpienia poważnej awarii przemysłowej W myśl ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Tekst jednolity, Dz.U. 25, poz. 150 z póź. zmian.) art.3, pkt 23 przez poważną awarię rozumie się zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. Zgodnie z art. 3, pkt. 24 powyższej ustawy, przez poważną awarię przemysłową rozumie się poważną awarię w zakładzie. Nowoczesna technika oraz odpowiednie zabezpieczenia ograniczają praktycznie możliwość wybuchu do minimum. Osobnym zagadnieniem, którego skutki mogą powodować nadzwyczajne zagrożenie środowiska, są pożary. Szczególnie groźny dla środowiska może być gwałtowny pożar całego obiektu. Z definicji poważnej awarii wynika, że nie da się ich w pełni przewidzieć, a tym samym skutecznie zapobiec. Przy prawidłowej eksploatacji całego procesu eksploatacyjnego, w tym w przypadku omawianych obiektów usługowych, nie wystąpi zagrożenie wybuchem lub pożarem. W myśl art. 248 ustawy Prawo ochrony środowiska, mając na uwadze powyższe dane oraz zapisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysło- 31 wej (Dz. U. Nr 58, poz. 535) należy stwierdzić, iż planowana inwestycja ze względu na ilości i rodzaje wykorzystywanych substancji niebezpiecznych tzw. „substancji kwalifikowanych” nie zalicza się do grupy zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii albo do grupy zakładów o dużym ryzyku wystąpienia awarii. Biorąc pod uwagę przewidywane procesy technologiczne, przy charakterze wykonywanych usług, w obiektach typu parkingi wielopoziomowe, lądowisko helikopterów czy też kotłownia będzie występować zagrożenie pożarem. Wynika ono zarówno z obecności materiałów palnych w zachodzących procesach (paliwo płynne, paliwo gazowe) czy też ponadnormatywnego obciążenia instalacji elektrycznej. Zarówno więc parkingi wielopoziomowe jak i lądowisko helikopterów oraz kotłownia powinny być wyposażone w instalację hydrantów p.poż. oraz instalację sygnalizacji pożaru. Należy także zastosować odpowiednie wyposażenie stanowiskowe (gaśnice). Zatrudnieni pracownicy winni być przeszkoleni z zakresu przepisów p.poż. i zapoznani z zasadami postępowania w przypadku zaistniałego pożaru oraz obsługą urządzeń gaśniczych. W pomieszczeniach na widocznych i łatwo dostępnych miejscach należy wywiesić instrukcję p.poż. 7.2. Możliwość transgranicznego oddziaływania na środowisko Postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko przeprowadza się w przypadku przedsięwzięć przeprowadzanych poza granicami Polski, które mogłyby oddziaływać na środowisko na jej terytorium oraz w razie stwierdzenia możliwości wystąpienia transgranicznego oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia. Przedmiotowa inwestycja z racji swojego położenia charakteryzuje się brakiem transgranicznego oddziaływania na środowisko. 8. UZASADNIENIE PROPONOWANEGO PRZEZ WNIOSKODAWCĘ WARIANTU, ZE WSKAZANIEM JEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 8.1. Faza budowy W przypadku projektowanego przedsięwzięcia oddziaływanie fazy budowy będzie ograniczone w czasie i zasięgu i nie powinno mieć znaczącego wpływu na środowisko. Negatywny wpływ na środowisko będzie związany z: • emisją hałasu i substancji do powietrza, 32 • zanieczyszczeniami niesionymi z wodami opadowymi - spływy szlamu zanieczyszczonego betonem (przy obecnej technice w budownictwie, a także kanalizacji deszczowej na terenie projektowanego zakładu zanieczyszczenie to będzie niezauważalne). 8.2. Faza eksploatacji lub użytkowania 8.2.1. Wpływ na zdrowie ludzi Metodą, która może znaleźć zastosowanie do oceny wpływu przedsięwzięć na zdrowie ludzi jest ocena (szacowanie) ryzyka zdrowotnego. Powinno być to narzędzie, które łączy jakość środowiska ze zdrowiem ludzi. Jest ono jakościową lub ilościową charakterystyką prawdopodobieństwa wystąpienia negatywnych skutków zdrowotnych u człowieka lub w populacji w wyniku narażenia na określone czynniki szkodliwe. Druga ważna grupa, wpływająca na stan zdrowia są czynniki przestrzenne. Ich wpływ na zdrowie należy rozumieć jako kompleksowe oddziaływanie uwarunkowań i relacji przestrzennych na komfort fizyczny i psychiczny ludzi zamieszkujących dany obszar. Negatywny wpływ przestrzeni jest najczęściej dodatkowym stresem, który dodaje się do innych czynników zagrażających zdrowiu. Tam gdzie występują nieprawidłowe relacje i uwarunkowania przestrzenne istnieje zagrożenie obniżenia odporności ludzi na inne czynniki – fizyczne, chemiczne i biologiczne. Do najważniejszych czynników przestrzennych należą bariery architektoniczne, mające związek z ograniczeniem dostępu lub utrudnieniem funkcjonowania człowieka w miejscu pracy, zamieszkania, nauki lub odpoczynku. Istotne ze względów zdrowotnych jest zagęszczenie lub zatłoczenie, powodujące odczuwanie stresu, związanego z ograniczeniem przestrzeni. Z punktu widzenia zdrowia człowieka ważna jest również dehumanizacja przestrzeni związana z lokowaniem dużych zakładów przemysłowych w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej i narażeniem ludzi na ich oddziaływanie, nie tylko w formie zanieczyszczeń, ale również z powodu wpływu na psychikę i relacje społeczne. Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, należy stwierdzić, iż analizowana inwestycja nie będzie miała znaczącego wpływu na zdrowie ludzi. Rozbudowa kotłowni, jak również użytkowanie wielopoziomowych parkingów nie wpłynie znacząco na zmianę poziomów substancji w powietrzu (załącznik 11). Z kolei rozważania i wyliczenia dotyczące hałasu wynikającego z przelotu i lądowania helikopterów na lądowisku szpitala uprawniają do wniosku, że wynikająca z tego faktu uciążliwość będzie znikoma. Analiza wpływu na klimat akustyczny została zawarta w punkcie 8.2.3. raportu. 33 Opisane wyżej zjawiska nie będą występowały poza terenem działek będących we władaniu Inwestora i nie powinny stanowić uciążliwości dla mieszkańców Bydgoszczy przez wrażenia wzrokowe, hałas., zapylenie, nieprzyjemny zapach, lub inne zjawiska. 8.2.2. Wpływ na stan powietrza atmosferycznego Omówione w punkcie 2.3.1. niniejszego raportu źródła emisji emitować będą do powietrza atmosferycznego w sposób niezorganizowany węglowodory alifatyczne, dwutlenek azotu, tlenek węgla oraz w sposób zorganizowany : pył (w tym pył zawieszony), dwutlenek azotu, dwutlenek siarki. W wyniku przeprowadzonych obliczeń (załącznik nr 11) można stwierdzić, że ilość poszczególnych substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzania do powietrza atmosferycznego z emitorów powierzchniowych oraz emitorów punktowych szpitala spełnia warunki wymagane do dotrzymania wartości odniesienia, określonych w Rozporządzeniu MŚ z dnia 05 grudnia 2002 r. (Dz.U.Nr 1 poz.12). Z uwagi na nie przekraczanie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu oraz dopuszczalnych do wprowadzania do powietrza rodzajów i ilości substancji zanieczyszczających z procesów technologicznych i operacji technicznych, określonych w ww. rozporządzeniu Ministra Środowiska, nie przewiduje się działań zmierzających do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza i ograniczenia ilości substancji zanieczyszczających wprowadzanych do powietrza ze źródeł emisji usytuowanych na terenie ww. projektowanego przedsięwzięcia. Zapewniona zostanie prawidłowa eksploatacja i systematyczna kontrola oraz konserwacja źródeł emisji. Obliczenia stanu zanieczyszczenia powietrza przeprowadzono zgodnie z metodami określonymi w rozporządzeniu MŚ z dnia 5 grudnia 2002 r. (Dz.U.Nr 1, poz.12). Przedstawienie graficzne wyników obliczeń stanu zanieczyszczenia powietrza zawiera załącznik nr 12 do raportu. Na podstawie wykonanych obliczeń i przeprowadzonej analizy można stwierdzić jednoznacznie, iż eksploatacja omawianych instalacji nie spowoduje przekroczenia dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu poza terenem, do którego Inwestor posiada tytuł prawny. 34 8.2.3. Wpływ na klimat akustyczny Charakterystyka akustyczna W związku z przewidzianą rozbudową szpitala powstaną nowe źródła hałasu związane z działalnością usługowo – leczniczą szpitala : - dwa obiekty garaży wielopoziomowych - lądowisko śmigłowców Charakterystyki akustyczne źródeł wraz z rozkładem czasu pracy źródeł dla pory dnia i nocy zestawiono w tabeli 5 i tabeli 6. Tabela 5. Pośrednie źródła hałasu (typu budynek) Równoważny poL.p. Źródło ziom dźwięku A w * dB Dzień Noc 70,0 70,0 1 Garaż wielopoziomowy (ob. Nr 1) 2 Garaż wielopoziomowy (ob. Nr 2) 70,0 Czas aktywności źródła w h Dzień 16 Noc 8 16 8 70,0 Uwagi * - LAeq,T, równoważny poziom dźwięku A wewnątrz pomieszczenia w odległości 1 m od ściany zewnętrznej, T – czas oceny równy 8 h dla dnia i 1 h dla nocy Jak widać, wszystkie źródła pośrednie typu budynek są aktywne przez całą dobę, co wynika z trzyzmianowej pracy szpitala i ciągłego procesu leczniczego. W przypadku lądowiska śmigłowca zlokalizowanego na dachu bloku operacyjnego energia akustyczna będzie oddziaływała bezpośrednio do środowisko, a także na obiekty szpitalne Wszystkie źródła hałasu występujące na terenie analizowanych zakładów emitują hałas ciągły o stałym poziomie ciśnienia akustycznego. Tabela 6. Bezpośrednie źródła hałasu (zewnętrzne) – lądowisko śmigłowca L.p. Źródło 1 Lądowisko śmigłowca Parking przyobiektowy Parking przyobiektowy 2 3 Równoważny poziom mocy akustycznej LWA w dB Dzień Noc 110,0 110,0 Czas aktywności źródła w h Dzień 1 Noc 0,5 70,0 70,0 16 1 70,0 70,0 16 1 * - LAeq,T, równoważny poziom dźwięku A w odległości 3 m od urządzeń, T – czas oceny równy 8 h dla dnia i 1 h dla nocy Uwagi 35 Aktualny stan akustyczny środowiska wokół zakładu Stan akustyczny wokół Szpitala zlokalizowanego przy ul. M.C. Skłodowskiej, został oceniony na podstawie bezpośrednich pomiarów akustycznych przeprowadzonych w czerwcu br. Pomiary przeprowadzono w 6 punktach obserwacji, w tym: 3 punkty rozmieszczono na granicy szpitala z ul. M.C.Skłodowską 3 punkty rozmieszczono na granicy szpitala z. ul. Powstańców Wlkp. Lokalizację