Alerty prawne kwiecień

ALERTY
PRAWNE
KWIECIEŃ
2014
PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI
DZIEDZICZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA JEDNOOSOBOWEGO
Majątek przedsiębiorstwa stanowi jednocześnie majątek jego właściciela, co
jednak nie oznacza, że w przypadku śmierci przedsiębiorcy prowadzącego
jednoosobową działalność gospodarczą wszystkie elementy przedsiębiorstwa
traktowane są jako części jego majątku osobistego.
Dziedziczeniu (czy to ustawowemu czy to testamentowemu) podlegają tylko majątek firmy
i prawa przysługujące zmarłemu, tj.: ograniczone prawa rzeczowe, takie jak hipoteka czy
użytkowanie, wierzytelności, majątkowe prawa autorskie, a także zobowiązania związane z papierami
wartościowymi, zobowiązania wynikające z zawartych umów. Nie podlegają natomiast dziedziczeniu:
firma, koncesje, pozwolenia, numer NIP – konieczność uzyskania przez spadkobierców ustawowych
nowego numeru NIP, wszystkich niezbędnych koncesji i zarejestrowania nowej nazwy w celu
kontynuowania działalności o takim samym profilu.
Konsekwencje związane z dziedziczeniem ustawowym
Często występować będzie wielość spadkodawców, a w konsekwencji współwłasność, co może
powodować pewien paraliż funkcjonowania przedsiębiorstwa, związany ze wspólnym zarządem –
dlatego warto przeprowadzić szybki dział spadku. Zazwyczaj długi czas nabywania spadku powoduje
wygasanie umowy, których stroną jest przedsiębiorstwo, a ze względu na zatrzymanie działalności
firmy w związku z wygaśnięciem koncesji, firma może ponieść duże straty.
Istnieje możliwość przekazania przedsiębiorstwa jednemu spadkobiercy. Można do tego
doprowadzić poprzez dokonanie zapisu w testamencie. W testamencie można, z pominięciem
pozostałych spadkobierców ustawowych, uczynić spadkobiercą wybraną osobę, co jednak związane
jest z koniecznością wypłacenia zachowku pozostałym uprawnionym spadkobiercom. Możliwe jest
również wydziedziczenie spadkobiercy ustawowego przez spadkodawcę (co oznacza brak prawa do
zachowku i wyłączenie go od dziedziczenia). Taka konstrukcja dopuszczalna jest jednak tylko
w przypadku wystąpienia jednej z enumeratywnie wymienionych w przepisach okoliczności i ich
uzasadnienie w testamencie.
1
ALERTY
PRAWNE
Kwestie z zakresu prawa pracy związane z dziedziczeniem przedsiębiorstwa
KWIECIEŃ
2014
Co do zasady, śmierć przedsiębiorcy pociąga za sobą wygaśnięcie stosunku pracy łączącego go
z zatrudnianymi pracownikami –spadkobiercy zobowiązani są do wypłaty odszkodowania
określonego zgodnie z przepisami kodeksu pracy. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy zakład pracy
przechodzi niezwłocznie na następcę prawnego przedsiębiorcy – wtedy stosunek pracy nie wygasa.
Za długi powstałe podczas prowadzenia przedsiębiorstwa odpowiedzialność ponoszą spadkobiercy.
Odpowiedzialność ta może być nieograniczona (gdy spadek zostanie przyjęty wprost), ograniczona do
wysokości aktywów spadku (gdy spadek zostanie przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza) lub może
w ogóle nie występować (przy odrzuceniu spadku), co jednak powoduje, że osoba taka w ogóle nie
uczestniczy w podziale spadku.
CZY WIESZ, ŻE …
INFORMACJA HANDLOWA
Informacją handlową zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r.
o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. 2002 nr 144 poz. 1204 z późn.
zm.) jest każda informacja przeznaczona bezpośrednio lub pośrednio do
promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy.
