Sztuka norowania (V)

36 (02/2008)
1/23/2008
11:27
Page 36
Sztuka norowania (V)
PAWE¸ LISIAK
Norowanie to jedyny rodzaj polowania, który przyczynia si´ do zwi´kszenia liczby zwierzàt
∏ownych w naszych obwodach. O psach i ich przygotowaniu do tej niezwykle ci´˝kiej
i niebezpiecznej pracy pisa∏em w poprzednich odcinkach. Teraz skoncentruj´ si´ na tym,
co znajduje si´ drugim koƒcu smyczy – czyli myÊliwym.
sprawców stagnacji liczebnoÊci zwierzyny drobnej czy wr´cz jej znikania z naszego krajobrazu. Pozyskanie tych drapie˝ników sta∏o si´ wi´c koniecznoÊcià,
a nawet obowiàzkiem myÊliwych, którzy
sà odpowiedzialni za ojczystà przyrod´.
OczywiÊcie zarówno zbiorówki, jak i polowania indywidualne dajà do tego doskona∏à okazj´, ale najefektywniejsze,
a zarazem dostarczajàce niepowtarzalnych wra˝eƒ sà polowania z norowcami.
Jednak aby rzeczywiÊcie efektywnie
wykorzystaç t´ mo˝liwoÊç, musimy si´
odpowiednio przygotowaç do polowania.
W ostatnim czasie mia∏em bardzo du˝o
telefonów od kolegów, którzy majàc ju˝
pewnà praktyk´ w tej dziedzinie, postanowili podzieliç si´ ze mnà swoimi doÊwiadczeniami. Dzwonili tak˝e myÊliwi, którzy
w∏aÊnie zaczynajà swà przygod´ z norowcami i chcà zdobyç jak najwi´kszà wiedz´
na ten temat. Serce mi roÊnie, bo wbrew
powszechnie g∏oszonym przez ludzi odpowiedzialnych za rozwój kynologii
w Polsce poglàdom, zainteresowanie tà
formà polowania jest bardzo du˝e. Ma∏o
tego, odbywa si´ wiele konkursów na „lisiarza roku”. Ich pomys∏odawcy widzà
problem i nie chowajà g∏owy w piasek, ale
zach´cajà i wspomagajà ludzi, którzy
w zwalczaniu lisów upatrujà szans´ dla
zwierzyny drobnej.
najwa˝niejsze wskazówki
Arch. P. Lisiaka
Zaczynajàc mojà przygod´ z norowcami,
nigdy nie myÊla∏em, ˝e takie polowanie
b´dzie kiedyÊ niemal niezb´dne dla
utrzymania populacji zwierzyny drobnej.
Marzy∏em g∏ównie o grubych dzikach
i jeleniach z pot´˝nymi wieƒcami. O zajàcu, kuropatwie czy ba˝ancie – mimo ˝e
bardzo lubi∏em na nie polowaç i podglàdaç je w ∏owisku – myÊla∏em jako
o czymÊ oczywistym w naszym biotopie
i nie przychodzi∏o mi nawet do g∏owy, ˝e
kiedyÊ trzeba b´dzie o nie walczyç, mi´dzy innymi z lisami. Z kolei lis by∏ tak
rzadko spotykany, ˝e myÊliwy, który go
pozyska∏, stawa∏ si´ bohaterem dnia, mimo i˝ na pokocie znajdowa∏a si´ te˝
zwierzyna gruba.
Min´∏o kilkanaÊcie lat i sytuacja jest
zgo∏a inna. Od dawna nie polujemy na
zajàce i ka˝dy szarak w ∏owisku jest powodem do radoÊci. Napotkane stadka kuropatw czy ba˝anty uwieczniam aparatem fotograficznym, natomiast lisy z sanitariuszy naszych ∏owisk przeistoczy∏y
si´ w jednych z najniebezpieczniejszych
36
Braç ¸owiecka 2/2008
Wybierajàc si´ na polowanie z norowcem, powinniÊmy przestrzegaç pewnych
regu∏, które zapewnià nam efektywnoÊç
∏owów.
z Organizujmy polowania „na gwizdek”.