punktów pomiarowych pokazano na mapie sytuacyjnej (załącznik 13). Pomiary przeprowadzono zarówno w porze dnia jak i nocy. Podczas pomiarów aktywne były wszystkie istotne z punktu widzenia emisji hałasu do środowiska źródła pośrednie jak i bezpośrednie. Pomiary uwzględniają również wpływ transportu samochodowego na klimat akustyczny wokół zakładu. Wyniki pomiarów poziomu imisji hałasu na granicy szpitala przedstawiono w tabeli 7. Tabela 7. Wyniki pomiarów równoważnego poziomu dźwięku A wokół szpitala L.p. Nr punktu pomiarowego Równoważny poziom dźwięku A w dB Dzień Noc Dopuszczalny poziom dźwięku A w dB Dzień Noc 1 1.1- ul. MC. Skłodowskiej 57,2 46,5 50 40 2 1.2- ul. MC. Skłodowskiej 56,5 45.8 50 40 3 1.3 - ul. MC. Skłodowskiej 57,5 46,7 50 40 4 1.4 - ul. Powstańców Wlkp. 57,7 48,5 50 40 5 1.5 - ul. Powstańców Wlkp. 57,3 47,3 50 40 6 1.6 - ul. Powstańców Wlkp. 56,9 45,2 50 40 Uwagi * po uwzględnieniu poprawki na tło akustyczne (-2 dB) Na podstawie przeprowadzonych pomiarów można sformułować następujące wnioski: poziom imisji dźwięku A hałasu na granicy szpitala zwiera się w przedziale od 56,5 dB do prawie 57,7 dB w porze dnia i od 45,2 dB do 48,5 dB w porze nocy; Dopuszczalny poziom hałasu od instalacji w środowisku Wartości dopuszczalnych poziomów dźwięku (równoważnych, oznaczanych LAeq) w środowisku, zarówno dla pory dziennej jak i nocnej sprecyzowane są w załączniku do rozporzą- 36 dzenia Ministra Środowiska z dnia 14.06.2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U nr 120, poz. 8261)). Poziomy te odnoszą się do terenów wymagających ochrony przed hałasem. Czas uśredniania (wyznaczania, czy pomiaru wartości poziomu LAeq) przyjęto w rozporządzeniu na 8 godzin dnia i 1 godzinę nocy dla hałasu emitowanego przez instalacje (hałas przemysłowy). Wartości poziomów dopuszczalnych są zależne od funkcji urbanistycznej, jaką spełnia dany teren. Ich zakres podzielono na 4 klasy. Dla terenów wymagających intensywnej ochrony przed hałasem określane są najniższe poziomy dopuszczalne, natomiast dla terenów gdzie ochrona przed hałasem nie jest zagadnieniem krytycznym poziomy dopuszczalne są najwyższe. Przyjęta podstawa kategoryzacji terenów – jego funkcja urbanistyczna – jednoznacznie wskazuje na ścisłe związki między ochroną środowiska przed hałasem a zagospodarowaniem przestrzennym. W świetle powyższego rozporządzenia obiektami akustycznie chronionymi są między innymi tereny szpitali w miastach. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku od instalacji przedstawiono w tabeli 8. 37 Tabela 8 - DOPUSZCZALNE POZIOMY HAŁASU W ŚRODOWISKU Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami LAe D i LA N, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby Dopuszczalny poziom hałasu w [dB] Pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu Drogi lub linie kolejowe Lp. Rodzaj terenu LAeqD prze- LAeqN LAeqD LAeqN dział czasu odniesienia równy 16 godzinom przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym przedział czasu odniesienia równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy a) Strefa ochronna „A" uzdrowiska 1 b)Tereny szpitali poza miastem 50 45 45 40 55 50 50 40 60 50 55 45 65 55 55 45 2 a)Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży' c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach a)Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbio3 rowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c)Tereny rekreacyjno - wypoczynkowe d)Tereny mieszkaniowo-usługowe 4 Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców *) wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym 38 Tabela 9 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne wyrażone wskaźnikami LA D iLAeq N, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby Lp. Rodzaj terenu Dopuszczalny poziom hałasu w dB Starty, lądowania i przeloty statków powietrznych L Aeq N L Aeq D 1 2 a) Strefa ochronna „A" uzdrowiska b) Tereny szpitali, domów opieki społecznej c) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym poby1) tem dzieci i młodzieży a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej oraz zabudowy zagrodowej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny rekreacyjnowypoczyn1) kowe c) Tereny mieszkaniowousługowe d) Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców^ przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom 55 60 przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom Linie elektroenergetyczne L Aeq D L Aeq N przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom 45 przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom 45 50 50 45 40 Objaśnienia: 1) 2) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. 39 Teren na którym zlokalizowany będzie nowoprojektowany obiekt szpitalny zaliczono do grupy terenów 2d: Tereny szpitali w miastach gdzie wartości dopuszczalnego poziomu hałasu są następujące: Leq = 50 d(A) dla pory 600 - 2200 Leq = 40 d(A) dla pory 2200 - 600 W wyniku przeprowadzonych badań akustycznych , obecny stan tła akustycznego dla pory nocnej w rejonie lokalizacji Szpital Uniwersyteckiego wynosi min. 45,2 dB. W związku z powyższym dopuszczalny poziom dźwięku na terenie lokalizacji nowoprojektowanego obiektu szpitalnego będzie odpowiadał wartości tła akustycznego występującego na przedmiotowym terenie. W przypadku dopuszczalnego poziomu hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych teren, na którym zlokalizowane jest lądowisko dla śmigłowców zaliczono do grupy terenów 2a: Tereny zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej oraz zabudowy zagrodowej i zamieszkania zbiorowego Leq = 60 d(A) dla pory 600 - 2200 Leq = 50 d(A) dla pory 2200 - 600 Analiza akustyczna Źródła hałasu W opracowaniu uwzględniono 2 źródła hałasu liniowego jako linie nalotowe i startowe śmigłowców, 3 źródła hałasu liniowego – parkingi przyobiektowe , 2 źródła hałasu budynek – garaże wielopoziomowe Hałas lotniczy Ruch lotniczy i obsługa śmigłowców wiąże się z powstawaniem hałasu, którego głównym źródłem są silniki śmigłowca zarówno podczas wykonywania operacji powietrznych jak i naziemnych. 40 Ocenę uciążliwości hałasu środowiskowego wyznacza się poprzez porównanie wartości wyznaczonych z wartościami poziomów dopuszczalnych i progowych. Przekroczenie wartości progowych powoduje zaliczenie obszaru do kategorii terenu zagrożonego hałasem. W Polsce obowiązuje obecnie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14.06.2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku , w którym określono wartości dopuszczalne w zależności od pory doby dla różnego typu źródeł i różnych przedziałów czasu odniesienia. Według tego rozporządzenia, w przypadku hałasu lotniczego miarą dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku dla startów, lądowań i przelotów statków powietrznych jest wartość długotrwałego średniego poziomu dźwięku A (LA) określonego dla długotrwałego przedziału czasu trwającego 6 kolejnych miesięcy najmniej korzystnych pod względem akustycznym. Drugim wskaźnikiem oceny uciążliwości hałasu, ale odnoszącym się do pojedynczej operacji lotniczej w porze nocnej, jest ekspozycyjny poziom dźwięku A (LAE), przy czym należy zauważyć, że ustawa „Prawo ochrony środowiska" ustala, do oceny uciążliwości hałasu tylko równoważny poziom dźwięku A. W odniesieniu do problemu długości czasu uśredniania warto zauważyć, że jeszcze inny, bo trzymiesięczny okres uśredniania należy stosować do obliczeń wymaganej izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych budynków narażonych na oddziaływanie hałasu lotniczego. W końcu należy dodać, że według dyrektywy UE do obliczenia uciążliwości hałasu lotniczego należy przyjmować okres uśredniania równy 1 rok. Mając, zatem na względzie konieczność dostosowania prawa polskiego do unijnego, należy się spodziewać, że taki okres będzie również przyjęty w nowych rozporządzeniach. W odniesieniu do poziomów dopuszczalnych poziomów hałasu pochodzącego od operacji naziemnych pojawiają się różnice w interpretacji reguł postępowania. Można spotkać pogląd, że start rozpoczyna się od momentu włączenia silników śmigłowca na płycie postojowej z uwzględnieniem także kołowania do drogi startowej, a do operacji lądowania zalicza się również kołowanie do miejsc postojowych do wyłączenia silników. W związku z tym można stosować uśrednianie w ciągu 16 godzin dnia i 8 nocy. Ale z drugiej strony należy dodać, że najczęściej wykorzystywanym programem do obliczeń hałasu jest INM, będący implementacją procedury obliczeniowej rekomendowanej przez UE, który inaczej definiuje operacje startu i lądowania. W instrukcji programu INM za start uważa się operację trwającą od momentu ustawienia statku powietrznego na początku drogi startowej, zwiększenie mocy rozpędzenie na drodze star- 41 towej i wznoszenie, a do operacji lądowania zalicza się lot od momentu pojawienia się na terenie kontroli lotów należących do danego lotniska, przyziemienie na drodze startowej, obejmuje włączenie ciągu wstecznego i zmniejszenie prędkości do prędkości, z którą będzie kołował na stanowisko postojowe. Analiza wszystkich aspektów zarysowanego problemu i zachowanie logiki wnioskowania, musi doprowadzić do interpretacji, że wartość poziomów dopuszczalnych hałasu operacji naziemnych należy ustalić tak jak dla „obiektów innych", do których należą np. zakłady przemysłowe, obiekty zaplecza komunikacyjnego, parkingi itp.. METODY OBLICZEŃ Hałas samolotów Metodologia obliczeń musi zatem uwzględniać występowanie dwóch kategorii hałasu samolotów w otoczeniu lotniska. Hałas operacji lotniczych L AW eq 1 = 10 lg[ T n ∑ (10 0 ,1* L ATi )] i =1 Hałas operacji lotniczych w dowolnym punkcie terenu, składa się z szeregu zdarzeń akustycznych (start, lądowanie, przelot), z których każde można scharakteryzować wartością poziomu ekspozycyjnego. Wypadkowy poziom równoważny jest wartością średnią, w czasie oceny, z superpozycji wszystkich zdarzeń akustycznych. W każdym punkcie