4 PR OCHRONY SRODOWISKA dabrowa Rozdział III Infrastruktura
Transkrypt
4 PR OCHRONY SRODOWISKA dabrowa Rozdział III Infrastruktura
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. III. INFRASTRUKTURA GMNY 3.1. Gospodarka wodno - ściekowa Prowadzenie prawidłowej gospodarki wodno-ściekowej ma ogromny wpływ na jakość środowiska przyrodniczego, a zwłaszcza na stan wód powierzchniowych oraz (w przypadku nieszczelnych zbiorników bezodpływowych) na jakość wód podziemnych. Wody powierzchniowe i podziemne narażone są na różnego rodzaju zanieczyszczenia np. azotem, metalami ciężkimi, fosforanami, chlorkami, siarczanami, substancjami powierzchniowo-czynnymi, fenolami, fluorkami, pestycydami itd. Gospodarka wodno - ściekowa na terenie gminy jest obecnie tylko częściowo uregulowana. Zgodnie z danymi uzyskanymi od Urzędu Gminy Dąbrowa, gmina posiada prawie pełen stopień zwodociągowania (99 % mieszkańców gminy jest objętych siecią wodociągową), a niedostatecznie rozbudowana jest sieć kanalizacji sanitarnej (44,1 % mieszkańców objętych kanalizacją). Usługi w zakresie zaopatrywania mieszkańców w wodę oraz odprowadzania ścieków na terenie gminy prowadzi Gospodarstwo Pomocnicze Urzędu Gminy w Dąbrowie. Na terenie gminy eksploatowana jest jedna komunalna, mechaniczno – biologiczno - chemiczna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana na działce 86/7 w miejscowości Dąbrowa. 3.1.1. Zaopatrzenie w wodę Gmina Dąbrowa zaopatrywana jest w wodę układem sieci magistralnych i rozdzielczych wyposażone w systemy wodociągowe – ujęcia, stacje uzdatniania i systemy rozprowadzania wody. W gminie funkcjonują 3 Stacje Uzdatniania Wody. 3.1.1.1. Ujęcia wód Na obszarze gminy wodę do celów komunalnych jak i przemysłowych ujmuje się z ujęć podziemnych. Wody powierzchniowe pobierane są tylko do nawodnień w rolnictwie. Największym użytkownikiem wody w gminie jest gospodarka komunalna, następnie rolnictwo i leśnictwo oraz przemysł. Podstawowe znaczenie w zaopatrzeniu ludności w wodę mają zasoby wód podziemnych, które przeznaczone są przede wszystkim do zaopatrzenia ludności w dobrej jakości wodę do picia. Wody podziemne wykorzystywane 30 III. INFRASTRUKTURA GMINY Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. są również do celów przemysłowych przez niewielkie zakłady, którym woda dostarczana jest komunalną siecią wodociągową. Szczegółowe dane dotyczące ujęć wód na terenie Gminy Dąbrowa przedstawia tabela 10. Tabela 10. Wykaz ujęć na terenie Gminy Dąbrowa Lokalizacja SUW Maksymalny Nr Głębokość i rodzaj urządzenia Użytkownik pobór wody studni [m] wodnego [m3/d] Wodociąg publiczny Krzekotowo Gospodarstwo Pomocnicze w Dąbrowie Gospodarstwo Pomocnicze w Dąbrowie Gospodarstwo Wodociąg publiczny Pomocnicze w Szczepanowo Dąbrowie Źródło: Urząd Gminy Dąbrowa Wodociąg publiczny Dąbrowa 1 40,0 2 38,0 2 617,0 3 40,0 4 40,0 1 54,0 2 53,0 1 50,0 2 45,0 Obsługiwane miejscowości Krzekotowo, Słaboszewko, Słaboszewo, Mokre, Mierucin, Mierucinek, Sędowo, Szubinek, Białe Błota, Sucharzewo, Radłowo, Szeroki Kamień 780,0 Dąbrowa, Parlin, Parlinek 840,0 Szczepanowo, Szczepankowo, Słaboszewko, Wójcin Powyższe tabelaryczne zestawienie ujęć na terenie gminy zawiera jedynie ujęcia wód podziemnych, które pobierane są przede wszystkim na potrzeby gospodarki komunalnej w mniejszym stopniu na cele rolniczo – produkcyjne.Wszystkie ujęcia posiadają ustanowione strefy ochrony bezpośredniej. Na terenie gminy znajdują się dodatkowo ujęcia zakładowe (przemysłowe), przedstawione w poniższej tabeli 11. Tabela 11. Ujęcia zakładowe na terenie Gminy Dąbrowa Lokalizacja ujęcia Nr studni Głębokość [m] 1 2 Ubojnia z Przetwórnią Mięsa Parlinek 1 Punkt Poboru Wody Sucharzewo 1 Gorzelnia Słaboszewo 1 Źródło: Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Mogileńskiego Gorzelnia Parlin 30,0 31,5 66,0 32,0 33,0 Wydajność [m3/h] 15,0 25,0 12,0 18,0 Na terenie Gminy Dąbrowa budowane są zbiorniki wodne (stawy rybne), których budowa finansowana jest ze środków własnych jednostek realizujących daną inwestycję bądź też inwestycje tego typu są dofinansowywane z Wojewódzkiego lub Powiatowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych. Większość z eksploatowanych zbiorników III. INFRASTRUKTURA GMINY 31 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. zlokalizowana jest na terenach podmokłych , urobkiem podnosi się teren wokół zbiornika co wpływa na zdolność produkcyjną gleb oraz na ich racjonalne wykorzystywane w pozytywny sposób. 