Za informację handlową nie uważa się informacji umożliwiającej porozumiewanie się za
pomocą środków komunikacji elektronicznej z określoną osobą (np. podanie adresu e-mail) oraz
informacji o towarach i usługach niesłużącej osiągnięciu efektu handlowego. Informacja taka, może
być więc przesłana w każdej formie, np. papierowej (ulotki, broszury), czy w formie elektronicznej
przez pocztę elektroniczną, ważne jednak żeby posiadała wyżej wskazane cechy.
Wymagania jakie powinna spełniać informacja handlowa:
 wyraźne wyodrębnienie i oznaczenie w sposób niebudzący wątpliwości, że jest to informacja
handlowa,
 oznaczenie podmiotu, na którego zlecenie jest ona rozpowszechniana, oraz jego adresy
elektroniczne,
 wyraźny opis form działalności promocyjnej, w szczególności obniżek cen, nieodpłatnych
świadczeń pieniężnych lub rzeczowych i innych korzyści związanych z promowanym towarem,
usługą lub wizerunkiem, a także jednoznaczne określenie warunków niezbędnych do
skorzystania z tych korzyści, o ile są one składnikiem oferty,
 wszelkie informacje, które mogą mieć wpływ na określenie zakresu odpowiedzialności stron,
w szczególności ostrzeżenia i zastrzeżenia.
Ustawa w art. 10 rygorystycznie podchodzi do kwestii wysyłania niezamówionej informacji
handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy będącego osobą fizyczną za pomocą środków
komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej. Formułuje bowiem zakaz jej
2
ALERTY
PRAWNE
KWIECIEŃ
2014
wysyłania bez zgody takiej osoby. Chodzi o oznaczonego odbiorcę będącego osobą fizyczną, zakaz nie
dotyczy więc osób prawnych czy jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej,
którym ustawa przyznaje zdolność prawną, ani też nie ma zastosowania do wysyłania informacji
handlowych do nieoznaczonego grona adresatów, np. na fora czy grupy dyskusyjne.
Informacja handlowa wysyłana drogą elektroniczną do oznaczonego odbiorcy będącego osobą
fizyczną nie jest traktowana jako niezamawiana, jeśli osoba taka wyrazi zgodę na otrzymywanie takiej
informacji, w szczególności udostępnił w tym celu identyfikujący go adres elektroniczny. Wyrażenie
zgody należy interpretować w połączeniu z art. 4 ust. 1 pkt, który stanowi o tym, że zgoda taka nie
może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści i może być w każdym
czasie odwołana, świadczy o tym, że zgoda musi być wyrażona w sposób wyraźny, właśnie na
otrzymywanie takowej informacji. Udostępnienie adresu e-mail musi nastąpić w celu otrzymywania
takiej informacji.
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zaleca uzyskiwanie zgody od osób fizycznych
w dwojaki sposób:
 w trakcie korzystania przez nie ze strony internetowej przedsiębiorcy,
 w trakcie zawierania z nią umowy sprzedaży lub o świadczenie usług.
Ponadto zwraca się uwagę na samą formę zdobywania zgody: powinna ona być wyrażona
własnymi słowami przez konsumenta albo zaznaczona na formularzu przygotowanym przez
przedsiębiorcę. Wzorzec taki powinien zawierać jasne informacje o rodzaju i formie przesyłanych od
tego momentu informacjach i wyraźne pytanie o zgodę. Jeśli chodzi o sposób wyrażania zgody – osoba
fizyczna powinna mieć możliwość zaznaczyć, a nie odznaczyć okienko z oświadczeniem o udzieleniu
zgody. Oznacza to, że musi ona sama wybrać opcję „wyrażam zgodę”. Niedopuszczalne jest, aby była
ona zaznaczona domyślnie w chwili wejścia na stronę internetową.