obserwacji równoważny poziom dźwięku wyznaczany jest z następującej zależności: gdzie: LAEi - ekspozycyjny poziom dźwięku A (zmierzony lub obliczony) podczas wykonywania operacji przelotu, startu lub lądowania przez jeden samolot; [dB]; T - czas oceny; [s]; dla pory dziennej T = 365 (dni)*16 (godzin)*3600 (s) = 21.024.000 [s]; dla pory nocnej T = 365(dni)*8 (godzin)*3600(s) = 10.512.000 [s]; n - liczba startów, lądowań i przelotów samolotów wszystkich typów w czasie oceny. Wartość ekspozycyjnego poziomu dźwięku pochodzącego od pojedynczej operacji lotniczej (LAEi), w danym punkcie na ziemi, zależy od wielu czynników. Są to między innymi: 42 ♦ rodzaj operacji wykonywanej przez samolot (start, l ądowanie, przelot), ♦ odległość punktu obserwacji od samolotu, ♦ typ samolotu - liczba i rodzaj silników, moc/ciąg silników, masa rzeczywista samolotu, ♦ warunki meteorologiczne - kierunek wiatru od źródła powoduje wzrost poziomu hałasu, natomiast przeciwny spadek poziomu w porównaniu z warunkami przy pogodzie bezwietrznej, a wszystkie operacje lotnicze odbywają się pod wiatr, ♦ kąt nachylenia samolotu względem powierzchni ziemi, dlatego procedury startu i podejścia do lądowania mają wpływ na poziom hałasu na terenach znajdujących się w pobliżu lotnisk. Hałas operacji naziemnych Do operacji naziemnych zalicza się kołowanie samolotów po płytach lotniska i rozruch silników na płycie postojowej oraz hałas urządzeń zasilających samoloty w energię elektryczną podczas postoju. Opracowano własny algorytm obliczeniowy, gdyż w literaturze przedmiotu nie ma doniesień na temat prognozowania hałasu operacji naziemnych. Zastosowano tu metodę pomiarowoobliczeniową. Na podstawie pomiarów, określano ekspozycyjny poziom hałasu od poszczególnych operacji w punktach leżących na płycie postojowej, a do celów weryfikacji także w pobliżu samolotu przy ogrodzeniu płyty i przy najbliższej zabudowie mieszkaniowej. W każdym punkcie obserwacji równoważny, w czasie oceny (T), poziom dźwięku wyznaczany jest z zależności , w której: LAEi oznacza ekspozycyjny poziom dźwięku A (zmierzony lub obliczony) w czasie wykonywania operacji kołowania po wylądowaniu, kołowania przed startem, rozruchu silników dla jednego samolotu lub podczas pracy generatorów prądotwórczych, (n) jest liczbą startów i lądowań samolotów oraz okresów pracy generatorów zasilających, w czasie oceny. Na wartość ekspozycyjnego poziomu dźwięku (LAE) mają wpływ następujące czynniki: ♦ liczba i typ silników, ♦ wartość mocy/ciągu silników w czasie postoju, ♦ czas postoju z włączonymi silnikami, ♦ odległość i kąt ustawienia samolotu względem punktu obserwacji w czasie wykonywania kolejnych operacji, 43 ♦ typ generatora zasilającego APU (Auxiliary Power Unit - generator wewnętrzny stanowiący wyposażenie samolotu) i/lub GPU (Ground Power Unit - generator zewnętrzny podstawiany na lotnisku), i czas jego działania, ♦ prędkość kołowania i ciąg silników, ♦ długość drogi kołowania i jej położenie względem punktu obserwacji (wybór dróg kołowania zależy od geometrii lotniska i od kierunku startu lub lądowania samolotu). Poziom hałasu powstającego w czasie rozruchu samolotu jest w modelu obliczeniowym, wyznaczanym jak hałas źródła punktowego umieszczonego w punkcie odpowiadającym na płycie postojowej środkowi samolotu. Zmienność w czasie parametrów źródeł takich jak wartość poziomu mocy, kąt promieniowania, czas trwania poszczególnych operacji została uwzględniona w oszacowaniu poziomu mocy akustycznej poprzez uśrednienie wartości poziomu ekspozycyjnego. W tych oszacowaniach uwzględniano odległość punktu pomiarowego od środka samolotu oraz typ samolotu. W przypadku HAŁASU LOTNICZEGO spośród różnych podejść do modelowania torów lotu, należy zastosować technikę segmentowania, o której mowa w punkcie 7.5 ECAC.CEAC Dok. 29. Podsumowanie Na tle przedstawionych analiz jako kluczowy jawi się problem wypadkowej oceny oddziaływania hałasu lotniczego. W analizie występują dwa kryteria (dla operacji startów i dla lądowań oraz operacji naziemnych), zatem i dwie oceny przekroczeń wartości dopuszczalnych. Powstaje kwestia reguły tworzenia wypadkowej oceny. Uzasadnione wydaje się przyjęcie zasady, aby przyjąć wartość największą z przekroczeń dla obu kategorii hałasów oraz pory dziennej i nocnej przy najbliższych obiektach lub terenach objętych ochroną akustyczną. Hałas przemysłowy Obliczenie uciążliwości zakładu W związku z wprowadzeniem Instrukcji przez Instytut Techniki Budowlanej szawie /Instrukcja nr 338 z 1995r./ określającej metody wyznaczania w War- uciążliwości i zasięgu hałasów przemysłowych /wraz z programem komputerowym / jako parametrem charakteryzującym emisje hałasu przyjęto poziom mocy równoważnej emisji dźwięku do otoczenia. Na podstawie ww. Instrukcji poziom mocy akustycznej można określić następująco: 44 -źródła liniowe i powierzchniowe dźwięku : LAW = LA − KO − KΘ + 10lg* Π4 + 20lg r gdzie : LA - zmierzony poziom dźwięku A [dB] Ko - poprawka uwzględniająca kształt źródła obliczona wg. wzorów lub określona z wykresów /Instrukcja ITB nr 308 rys. Z.1-1.3/ Ko - poprawka uwzględniająca wpływ kąta przestrzennego /wg. p.6.2.1 ww. Instrukcji/ r - odległość od źródła dźwięku do punktu w którym zmierzono....... -źródła punktowe dźwięku L A = Lm + 1 0 lg s so gdzie: Lm - poziom dźwięku A zmierzony w odległości "d" od maszyny lub urządzenia , lecz niewiększej niż 2 m S = 4* ( ab + ac + bc ) * ( a + b + c) (a + b + c + 2d ) Znając poziomy mocy akustycznej oraz czas działania źródła można obliczyć poziom ekwiwalentny i maksymalny źródła w terenie chronionym. Ekwiwalentny i maksymalny poziom mocy akustycznej A źródła określa się ekwiwalentny i maksymalny poziom dźwięku A tzn. w zależności od charakteru czasowego hałasu. L A W eq 1 = 10 lg T n ∑t i=1 i * 10 0 ,1 * L AW gdzie: LAW - poziom mocy dźwięku w przedziale czasu ti ti - czas działania hałasu o poziomie L AWi [dB] T - czas działania dla którego określono LAWeq analogicznie jak 45 Na podstawie Instrukcji nr 338 wyróżniono następujące charakterystyki czasowe : hałas ustalony w funkcji czasu o dynamice nieprzekraczającej 5 dB (rozróżnia się hałas ustalony ciągły z przerwami ) hałas nieustalony w funkcji czasu o dynamice przekraczającej 5 dB (rozróżnia się hałas nieustalony ciągły i cykliczny) Ekrany akustyczne W opracowaniu uwzględniono wszystkie obiekty budowlane znajdujące się na terenie i w otoczeniu szpitala, które pełnią rolę ekranów akustycznych. Na analizowanym terenie brak jest pasów zieleni ochronnej. Istniejąca zieleń nie ma charakteru zwartego , a tym samym nie jest czynnikiem powodującym zmniejszenie propagacji hałasu poza teren szpitala. Obliczenia poziomów dźwięku Obliczenie poziomów dźwięku wykonano przy użyciu programu komputerowego , będącego integralną częścią Instrukcji ITB nr 338 .Obszar objęty obliczeniami zawiera teren lokalizacji . Wszystkie źródła hałasu pracują w ruchu ciągłym , czas pracy obiektów i urządzeń został przedstawiony w opisie niniejszego opracowania. W oparciu o wyniki pomiarów dźwięku tła akustycznego , oraz dane techniczne urządzeń (śmigłowiec , pojazdy mechaniczne) przeprowadzono obliczenia akustyczne, modelując rozkład propagacji hałasu występujący wokół terenu rozbudowywanego szpitala. Modelowanie imisji hałasu w rejonie lokalizacji projektowanych obiektu przeprowadzono dla pory nocnej - zachowanie wartości dopuszczalnych (poziom tła akustycznego dla pory nocnej Leq =45 dB i 50 dB dla startów i lądowań śmigłowców) powoduje jednoczesne spełnienie wymagań dla pory dziennej. Modelowanie propagacji hałasu przeprowadzono dla następujących wariantów: poziom obliczeń h=25 m poziom obliczeń h=3m Z przeprowadzonych obliczeń z uwzględnieniem przyjętych dopuszczalnych poziomów dźwięku na rozpatrywanym terenie wynika : 46 W celu maksymalnego ograniczenia propagacji hałasu związanego z ruchem pojazdów mechanicznych do miejsc i obiektów parkingowych , oraz startów i lądowań śmigłowców na dachu bloku operacyjnego : zamontować ekrany akustyczne lub inne elementy akustyczne w rejonie lokalizacji lądowiska śmigłowców, zastosować „wibroizolatory” w konstrukcji lądowiska śmigłowców ograniczyć do stopnia maksymalnego ruch pojazdów mechanicznych w garażach wielopoziomowych, i parkingach przyobiektowych. Graficzny układ krzywych jednakowego poziomu dźwięku przedstawiono w załączniku 13. Wnioski Przeprowadzona analiza akustyczna wykonana w oparciu o pomiary i obliczenia akustyczne wykazała , że po zastosowaniu dodatkowych zabezpieczeń akustycznych wymienionych w punkcie powyższym , emisja hałasu do środowiska zewnętrznego związanego z hałasem śmigłowca i pojazdów mechanicznych będzie spełniała wymagania normowe. Szczegółowe rozwiązania zabezpieczeń akustycznych zostaną przedstawione na etapie projektu budowlanego. Planowane działania, mające na celu ograniczenie emisji hałasu. Po każdym etapie realizacji zabezpieczeń akustycznych na poszczególnych źródłach hałasu , należy wykonać pomiary kontrolne , które określą dalszy kierunek działań zmierzających do ograniczenia poziomu dźwięku rozpatrywanego źródła hałasu. Proponowane zabezpieczenia akustyczne należy wykonać zgodnie ze sztuką budowlaną z uwzględnieniem zagadnień akustycznych. 8.2.4. Wpływ na wody podziemne i powierzchniowe Ze względu na charakter użytkowania planowanych przedsięwzięć nie wystąpi zagrożenie skażenia wód gruntowych. 47 Planowane przedsięwzięcia zaopatrywane będą w wodę z wodociągu miejskiego. Ścieki sanitarne odprowadzane będą przez kanalizację miejską do oczyszczalni ścieków. Gospodarka wodnościekowa nie zmieni się w zasadniczy sposób. Zwiększy się tylko pobór wody i zrzut ścieków w związku z możliwością zatrudnienia nowych pracowników. Eksploatacja planowanego przedsięwzięcia nie będzie oddziaływać negatywnie na wody powierzchniowe i podziemne. 