wstępne wnioski copa-cogeca na temat nowego prawa zdrowia

PHY(13)1651:4–PDR/sd
Bruksela, 19 kwietnia 2013
WSTĘPNE WNIOSKI COPA-COGECA NA TEMAT
NOWEGO PRAWA ZDROWIA ROŚLIN 1
1
Publikację zaplanowano na 6 maja 2013.
Copa - Cogeca | European Farmers European Agri-Cooperatives
61, Rue de Trèves | B - 1040 Bruxelles | www.copa-cogeca.eu
EU Transparency Register Number | Copa 44856881231-49 | Cogeca 09586631237-74
WSTĘPNE WNIOSKI COPA-COGECA NA TEMAT
NOWEGO PRAWA ZDROWIA ROŚLIN
WSTĘP
1.
Copa-Cogeca popiera cel Komisji polegający na uproszczeniu i wyjaśnieniu aktualnie
obowiązujących ram prawnych w zakresie wspólnotowego systemu ochrony roślin z
zamiarem opracowania podstaw prawnych opartych w większym stopniu na zapobieganiu
zagrożeniom, przy równoczesnym tworzeniu zachęt dla podmiotów prywatnych.
2.
Podczas oceny wspólnotowego systemu ochrony roślin Copa-Cogeca podkreśliła potrzebę
dalszego uproszczenia i dostosowania do nowych zagrożeń poprzez skoncentrowanie się w
większym stopniu na ich redukcji i zapobieganiu im oraz poprzez zapewnienie
skuteczniejszych kontroli zarówno na szczeblu gospodarstw, jak i w przypadku importu z
państw trzecich do UE i handlu pomiędzy państwami członkowskimi. Co więcej, należy
zapewnić solidne ramy finansowe, tak aby zagwarantować skuteczne wdrażanie narzędzi
politycznych w praktyce w celu zapewnienia jasnych zachęt dla rolników do wczesnego
zapobiegania szkodnikom, wykrywania i kontrolowania ich. Dodatkowo niezbędna jest
odpowiednia polityka komunikacji z partnerami z państw trzecich, stronami
zainteresowanymi z UE i państwami członkowskimi, w tym ogółem społeczeństwa i
konsumentami. Każdy powinien odegrać swoją rolę w staraniach o Europę wolną od
szkodników.
3.
Copa-Cogeca nie popiera w pełni propozycji Komisji dot. prawa zdrowia roślin, ponieważ
brakuje w niej wielu szczegółów, które zostaną opracowane na dalszym etapie
ustawodawczym za pomocą aktów wykonawczych/delegowanych. W tym kontekście
jesteśmy zdania, że aspekty ujęte w aktach delegowanych/wykonawczych będą miały
decydujące znaczenie dla skuteczności i proporcjonalności całej propozycji. Dlatego
zachęcamy Komisję Europejską do jak najszybszego podjęcia prac dot. szczegółowych zasad
poprzez pełne zaangażowanie państw członkowskich i odpowiednich stron
zainteresowanych. Takie podejście zagwarantuje pełne poparcie w praktyce oraz pozwoli
zaoszczędzić czas podczas wdrażania pełnego prawa zdrowia roślin.
4.
Copa-Cogeca w pełni popiera propozycję Komisji dot. wzmocnienia wszystkich
instrumentów służących do eliminowania i powstrzymywania ognisk chorób, poprawienia
paszportów roślin i systemów obszarów chronionych, a także pogłębienia spójności
pomiędzy systemem ochrony roślin i systemem obejmującym materiał rozmnożeniowy
roślin w celu zwiększenia skuteczności i zredukowania kosztów ponoszonych przez
podmioty. Szybkie działania oraz instrumenty zarządzania kryzysowego powinny znaleźć się
w centrum nowego systemu ochrony roślin. W miarę możliwości należy włączyć do niego
również aspekt ochrony przed inwazyjnymi gatunkami obcymi wpływającymi na zdrowie
roślin.
5.
Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje dostosowania zaproponowane przez Komisję
Europejską w kwestii klasyfikacji szkodników jako szkodniki kwarantannowe w Unii lub
organizmy niekwarantannowe w ramach nowego systemu ochrony roślin. Należy jednak
przewidzieć dalsze dostosowanie do przyszłych przepisów UE w sprawie inwazyjnych
gatunków obcych. W miarę możliwości kwestie dot. inwazyjnych gatunków obcych
stanowiących zagrożenie dla działalności rolniczej powinny skorzystać na systemie ochrony
roślin i związanych z nim narzędziach. Należy jednak przyznać, że narzucenie zero tolerancji
wobec inwazyjnych gatunków obcych już występujących w niektórych państwach
członkowskich UE byłoby niepraktyczne.
SZKODNIKI KWARANTANNOWE W UNII
6.
Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje podejście Komisji mające na celu uproszczenie
klasyfikacji szkodników w ramach nowego systemu ochrony roślin. Uważamy, że skuteczne
uszeregowanie istniejących szkodników pod względem ważności może przyczynić się do
2|5
wzmocnienia chęci współpracy oraz do przyznania władzom krajowym większej pomocy w
celu wdrażania bardziej ukierunkowanych środków kontroli i wykrywania szkodników.
7.
Według Copa-Cogeca należy regularnie aktualizować listę niektórych szkodników
kwarantannowych, które Komisja Europejska zaklasyfikowała jako najważniejsze. Wiemy z
doświadczenia, że niektóre szkodniki mogą rozprzestrzeniać się bardzo szybko w Europie,
dlatego też musimy cały czas dostosowywać nasze działania, tak aby były one opłacalne i
odpowiednie.
8.
Ponadto uważamy, że niezbędne jest regularne monitorowanie i przeprowadzanie
odpowiedniej oceny ryzyka nowych globalnych zagrożeń, które mogłyby dotrzeć do Unii
Europejskiej. Zaktualizowana lista nowych zagrożeń umożliwiłaby władzom i sektorowi
prywatnemu zastosowanie odpowiednich instrumentów na wczesnym etapie.
9.
Copa-Cogeca popiera wyznaczenie stref ograniczonych w przypadku potwierdzenia
wystąpienia szkodników kwarantannowych w Unii. Należy jednak rozważyć zastosowanie
podejścia opartego na monitoringu ryzyka, tak aby umożliwić analizę rozwoju zasięgu
konkretnych szkodników. Należy umożliwić modyfikację oraz ewentualne zniesienie stref
ograniczonych zgodnie z poziomem ryzyka, a nie na podstawie rocznego monitoringu.
10. Według Copa-Cogeca strony zainteresowane muszą się zaangażować w przygotowywanie
planów awaryjnych lub programów eliminacji na szczeblu państw członkowskich, włącznie z
symulacjami mającymi na celu ocenę planów awaryjnych. Wydaje się jednak, że ten aspekt
nie został w pełni rozważony w aktualnej propozycji.
11. Jeśli chodzi o umożliwienie państwom członkowskim stosowania bardziej restrykcyjnych
wymagań odnośnie do środków nadzwyczajnych UE, Copa-Cogeca popiera takie
rozwiązanie pod warunkiem, że Komisja Europejska będzie nadzorować wszelkie
nieuzasadnione zasady, które mogłyby zakłócić handel pomiędzy państwami członkowskimi
UE.
12. Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji dot. przyjęcia bardziej
restrykcyjnych zasad wyznaczania obszarów chronionych dla szkodników
kwarantannowych. Skuteczniejszy monitoring obecności ewentualnych szkodników
zwiększy wiarygodność tego narzędzia z perspektywy partnerów z państw trzecich. CopaCogeca popiera również podejmowanie na czas decyzji dot. jego zniesienia lub modyfikacji.