3.1.1.2. Zużycie wody w gminie Dobowa zdolność produkcyjna czynnych ujęć wody zaopatrujących wodociągi publiczne na terenie Gminy Dąbrowa wynosi 1.304 m3/d. Natomiast dobowa zdolność uzdatniania czynnych urządzeń wodociągowych oraz dobowa zdolność produkcyjna całego wodociągu ma taka samą wartość i wynosi 1.880 m3/d. Zdolność produkcyjna ujęć zaspokaja potrzeby ludności gminy. Tendencję sprzedaży oraz zużycia wody na terenie gminy w okresie ostatnich 3 lat przedstawiono na poniżej zamieszczonym wykresie 2. Wykres 2. Zestawienie produkcji i sprzedaży wody z ujęć na terenie Gminy Dąbrowa w latach 2005 – 2007 335,7 316,2 350 287,6 300 250 202,7 216,5 214,9 200 150 100 50 0 2005 Produkcja w ody tys. m3 2006 2007 Sprzedaż w ody tys. m3 Źródło: Urząd Gminy Dąbrowa Produkcja wody na terenie Gminy Dąbrowa na przestrzeni lat 2005-2007 znacznie wzrosła. Produkcja wody uzdatnionej na potrzeby gminy w 2007 roku wyniosła 335,7 tys. m3, z czego sprzedano 216,5 tys. m3. Na potrzeby gospodarstw domowych dostarczono 175,8 tys. m3, na cele produkcyjne 37,1 tys. m3, a na pozostałe cele 3,6 tys. m3. Różnicę w poborze i sprzedaży stanowią straty w sieci wodociągowej, które wyniosły w 2007 roku 39,5 tyś m3 oraz woda zużyta na cele technologiczne sieci – 40,1 tys. m3. 32 III. INFRASTRUKTURA GMINY Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. Na terenie Gminy Dąbrowa znajduje się jeden zakład w którym średni pobór wody na dobę jest większy niż 5 m3/d. Jest to PHU TRANS LIS Piotr Liskowski na ulicy Bosmańskiej 3 produkująca spirytus przemysłowy oraz drożdże przemysłowe, gdzie średni pobór wody wynosi 7,09 m3/d. 3.1.1.3. Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia Zgodnie z ustawą z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz. U. 2001 nr 72 poz. 747 z późniejszymi zmianami) wynika, że wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany do informowania mieszkańców o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (art. 12 ust. 5). Badania jakości ujmowanych wód prowadzi Powiatowa Stacja SanitarnoEpidemiologiczna w Mogilnie. Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny stwierdza przydatność wody w przypadku urządzeń wodociągowych dostarczających wodę na podstawie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie wymagań bakteriologicznych, fizykochemicznych i organoleptycznych dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. 2007 nr 61 poz. 417) oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728). Badania jakości wody przeprowadzone w ramach nadzoru sanitarnego przez PPIS na terenie Gminy Dąbrowa, w wybranych obiektach przedstawia tabela 12 . Tabela 12. Badania jakości wody na terenie Gminy Dąbrowa Badany Ilość pobranych Data wodociąg/miejsce próbek badania pobrania próbki Ocena jakości wody Wodociąg publiczny – Szczepanowo – po hydroforze podawana do sieci, sieć wodociągowa- sklep spożywczy, sieć- szkoła 3 Jakość wody pod względem bakteriologicznym oraz fizykochemicznym odpowiada wymaganiom określonym w 23.10.2008 Rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Przekroczenie zanotowano tylko w miejscu sieć - szkoła, przekroczenie dotyczyło jonu amonowego Wodociąg publiczny – Dąbrowa – sieć – szkoła, sieć przedszkole, po hydroforze podawana 4 Woda przebadana w miejscach sieć – 11.06.2008 szkoła oraz sieć - przedszkole wskazuje przekroczenie pod względem ilości manganu III. INFRASTRUKTURA GMINY 33 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. Przebadana woda wykazuje na przekroczenia: - woda po hydroforze podawana do sieci (przekroczenie zawartości manganu, żelaza, mętność); 13.10.2008 - ośrodek zdrowia – przekroczenie pod względem zawartości manganu; - ujęcie woda surowa nieuzdatniona – mętność, zbyt duża zawartość żelaza, jonowego amonowego, manganu do sieci, ośrodek zdrowia, ujęcie woda surowa nieuzdatniona Wodociąg publiczny – Krzekotowo – po Jakość wody pod względem hydroforze podawana 24.11.2008 bakteriologicznym oraz fizykochemicznym 3 do sieci, urząd gminy, odpowiada wymaganiom określonym w sieć w m. mokre Rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Bergamana Źródło: Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Mogilnie Badania przeprowadzone przez PSS-E w Mogilnie obejmowały swym zakresem badania fizyczno-chemiczne oraz bakteriologiczne w ramach monitoringu przeglądowego oraz kontrolnego. Pobierana woda badana jest przez Laboratoria Inspekcji Sanitarnej w Bydgoszczy oraz w Inowrocławiu. 3.1.1.4. Charakterystyka sieci wodociągowej Sieć wodociągowa na terenie Gminy Dąbrowa obejmuje swym zasięgiem prawie całą jej powierzchnię. Długość czynnej sieci wodociągowej na terenie gminy w 2008 roku wynosiła 90,2 km. Procent mieszkańców objętych siecią wodociągowa na terenie gminy wynosi 99 %. Liczba przyłączy prowadzących do budynków wynosi 24 szt., a ich łączna długość jest równa 34 km. Zgodnie z danymi przekazanymi przez Urząd Gminy Dąbrowa zdecydowana większość sieci wodociągowej wykonana jest z rur PCV, jedynie w miejscowości Dąbrowa niewielką część stanowią przewody azbestowe i jest ich koło 10 %. Jednym z ważniejszych wskaźników sanitarnych jest stopień zwodociągowania terenu, który dla Gminy Dąbrowa wynosi 1,89 km/100 Mk. Długość istniejącej sieci wodociągowej na terenie Gminy Dąbrowa w rozbiciu na poszczególne jednostki osadnicze przedstawia tabela 13. Tabela 13. Długość sieci wodociągowej na terenie gminy Długość sieci wodociągowej [km] Gmina ogółem Miejscowość Krzekotowo SUW Słaboszewo Mierucin Mokre Białe Błota Słaboszewko 34 Przyłączenia do budynków 90,2 3,8 4,6 6,5 8,9 4,2 2,9 III. INFRASTRUKTURA GMINY długość 1,6 1,3 2,3 2,4 0,8 1,5 liczba 55 49 69 80 32 45 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. Sędowo Mierucinek Sucharzewo Szczepanowo Dąbrowa Szczepankowo Parlin Parlinek Źródło: Urząd Gminy Dąbrowa 9,8 2,6 4,7 11,8 12,5 2,6 4,5 10,8 2,1 0,2 2,0 6,4 5,8 0,4 3,8 3,4 45 8 34 184 183 21 72 47 3.1.2. Gospodarka ściekowa 3.1.2.1. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej Sieć kanalizacyjna na terenie Gminy Dąbrowa nie jest w pełni rozwinięta, a jej długość w 2008 roku wynosiła 21,037 km. Ścieki z sieci kanalizacyjnej są odprowadzane do gminnej mechaniczno – biologiczno – chemicznej oczyszczalni ścieków, która funkcjonuje w miejscowości Dąbrowa. Zgodnie z danymi uzyskanymi z Urzędu Gminy Dąbrowa, odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej na terenie gminy wynosi około 44,1 %. Długość istniejącej sieci kanalizacyjnej na terenie Gminy Dąbrowa w rozbiciu na poszczególne jednostki osadnicze przedstawia tabela 14. Tabela 14. Długość sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Procent mieszkańców objętych siecią kanalizacyjną [%] Długość sieci kanalizacyjnej [km] Gmina ogółem Dąbrowa Parlinek Jednostki Parlin osadnicze Mokre Słaboszewko Źródło: Urząd Gminy Dąbrowa 21,037 4,091 4,820 3,034 5,346 3,746 44,1 6,64 9,88 20,1 3,22 4,26 W ostatnich latach nastąpił znaczny przyrost sieci kanalizacyjnej na terenie gminy, kanalizacja została wybudowana w miejscowościach Mokre oraz Słaboszewko. Obecnie realizuje się budowę kanalizacji sanitarnej w miejscowości Szczepanowo – Barcin. Jeżeli chodzi o inwestycje w zakresie rozbudowy sieci kanalizacyjnej na terenie gminy w celu ochrony oraz poprawy elementów środowiska przyrodniczego,to w najbliższych latach planuje się: III. INFRASTRUKTURA GMINY 35 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. • budowę kanalizacji sanitarnej Mokre – Krzekotowo w latach 2011 – 2013; • budowę kanalizacji Szczepanowo, Szczepankowo - 2015; • zakończenie kanalizacji sanitarnej w Dąbrowie w latach 2014 –2015; • budowę kanalizacji sanitarnej w Słaboszewie – 2015 – 2016; • budowę kanalizacji sanitarnej Mierucin – Dąbrowa –2016; • budowę kanalizacji sanitarnej Białe Błota – Słaboszewko – 2016. 3.1.2.2. Oczyszczalnie ścieków Na obszarze gminy eksploatowana jest jedna komunalna, mechaniczno – biologiczno - chemiczna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana w miejscowości Dąbrowa. Oczyszczalnia Ścieków Dąbrowa Komunalna oczyszczalnia ścieków w Dąbrowie przekazana został do eksploatacji w 1998 r. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rów melioracyjny powyżej jeziora Mokre (zlewnia rzeki Noteć). Parametry oczyszczalni ścieków przedstawione są w tabeli 15. Tabela 15. Parametry techniczne oczyszczalni ścieków w Dąbrowie Miejscowość Użytkownik Odbiornik Przepustowość [m3/d] Ważność pozwolenia wodnoprawnego Typ Dąbrowa Urząd Gminy rzeka Noteć Qśr.= 106,2; Qmax. = 121,0 31.12.2010 ARBF F-150 S-1 Źródło: Urząd Gminy Dąbrowa Oczyszczalnia usytuowana jest na działce 86/7, której właścicielem jest Urząd Gminy Dąbrowa. Teren oczyszczalni od strony północnej przylega do działki nr 85 graniczącej z drogą Dąbrowa – Żnin, od strony wschodniej graniczy z działkami nr 85 i 87/10, od strony południowej graniczy z działkami nr 86/4 i 86.8, a od strony zachodniej przylega do drogi dojazdowej biegnącej wzdłuż rowu będącego odbiornikiem ścieków oczyszczonych. Do oczyszczalni dopływają ścieki bytowo-gospodarcze z niewielką ilością ścieków przemysłowych. Ścieki doprowadzane są poprzez system kanalizacji sanitarnej, a ze zbiorników bezodpływowych (szamb) dowożone samochodami asenizacyjnymi. 36 III. INFRASTRUKTURA GMINY Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. Oczyszczalnia w Dąbrowie obsługuje na terenie gminy jedynie 3 miejscowości: Dąbrowa, Parlin i Parlinek. Oczyszczalnia ma przepustowość średniodobową 106,2 m3 ścieków na dobę. Maksymalna dobowa przepustowość oczyszczalni wynosi 121,0 m3/d. W skład oczyszczalni ścieków Dąbrowa wchodzą: • punkt zlewny nieczystości dowożonych; • zbiornik ścieków zlewnych Vuż = 35 m3; • przepompownia główna; • sito obrotowe; • reaktor biologiczny typu FLYGT; • stacja chemicznego strącania fosforu; • stacja mechanicznego odwadniania osadów typu DRAIMAD; • urządzenie pomiarowe ilości odprowadzanych ścieków; • kolektor zrzutowy z wylotem odbiornika; • składowisko osadów. Jest to mechaniczno – biologiczno - chemiczna oczyszczalnia ścieków typu Flygt 150, z jednoczesnym symultanicznym usuwaniem związków biogennych azotu i fosforu. Oczyszczalnia pracuje cyklicznie, wykonując dwa cykle w ciągu doby. Składa się z czterech zblokowanych zbiorników, z których każdy pełni określone funkcje technologiczne: • zbiornik buforowy (wyrównawczo – uśredniający); • komora oczyszczania biologicznego; • komora oczyszczania