8.2.5. Wpływ na powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz Omawiana inwestycja zarówno na etapie budowy jak i użytkowania nie będzie powodowała ruchów masowych ziemi, nie zmieni się również klimat. W związku z planowaną wycinką drzew i krzewów oraz nowymi nasadzeniami zmieni się krajobraz. Informacje dotyczące szczegółowego opisu ilości drzew przewidzianych do wycinki, ilości planowanych zachowań wraz z podaniem gatunków i obwodów na wysokości 130 cm zostały zawarte w opracowaniu „Inwentaryzacja drzew i krzewów rosnących na działkach nr 1/30, 8/1, 11/5, 11/6, 12/4, 12/7, 12/11, 12/12, 7/1 i 12/6 w obrębie 193 położonych przy ulicy M. Curie – Skłodowskiej 9 w Bydgoszczy z oceną stanu zdrowotnego oraz wieku drzew” wykonanym przez mgr inż. Marię Rudnicką – Tomczak, biegłego w zakresie ochrony przyrody z list Wojewody Kujawsko – Pomorskiego Nr 0049. Z kolei informacje dotyczące projektu doboru szaty roślinnej na omawianym terenie zostały zawarte w opracowaniu „Projekt doboru gatunkowego szaty roślinnej na działce 1/30 oraz 11/5,11/6, 12/7, 12/12, obręb 193 położonej przy ulicy M. Curie – Skłodowskiej 9 w Bydgoszczy wykonanym przez mgr inż. Marię Rudnicką – Tomczak, biegłego w zakresie ochrony przyrody z list Wojewody Kujawsko – Pomorskiego Nr 0049. Ingerencja w krajobraz będzie również związana z budową zarówno parkingów, lądowiskiem helikopterów jak i rozbudową kotłowni. Projektowane przedsięwzięcie swoim wyglądem będzie nawiązywać do istniejącej zabudowy (teren szpitala). Z tego względu jego wpływ na krajobraz można uznać za nieznaczny. 8.2.6. Wpływ na rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze Omawiana inwestycja wpłynie na szatę roślinną z powodu planowanej wycinki jak również nowych nasadzeń. 48 Sugeruje się wycinkę drzew poza okresem lęgowym ptaków, tj. między 16 października, a końcem lutego. Zadrzewienie na terenie posesji przy ulicy M. Curie-Skłodowskiej 9 w Bydgoszczy winno spełniać: - funkcję przyrodniczo – klimatogenną, a mianowicie ograniczyć parowanie terenowe, przeciwdziałać przymrozkom adwekcyjnym, poprawiać termikę przygruntowych warstw powietrza i gleby, wpływać na wilgotność powietrza, nasłonecznienie, - funkcję gospodarczą, a mianowicie izolacyjno-ochronną, polegającą na tworzeniu osłon odwietrznych od zanieczyszczeń przemysłowych, - funkcję sanitarno-higieniczną w odniesieniu do człowieka, która ma polegać na korzystnym oddziaływaniu drzewostanu na zdrowie ludzkie przez podnoszenie biologiczno-zdrowotnej wartości środowiska przeciwdziałając rozprzestrzenianiu się toksycznych gazów (spalin samochodowych), zatrzymywanie zanieczyszczeń pyłowych, ochronę przed nieprzyjemnymi woniami, hałasem i wibracją, wydzielanie fitoncydów, korzystną ujemną jonizajcę powietrza oraz korzystne oddziaływanie emitowanego przez rośliny pola elektromagnetycznego na organizm ludzki. System zieleni w środowisku człowieka powinien mieć na celu podniesienie ogólnej zdrowotności środowiska oraz powinien stworzyć warunki do ukształtowania się tzw. „ Korytarzy środowiskowych”. Aby osiągnąć w/w cele należy zastosować zakrzewienie wielogatunkowe. Dla osiągnięcia zamierzonego celu należy wybrać gatunki charakteryzujące się następującymi właściwościami: zdolnościami adaptacyjnymi do panujących warunków klimatycznych i glebowych, odpowiednią długowiecznością, odpornością na zanieczyszczenie gleby i powietrza, o niewygórowanych wymaganiach co do podłoża, dość dobrze znoszące zanieczyszczenie środowiska i trudne warunki miejskie, które można sadzić jako skupiny krzewów nieformowanych. W projekcie założyć należy nasadzanie maksymalnej możliwej ilości drzew, krzewów okrywowych, gdyż nie wymagają one skomplikowanych zabiegów, szybko rosną i dość dobrze znoszą zanieczyszczenie środowiska i trudne warunki miejskie. Ze względu na obecność w podłożu iłów, należy wykonać nasadzenia z roślin zimozielonych, a nasadzenia z roślin liściastych potraktować jako element kolorystyczny. Dla osiągnięcia zamierzonego celu wybrać należy ga- 49 tunki charakteryzujące się następującymi właściwościami: zdolnościami adaptacyjnymi do panujących warunków klimatycznych i glebowych, odpowiednią długowiecznością, odporne na zanieczyszczenie gleby i powietrza, o niewygórowanych wymaganiach, co do podłoża, dość dobrze znoszące zanieczyszczenie środowiska i trudne warunki miejskie, które można sadzić jako skupiny krzewów nieformowanych. Nowe nasadzenia winny stanowić drzewa iglaste i liściaste oraz krzewy, w tym pnącza. Proponowana szata roślinna jest ozdobna ze wzglądu na pokrój, barwę kwiatów oraz przebarwienia liści. Przy doborze roślin należy kierować się ich odpornością na zanieczyszczenia, tempem wzrostu, rozwojem systemu korzeniowego i osiąganą przez rośliny wysokością w wieku dojrzałym, aby w przyszłości drzewa i krzewy nie stwarzały sytuacji kolizyjnych między sobą i nie ograniczały prawidłowego wzrostu i rozwoju oraz widoczności bez konieczności wykonywania cięć formujących. W celu poprawienia właściwości kompleksu sorbcyjnego wierzchniej warstwy gleby, proponuje się nawiezienie torfu zasilonego nawozami z mikroelementami lub gleby kompostowej i wymieszanie z gruntem rodzimym przez przekopanie. W miejscach przewidzianych pod drzewa i krzewy ozdobne należy nawieźć warstwę ziemi żyznej z uwzględnieniem wymagań poszczególnych gatunków. Należy przekopać teren na głębokość 40 – 60 cm. Drzewa i krzewy winny odpowiadać PN-87/R-67023 i PN-87/R-67022. Przy wszystkich drzewach należy wykonać misy wyłożone korą oraz założyć paliki, które mają wzmocnić młode drzewa liściaste Stosując korę drzewną lub ścinki drzewne przy drzewostanie należy na wierzch wysypać przynajmniej 10 cm warstwę, co sprzyja zatrzymaniu wilgoci. W miejscach przewidzianych pod drzewa i skupiny krzewów ozdobnych oraz roślin okrywowych należy nawieźć warstwę ziemi żyznej z uwzględnieniem wymagań poszczególnych gatunków. Doły, w które zostaną posadzone drzewa i krzewy, winny być większe niż bryła korzeniowa co najmniej o 50 %, a doły winny być zaprawione glebą urodzajną. Należy stworzyć system dostarczania wody i pokarmu do warstwy gleby, w której jest główna masa korzeniowa roślin poprzez specjalne rury umożliwiające doprowadzanie wody oraz rurociągi nawadniające. Prawidłowa eksploatacja inwestycji przy jednoczesnym spełnieniu powyższych założeń nie będzie mieć wpływu na świat roślinny i zwierzęcy, a także na grzyby i siedliska przyrodnicze. 50 Przedsięwzięcie wpłynie w nieznacznym stopniu na różnorodność krajobrazową i będzie miało niewielki wpływ na: - zmniejszenie różnorodności biologicznej - zmiany w lokalnych zasobach wodnych - utratę korzyści ekologicznych, jakie wynikają z istniejącej roślinności i siedlisk. 8.2.7. Wpływ na dobra materialne Na rozpatrywanym terenie nie występują żadne dobra materialne wymagające ochrony. Położenie omawianych działek, jak również rodzaj planowanej inwestycji wyklucza jakiekolwiek negatywne oddziaływanie przedsięwzięcia na dobra kultury miasta Bydgoszczy. 8.2.8. Wpływ na zabytki i krajobraz kulturowy objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków Na rozpatrywanym terenie nie występują zabytki ani dobra kultury objęte istniejącą dokumentacją. Na omawianym terenie istnieje głaz narzutowy wpisany do rejestru wojewódzkiego pod numerem 84 na podstawie Rozporządzenia Nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991r. (Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 15 z 1991r.) w sprawie uznania za pomniki przyrody tworów przyrody na terenie województwa bydgoskiego. Głaz narzutowy o obwodzie 750 cm znajduje się na terenie Szpitala Klinicznego im. dr A. Jurasza przy ul. M. Skłodowskiej – Curie w Bydgoszczy na działce ewidencyjnej nr 1/30 obręb 193. Przy dyslokacji w/w głazu narzutowego omawiana inwestycja nie będzie miała wpływu na zabytki i krajobraz kulturowy. 8.2.9. Wzajemne oddziaływanie między elementami o których mowa w punktach od 8.2.1. do 8.2.8. Środowisko geograficzne składa się z elementów naturalnych (przyrodniczych) oraz stworzonych lub przeobrażonych przez człowieka (antropogenicznych). Oznacz to, że jest ono pod wpływem zarówno praw przyrodniczych jak i społeczno- gospodarczych. Ważną cechą środowiska geograficznego, odróżniającą go od innych, jest traktowanie człowieka jako jeden z jego elementów. Ze środowiska geograficznego człowiek czerpie naturalne i najważniejsze dla niego zasoby, które zaspokajają jego elementarne potrzeby. Zasoby te stanowią jednak niezbędny element, aby cały system przyrodniczy zachował równowagę i ciągłość funkcji naturalnych. 51 Postęp techniczny ma jednak często szkodliwy wpływ na środowisko, co z kolei negatywnie odbija się również na człowieku. Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, ingerencja człowieka w zastane warunki przez omawianą inwestycję, z pewnością wpłynie na wzajemne oddziaływanie miedzy elementami środowiska o których mowa w punktach od 8.2.1. do 8.2.8. raportu. Oddziaływanie to, a więc i skutki przy spełnieniu opisanych w opracowaniu wymogów można jednak uznać za znikome. 8.3. Faza likwidacji Projektowana inwestycja dotyczy budowy lądowiska dla helikopterów, dwóch parkingów wielopoziomowych oraz rozbudowy istniejącej kotłowni i nie przewiduje się w dającym się określić okresie czasu likwidacji rozpatrywanego obiektu. W przypadku podjęcia kiedyś takiej decyzji właściciel obiektu powinien opracować szczegółowy program prac likwidacyjnych, uwzględniających zagadnienia ochrony środowiska i zdrowia ludzi. 9. OPIS METOD PROGNOZOWANIA ZASTOSOWANYCH PRZEZ WNIOSKODAWCĘ ORAZ OPIS PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, OBEJMUJĄCY BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKO-, ŚREDNIO- I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, WYNIKAJĄCE Z ISTNIENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA, WYKORZYSTYWANIA ZASOBÓW ŚRODOWISKA, EMISJI Prognozowanie (predykcja) jest naukowym sposobem przewidywania, w jaki sposób będą kształtowały się w przyszłości procesy lub zdarzenia. W trakcie procesu prognozowania formułuje się sąd na temat przyszłych stanów zjawisk i zdarzeń nazywany prognozą. Na kształtowanie się procesów lub zjawisk mają wpływ różne czynniki, które można podzielić na: - czynniki zewnętrzne (inaczej egzogeniczne), na które nie ma się wpływu, a które należy uwzględnić w trakcie prognozowania jako pewne zewnętrzne ograniczenia przebiegu zjawisk i procesów gospodarczych, - czynniki wewnętrzne (inaczej endogeniczne), które mogą być kształtowane przez decydentów. 