ORGANIZMY NIEKWARANTANNOWE
13. Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje propozycję, aby kwestie dot. wszystkich
szkodliwych organizmów, które mają wpływ na rośliny przeznaczone do sadzenia, ale nie
muszą podlegać eliminacji, czyli tzw. „organizmów niekwarantannowych”, zostały
przeniesione do jednego załącznika w ramach prawa zdrowia roślin. W ten sposób przepisy
nie pokrywałyby się z ramami prawnymi dot. materiału siewnego i materiału
rozmnożeniowego roślin, co pomogłoby uniknąć nieporozumień, a także przyczyniłoby się
do lepszych inspekcji w terenie.
IMPORT ROŚLIN PRZEZNACZONYCH DO SADZENIA, KTÓRE
STANOWIĄ NOWE ZAGROŻENIE
14. Jeśli chodzi o możliwość wprowadzenia tymczasowego okresu kwarantanny w przypadku
importu roślin przeznaczonych do sadzenia, które mogą stanowić niezidentyfikowane
wcześniej zagrożenie lub nowe zagrożenia dla zdrowia roślin w UE, Copa-Cogeca podkreśla,
że takie podejście może pociągnąć za sobą znaczne koszty dla europejskich podmiotów
ponoszących koszty przetrzymywania roślin przeznaczonych do sadzenia w miejscu
kwarantanny.
15. Bardziej skuteczne i unormowane procedury w punktach kontroli granicznej powinny
również mieć na celu zagwarantowanie, że wszelkie ograniczenia zostaną wprowadzone na
czas i będą miały jak najmniejszy wpływ na handel. Podmiotom zaangażowanym w nowe
przepływy handlowe należy zapewnić jaśniejsze wytyczne co do tego, jak wskazywać, gdzie
3|5
ograniczenia są potrzebne oraz w jaki sposób minimalizować ryzyko i unikać zbędnych
opóźnień. Co więcej, należy nadal przeprowadzać inspekcje w obecnych punktach kontroli,
które nie zawsze znajdują się w portach lub na lotniskach.
16. Copa-Cogeca podkreśla, że możliwość wprowadzenia tymczasowego okresu kwarantanny w
Europie nie powinna zastąpić oficjalnych inspekcji ze strony Unii Europejskiej
bezpośrednio w źródle ewentualnego zagrożenia w państwach trzecich. Należy zwrócić
uwagę, że za tym rozwiązaniem opowiadają się również nasi najważniejsi partnerzy z
państw trzecich. Często wymagają oni przeprowadzania restrykcyjnych kontroli w Unii
Europejskiej jeszcze przed eksportem, opłacanych przez podmioty europejskie.
EKSPORT Z UNII EUROPEJSKIEJ
17. Jeśli chodzi o eksport z UE do państw trzecich, niektóre z nich (np. Rosja, Stany
Zjednoczone, Japonia i Korea Południowa) często nakładają na podmioty z UE wymagania
fitosanitarne obowiązujące obie strony, które podmioty te mają zrealizować na własny koszt.
Ww. wymagania często nie mają podstaw naukowych i nie zawsze są zgodne z
odpowiednimi przepisami porozumienia SPS (Porozumienie w sprawie stosowania środków
sanitarnych i fitosanitarnych) Światowej Organizacji Handlu.
18. Copa-Cogeca z żalem zauważa, że Komisja Europejska nie rozpatrzyła tej kwestii w pełni i
nie zapewniła przestrzegania zasady wzajemności z państwami trzecimi, co
zagwarantowałoby podejście ogólnoeuropejskie, a tym samym pozwoliło na uniknięcie
instrumentów zakłócających handel oraz wyższych kosztów dla europejskich rolników i
spółdzielni rolnych.
REJESTRACJA PODMIOTÓW I IDENTYFIKOWALNOŚĆ
19. Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje podejście Komisji do kwestii identyfikowalności
roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów objętych kontrolą podmiotów
prywatnych. Jesteśmy zdania, że wszystkie podmioty prywatne powinny w każdej sytuacji
mieć możliwość śledzenia przemieszczania się roślin lub ich części w obydwu kierunkach w
łańcuchu rolno-spożywczym.