chemicznego i wtórnej sedymentacji; • zbiornik magazynowy zagęszczacz osadu. Na warunkach pozwolenia wodnoprawnego wydanego w 1999 roku oczyszczalnia uzyskała zezwolenie na odprowadzanie ścieków do rzeki Noteć za pośrednictwem rowu melioracyjnego powyżej jeziora Mokre. Pozwolenie jest wydane bezterminowo. Dopuszczalne stężenie zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych wprowadzanych do odbiornika, w trakcie normalnej pracy oczyszczalni nie może przekroczyć: • BZT5 –15 gO2/m3; • ChZTcr – 75 gO2/m3; • Zawiesina ogólna - 25 g/m3; III. INFRASTRUKTURA GMINY 37 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. • N-azotanowy – 30 gN/m3; • N-amonowy – 6 gN/m3; • N-całkowity - 30 gN/m3. Osady ściekowe w ilości wytwarzane na oczyszczalni składowane są na gminnym składowisku odpadów komunalnych w Sucharzewie. Ilość dopływających ścieków do oczyszczalni w 2007 roku wyniosła 44 tys. m3. Charakterystykę odprowadzanych ścieków z oczyszczalni w 2007 roku przedstawia tabela 16. Tabela 16. Charakterystyka ścieku surowego i oczyszczonego Oczyszczalnia Ścieków Dąbrowa Wskaźnik Ściek surowy BZT5 [kg/rok] ChZTCr [kg/ rok] Zawiesina ogólna [kg/ rok] Azot ogólny [kg/ rok] Fosfor ogólny [kg/ rok] Źródło: Urząd Gminy Dąbrowa Ściek oczyszczony 29.203 41.134 8.102 4.763 1.767 384 2.154 1.032 1.286 43 Ponadto, na terenie Gminy Dąbrowa znajdują się 2 zakładowe oczyszczalnie ścieków, których charakterystykę przedstawiono w poniższej tabeli 17. Tabela 17. Charakterystyka zakładowych oczyszczalni ścieków Miejscowość Użytkownik Urządzenia oczyszczalni Ilość ścieków [m3/d] Odbiornik ścieków Parlinek BOLAN Ubojnia i Masarnia w Parlinku Przepompownia z kratą koszową, reaktor wielofunkcyjny i dwa biologiczne stawy stabilizacyjne 135,0 Rów melioracyjny RE-Panna Dąbrowa Spółdzielnia Kółek Rolniczych Osadnik gnilny 4,38 Rów melioracyjny Kanał Mokre Źródło: Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Mogileńskiego, 2004 3.1.2.3. Oczyszczalnie przydomowe Oczyszczalnie przydomowe stosowane są głównie na obszarach wiejskich o niegodnych warunkach deniwelacyjnych zamieszkałych przez małą liczbą mieszkańców. Dla tych obszarów zastosowanie małych przydomowych oczyszczalnie jest najbardziej dogodnym rozwiązaniem pod względem ekonomicznym. Są to urządzenia skuteczne a zarazem tanie w eksploatacji oraz łatwe w obsłudze. Prawidłowo dobrana i wykonana oczyszczalnia zapewnia użytkownikowi bezawaryjną pracę przez długie lata. 38 III. INFRASTRUKTURA GMINY Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. Na podstawie zapisów Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13 września 1996 roku (Dz. U. Nr 132, poz. 622 z późń. zm.) rozdz. 2 art. 3, pkt 3, gmina zobowiązana jest do prowadzenia ewidencji przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontroli częstotliwości i sposobu pozbawiania się komunalnych osadów ściekowych oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej. Na terenie gminy funkcjonuje 5 oczyszczalni przydomowych w miejscowościach: • Sędowo: 1 oczyszczalnia przydomowa; • Mierucin: 1 oczyszczalnia przydomowa; • Szczepankowo: 1 oczyszczalnia przydomowa; • Szczepanowo: 2 oczyszczalnie przydomowe. Przydomowe oczyszczalnie ścieków usytuowane są głównie na terenach o niekorzystnym ukształtowaniu, gdzie brak jest odbiorników ścieków o wystarczającej chłonności. 3.1.2.4. Zbiorniki bezodpływowe Ze względu na niewystarczające nasycenie terenu Gminy Dąbrowa siecią kanalizacyjną, która odprowadza ścieki do oczyszczalni, odpady płynne gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych (szambach), które okresowo wywożone są taborem asenizacyjnym. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminie z dnia 13 września 1996 roku (Dz. U. Nr 132, poz. 622 z późn. zm.) rozdz. 1 art. 2, pkt 1, określa, iż zbiornik bezodpływowy to instalacja i urządzenie przeznaczone do gromadzenia nieczystości ciekłych w miejscu ich powstawania. Ustawa ta również w rozdz. 2 art. 3, pkt 3, mówi o tym, iż gminy mają obowiązek prowadzić ewidencję zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania oraz opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej. Zgodnie z danymi uzyskanymi z Urzędu Gminy Dąbrowa taka ewidencja jest obecnie prowadzona. Łącznie na terenie gminy znajdują się 604 sztuki zbiorników bezodpływowych. Niektóre ze zbiorników bezodpływowych mogą być nieszczelne, a brak urządzeń gromadzących i oczyszczających ścieki powoduje, że są one często odprowadzane do rowów melioracyjnych, zanieczyszczając tym samym okoliczne cieki wodne. Zwiększa to zagrożenie zanieczyszczenia środowiska ściekami bytowymi. Szczegółowy wykaz zbiorników bezodpływowych na terenie Gminy Dąbrowa przedstawia tabela 18. III. INFRASTRUKTURA GMINY 39 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. Tabela 18. Zbiorniki bezodpływowe na terenie Gminy Dąbrowa Miejscowość Ilość zbiorników [sztuki] Szczepanowo 185 Szczepankowo 15 Białe Błota 23 Słboszewo 60 Słaboszewko 53 