52 Zastosowano prognozowanie jakościowe (heurystyczne) wykorzystując zarówno czynniki egzogeniczne jak i endogeniczne. Identyfikacja potencjalnych znaczących oddziaływań przedsięwzięcia na środowisko ma charakter prognostyczny. Informacje dotyczące stanu środowiska i występujących uciążliwości opierają się na danych dostarczonych przez Inwestora, tj. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. L. Rydygiera z siedzibą: ul. Jagiellońska 13-15, 85-067 Bydgoszcz. Do oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na poszczególne elementy środowiska przyjęto następujące kryteria: - brak oddziaływania x małe oddziaływanie - ze względu na stopień zmian w środowisku – pogorszenie jakości komponentów środowiska, bez przekroczenia standardów - ze względu na zmiany w środowisku – odwracalne, ustępujące po zakończeniu eksploatacji zakładu - ze względu na zasięg – lokalny, ograniczony do terenu w promieniu 100 m od granic szpitala, np.: emisja hałasu powodowanego ruchem pojazdów i helikopterów, emisja gazów i pyłów do powietrza, bez przekroczenia standardów xx – oddziaływanie istotne - ze względu na stopień zmian w środowisku – związany z przekroczeniem standardów jakości środowiska - ze względu na zmiany w środowisku – nieodwracalne, ewentualnie zminimalizowane poprze prawidłową rekultywację, po zakończeniu eksploatacji przedsięwzięcia - ze względu na zasięg – ponadlokalny, obniżenie jakości standardów środowiska poza granicami szpitala 53 L.p. Element Oddziaływanie bezpośrednie Pośrednie Wtórne 1. Oddziaływanie na ludzi Oddziaływanie na zwierzęta i rośliny Oddziaływanie na powierzchnię ziemi Oddziaływanie na wodę Oddziaływanie na powietrze Oddziaływanie na klimat akustyczny Oddziaływanie na klimat Oddziaływanie na dobra materialne i dobra kultury Oddziaływanie na krajobraz Poważna awaria przemysłowa - - - - - x 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Skumulowane Krótkoterminowe Średnioterminowe Długoterminowe Stałe Chwilowe Istnienie przedsięwzięcia - - - - - - - - - - - - - - - - - x x - - - - - - - - - - - x - - x - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - x - - - - - x x - xx xx - - - - - - - x - - x x x x - x x x x - - x x x x - Emisja 11. 12. 13. 14. 15. Wody opadowe Ścieki Odpady Hałas Emisja substancji gazowych x x x x x - - - - - - 16. 17 Woda Gaz ziemny x x - - Wykorzystywanie zasobów środowiska - 54 OPIS ZASTOSOWANYCH METOD PROGNOZOWANIA Obliczenia stanu zanieczyszczenia powietrza Analizy stanu zanieczyszczenia powietrza wymagają wykonywania obliczeń przy użyciu matematycznych modeli rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. W przypadku projektowanych źródeł emisji - jest to jedyna możliwość oceny wpływu źródła na jakość powietrza atmosferycznego. Do modelowania poziomów substancji w powietrzu użyto referencyjnych metodyk określonych w załączniku nr 4 do Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. Nr 1 z dnia 8 stycznia 2003r.). Algorytm obliczeń obejmował następujące założenia: • Tło substancji, dla których określone są dopuszczalne poziomy w powietrzu - aktualny stan zanieczyszczenia powietrza określony przez WIOŚ w Bydgoszczy, wyrażony jako stężenie uśrednione dla roku (załącznik 2). Dla pozostałych substancji uwzględniono tło w wysokości 10% wartości odniesienia uśrednionej dla roku. Tło opadu substancji pyłowej uwzględniono w wysokości 10% wartości odniesienia opadu substancji pyłowej. • Do obliczeń przyjęto następujące marginesy tolerancji dla substancji: - dwutlenek azotu – od 2010r., - dwutlenek siarki - od 2005r., - pył zawieszony PM10 - od 2005r. • Obliczenia wstępne; • Pełny zakres obliczeń; • Obliczenia stężeń wykonano na poziomie terenu tj. Z = 15 m, zgodnie z warunkiem, iż geometryczna wysokość emitorów zakładu jest nie mniejsza niż wysokość ostatniej kondygnacji budynku Z; • W celu ustalenia wartości odniesienia substancji w powietrzu lub dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu, dokonano obliczeń w sieci receptorów o współrzędnych: -800m<X<800m, -800m<Y<800m z krokiem siatki 50m na poziomie zabudowy chronionej Z= 15 m. W tych samych receptorach wyliczono opad pyłu. • Wartości odniesienia substancji w powietrzu lub dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu uważa się za dotrzymane, jeżeli częstość przekraczania wartości D1 przez stężenie 55 uśrednione dla 1 godziny jest nie większe niż 0,274 % czasu w roku w przypadku dwutlenku siarki, a 0,2 % czasu w roku dla pozostałych substancji. W przypadku dwutlenku siarki i dwutlenku azotu częstość przekraczania odnosi się do wartości odniesienia wraz z marginesem tolerancji określonym w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz.U. Nr 87, poz. 796). • W odległości mniejszej niż 30xmm od pojedynczego emitora lub któregoś z emitorów w zespole nie znajdują się obszary parków narodowych i obszary ochrony uzdrowiskowej. Wyniki obliczeń poziomów substancji w powietrzu zostały przedstawione w załączniku nr11. Wyniki obliczeń poziomów substancji w powietrzu w postaci graficznej pokazano w załączniku nr12. Dane do ustalenia uciążliwości2 Stan zanieczyszczenia powietrza - tło zanieczyszczeń Wielkość tła zanieczyszczeń przyjęto na podstawie pisma Kujawsko-Pomorskiego Inspektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy z dnia 25 października 2007 r., znak WIOŚ-WMŚ/5104104/07/JB stan zanieczyszczenia powietrza dla Zakładu Budowy Aparatury w Bydgoszczy, ul. Wojska Polskiego 65: • benzen [71-43-2] 1,10 µg/m3 • dwutlenek azotu [10102-44-0] 23,30 µg/m3 • dwutlenek siarki 6,00 µg/m3 • ołów [7439-92-1] 0,08 µg/m3 • pył zawieszony PM10 [71-43-2] 20,00 µg/m3, 40.00 % Da Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r., w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. Nr 47, poz. 281), Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska przy kontroli stanu zanieczyszczenia powietrza uwzględnia wyłącznie substancje zanieczyszczające, dla których określone są dopuszczalne poziomy jako stężenie uśrednione dla roku. Stan zanieczyszczenia powietrza określono z przeznaczeniem do wykorzystania przy ustalaniu stanu zanieczyszczenia powietrza metodami obliczeniowymi dla źródeł projektowanych. 2 patrz załącznik nr 2 56 Dla pozostałych substancji tło uwzględnia się w wysokości 10% wartości odniesienia uśrednionej dla roku. Tło opadu substancji pyłowej uwzględnia się w wysokości 10% wartości odniesienia opadu substancji pyłowej. Aerodynamiczna szorstkość terenu przyjęta do obliczeń Wpływ podłoża na rozkład zanieczyszczeń w przyziemnej warstwie powietrza atmosferycznego uwzględniono przez przyjęcie średniego parametru aerodynamicznej szorstkości terenu w promieniu 500 m od źródła zo= 2.0m3 . Warunki meteorologiczne przyjęte do obliczeń Obliczeń poziomów substancji w powietrzu w przyziemnej warstwie atmosfery przeprowadzono w oparciu o statystyki stanów równowagi, prędkości i kierunki wiatrów zawarte w katalogu danych meteorologicznych dla stacji BYDGOSZCZ. Do obliczeń przyjęto: • wysokość anemometru ha = 14 [m] • średnia temperatura powietrza To: - roczna - 278,5 0K - zima - 274,5 0K - lato - 286,6 0K 10. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU 10.1. Faza budowy Nie ma możliwości racjonalnego zmniejszenia uciążliwości wynikających z emisji zanieczyszczeń i hałasu pochodzących od wykorzystywanych środków transportu i maszyn budowlanych. W celu zminimalizowania innych potencjalnych, znaczących oddziaływań na środowisko, na etapie budowy przedsięwzięcia, należy: • Zapewnić odpowiednią organizację robót, 3 Na podstawie Rozporządzenia MŚ z dn. 5 grudnia 2002r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. Nr 1 z dn. 08.01.2003r.) 57 • Zastosować odpowiednie zabezpieczenia wynikające z przepisów BHP, • Nadzorować pracę maszyn budowlanych, a ewentualne oddziaływanie minimalizować, • Odpady budowlane gromadzić czasowo w wyznaczonym miejscu, na utwardzonym podłożu. Na etapie prowadzonych prac budowlanych nie przewiduje się znaczącego oddziaływania na wody podziemne i powierzchniowe. Prace budowlane przy inwestycji będą krótkotrwałe i jeżeli prowadzone będą w sposób prawidłowy to nie powinny powodować zagrożenia dla środowiska. Stopień zanieczyszczenia wód powierzchniowych będzie zależny od przyjętej technologii wykonawstwa oraz wykonawstwa robót. Nie powinien on być znaczny, biorąc pod uwagę warunki gruntowo - wodne. Konsekwencją projektu nie będzie powstanie strat w przyrodzie, ani zaistnienie czynników wpływających degradująco na środowisko. Nie zmniejszy się wartość użytkowa przyległych do drogi gruntów. Niekorzystne oddziaływanie etapu budowy będzie krótkotrwałe i odwracalne. Oddziaływanie projektu na środowisko wystąpi na etapie budowy. Będą to wpływy chwilowe związane z pogorszeniem warunków akustycznych i wzrostem zapylenia powietrza. Wpływy te będą chwilowe i odwracalne. Aby zminimalizować negatywne oddziaływanie na środowisko i ludzi należy w trakcie realizacji projektu przestrzegać przepisy BHP oraz normy i przepisy dotyczące ochrony środowiska na terenie wokół budowy ( ochrona istniejącej zieleni ). Należy odpowiednio zabezpieczyć wykopy przed dostępem osób postronnych, a teren budowy musi być wyposażony w odpowiednie tablice informacyjne i instruktażowe oraz sprzęt pierwszej pomocy, BHP i ochrony przeciw pożarowej. 