Wstajàc rano i widzàc za szybà pogod´,
która w ˝adnym przypadku nie zach´ca
nas do opuszczenia domowych pieleszy,
pomyÊlmy, ˝e ˝adnemu lisowi te˝ nie chce
si´ dzisiaj wystawiaç nosa ze swej kryjówki. To powinien byç ju˝ dla nemroda
wystarczajàcy impuls, aby wyciàgnàç psa
z budy i wyruszyç w teren. Szczególnie
za∏amania pogody, gdy po kilku dniach
∏adnej aury przychodzi nag∏e pogorszenie, obfitujà w bogate pokoty.
z Miejmy ca∏y sprz´t w pogotowiu.
Mam tu na myÊli transportery dla psów,
apteczk´, latark´, broƒ Êrutowà (najlepiej typu skeet), Êrut nr 4 do pierwszej
lufy i ewentualnie nr 2 do drugiej,
a tak˝e torb´, w którà mieÊci si´ nasz
czworono˝ny przyjaciel. Nie zapomnijmy równie˝ o tzw. sprz´cie pierwszej
pomocy, czyli kilofie i ∏opacie. Bardzo
przydatne mo˝e si´ te˝ okazaç urzàdzenie do lokalizowania psa pod ziemià.
z JeÊli to mo˝liwe, zorganizujmy polowanie w kilka flint, które gwarantujà
obstawienie nory w taki sposób, aby wyskakujàcy lis znalaz∏ si´ na pokocie. Poza tym ∏atwiejsza jest szybka interwencja, gdyby nora si´ zawali∏a i pies zosta∏
uwi´ziony.
z Skorzystajmy z planu nor w naszym ∏owisku, aby jak najefektywniej
36 (02/2008)
1/23/2008
11:28
Page 37
Fot. P. Kierzkowski
wykorzystaç czas i nie jeêdziç z jednej
strony ∏owiska na drugà, lecz po prostu skontrolowaç nory, które znajdujà
si´ obok siebie.
z Ubierzmy si´ odpowiednio. Na s∏ot´
polecam nieprzemakalnà peleryn´, nieprzemakalny kapelusz i gumowce.
Z kolei w mroêne dni za∏ó˝my ciep∏y
strój, który umo˝liwi nam stanie bez tupania i spokojne czekanie, a˝ przechera
wyskoczy z nory.
z Podszkolmy si´ w szybkim sk∏adaniu,
bo o ile strza∏ do lisa wyskakujàcego
z nory nie jest trudny, o tyle czas z∏o˝enia si´ bardzo cz´sto jest na tyle d∏ugi, ˝e
mykita znika w najbli˝szych zaroÊlach.
z Przed wpuszczeniem psa do nory
upatrzmy sobie stanowiska, które
umo˝liwià nam pewne i bezpieczne
strza∏y. JeÊli lis ma kilka wyjÊç, opuszcza nor´ przewa˝nie tym najmniej
oczekiwanym bàdê tym, o którym
wczeÊniej nie wiedzieliÊmy. JeÊli obstawiamy stóg, przyjmijmy koniecznie zasad´, ˝e strzelamy tylko do odchodzàcych lisów. Bardzo kuszà osobniki wy-
skakujàce na gór´ i biegajàce po stogu.
Strza∏ jednak mo˝e okazaç si´ niebezpieczny zarówno dla psa wybiegajàcego nagle za lisem, jak i dla kolegi znajdujàcego si´ po drugiej stronie stogu.