Mokre 56 Krzekotowo 52 Mierucinek 6 Dąbrowa 30 Mierucin 45 Sucharzewo 25 Sędowo 45 Parlin 4 Parlinek 5 Razem 604 Średnia pojemność [m3] 6 – 10 6 – 10 5 – 10 6 – 10 5 – 10 7 – 15 4,5 – 10 5,5 – 10 5,5 – 10 6,5 – 10 7 – 10 6,5 – 10 6,5 – 10 2,5 - 6 - Źródło: Urząd Gminy Dąbrowa W celu umożliwienia właściwej kontroli gospodarowania ściekami gromadzonymi w zbiornikach bezodpływowych, należy raz w roku dokonać sprawdzenia ilość wywożonych ścieków oraz porównać ich ilość z ilością ścieków odebranych przez tabor asenizacyjny z pomiarami zrzutu tych ścieków na stację zlewną. Zezwolenie na wywóz nieczystości płynnych z terenu Gminy Dąbrowa posiada firma PHU „WODBAR” Barcin. Zebrane nieczystości są transportowane na stacje zlewną Gminnej Oczyszczalni Ścieków w Dąbrowie. 3.2. Gospodarka odpadami Szczegółowe omówienie zagadnień dotyczących gospodarki odpadami na terenie Gminy Dąbrowa, wraz ze wskazaniem właściwych rozwiązań, zostało zamieszczone w dokumencie „Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Dąbrowa”. Gmina Dąbrowa jako jedyna gmina Powiatu Mogileńskiego, zawarła w gminie Żnin porozumienie w sprawie powierzenia Gminie Żnin przygotowania i wybudowania zadania pn. „Budowa Regionalnego Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych – Pałuki w miejscowości Wawrzynki” Wybudowanie takiego zakładu spowoduje uporządkowanie gospodarki odpadami na terenie ośmiu gmin, które biorą udział w inwestycji. W budowie zakładu biorą udział 4 gminy z powiatu żnińskiego, 3 gminy z powiatu nakielskiego oraz 1 gmina z powiatu Mogileńskiego tj. Gmina Dąbrowa. Liczba mieszkańców obsługiwanych przez RZUOK wyniesie około 120.500 osób. 40 III. INFRASTRUKTURA GMINY Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. Lokalizacja RZUOK objęta jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego terenu składowiska odpadów komunalnych położonego w obrębach Wawrzynki i Januszkowo. Teren pod budowę może być wykorzystany wyłącznie w granicach projektowanego ogrodzenia i w granicach linii regulacyjnych drogi gminnej. Planowana inwestycja posiada raport oddziaływania na środowisko oraz decyzję środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia. 3.3. Komunikacja 3.3.1. Drogi Na terenie Gminy Dąbrowa istnieje dobrze rozbudowana sieć dróg. Głównym szlakiem komunikacyjnym jest obecnie droga wojewódzka o nr 254, której łączna długość wynosi 15,268 km. Wymieniona droga pełni ważną funkcję komunikacyjną, zapewniając połączenie gminy z innymi ośrodkami oraz spełnia istotne znaczenie gospodarcze i turystyczne. Podobne znaczenie mają drogi powiatowe, których łączna długość na terenie gminy wynosi 64,866 km. Ponadto, na terenie gminy funkcjonuje sieć dróg gminnych i zakładowych służące miejscowym potrzebom. Łączna długość dróg gminnych wynosi 75,7 km. Szczegółową sieć drogową znajdującą się na obszarze gminy, z uwzględnieniem nazwy odcinka drogi oraz jej długości prezentuje tabela 19. Tabela 19. Wykaz dróg na terenie Gminy Dąbrowa Nr drogi Opis odcinka P 2337 P 2339 P 2342 P 2347 P 2350 P 2373 P 2401 P 2402 P 2403 P 2404 P 2405 P 2406 P 2427 Droga wojewódzka Brzoza – Łabiszyn – Barcin – Mogilno- Wylatowo (od km 27,130 do km 42,398) Drogi powiatowe Żnin – Jadowniki – Szczepanowo (od 11 + 885 do 12 + 855) Żnin – Ostrówce – Szczepanowo (od 11 + 438 do 14 + 588) Wenecja – Dąbrowa (od 13 + 595 do 15 + 466) Gąsawa – Słaboszewo – Pakość (od 13 + 890 do 19 + 664) Radunek – Niestronno – Dąbrowa (od 14 + 205 do 21 + 565) Wilkowo – Słaboszewo – Mierucin (od 0 + 800 do 9 + 392) Mokre – Krzekotowo – Pakość (od 0 + 000 do 5 951) Słaboszewo – Krzekotowo (od 0 + 000 do 2 + 180) Dąbrowa – Mierucin (od 0 + 000 do 3 + 333) Mierucin – Kołodziejewo (od 0 + 000 do 2 + 898) Parlin – Wszedzień (od 0 + 000 do 3 + 315) Krzekotowo – Wszedzień (od 0 + 000 do 6 + 773) Słaboszewko – Mokre (od 0 + 000 do 2 + 385) 14 0101 Drogi Gminne Szczepanowo – Białe Błota 254 III. INFRASTRUKTURA GMINY Długość [km] 15,268 0,913 3,144 1,914 7,138 11,618 7,885 5,749 2,162 3,315 2,929 5,898 9,792 2,409 64,866 3,401 41 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. 140101S 14 0102 140102S 14 0103 14 0104 14 0105 14 0106 14 0107 14 0108 14 0109 14 0110 14 0111 14 0112 14 0113 14 0114 14 0115 140115S 14 0116 14 0117 14 0118 14 0119 14 0120 14 0121 14 0122 140123 140124 140125 140126 140127 140128 140129 140130 140131 140132 140133 140134 140135 140135S 140136 140137 140138 140139 140140 140141 140142 140143 140144 140145 140146 140147 140147S 140148 140149 140150 140151 140152 140153 140154 140155 140156 140156S 140157 42 Nowa Wieś Pałucka - Mokre Obudno - Parlin Parlinek - Chałupska Chomiąża Szlachecka - Parlinek Sędowo – Broniewiczki - Kołodziejewo Parlin Wybudowania Parlinek - Chwałowo Chałupska – Sucharzewo – droga wojewódzka nr 254 Szczepanowo – las/Wilkowo/ Szeroki Kamień - Krzekotowo Szczepankowo - Słaboszewo Krzekotowo - Dąbrowa droga wojewódzka nr 254 – Sędówko – droga nr P 2406 Ludwiniec - Mierucin Od drogi