10.2. Faza eksploatacji lub użytkowania W zakresie ochrony środowiska wodno-glebowego: - odprowadzanie wód opadowych do publicznego systemu ścieków, - odprowadzanie ścieków sanitarnych przez kanalizację miejską do oczyszczalni ścieków, W zakresie ochrony powierzchni ziemi: - przekazywanie odpadów do zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku lub unieszkodliwienia. W zakresie ochrony przed hałasem: 58 - po każdym etapie realizacji zabezpieczeń akustycznych na poszczególnych źródłach hałasu , należy wykonać pomiary kontrolne , które określą dalszy kierunek działań zmierzających do ograniczenia poziomu dźwięku rozpatrywanego źródła hałasu. Proponowane zabezpieczenia akustyczne należy wykonać zgodnie ze sztuką budowlaną z uwzględnieniem zagadnień akustycznych. 10.3. Ochrona obszaru Natura 2000 Natura 2000 to program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu (sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu jest unijna Dyrektywa Ptasia, Dyrektywa Siedliskowa (Habitatowa) oraz szereg innych rozporządzeń i dokumentów wykonawczych. Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy i wymienia w załącznikach do wyżej wymienionych Dyrektyw. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Jednolite prawo powinno ułatwić współdziałanie wielu instytucji zajmujących się ochroną przyrody stale i tych, dla których jest to działanie oboczne. Zadanie i cel rangi europejskiej powinno łatwiej uzyskać powszechną akceptację społeczną, tym bardziej że poszczególne kraje członkowskie są zobowiązane do zachowania na obszarach wchodzących w skład sieci Natura 2000 walorów chronionych w stanie nie pogorszonym, co wcale nie musi wykluczać ich gospodarczego wykorzystania. Polska zobowiązała się do wyznaczenia na swoim terytorium sieci Natura 2000 w Traktacie ateńskim z 16 kwietnia 2003 r., stanowiącym podstawę prawną przystąpienia Polski i dziewięciu innych krajów europejskich do Unii Europejskiej. Przepisy unijne stanowiące podstawę dla tworzenia sieci Natura 2000 zostały wprowadzone do polskiego prawa wraz z opublikowaniem nowej ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 92 poz. 880 z późniejszymi zmianami). Zgodnie z oficjalną stroną Ministerstwa Środowiska o obszarach Natura 20004 w gminie Bydgoszcz znajdują się następujące obszary: - Dolina Dolnej Wisły o powierzchni 34909,2 ha, kod obszaru PLB 040003 - Dolina Noteci o powierzchni 47658 ha, kod obszaru PLH 300004 4 http://natura2000.mos.gov.pl/natura2000/index.php 59 - Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego o powierzchni 32408,6 ha, kod obszaru PLB 300001. Powyższe obszary są znacząco oddalone od planowanej inwestycji. Tak więc planowana inwestycja nie wpłynie istotnie na obszary Natury 2000. Obszary podlegające ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r – o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm.) znajdujące się w zasięgu znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia nie występują. 11. PORÓWNANIE PROPONOWANEJ TECHNOLOGII Z TECHNOLOGIĄ SPEŁNIAJĄCĄ WYMAGANIA O KTÓRYCH MOWA W ART. 143 USTAWY PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z 26 lipca 2002r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. Nr 122, poz. 1055) planowane przedsięwzięcie nie jest związane z użyciem instalacji objętej obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego. Porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania określone w art. 143 Ustawy Prawo ochrony środowiska. Ad.1) stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz. 535) należy stwierdzić, iż planowana inwestycja ze względu na ilości i rodzaje wykorzystywanych substancji niebezpiecznych tzw. „substancji kwalifikowanych” nie zalicza się do grupy zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii albo do grupy zakładów o dużym ryzyku wystąpienia awarii. Ad.2) efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii Zapotrzebowanie w energię elektryczną będzie pokrywane z sieci elektroenergetycznej. Instalacja elektryczna 220 V i 380 V. Zapotrzebowanie w czynniki energetyczne: • Energia elektryczna – 500 kW • Gaz opałowy GZ-50 - dla celów grzewczych - 3000 tyś. m3/rok 60 • Energia cieplna – 20,22 MW Ad.3) zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw W omawianych przedsięwzięciach przewiduje się jedynie wykorzystanie wody do celów ppoż. z instalacji o wydajności: - dla garażu wielopoziomowego o ilości miejsc parkingowych 400 – 20 l/s - dla garażu wielopoziomowego o ilości miejsc parkingowych 630 – 20 l/s - dla lądowiska helikopterów – 20 l/s. Przewiduje się odprowadzanie ścieków deszczowych dla poszczególnych przedsięwzięć w ilości: - dla garażu wielopoziomowego o ilości miejsc parkingowych 400 – 15 l/s - dla garażu wielopoziomowego o ilości miejsc parkingowych 630 – 17 l/s - dla lądowiska helikopterów – 16 l/s. Przedstawione w ad. 2 i ad. 3 wartości realizowane będą na podstawie zawartych umów z istniejących sieci infrastruktury komunalnej, zlokalizowanej w bezpośrednim sąsiedztwie planowanej budowy. Sieci te realizują w pełni zapotrzebowanie na media planowanej inwestycji. Ad.4) stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów. W wyniku prowadzonej działalności będą wytwarzane odpady wymienione w punkcie 2.3.2. raportu. Minimalizacja odpadów to eliminacja lub ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów lub zmniejszenie ich toksyczności. W przypadku planowanej inwestycji minimalizacja ilości odpadów jest niemożliwa. Można jedynie zminimalizować oddziaływanie odpadów na środowiska przez: - prawidłowe wykonywanie wszystkich operacji technologicznych, - odpowiednie magazynowanie odpadów w szczelnych pojemnikach ustawionych na utwardzonej powierzchni, - okresowe przekazywanie odpadów uprawnionym firmom do odzysku lub unieszkodliwienia. Ogólnie można przyjąć, że w wyniku prowadzonej działalności na terenie omawianych inwestycji powstaną określone rodzaje odpadów: • odpady niebezpieczne • nie segregowane (zmieszane) odpady komunalne 61 Odpady niebezpieczne wywożone będą do utylizacji przez wyspecjalizowane firmy, a podobne do komunalnych na teren czynnego wysypiska po zawarciu stosownych umów. Ad.5) rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji Przy zastosowaniu planowanych rozwiązań, tzn. odprowadzanie ścieków bytowych do kanalizacji miejskiej, odprowadzanie wód opadowych z placów i dojazdów do kanalizacji deszczowej można uznać, że gospodarka ściekowa nie będzie negatywnie oddziaływać na środowisko. Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że nie będzie przekroczeń dopuszczalnych norm hałasu na analizowanym terenie. Szczegółowe obliczenia zawarto w punkcie 8.2.3. Planowane przedsięwzięcie nie będzie źródłem emisji zanieczyszczeń powodujących występowanie ponadnormatywnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu. Szczegółowa analiza zawarta jest w punkcie 8.2.2. Stężenia zanieczyszczeń z pojazdów przemieszczających się w ciągu doby po terenie nieruchomości występować będą w ilościach śladowych. Eksploatacja obiektów nie będzie powodowała uciążliwości poza terenem, do którego Inwestor ma tytuł prawny. Przedmiotowa inwestycja charakteryzuje się brakiem transgranicznego oddziaływania na środowisko. Przedmiotowa inwestycja nie ma wpływu na obszary szczególnie chronione w tym na obszary Natura 2000. Ad.6) wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie zastosowane w skali przemysłowej. Inwestor planując to przedsięwzięcie wykorzystał własne doświadczenie w tym zakresie, jak i najnowsze zdobycze techniki stosowane w Europie dla tego rodzaju instalacji. Proponowane rozwiązania techniczne zostały przyjęte właściwie i nie odbiegają od standardów stosowanych w kraju i zagranicą. Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych przedstawiono w punkcie 2.2. raportu. Ad.7) Założenia techniczne przyjęte w koncepcji nie odbiegają od standardów stosowanych w obiektach tego typu zagranicą i na obszarze kraju. Zaprojektowana technologia i instalacje spełniają wymagania określone w art. 143 ustawy – Prawo ochrony środowiska. 62 12. WSKAZANIE CZY DLA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA KONIECZNE JEST USTANOWIENIE OBSZARU OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA Obszar ograniczonego użytkowania jest instytucją prawną, wykorzystywaną w ochronie środowiska przed zanieczyszczeniami. Podstawowym obowiązkiem podmiotu powodującego emisję wskutek eksploatacji instalacji jest niedopuszczenie do naruszenia standardów jakości środowiska poza terenem, do którego ma tytuł prawny. Podstawą do podjęcia decyzji o założenie takiego obszaru jest stwierdzenie, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych, standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, na którym znajduje się dana instalacja, nie mogą być dotrzymane. Jest to więc pewna sytuacja obiektywna, w zasadzie niezależna od prowadzącego instalację. Normalnie instalacja nie spełniająca podstawowych wymagań nie powinna funkcjonować, jednak w wyjątkowych przypadkach dopuszcza się odstępstwo od tego założenia. Może ono dotyczyć tylko niektórych instalacji wyszczególnionych w art. 135. ustawy - Prawo ochrony środowiska. Obszar ograniczonego użytkowania może być utworzony dla: oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznych oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej. Utworzenie obszaru pozwala na powodowanie negatywnych wpływów, polegających na naruszaniu wymagań jakościowych środowiska na nieruchomościach, do których tytuł prawny posiadają inne podmioty. Z powodu tych uciążliwości wprowadzane są ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, przy czym zakres tych ograniczeń określa akt, tworzący obszar w granicach dopuszczonych ustawą przeznaczenia terenu, wynikający z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego. Jeżeli konieczność ustanowienia obszaru stwierdzona zostanie w trakcie przeprowadzania procedury oceny oddziaływania na środowisko, w związku z wnioskiem o wydanie pozwolenia na budowę dla danej instalacji , ustawa wymaga zawieszenia postępowania na budowę lub udzielenia zgody na zmianę użytkowania obiektu budowlanego, do czasu ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania. Na podstawie analizy wpływu planowanej inwestycji na środowisko, stwierdza się, że utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania w związku z realizacją przedsięwzięcia nie jest konieczne. 