TEOLOGIA W POLSCE

TEOLOGIA W POLSCE
nowa seria: 2 (2008) nr 2
OD REDAKCJI
Teologia polska wobec relatywizmu, sekularyzmu i liberalizmu......................209
ARTYKUŁY
Avery Kardynał Dulles SJ, Populacja piekła..................................................211
Jacek Salij OP, Rozum i wiara potrzebują się wzajemnie ................................223
Tadeusz Dionizy Łukaszuk OSPPE, Co znaczy: teologiem być? Teologiem
wybitnym? ...............................................................................................231
Ks. Paweł Bortkiewicz, Problem tożsamości teologii katolickiej.....................243
Ks. Grzegorz Strzelczyk, Potrzeba interdyscyplinarności w polskiej
teologii. Uwagi metodologiczne ...............................................................257
Ks. Czesław S. Bartnik, O tekście Koronki do Miłosierdzia Bożego................267
Ks. Wojciech Życiński SDB, Objawienia maryjne XX wieku zatwierdzone
przez Kościół. Istota przesłania................................................................271
Ks. Czesław Rychlicki, Uniwersytety katolickie i wydziały nauk
kościelnych we współczesnym kontekście kulturowym ..............................283
Ks. Mirosław Kowalczyk, Ku historiologii personalistycznej .........................299
Ks. Janusz Bujak, Kwestia Filioque w doktrynalnym dialogu katolickoprawosławnym.........................................................................................307
Ks. Józef Matuszyński, Teologiczne aspekty odnowionej liturgii
sakramentu pokuty...................................................................................329
Ks. Jarosław Moskałyk, Jubileuszowa wizyta patriarchy Bartłomieja I
na Ukrainie..............................................................................................345
Ks. Grzegorz Barth, Personalizm w teologii. Przyczynek do metody
teologicznej .............................................................................................357
AUTOPREZENTACJE DOKTORATÓW
Ks. Przemysław Sawa, Teologia Inkarnacji przełomu tysiącleci (19942005). Próba syntezy na podstawie piśmiennictwa polskojęzycznego........367
Elżbieta Zakrzewska, Ikonalny wykład prawd teologicznych w twórczości
ks. Jana Twardowskiego. .........................................................................372
RECENZJE
Ks. Mirosław Kowalczyk, U początków teologii historii w Polsce.
F. Sawicki, K. Michalski, A. Pechnik (ks. Cz. Rychlicki) ..........................377
Ks. Mirosław Kowalczyk, U początków teologii historii w Polsce.
F. Sawicki, K. Michalski, A. Pechnik (ks. K. Góźdź) ................................382
Ks. Leon Siwecki, Ecclesia universalis – Ecclesia localis. Teologiczne
relacje w posoborowej eklezjologii włoskiej (ks. Cz. Rychlicki) ...............385
Ire per mundum – seria wydawnicza Franciszkańskiego Centrum dla
Europy Wschodniej i Azji Północnej (E. Sakowicz) .................................389
Wincenty Granat, Panie, szukam Twego oblicza, red. Halina Irena Szumił
(M. Jackiewicz) .......................................................................................393
SPRAWOZDANIA
Ks. dr Antoni Nadbrzeżny (KUL), Sprawozdanie z IV Forum Teologów
Europy Środkowo-Wschodniej: Być człowiekiem – Być prorokiem
(Łuck, 9-12.10.2008) ...............................................................................396
MATERIAŁY TTD
Ks. Krzysztof Góźdź, Sprawozdanie Prezesa z działalności Zarządu
Towarzystwa Teologów Dogmatów w kadencji 2005-2008 .......................402
Ks. Krzysztof Góźdź, List w sprawie Księgi Pamiątkowej na 80. rocznicę
urodzin ks. prof. Cz.S. Bartnika ...............................................................408
TEOLOGIA POLSKA WOBEC RELATYWIZMU,
SEKULARYZMU I LIBERALIZMU
Świat po Janie Pawle II, szczególnie ten w Polsce, dziwnie jakoś poszarzał.
Nastała pewna pustka w życiu społecznym, kulturowym, a głównie religijnym.
Wykorzystały to media i zaczęły mnożyć newsy o skandalach, oczerniać duchownych, oskarżać o współpracę z aparatem bezpieczeństwa w PRL, o molestowanie
nieletnich, a także wręcz wrogo – niekiedy – odnosić się do Kościoła w ogóle,
do religii, a nawet i do Boga. Wywarło to niestety znaczny wpływ na wielu duchownych, zaczęło m.in. dochodzić do spektakularnych wystąpień ze stanu duchownego znanych z prasy osób, zakonnych i diecezjalnych. Media prześcigają
się w ukazywaniu, jak wielką rzekomo krzywdę uczynił tym ludziom Kościół,
mający hamować ich wolność, burzyć ich życie prywatne, zniewalać ich osobisty
rozwój etc. Dziwne, że wobec tego nurtu antykościelnego ogół milczy. Milczenie
to przynosi ciągle opłakane skutki: wystąpienia młodych księży ze stanu duchownego, malejące raptownie liczby kandydatów na studia teologiczne, lekceważące
podchodzenie do spraw religii w życiu publicznym, czy wreszcie dalszy rozwój
globalnego sekularyzmu, kultu pieniądza i libertnizmu.
Rodzi się pytanie: co począć z zaistniałą sytuacją? Jaką rolę winna w niej odgrywać polska teologia? Co może uczynić zwyczajny, wierzący człowiek wobec
machiny liberalnego niszczenia religii, narodowej tożsamości, wielowiekowej
tradycji, teologicznej ortodoksji? Wydaje się, że problem tkwi nie tylko w lansowaniu tych zmasowanych poglądów, lecz przede wszystkim w naiwnym ich
przyjmowaniu przez większość naszego społeczeństwa. Skąd ten nagły zwrot sekularyzmu? Dlaczego porzuca się niekiedy świętość dla drobnego judaszowego
srebrnika? Dlaczego coraz więcej ludzi przestaje mieć swoje zdanie, a przyjmuje
poglądy wrogich takiej sytuacji mediów?
Wobec teologii stawia się dziś – zdaniem Ratzingera/Benedykta XVI – dwa
główne wymagania: racjonalne głoszenie orędzia chrześcijańskiego i ukazywanie
jego istoty oraz znalezienie takiego sposobu wyrazu dla podstawowej potrzeby
człowieka, jaką jest religia i transcendencja (J. Ratzinger, Wesen und Auftrag der
Theologie, Freiburg i.Br. 1992 – Prawda w teologii, tłum. M. Mijalska, Kraków
2001, s. 5), aby mógł on je godnie przyjąć w dobie powszechnego relatywizmu
i sekularyzmu. Oznacza to jednocześnie strzeżenie depozytu wiary, który nie jest
sprzeczny z prawą wolnością myślenia. Teologia po prostu ma za zadanie służenie poznaniu prawdy Objawienia, a przez to i służenie jedności Kościoła, która
wyraża chrześcijańską tożsamość. Teologia nie powstaje bowiem przez ustalenia,
którą część przekazu chrześcijańskiego można zaakceptować, a którą należałoby
pominąć. Nie chodzi w niej o tworzenie własnych teorii religijnych, lecz o cało-