gminnej 140115 Dąbrowa - Sędowo Szczepanowo wieś Szubinek - Wszedzień Droga wojewódzka nr 254 – Szubinek - Wszedzień Dąbrowa – stacja kolejowa Szczepankowo – Błonie - Mokre Droga nr P 2404 - Mierucinek Od drogi wojewódzkiej nr 254 Białe Błota (objazd wsi) Miejscowość Szczepanowo Do drogi gminnej 140135 Miejscowość Szczepanowo Białe Błota - Szczepanowo Szczepanowo - Radłowo Krzekotowo - Mierucinek Mokre - Krzekotowo Krzekotowo (wybudowania) Słaboszewo (objazd wsi) Słaboszewo wieś Krzekotowo (objazd wsi) Krzekotowo wieś Mierucin (objazd wsi) Mierucin wieś Do drogi gminnej 140147 Mierucin (wybudowania) Sędowo - Broniewiczki Sędowo (wybudowania I) Sędowo (wybudowania II) Sędowo – droga wojewódzka nr 254 Parlinek wieś I Parlinek wieś II Nowa Wieś Pałucka - Parlin Parlin – objazd wsi Od drogi gminnej nr 140156 do drogi P2405 Parlin wieś I III. INFRASTRUKTURA GMINY 0,344 1,538 0,081 -* 2,422 2,468 2,477 1,283 1,980 3,126 1,674 2,086 2,711 4,824 2,529 2,372 0,085 2,491 -* -* 1,368 0,568 2,857 0,286 0,139 0,669 0,821 0,405 0,432 0,396 0,317 0,327 0,111 0,500 0,166 0,521 1,155 0,067 0,206 1,206 2,969 0,605 1,915 1,480 0,773 0,295 0,388 0,330 0,627 0,281 0,381 0,630 1,650 0,421 0,252 1,028 0,366 0,463 1,535 0,358 0,050 0,176 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. 140158 140159 140160 140161 140162 140163 140164 140165 140166 140167 140168 140169 140170 Parlin wieś II Dąbrowa – droga nr 2342 Miejscowość Dąbrowa Miejscowość Dąbrowa Droga nr 2342 – Oczyszczalnia ścieków Miejscowość Dąbrowa Do drogi 2403 (m. Dąbrowa) Od drogi 2403 (m. Dąbrowa) Od drogi 2403 (m. Dąbrowa) Jezioro Mokre – droga wojewódzka nr 254 – droga nr 2427 Słaboszewko wieś Droga nr 2427 – Słaboszewko (park) Od drogi nr 2401 do drogi gminnej 140113 0,711 0,256 0,575 0,174 0,091 0,192 0,161 0,107 0,147 1,242 0,683 0,199 0,833 72,753 * całkowita długość dróg 140103, 140116 i 140117 wynosi 2,947 km Źródło: Urząd Gminy Dąbrowa, Zarząd Dróg Wojewódzkich w Bydgoszczy Na wymienionych drogach, odbywa się ruch pojazdów samochodowych o zróżnicowanym natężeniu. Strukturę średniego dobowego ruchu według generalnego pomiaru ruchu w 2005 roku na drodze wojewózkiej nr 254 (obszar Gminy Dąbrowa) prezentuje tabela 20. Tabela 20. Średni dobowy ruch w 2005 roku na drodze wojewódzkiej nr 254 Samochody Długość Nr drogi Nazwa drogi osobowe [m] [szt] Barcin – Mogilno 254 (od km 23,700 do 22,300 1.507 km 46,000) Samochody ciężarowe [szt] 135 Źródło: Zarząd Dróg Wojewódzkich w Bydgoszczy 3.4. Rurociągi Gmina Dąbrowa nie posiada sieci gazowej doprowadzającej gaz do odbiorców. Większość mieszkańców korzysta do celów kuchennych z gazu propan-butan dowożonego w butlach przez firmę Gazpol. Przez północną część gminy przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia Dn 150 mm, relacji Inowrocław – Barcin – Nakło, z którego w przyszłości możliwe jest pozyskanie gazu. III. INFRASTRUKTURA GMINY 43 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. 3.5. Emitery pola elektromagnetycznego Źródłem pola elektromagnetycznego są stacje radiowe, telewizyjne i telefonii komórkowej, medyczne urządzenia diagnostyczne i terapeutyczne, urządzenia przemysłowe i gospodarstwa domowego oraz systemy przesyłowe energii elektrycznej. Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne znaczenie mają urządzenia radiokomunikacji rozsiewczej; stacje nadawcze radiowe i telewizyjne oraz telefonii komórkowej. Emitują one do środowiska fale elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości w postaci radiofal o częstotliwości od 0,1 – 300 MHz i mikrofal od 300 do 300 000 MHz. Na terenie gminy znajdują się przede wszystkim pojedyncze sztuczne oraz liniowe źródła pól elektromagnetycznych wraz ze związanymi z nimi stacjami elektroenergetycznymi. 3.5.1. Stacje bazowe telefonii komórkowej Na terenie Gminy Dąbrowa, w miejscowości Dąbrowa zlokalizowany jest 1 obiekt telefonii komórkowej – stacja nadawcza należąca do operatora Plus GSM oraz kilkadziesiąt stacji transformatorowych, będących własnością Zakładu Energetycznego. Omawiana stacja zlokalizowana jest na terenach niedostępnych dla ludzi. Poziom emisji dla tego rodzaju anten kształtuje się na poziomie powyżej 0,1 kV /m2. Postępowanie administracyjne związane z lokalizacją stacji odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami Prawa ochrony środowiska i poprzedzone jest procedurą ocen oddziaływania na środowisko. Przepisy ochrony środowiska nakładają na inwestora obowiązek wykonania pomiarów pól elektromagnetycznych bezpośrednio po uruchomieniu obiektu. Lokalizacja anten na znacznych wysokościach (30-40 m n p t.) oraz kierunkowa charakterystyka ich promieniowania powodują, że w miejscach dostępnych dla ludności pole elektromagnetyczne emitowane przez anteny nadawcze stacji bazowych jest wielokrotnie niższe niż dopuszczalne. 44 III. INFRASTRUKTURA GMINY Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. 