63 Ponadto przeznaczenie terenu, na którym zostanie zrealizowane przedsięwzięcie jest zgodne z Decyzją Prezydenta Miasta Bydgoszczy o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (L.dz. WAB.I.7330-7/07) 13. PRZEDSTAWIENIE ZAGADNIEŃ W FORMIE GRAFICZNEJ 1 – Projekt zagospodarowania terenu w skali 1:1000 2 – Izolinie poziomów substancji w powietrzu 3 – Izolinie emisji hałasu 14. PRZEDSTAWIENIE ZAGADNIEŃ W FORMIE KARTOGRAFICZNEJ 1 – Mapa orientacyjna w skali 1 : 10 000 2 – Mapa z zaznaczonymi dotychczasowymi obiektami 3 – Mapa ewidencyjna obejmująca przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie wraz z terenem działek sąsiednich w skali 1:1000 15. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM Główną przyczyną ewentualnych konfliktów społecznych związanych z realizacją każdej inwestycji są zagrożenia interesów osób trzecich podlegających ochronie prawnej, a także realizacja inwestycji prowadzona z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa, w tym prawa miejscowego, którym są np. ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy, miasta lub ich części. Inwestycja, która jest przedmiotem niniejszego raportu, nie spowoduje konieczności zmian w ustaleniach miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Bydgoszcz. Realizacja przedsięwzięcia nie zmieni w sposób niekorzystny interesu osób trzecich w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (Dz.U. Nr 106, poz. 1126 z poźn. zm.). Interesy osób trzecich podlegające ochronie prawnej obejmują między innymi: - zapewnienie osobom trzecim dostępu do dróg publicznych, - ochronę przed pozbawieniem możliwości korzystania z wody i kanalizacji, 64 - ochronę przed pozbawieniem możliwości korzystania z energii elektrycznej i cieplnej, ochronę przed pozbawieniem możliwości korzystania ze środków łączności, - ochronę przed uciążliwościami powodowanymi przez hałas, wibrację, zakłócenia elektryczne i promieniowanie, ochronę przed zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby. Z przeprowadzonej w niniejszym raporcie analizy i oceny zagrożenia dla środowiska planowanej inwestycji wynika, że żaden z czynników wpływających na ochronę interesów osób trzecich nie zostanie naruszony. Nie będzie więc stanowił prawnej podstawy ewentualnych konfliktów. Ponadto z punktu widzenia lokalnej społeczności, planowane przedsięwzięcie powinno spotkać się z pozytywną reakcją, ponieważ planowane przedsięwzięcie związane jest z rozbudową i rozwojem wysokospecjalistycznego ośrodka medycznego w regionie, zapewniając tym samym swoim potencjalnym pacjentom wszechstronną opiekę medyczną. Pomimo to, wszystkich ewentualnych, możliwych konfliktów społecznych nigdy nie można do końca przewidzieć i określić. Ich przyczyną mogą być subiektywne odczucia uczestników konfliktu nie związane z rzeczywistym, udowodnionym naruszeniem lub nieprzestrzeganiem obowiązującego prawa. 16. PRZEDSTAWIENIE PROPOZYCJI MONITORINGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ETAPIE JEGO BUDOWY I EKSPLOATACJI LUB UŻYTKOWANIA, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU Na terenie Szpitala Uniwersyteckiego im. dr Antoniego Jurasza w Bydgoszczy jest prowadzona ewidencja wytwarzanych odpadów. Szpital posiada decyzję zezwalającą na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne (L.dz. WGK.VII.7627-1/7/04, WGK.VII.76271/1/05, WGK.VII.7627-1/148/06). Rozpoczęcie użytkowania planowanych inwestycji wymusi jedynie uaktualnienie w/w decyzji w punkcie dotyczącym ilości wytwarzanych odpadów. Ewidencja winna być prowadzona zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów. Monitoring ścieków należy prowadzić zgodnie z umową z gestorem sieci kanalizacyjnej. Po każdym etapie realizacji zabezpieczeń akustycznych na poszczególnych źródłach hałasu , należy wykonać pomiary kontrolne , które określą dalszy kierunek działań zmierzających do ograniczenia poziomu dźwięku rozpatrywanego źródła hałasu. 65 Nie przewiduje się monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i użytkowania ze względu na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000. Ze względu na swoją lokalizację i charakter, planowane przedsięwzięcie nie wpłynie w sposób istotnie negatywny na stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których zostały wyznaczone lub są projektowane obszary sieci Natura 2000 oraz na inne powierzchniowe formy ochrony przyrody.5 17. WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO, OPRACOWUJĄC RAPORT W trakcie opracowywania raportu bazowano na dostarczonych przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. L. Rydygiera materiałach, dostępnej literaturze oraz wiedzy i doświadczeniach autora. Prognozowanie oddziaływań środowiskowych wywołanych realizacją i funkcjonowaniem przedsięwzięcia na poszczególne elementy środowiska jest obarczone dużą dawką niepewności. Wielu wpływów nie da się określić jednoznacznie w sposób mierzalny, np.: przy badaniu zmian krajobrazowych. Środowisko, które podlega zmianom w wyniku realizacji przedsięwzięcia, jest samo w sobie systemem zmiennym i złożonym, a procesy w nim zachodzące nie do końca są poznane. Ponad to Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. L. Rydygiera gwarantuje, że rozwiązania technologiczne i konstrukcyjne, jakie zostaną zastosowane (przedstawiono je w raporcie), będą prawidłowe oraz najlepsze z obecnie dostępnych i pozwalają na zmniejszenie obciążenia środowiska, a także zmniejszają „ryzyko ekologiczne”. 18. OKREŚLENIE STOPNIA I SPOSOBU UWZGLĘDNIENIA WYMAGAŃ ZAWARTYCH W DECYZJACH O WARUNKACH ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU ORAZ INNYCH DECYZJACH ADMINISTRACYJNYCH DOTYCZĄCYCH OCHRONY ŚRODOWISKA W chwili obecnej istnieje decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego 7/2007 (załącznik 3). 5 patrz punkt 10.3. raportu 66 Zapisy przedstawione w raporcie wynikają z w/w decyzji. Na obecnym etapie formalnoprawnym użytkowane przez Szpital Uniwersytecki tereny są własnością Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (załącznik 5). 1. Określenie stopnia spełnienia wymagań: - Lokalizacja obiektów projektowanych jest zgodna z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego 7/2007 (załącznik 3). 2. Określenie spełnienia warunków zabudowy i zagospodarowania - Na terenie, na którym zostanie zlokalizowana inwestycja nie będzie wprowadzona funkcja mieszkaniowa, - Zachowane zostanie ok. 40 % zieleni, - Projektowana inwestycja swoim wyglądem będzie nawiązywać do istniejącej zabudowy, - Drogi wewnętrzne i place manewrowo-postojowe będą utwardzone, a ścieki z tych terenów będą odprowadzone do publicznego systemu ścieków 3. Wymagane uzgodnienia - Projekt zostanie ustalony zgodnie z przedstawionymi wymaganiami 4. Wymagania dotyczące ochrony interesów osób trzecich - Zostaną zachowane warunki uzgodnień 5. Warunki obsługi w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji - Infrastruktura techniczna zostanie wykonana w oparciu o warunki techniczne gestorów urządzeń. 6. Zachowanie warunków określonych w przepisach Obiekty budowlane oraz związane z nimi urządzenia zostały zaprojektowane w sposób zapewniający formę architektoniczną dostosowaną do krajobrazu i otaczającej zabudowy. Obiekty budowlane zostały zaprojektowane zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami. Realizacja przedsięwzięcia nie zmieni w sposób niekorzystny interesu osób trzecich w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (Dz.U. Nr 106, poz. 1126 z poźn. zm.) Budynki zostały zaprojektowane w sposób odpowiadający wymaganiom wynikającym z ich usytuowania i przeznaczenia, Budynki zostały zaprojektowane z materiałów, które nie stanowią zagrożenia dla higieny i zdrowia. 67 19. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE, W ODNIESIENIU DO KAŻDEGO ELEMENTU RAPORTU Przedmiotem raportu jest ocena wpływu na środowisko planowanej rozbudowy Szpitala Uniwersyteckiego im. dr A. Jurasza w Bydgoszczy przy ul. M. Skłodowskiej – Curie 9. Inwestorem opisywanego przedsięwzięcia jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. L. Rydygiera z siedzibą: ul. Jagiellońska 13-15, 85-067 Bydgoszcz. Przedmiotem raportu jest ocena przedsięwzięcia polegającego na budowie na terenie Szpitala Uniwersyteckiego im. dr A. Jurasza w Bydgoszczy przy ul. M. Skłodowskiej – Curie 9: - lądowiska dla helikopterów na specjalnie przystosowanym do tego celu dachu obiektu zatytułowanego „Zespół sal operacyjnych z oddziałem anestezjologii i intensywnej terapii, centralną sterylizatornią oraz szpitalnym oddziałem ratunkowym” (obiekt ten nie jest przedmiotem niniejszego raportu) - dwóch parkingów wielopoziomowych: c) pięciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 400 d) sześciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 630 - rozbudowie istniejącej kotłowni. Zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Bydgoszczy o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (WAB.I.7330-7/07), Szpital Uniwersytecki im. dr A. Jurasza usytuowany jest na terenie przeznaczonym na ten cel (zał. 3). Omawiany szpital zlokalizowany jest w północnej części miasta pomiędzy: ulicą Powstańców Wielkopolskich oraz ulicami Kardynała Stefana Wyszyńskiego i M. Skłodowską – Curie. Budynki szpitala oraz ich otoczenie usytuowane są na terenie płaskim, którego rzeźba nie wykazuje istotnego zróżnicowania. Najbliższe otoczenie szpitala z kierunków północnego, zachodniego i południowego stanowi zabudowa wielorodzinna 4-ro – 5cio kondygnacyjna. Z kierunku wschodniego szpital graniczy z dwupasmową ulicą Kardynała Stefana Wyszyńskiego – trasą o dużym natężeniu ruchu pojazdów. Omawiane przedsięwzięcie usytuowane będzie