Nowością jest zakwalifikowanie przez Rzecznika Praw Konsumentów wiadomości e-mail
z zapytaniem o wyrażenie zgody na przesyłanie informacji handlowych jako spam. Co prawda
wysłanie takiej wiadomości nie jest kwalifikowane bezpośrednio jako przesyłanie niezamówionej
informacji handlowej, ale jest uważane za naruszenie prywatności osoby fizycznej, którą chronią
przepisy Ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
Ochrona danych osobowych
Kolejną sprawą, o której należy pamiętać przy decydowaniu się na rozsyłanie informacji
handlowej są zagadnienia związane z ochroną danych osobowych. Usługodawca, który pragnie
rozsyłać informację handlową musi uzyskać zgodę od potencjalnych odbiorców na przetwarzanie ich
danych osobowych w związku z tworzeniem takiego zbioru. (Należy pamiętać przy tym, że zgodnie ze
stanowiskiem Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, nawet jeżeli taki zbiór wiązałby
się jedynie ze sporządzeniem listy adresów e-mail, po których nie w każdym przypadku dałoby się
zidentyfikować tożsamość jego posiadacza, taki zbiór danych należy jednak zgłosić Generalnemu
Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych do rejestracji.) Jednocześnie należy pamiętać, że
jakiekolwiek dodatkowe informacje mogą również oznaczać zarówno obowiązek uzyskania takiej
zgody, jak również obowiązek zgłoszenia zbioru danych osobowych w GIODO.
3
Konsekwencje rozsyłania niezamówionej informacji handlowej
ALERTY
PRAWNE
KWIECIEŃ
2014
W zależności od ustawy, przepisy przewidują kilka rodzajów konsekwencji, z jakimi spotkać się
może usługodawca rozsyłający niezamówioną informację handlową.
W pierwszej kolejności, ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczna przewiduje sankcję
karną w przypadku naruszenia przepisów o rozsyłaniu informacji handlowej. Rozsyłanie informacji
handlowej zostało uznane za wykroczenie i zgodnie z art. 24, wiąże się ono z możliwością zasądzenia
przez sąd kary grzywny, czyli kary od 20 do 5000 złotych. Ściganie tego wykroczenia następuje na
wniosek pokrzywdzonego, co oznacza że każda osoba, która otrzymała niezamówioną informację
handlową może zgłosić taką okoliczność na policję. W praktyce sprawy tego typu należą do rzadkości
i mają charakter dodatkowy do zarzutów innego rodzaju.
Jak już zostało wskazane wcześniej, rozsyłanie niezamówionej informacji handlowej jest też
z mocy prawa uznawane za czyn nieuczciwej konkurencji. Również i w tym jednak przypadku zakres
ochrony odbiorców wydaje się być nieadekwatny w praktyce, bowiem z roszczeniem na podstawie
art. 18 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, czyli z roszczeniem o:
1. zaniechanie niedozwolonych działań;
2. usunięcie skutków niedozwolonych działań;
3. złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej
formie;
4. naprawienie wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;
5. wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;
6. zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze
wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej
konkurencji był zawiniony
wystąpić może wyłącznie inny przedsiębiorca oraz organizacja, której celem statutowym jest ochrona
przedsiębiorców – podczas gdy w największym stopniu rozsyłanie niezamówionych informacji
handlowych dotyka osób, które przedsiębiorcami nie są.
W wypadku, gdy naruszane są prawa usługobiorcy nie będącego przedsiębiorcą, interwencję
może wszcząć również UOKiK. Postępowanie wszczęte przez Prezesa UOKiK może się wiązać
z najbardziej dotkliwą sankcją, z jaką może się spotkać przedsiębiorca rozsyłający niezamówioną
informację handlową. Występując w ochronie zbiorowych interesów konsumentów naruszanych
rozsyłaniem niezamówionej informacji handlowej, Prezes UOKiK ma możliwość wszczęcia
postępowania, w toku którego może na przedsiębiorcę nałożyć karę w wysokości do 10% przychodu
osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Wszczęcie takiego
postępowania nie musi być uzależnione od zgłoszenia się jakiegokolwiek poszkodowanego
konsumenta (naruszenie interesów konsumentów może być nawet potencjalne). Aktywność UOKiK
na polu ochrony konsumentów w obrocie elektronicznym jest niemała, co czyni tę sankcję najbardziej
realną, a jednocześnie najbardziej dotkliwą z wyżej wymienionych.
Już w maju kolejne tematy alertu prawnego!
Zapraszamy do lektury!
4