Nie zapomnijmy w podnieceniu, ˝e jeÊli
coÊ si´ porusza w s∏omie, to niekoniecznie jest to mykita.
z Cz´sto si´ zdarza, ˝e strzelamy do lisa na bardzo bliskà odleg∏oÊç, zaledwie
kilka metrów. JeÊli jest taka mo˝liwoÊç,
odpuÊçmy i poczekajmy, a˝ lis si´ oddali. Strza∏ b´dzie pewniejszy, bo Êrut
pokryje wi´ksze pole, a skóra zostanie
mniej zniszczona. Najwi´cej pude∏, jakie widzia∏em, to w∏aÊnie strza∏y prawie pod nogi.
z Stojàc na stanowisku, powinniÊmy byç
skoncentrowani i mieç oczy dooko∏a g∏owy. Bywa, ˝e lis wyskakuje, gdy tylko
pies zniknie w otworze, a broƒ jest nieza∏adowana bàdê strzelec zupe∏nie nieprzygotowany. To, ˝e pies walczy w jednym miejscu pod ziemià, nie znaczy, ˝e
za chwil´ rudzielce nie zacznà wyskakiwaç z zupe∏nie innej strony.
Cz´sto po strzeleniu lisa myÊliwi tracà
czujnoÊç, a tu nagle zaczynajà si´ pojawiaç kolejne osobniki. Taka sytuacja jest
szczególnie prawdopodobna w okresie
cieczki. Zresztà nawet w tym roku, polujàc przy stogu, mia∏em sytuacj´, ˝e dwaj
strzelcy pobiegli za rannym mykità, i jak
tylko si´ oddalili, kolejny lis, a za nim
nast´pny wystrzeli∏y jak z procy. Nie
opuszczajmy wi´c stanowisk, dopóki
psy nie wyjdà z nory. Ju˝ niejeden lis
przez mojà pewnoÊç, ˝e w norze nic nie
ma, trafi∏ do ∏owiska zamiast na pokot.
z Do nory czy stogu podchodêmy pod
wiatr i jak najciszej. JeÊli polujemy z drugim myÊliwym i pies po kontakcie z lisem
opuÊci nor´, starajmy si´ go z∏apaç, zamknàç w torbie i oddalmy si´, zostawiajàc koleg´ na czatach. Bardzo cz´sto bàdê
od razu, bàdê po kilku minutach lis jest
na wierzchu, szczególnie w okresie od
poczàtku sezonu do koƒca cieczki.
z Po pozyskaniu lisa lub lisów wpuÊçmy
jeszcze raz psa do nory, aby upewniç
si´, ˝e nie zosta∏ tam ˝aden mykita.
Psiego nosa lis nie oszuka, a naszà wy-
Braç ¸owiecka 2/2008
37
1/24/2008
15:29
Page 38
Fot. A. Szeremet
36 (02/2008)
obraêni´ mo˝e ∏atwo zmyliç. Czasami
byliÊmy z kolegà wr´cz pewni, ˝e pies
pope∏ni∏ b∏àd w sztuce, bo szczeka w norze, z której wyskoczy∏o kilka lisów, i jakie˝ by∏o nasze zdziwienie, kiedy po
chwili odprowadzaliÊmy lisa, wodzàc za
nim roz∏adowanymi lufami. Sukces na
polowaniu w norach to wynik pracy psa
oraz naszej wiedzy na ten temat.
z Sprawdzajmy ka˝dà nor´. Ile to razy
podchodzàc do nory, stwierdza∏em, ˝e
nic w niej nie ma, a pies wchodzi∏ i wypycha∏ lisy. Pami´tam, jak kiedyÊ myÊla∏em, ˝e mój jamnik szorstkow∏osy
Bas zwariowa∏, bo nagle zaczà∏ wciskaç
si´ nie w nor´, tylko w jakàÊ dziurk´,
w którà wed∏ug mnie w ˝adnym razie
nie móg∏ wejÊç lis. Bas mia∏ oczywiÊcie
racj´. StrzeliliÊmy tam jednego z wi´kszych lisów, jakie w ogóle pozyska∏em.
W zesz∏ym roku zdarzy∏o mi si´ pozyskaç lisa na Êrodku pola. Tydzieƒ póêniej
znalaz∏em si´ w tym samym miejscu.