odpowiednio: - lądowisko dla helikopterów na specjalnie przystosowanym do tego celu dachu obiektu zatytułowanego „Zespół sal operacyjnych z oddziałem anestezjologii i intensywnej terapii, centralną sterylizatornią oraz szpitalnym oddziałem ratunkowym” – na działce 1/30. - dwa parkingi wielopoziomowe: 68 c) pięciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 400 – na działce 1/30 d) sześciopoziomowy o ilości miejsc parkingowych 630 – na działce 11/5 - rozbudowa istniejącej kotłowni – na działce 12/12 Wszystkie obiekty zaprojektowano w konwencji sąsiadującej architektury z materiałów o wysokich walorach estetycznych. Planowane przedsięwzięcie zostanie zlokalizowane przy ul. M. Skłodowskiej – Curie 9 w Bydgoszczy. Powierzchnia zajmowanej nieruchomości wynosi 14,1297 ha, natomiast zabudowa wraz z powierzchnią użytkową budynków wynosi 7,479739 ha. Szczegółowy wykaz działek, ich numery, powierzchnia i zabudowa z powierzchnią Szpitala Uniwersyteckiego zostały przedstawione w załączniku nr 4. Powierzchnia działek lokalizacyjnych wynosi: - działka nr 1/30 - 7,9790 ha, w tym aktualna powierzchnia zabudowy wynosi 7,201739 ha, powierzchnia planowanego na tej działce parkingu wielopoziomowego na 400 miejsc – 0,22 ha - działka nr 11/5 – 1,4817 ha, działka niezabudowana, powierzchnia planowanego na tej działce parkingu wielopoziomowego na 630 miejsc – 0,24 ha - działka 12/12 – 1,8327 ha, w tym aktualna powierzchnia zabudowy wynosi 0,2700 ha, powierzchnia planowanej na tej działce rozbudowy kotłowni – 0,043 ha Inwestor jest właścicielem terenu. Przewiduje się płytę lądowiska żelbetową monolityczną opartą na słupach żelbetowych stanowiących konstrukcję w/w obiektu. Płyta lądowiska oparta będzie na słupach poprzez wibroizolatory, które wyeliminują drgania powstałe w wyniku lądowania i startu helikoptera Parkingi wykonane będą w konstrukcji żelbetowej monolitycznej. Zakłada się, że każda kondygnacja będzie otwarta w celu prawidłowego przewietrzania powstałych spalin. Przyjęty system oddymiania i wentylacji parkingów wykorzystywać będzie wentylatory strumieniowe i wentylatory wyciągowe do transportu powietrza od punktów nawiewnych do punktów wyciągowych powodując jednocześnie rozcieńczanie i usuwanie zanieczyszczonego powietrza. Planuje się zastosowanie systemu „Jet Fan” z falownikami, które ograniczą emisję hałasu na wolniejszym biegu wentylatora. Wentylatory usuwać będą także powietrze zanieczyszczone spalinami, powstającymi podczas normalnego użytkowania parkingu (wentylacja bytowa). Przyjęto 3 stopnie pracy wentylacji w zależności od stopnia stężenia CO. Rozbudowana kotłownia stanowić będzie konstrukcję stalową z lekką obudową. 69 Sporządzony raport został wykonany zgodnie z wymogami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity, Dz.U. 25, poz. 150 z póź. zmian.) oraz ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227) Raport stanowi analizę wszystkich możliwych oddziaływań związanych z rozbudową szpitala. Z przeprowadzonej analizy wynika, że projektowane obiekty nie będą wpływać niekorzystnie na środowisko i zdrowie ludzi. Przeprowadzona ocena zadania inwestycyjnego wykazała, że nie nastąpi naruszenia interesów osób trzecich zarówno w trakcie budowy jak i eksploatacji inwestycji. Planowana lokalizacja inwestycji może zostać pozytywnie uzgodniona na etapie uzyskania pozwolenia na budowę. - wszystkie instalacje wykonać zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami. 20. NAZWISKO OSOBY LUB OSÓB SPORZĄDZAJĄCYCH RAPORT raport sporządził: dr hab. inż. Andrzej Michalski - biegły z listy Wojewody w zakresie sporządzania ocen oddziaływania na środowisko - Nr upr. 0116 klimat i warunki akustyczne opracował: mgr inż. Krzysztof Lewandowski 21. PODSUMOWANIE Na podstawie szczegółowych analiz oddziaływania poszczególnych elementów składających się na uciążliwość projektowanej inwestycji stwierdza się, że: Planowane przedsięwzięcie nie spowoduje pogorszenia stanu środowiska w jego rejonie. Planowane przedsięwzięcie nie będzie mieć negatywnego wpływu na wody podziemne, powierzchniowe, powierzchnię ziemi, świat roślinny i zwierzęcy. W wyniku przeprowadzonych obliczeń można stwierdzić, że ilość poszczególnych substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzania do powietrza atmosferycznego z emitorów instalacji zakładu spełnia warunki wymagane do dotrzymania dopuszczalnych stężeń substancji w atmosferze, określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1, poz. 12). 70 Oddziaływanie obiektu pod względem emisji hałasu nałoży się na istniejące tło akustyczne, którego źródłem jest ruch komunikacyjny na terenie przyległych ulic. Przeprowadzona analiza akustyczna wykonana w oparciu o pomiary i obliczenia akustyczne wykazała , że po zastosowaniu dodatkowych zabezpieczeń akustycznych wymienionych w raporcie , emisja hałasu do środowiska zewnętrznego związanego z hałasem śmigłowca i pojazdów mechanicznych będzie spełniała wymagania normowe. Nie przewiduje się zmian dotychczasowego sposobu użytkowania terenów przyległych. Nie zostaną naruszone uzasadnione interesy osób trzecich oraz dobra materialne i dziedzictwo kulturowe miasta. Inwestycja nie koliduje z istniejącą decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Budowa lądowiska dla helikopterów, dwóch parkingów wielopoziomowych oraz rozbudowa istniejącej kotłowni może być zaopiniowana pozytywnie, pod warunkiem zastosowania zaleceń podanych w poszczególnych rozdziałach niniejszego raportu, a mianowicie: - wszystkie instalacje wykonać zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami. 22. ŹRÓDŁA INFORMACJI STANOWIĄCE PODSTAWĘ DO SPORZĄDZENIA CHARAKTERYSTYKI Źródła informacji wykorzystane w opracowaniu: - Informacja o planowanej inwestycji (charakterystyka ekologiczna) przedsięwzięcia inwestycyjnego polegającego na rozbudowie szpitala Uniwersyteckiego - Dokumentacja geotechniczna określająca warunki posadowienia projektowanego bloku operacyjnego na terenie Szpitala Uniwersyteckiego im. dr. Antoniego Jurasza przy ul. Marii Skłodowskiej Curie w Bydgoszczy. Geoprogram Wojciech Andrzejewski. Czerwiec 2008 - Dokumentacja geotechniczna określająca warunki posadowienia projektowanego Centrum Zdrowia Psychicznego na terenie Szpitala Uniwersyteckiego im. dr. Antoniego Jurasza przy ul. Marii Skłodowskiej Curie w Bydgoszczy. Geoprogram Wojciech Andrzejewski. Październik 2008 - Kondracki J., Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa 2002 - Raport o stanie środowiska województwa kujawsko – pomorskiego w 2005 roku. WIOŚ, Warszawa 2006 Podstawowe akty prawne 71 - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Tekst jednolity, Dz.U. 25, poz. 150 z póź. zmian.) - Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw ( Dz.U. z 2001 r. Nr 100, poz.1085, z póź. zmian.) - Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2008r. Nr 199, poz. 1227) - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko ( Dz. U. Nr 257, poz. 2573, z póź. zmian.) - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach ( tekst jednolity Dz.U. Nr 39, poz.251 z póź. zmian.) - Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ( Dz.U. Nr 80 z 2003 r., poz. 717, z póź. zmian.) - Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane ( tekst jednolity Dz.U. Nr 207 z 2003 r., poz. 2016, z póź. zmian.) - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r., w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody ( Dz. Nr 8, poz. 70) - Rozporządzenie Ministra Środowiska, z dnia 8 lipca 2004 r., w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego ( Dz. U. Nr 168, poz. 1763) - Rozporządzenie Ministra Środowiska, z dnia 27 września 2001 r., w sprawie katalogu odpadów, ( Dz.U. Nr 112, poz. 1206) - Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy , z dnia 4 sierpnia 2004 r., w sprawie szczegółowego postępowania z olejami odpadowymi (Dz. Nr 192, poz. 1968) - Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową ( Dz. Nr 121, poz. 1263, z późniejszymi zmianami) 72 - Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla wyposażenia technicznego stosowanego przy wykonywaniu działalności związanej z substancjami kontrolowanymi ( Dz.U.Nr 202, poz.2071) - Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpieczeństwa użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest ( Dz.U. Nr 71, poz. 6499) - Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 1998 r. w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia z zakresie bezpieczeństwa użytkowania takich wyrobów ( Dz. U.Nr. 45, poz. 280) - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska ( Dz.U. Nr 96, poz. 860) - Rozporządzenia Ministra Środowiska , z dnia 14 czerwca 2007 r., w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku ( Dz. U. Nr 120, poz. 8261) - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu ( Dz.U. Nr 47, poz. 281) - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu ( Dz.U. Nr 1, poz. 12) - Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. ( Dz.U. Nr 92, poz. 880, z późniejszymi zmianami) - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 ( Dz.Nr 229, poz. 2313) - Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r., o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568, z późniejszymi zmianami) - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury, z dnia 20 lipca 2002 r. w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych ( Dz.U. Nr 129, poz. 1108) 73 - Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych ( Dz.U. Nr 16, poz. 78 z późniejszymi zmianami ) ( tekst jednolity Dz.U. Nr 121 z 2004r. poz.1266) Ustaw z dnia 18.07.2001 r. Prawo wodne (Dz.U. Nr 115, poz. 1229 z późniejszymi zmianami) - Rozporządzenie Ministra Gospodarki, z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku lub do zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ( Dz. U. Nr 58, poz. 535). - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz.U. Nr 260, poz. 2181)