20. Copa-Cogeca uważa, że organizacja takich informacji leży w gestii poszczególnych
podmiotów, tak aby, w razie konieczności, mogły one udostępnić niezbędne informacje
odpowiednim władzom. Ponadto jesteśmy zdania, że należy dokładniej rozważyć
zmniejszanie obciążeń prawnych (np. niższy poziom inspekcji) wobec gospodarstw, które
wykazują zgodność z zasadami lub które stosują dobrowolne systemy jakości.
ŚWIADECTWA FITOSANITARNE I PASZPORTY ROŚLIN
21. Copa-Cogeca w pełni popiera propozycję Komisji Europejskiej odnośnie do ujednolicenia i
uproszczenia nowego systemu paszportów roślin oraz sposobów wzmocnienia ich
wiarygodności w kwestii bezpieczeństwa zdrowia roślin w Unii Europejskiej. Odpowiednie
stosowanie kodeksów mogłoby przyczynić się do zagwarantowania równych warunków dla
wszystkich podmiotów w UE, przy uniknięciu błędnej interpretacji i nadużyć.
22. Obawy Copa-Cogeca budzi to do jakiego stopnia powinno się rozszerzyć paszporty roślin,
tak aby włączyć do nich przemieszczanie się niektórych roślin, produktów roślinnych i
innych przedmiotów w Unii Europejskiej. Nowe zasady nie wskazują jasno stopnia
rozszerzenia. Uważamy, że to rozszerzenie musi stanowić jasne korzyści dla podmiotów. W
przeciwnym wypadku istnieje ryzyko nałożenia dodatkowych obciążeń finansowych i
prawnych na sektor rolny.
DREWNIANY MATERIAŁ OPAKOWANIOWY
23. Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje włączenie do prawa zdrowia roślin specjalnych
zasad dot. zezwoleń oraz nadzoru w sprawie drewnianego materiału opakowaniowego. Brak
kontroli w tym zakresie stanowi poważne zagrożenie dla europejskiego ogrodnictwa i
sektora leśnego.
4|5
WYDATKI W DZIEDZINIE ZDROWIA ROŚLIN
24. Według Copa-Cogeca europejskim rolnikom, w tym posiadaczom lasów, należą się
rekompensaty za straty wynikające z wdrażania instrumentów dot. najważniejszych
szkodników i innych nowych zagrożeń, z uwzględnieniem wartości rynkowej zniszczonych
roślin i produktów roślinnych. Takie rozwiązanie należy wprowadzić jak najszybciej,
ponieważ na chwilę obecną koszty te ponoszą jedynie europejscy rolnicy, co zagraża
wczesnemu podejmowaniu działań mających na celu zapobieganie, wykrywanie i kontrolę
na szczeblu gospodarstw.
25. Według Copa-Cogeca podejście wspólnotowe jest niezbędne w kontekście rekompensat za
straty powiązane z konkretnymi kategoriami chorób. Pozostawienie państwom
członkowskim decyzji co do przyznania dopłat w przypadku konkretnych szkodników może
prowadzić do zaburzenia konkurencyjności pomiędzy państwami członkowskimi, a także do
zagrożenia bezpieczeństwa roślin w całej Europie.
BADANIA I INNOWACJE W DZIEDZINIE ZDROWIA ROŚLIN
26. Według Copa-Cogeca badania i innowacje odgrywają istotną rolę w nowych ramach
prawnych dot. zdrowia roślin. Rozwój odpowiednich narzędzi na rzecz zapobiegania,
wczesnego wykrywania i kontroli zagrożeń i szkodników na terytorium Europy ma
podstawowe znaczenie dla wkładu rolników w bezpieczniejszy łańcuch rolno-spożywczy.
Nowe ramy badań i innowacji promowane przez Komisję Europejską (Horyzont 2020) i
Europejskie Partnerstwo Innowacyjne (EPI) na rzecz wydajnego i zrównoważonego
rolnictwa powinny zagwarantować rozwój i przyjęcie na szczeblu gospodarstw szerokiej
gamy skutecznych narzędzi mechanicznych, biologicznych i chemicznych, co pomoże
zapewnić większe bezpieczeństwo roślin w Europie oraz sprostać wymaganiom
konsumentów.
___________
5|5