Nora zawiana Êniegiem, podchodz´, autorytatywnie stwierdzam: „Jedziemy dalej”, po czym moje jak zwykle swobodnie
biegajàce jamniki zaczynajà kopaç
w Êniegu i szczekaç. Wracam. R´kà wy-
bieram Ênieg, a Dasti z impetem wpada
w otwór. W ciàgu kolejnych pi´ciu minut
z nory wychodzi lis. W nast´pnym tygodniu coÊ znowu ciàgnie mnie do tej niesamowitej nory. A tam kolejny lis.
z Zaufajmy psu. Jak ju˝ kiedyÊ pisa∏em,
bardzo cz´sto staramy si´ pozyskaç lisa
z nory, w której go nie ma. Podchodzimy,
widzàc Êwie˝y piach, i czujemy wyraêny
zapach lisa. A nasz pies ani myÊli podjàç
prac´. Koledzy patrzà z boku i nagle te˝
stwierdzajà, ˝e czujà tu lisa! Nic bardziej
mylnego. Lis, wychodzàc z nory, otrzepa∏
si´ i oznaczy∏ jà moczem. KiedyÊ na si∏´
wciska∏em psy w otwór wejÊciowy, bo
wstyd mi by∏o przed kolegami. DziÊ
wiem, ˝e nale˝y zdaç si´ na zmys∏y psa,
a nie na w∏asnà wyobraêni´. Bo, jak
mawia Szymon, z którym cz´sto poluj´,
„psiego nosa si´ nie oszuka”.
z Jadàc na norowanie, zarezerwujmy
sobie du˝o czasu. Tak si´ sk∏ada, ˝e ten
rodzaj polowania jest ma∏o przewidywalny. Przy norze czy stogu mo˝na sp´dziç od kilku minut do kilku godzin.
Umawianie si´ w tym samym dniu na
wa˝ne spotkanie czy sp´dzenie popo∏udnia z rodzinà mo˝e si´ skoƒczyç niewywiàzaniem si´ z obietnicy.
8
Osoby zainteresowane pracà z norowcem
i wszelkimi zagadnieniami zwiàzanymi
z norowaniem mogà si´ kontaktowaç
z Paw∏em Lisiakiem pod numerem telefonu
0 604 401 113.
„LISOWI STOP”
Konkurs dla myÊliwych na najlepszego lisiarza sezonu
Szanowni Czytelnicy!
Aby zach´ciç myÊliwych do zintensyfikowania walki z nadmiernà liczebnie
populacjà lisów, Antoni Jankowski, w∏aÊciciel firmy Antia z ¸odzi, wraz z naszà
redakcjà, og∏asza konkurs dla lisiarzy.
MyÊliwy, który w sezonie 2007/08 strzeli najwi´cej lisów, otrzyma tytu∏
„Lisiarz sezonu 2007/08”, medal „Lisowi stop” oraz z∏oty kordelas.
Zg∏oszenie nale˝y wys∏aç do 15 kwietnia br. pod adresem redakcji: „Braç ¸owiecka”,
skr. poczt. 54, 00-973 Warszawa. Powinno ono zawieraç: imi´ i nazwisko myÊliwego,
adres zamieszkania, numer telefonu kontaktowego oraz liczb´ strzelonych lisów,
potwierdzonà przez dzier˝awców obwodów, w których myÊliwy polowa∏.
Uwaga: nale˝y podaç, ile lisów zosta∏o pozyskanych podczas polowania z norowcem.
Nagroda, po zweryfikowaniu danych, zostanie wr´czona w maju br.
Pe∏ny regulamin konkursu jest dost´pny do wglàdu w siedzibie redakcji B¸
w Warszawie, przy ulicy Kaliskiej 1 m. 9, w dni robocze w godzinach 9–15.
W przysz∏ym miesiàcu og∏osimy podobny konkurs dla kó∏ ∏owieckich.
38
Braç ¸owiecka 2/2008