Romowie w Serbii - Balkanistyka.org

Romowie w Serbii w końcu mają swój słownik
Slobodna Evropa, 27 września 2011 r.
Autor: Nebojša Grabež
We wtorek w serbskim parlamencie przedstawiony został pierwszy słownik serbskoromski, ze wskazówkami dotyczącymi gramatyki i ortografii, zawierający około 50.000
słów i zwrotów
Zadaniem słownika, opublikowanego przez wydawnictwo „Prometej” w Nowym Sadzie, jest
zapewnienie wspólnej podstawy do opracowania standardowych wytycznych dla programów
edukacyjnych, podręczników i innych materiałów dydaktycznych, a także egzaminów w systemie
oświaty Serbii.
− Książka ta przeznaczona jest zarówno dla osób zajmujących się językiem romskim, jak i wszystkich
zainteresowanych − wyjaśnia w skrócie autor pierwszego słownika serbsko-romskiego − dziennikarz,
publicysta i pisarz Bajram Haliti.
Przypominając, że w Serbii mieszka między 650.000 a 800.000 osób romskiego pochodzenia, Haliti
powołał się na badania, które wykazały wśród młodych Romów słabą znajomość własnego języka.
Słownik może więc być dla nich idealnym narzędziem do nauki i pogłębiania wiedzy.
− Jest teraz wiele romskich gazet, stacji radiowych, uniwersytetów, na których naucza się języka
romskiego... Jest to zatem coś, co wielu ludziom przyda się pod ręką − powiedział Haliti.
Autor stwierdził również, że książka jest nie tylko pierwszym krokiem w kierunku integracji języka
romskiego w programach nauczania, słownik pomoże również naukowcom przyczynić się do poprawy
jakości i standaryzacji języka romskiego.
− Bez względu na to, co ustalano na ważnych konwencjach i rezolucjach o językach mniejszości
narodowych w wielu krajach, nie tylko w Serbii, zawsze twierdzono: „Dogadajcie się i uzgodnijcie
między sobą, ponieważ wasz język to nie jeden, a wiele różnych dialektów. Gdy język będzie
zestandaryzowany, stanie się również oficjalnym." Zatem wykonałem pierwszy krok. Państwa w
regionie nie będą już miały pretekstu, aby znów powiedzieć: „Dogadajcie się!" − mówi Haliti.
Podstawa do dalszego rozwoju języka
Recenzent słownika i wiceprezes Stowarzyszenia Pisarzy, Milica Lilić Jeftimijević wyjaśnia, że autorem
kierowały wspaniałe pomysły i naukowa pasja, jak również pragnienie, aby Romowie dotrzymywali
kroku innym narodom.
− Słownik stanowi fundament do dalszego rozwoju języka romskiego, który odtąd będzie
weryfikowany zgodnie z normami przyjętymi w tym kompendium. Niewątpliwie umożliwia on również
rozwój całej wspólnoty, ponieważ będzie podstawą do kształcenia i samokształcenia ludzi chcących
dołączyć do tego kręgu kulturowego. Po prostu mają teraz skąd czerpać informacje. Jest podręcznik,
w którym mogą znaleźć sprawdzone i pewne wiadomości na wiele tematów, które ich interesują −
powiedziała
Jeftimijević.
Dzięki publikacji tego słownika, przeciętny czytelnik będzie mógł zrozumieć, kim są Romowie, skąd
pochodzą... Jednocześnie pojawia się możliwość wyeliminowania różnych stereotypów − przede
wszystkim o tym, że Romowie wiedzę o swojej historii, tradycji i kulturze przekazują sobie wyłącznie
ustnie.
− Jednym z wielu mylnych przesądów jest to, że Romowie nie posiadają standaryzowanego języka
literackiego, a Bajramowi udało się udowodnić, że takowy istnieje, z tą różnicą, że jest on bardziej
otwarty i bardziej elastyczny niż inne języki. Ważne jest również to, że Romowie pokazali, że wszystkie
dialekty, których używają są częścią jednego języka, tak jak język serbski jest jeden, nie ważne czy
mówią nim mieszkańcy Wojwodiny czy Leskovca. Ta sama sytuacja jest wśród Romów − powiedział
Živojin Mitrović, wiceprezes Rady Narodowej ds. Romów.
Tekst i zdjęcie: slobodnaevropa.org, tłum. i red. Marta Gruszyk