3.5.2. Emitery energetyczne Na terenie gminy prócz stacji telefonii komórkowej, zlokalizowane są następujące źródła pola elektromagnetycznego: • elektroenergetyczne linie napowietrzne nn 0,4 kV (długość 39,770 km napowietrznej i 1,572 m linii kablowej), SN – 15 kV (długość 74,900 km); • stacje elektroenergetyczne (GPZ 110/15 kV - Mogilno); • stacje transformatorowe SN 15/04 kV w ilości 59 szt.; • cywilne stacje radiowe CB o mocy około 10 W; • urządzenia nadawcze, diagnostyczne, będące na wyposażeniu policji, straży pożarnej, pogotowia i zakładów przemysłowych. Pola elektromagnetyczne wokół linii niskich napięć i średnich napięć traktowane są jako nieistotne źródło pola elektromagnetycznego z punktu widzenia oddziaływania na zdrowie ludzi i środowisko. Natomiast linie wysokich i najwyższych napięć są źródłem pola o wartościach znacznie przekraczających wartości dopuszczalne w terenach zabudowy mieszkaniowej. Uciążliwość elektroenergetyczna wymienionych obiektów oraz istniejących linii elektroenergetycznych wraz ze stacjami nie została dokładnie zbadana. Natomiast według danych literaturowych („Linie i stacje elektroenergetyczne w środowisku człowieka” M. Szuba), pomiary pól elektromagnetycznych wskazują na to, że pod liniami 110 kV i 220 kV mogą być przekroczone dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych określone dla terenów zabudowy mieszkaniowej. W związku z tym pod liniami 110 kV i wyższym kV oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie, jak również w sąsiedztwie stacji elektroenergetycznych należy unikać lokalizacji budynków mieszkalnych lub ich lokalizacja powinna być poprzedzona odpowiednimi pomiarami. W celu ochrony krajobrazu przed negatywnym oddziaływaniem linie elektroenergetyczne, stacje nadawcze radiowo-telewizyjne, stacje bazowe telefonii komórkowej i inne obiekty radiokomunikacyjne, należy lokalizować poza miejscami objętymi szczególną ochroną, z uwzględnieniem zakazów wynikających z aktów prawa miejscowego powołujących określone formy ochrony przyrody i w taki sposób aby ich wpływ na krajobraz był jak najmniejszy. Należy także wprowadzić zasadę, że jeśli w bliskim sąsiedztwie planowana jest lokalizacja kilku obiektów radiowo telewizyjnych lub obiektów radiokomunikacyjnych, to muszą one być lokalizowane na jednej konstrukcji wsporczej. III. INFRASTRUKTURA GMINY 45 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. 3.6. Energia odnawialna W związku z ciągłym eksploatowaniem istniejących źródeł energii, wykorzystanie energii odnawialnej staje się coraz bardziej atrakcyjne i popularne. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w znacznym stopniu ogranicza emisję CO2 do atmosfery oraz ogranicza import nośników energii z rejonów politycznie niestabilnych. W 2001 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął dokument o nazwie „Strategia rozwoju energetyki odnawialnej”. W dokumencie tym zakłada się, że w 2010 roku około 7,5 % wykorzystywanej energii będzie energią odnawialną, a więc planuje się coraz większy udział energii odnawialnej w bilansie energii pierwotnej i zwiększanie tego udziału do 14 % w 2020 roku. Zadania oraz wskaźniki które należy osiągnąć, zostały powielone w dokumencie „Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2011 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014”. Cele te można osiągnąć poprzez wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii dla produkcji różnego rodzaju energii. Energia odnawialna to przede wszystkim energia wiatrowa, energia geotermalna, energia cieków wód powierzchniowych , energia biomasy. Zgodnie z szacunkowymi danymi pochodzącymi z KAPE (Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.) w 2007 roku potencjał techniczny odnawialnych źródeł energii na terenie naszego kraju wynosił: • biomasa – 530 PJ/rok; • energia wodna – 30 PJ/rok; • zasoby geotermalne – 170 PJ/rok; • energia wiatru – 250 PJ/rok; • energia słoneczna - 170 PJ/rok. Energia wiatrowa Energia wiatrowa jest jedynym źródłem zielonej energii która ma szanse na największy przyrost produkcji w następnych latach. Energetyka wiatrowa pozwala na wytwarzanie energii elektrycznej bez emisji zanieczyszczeń, w tym gazów cieplarnianych. Zgodnie z danymi pochodzącymi z Instytutu Energii Odnawialnej w Warszawie potencjał krajowy wiatru szacuje się na około 13.000 MW mocy zainstalowanej oraz około 200 PJ/rok. Główna barierą dla rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce są zagadnienia związane z uwarunkowaniami środowiskowymi oraz możliwość przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. 46 III. INFRASTRUKTURA GMINY ABRYS Technika Sp. z o.o. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa Uwarunkowania przestrzenne występujące na terenie Gminy Dąbrowa w tym dość nieznaczne zurbanizowanie terenu gminy powodują, że na analizowanym terenie istnieją doskonałe warunki do wykorzystania ich pod lokalizację zespołów elektrowni wiatrowych. Na terenie Gminy Dąbrowa planuje się budowę 1 sztuki elektrowni wiatrowej o mocy 2 MW (wysokość zawieszenia wirnika – 1,25 m) na działce Nr 141 oraz 136 wraz z trasą przyłączenia linii energetycznej kablowej SN przebiegającej przez działkę Nr 141 do której zostanie podłączona elektrownia wiatrowa w miejscowości Sucharzewo. Realizatorem inwestycji jest firma WINDBUD Sp. z o. o. z siedzibą w Inowrocławiu. Energia biomasy W Polsce największe nadzieje na pozyskiwanie energii z odnawialnych źródeł stwarza także biomasa (słoma, drewno, wierzba energetyczna). Jej udział w bilansie energetycznym państwa z roku na rok wzrasta. Na terenie Gminy Dąbrowa istnieje duży potencjał na wykorzystywanie biomasy do produkcji energii cieplnej, ze względu na rolniczy charakter gminy. Stosowanie biomasy w celu pozyskiwania energii cieplnej powinno stać się alternatywą dla metod pozyskiwania ciepła za pomocą paliw konwencjonalnych. Istniejący potencjał biomasy na terenie gminy winno wykorzystywać się w małych i średnich kotłowniach w celu zasilenia obiektów mieszkalnych, obiektów użyteczności publicznej oraz wszelkich obiektów o charakterze produkcyjnym. Dość znaczna powierzchnia obszarów rolniczych na terenie gminy mogłaby służyć uprawom wierzby energetycznej. Uprawa wierzby na cele ekologiczne pozwoliłaby dać ekologiczny i odnawialny surowiec do pozyskiwania energii cieplnej. Podczas spalania drewna wierzbowego ilość uwalnianych do atmosfery związków siarki oraz azotu w porównaniu ze spalaniem konwencjonalnych surowców są minimalne. Powstający podczas spalania gaz cieplarniany – dwutlenek węgla jest asymilowany przez rośliny wzrastające na polach, czyli jego ilość w atmosferze nie zwiększa się. Zawartość popiołów przy spalaniu wynosi około 1% spalanej masy, podczas gdy przy spalaniu węgla zawartość ta sięga nawet 20% (przy spalaniu gorszych gatunków węgla). Wierzba jest najefektywniejszą z roślin używanych do oczyszczania gleb z metali ciężkich, związków toksycznych i innych poprzez wbudowanie ich w swoją biomasę. Z powodu tych właściwości stosowana jest jako zielony pas ochronny wokół szkodliwych zakładów przemysłowych, autostrad, wysypisk śmieci itp. Biomasa przy tym jest także bardzo tanim źródłem energii cieplnej. Koszt 1GJ energii wyprodukowanego przy spalaniu węgla wynosi około 33 zł, oleju opałowego 50 zł, gazu ziemnego 34 zł, a wierzby energetycznej 19 zł. Jak widać z tych wyliczeń opał wierzbowy jest dwukrotnie tańszy od węgla III. INFRASTRUKTURA GMINY 47 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dąbrowa ABRYS Technika Sp. z o.o. kamiennego, a w dodatku na terenach poza dużymi miastami można wyprodukować go we własnym zakresie wykorzystując nieużytki i pola z glebami niższych klas. Produkcja biopaliw Wzrost udziału biokomponentów w rynku paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w transporcie jest istotnym elementem zrównoważonego rozwoju, prowadzącym do poprawy bezpieczeństwa energetycznego poprzez dywersyfikację źródeł zaopatrzenia w paliwa i zmniejszenia zależności od importu ropy naftowej, przy jednoczesnym pozytywnym wpływie na stan środowiska, a w szczególności na jakość powietrza atmosferycznego przez redukcję emisji dwutlenku węgla i innych zanieczyszczeń. Z uwagi na liczne korzyści płynące ze stosowania biokomponentów jako substytutu paliw ropopochodnych, zaczynają one odgrywać coraz większą rolę w polityce energetycznej zarówno całej Unii Europejskiej, jak i poszczególnych państw członkowskich. W dniu 24 lipca 2007 roku Rada Ministrów uchwaliła „Wieloletni program promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008 – 2014”, Uchwałą Nr 134/2007, który stanowi wykonanie art. 37 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. W 2005 roku firma EKO Polska Sp. z o. o. wystąpiła z wnioskiem o uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia „zmiana sposobu użytkowania budynków gospodarczych na cele do produkcji biopaliw na działce nr 88 z Szczepanowie na ulicy Leśnej 9 w gminie Dąbrowa”. Istniejące budynki gospodarcze zostały dostosowane do produkcji biopaliw. W jednym cyklu (jedna zmiana) przewiduje się produkcję biopaliwa z 50 tys. litrów surowca (oleju), co stanowi około 150 tys. litrów/dobę. Przyjęto dwa sposoby produkcji biopaliw tj. z gotowych olejów roślinnych oraz z wyprodukowanego oleju rzepakowego w zakładzie. Gliceryna, która powstaje w procesie produkcyjnym jest sprzedawana jako surowiec do produkcji pianek montażowych w budownictwie, jak również jako dodatek wzbogacający opał, a także jako surowiec do produkcji żelkotów kosmetycznych. Powstające otręby rzepakowe sprzedawane są okolicznym rolnikom jak również producentom pasz jako dodatek. Na terenie Gminy Dąbrowa nie wykorzystuje się innych źródeł energii odnawialnej. Należy zatem dołożyć wszelkich starań aby w najbliższych latach prowadzono jak najwięcej inwestycji związanych z wykorzystywaniem tego typu energii, ponieważ w znacznym stopniu ogranicza ona ilość powstających szkodliwych zanieczyszczeń. 48 III. INFRASTRUKTURA GMINY