Biuletyn 4-2017 - Jan Czochralski

Biuletyn
Roku Czochralskiego
Wrocław
5 lutego 2017 r.
rok VI, numer
4/178
*****************************************************************************************************************
Wydarzenia związane z Janem Czochralskim
► 16 listopada 2016 r. – Stanisław Różański – Metoda Czochralskiego, krzem i panele
fotowoltaiczne – Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Złotowie;
http://www.pwsz.pila.pl/news,pl,aktualnosci,5968,metoda-czochralskiego-krzem-ipanele-fotowoltaiczne.html
► 24 stycznia 2017 r. – reż. Anna Laszczka – Powrót chemika – emisja filmu w kanale
Planete+
► 25 stycznia – reż. Anna Laszczka – Powrót chemika – emisja filmu w kanale Planete+
► 29 stycznia – reż. Anna Laszczka – Powrót chemika – emisja filmu w kanale Planete+
► 2 lutego – reż. Anna Laszczka – Powrót chemika – emisja filmu w kanale Planete+
Zapowiedzi
♥ 8 lutego – reż. Anna Laszczka – Powrót chemika – emisja filmu w kanale Planete+, godz.
09:45 – OSTATNIA emisja w tym kanale TV!!
♥ 17 lutego – Paweł Tomaszewski – O twórcy podstaw cywilizacji elektronicznej - Janie
Czochralskim – Jawor, SIMP, "ECKMEN", ul. Parkowa 5; godz. 17:00
Informacje prasowe i internetowe
♦ 22 grudnia 2016 r. r. – Bogusław Jeznach – Jan Czochralski –
http://jeznach.neon24.pl/post/135859,jan-czochralski [A]
♦ 21 grudnia 2016 r. r. – Konkurs o Nagrodę im. Prof. Jana Czochralskiego - III edycja –
http://www.granty-na-badania.com/2016/12/konkurs-o-nagrode-im-profjana.html#.WIJ-ObkYEy4
*********
Wazelina czy... lukier?
Z dwóch niezależnych źródeł otrzymałem informacje/sugestie dotyczące testu wazeliny
opisanego w numerze 25/2016. Otóż zwrócono uwagę, ze test wyciągania trychitów
z wazeliny, mający być inspiracją dla Czochralskiego do odkrycia jego metody otrzymywania
kryształów, jest bardzo podobny (i zapewne starszy) do testu nitki stosowanego przez...
cukierników! Tak, badając charakter wyciąganej nitki sprawdzają czy rozpuszczany cukier
nadaje się do zrobienia lukru! Test nitki opisany jest w wielu podręcznikach dla cukierników
1
(a także w internecie). Wydaje się jednak, że jest to tylko zewnętrzne podobieństwo wyciąganie czegoś, co nie jest krystaliczne.
Uważam więc, że rzeczywistą inspiracją dla Czochralskiego była jednak wazelina
i test trychitowy. To przecież znał ze swej pracy w aptece; w cukierni - o ile wiem - nie
pracował.
Przy okazji poszukiwań źródeł inspiracji Czochralskiego trzeba zastanowić się, jakie
podręczniki i uczone księgi stanowiły podstawowy księgozbiór ówczesnych aptek w Prusach
i zaborze pruskim. I to w dość wąskim zakresie czasowym: 1895-1907, a więc w czasach,
kiedy młody Czochralski pracował w aptekach i drogeriach. I drugie pytanie - czy w tych
książkach były - i jakie - informacje o wazelinie i jej badaniu. Okazuje się, że nie było tego
wiele. Więcej - wydaje się, że metoda wyciągania kryształów z wazeliny była testem
praktycznym, nienaukowym, stosowanym tylko dla pokazania klientowi, jaką apteka
proponuje mu wazelinę - sztuczną (wyciąga się kryształy) czy naturalną (bez kryształków).
Oficjalne opisy metod badawczych fizycznych czy chemicznych nic nie wspominają o teście
wyciągania kryształów.
* * * * ** * * * * *
Wrocławska tablica
fot. B. Tomaszewska
* * * * ** * * * * *
Paweł Tomaszewski
INTiBS PAN
2