Nowy Dokument programu Microsoft Word

Transkrypt

Burmistrz Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki
AKTUALIZACJA PROGRAMU
OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA GMINY
OśARÓW MAZOWIECKI
październik 2007 r.
ul.Daleka 33, 60 – 124 Poznań
tel. (+48 61) 65 58 100
fax: (+48 61)65 58 101
www.abrys.pl
e – mail: [email protected]
AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA
DLA GMINY OśARÓW MAZOWIECKI
Zespół autorski:
mgr Joanna Witkowska
mgr Igor Szymkowiak
Ewelina Sergiel
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy OŜarów Mazowiecki
1.
WSTĘP ........................................................................................................................................................... 4
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
1.6.
2.
PRZEDMIOT OPRACOWANIA ...................................................................................................................... 4
CEL I ZAKRES OPRACOWANIA ................................................................................................................... 4
PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA ........................................................................................................ 5
PODSTAWA FORMALNA OPRACOWANIA .................................................................................................... 5
RAPORT Z PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY OśARÓW MAZOWIECKI .............................. 5
ŹRÓDŁO DANYCH ..................................................................................................................................... 5
CHARAKTERYSTYKA GMINY ............................................................................................................... 5
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
POŁOśENIE I UWARUNKOWANIA Z NIM ZWIĄZANE ................................................................................... 5
STAN PRZESTRZENI................................................................................................................................... 6
ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE .................................................................................................................. 6
KLIMAT .................................................................................................................................................... 6
SPOŁECZNOŚĆ .......................................................................................................................................... 7
GOSPODARKA........................................................................................................................................... 7
3. CELE, PRIORYTETY I PRZEDSIĘWZIĘCIA, INWESTYCYJNE I POZAINWESTYCYJNE,
KONIECZNE DO REALIZACJI W PERSPEKTYWIE WIELOLETNIEJ, W SFERZE OCHRONY
DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNEGO UśYTKOWANIA ZASOBÓW
PRZYRODY .......................................................................................................................................................... 8
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
OCHRONA PRZYRODY. RÓśNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA I KRAJOBRAZOWA ............................................... 8
OCHRONA I ZRÓWNOWAśONY ROZWÓJ LASÓW ...................................................................................... 13
OCHRONA GLEB...................................................................................................................................... 16
OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN I WÓD PODZIEMNYCH ............................................................................. 20
KONIECZNE DO REALIZACJI W PERSPEKTYWIE WIELOLETNIEJ, W SFERZE
ZRÓWNOWAśONEGO WYKORZYSTANIA SUROWCÓW, MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII .. 25
4.1.
ZMNIEJSZENIE WODOCHŁONNOŚCI, MATERIAŁOCHŁONNOŚCI (W TYM ODPADOWOŚCI) I
ENERGOCHŁONNOŚCI GOSPODARKI .................................................................................................................... 25
4.2. WYKORZYSTANIE ENERGII ODNAWIALNEJ ............................................................................................. 29
4.3. KSZTAŁTOWANIE STOSUNKÓW WODNYCH I OCHRONA PRZED POWODZIĄ .............................................. 33
KONIECZNE DO REALIZACJI W PERSPEKTYWIE WIELOLETNIEJ W SFERZE POPRAWY
JAKOŚCI ŚRODOWISKA ................................................................................................................................ 35
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
5.5.
5.6.
5.7.
6.
GOSPODAROWANIE ODPADAMI .............................................................................................................. 35
JAKOŚĆ WÓD .......................................................................................................................................... 35
JAKOŚĆ POWIETRZA I ZMIANY KLIMATU ................................................................................................. 46
STRES MIEJSKI – ODDZIAŁYWANIE HAŁASU ............................................................................................ 51
ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH ................................................................................ 57
CHEMIKALIA W ŚRODOWISKU, POWAśNE AWARIE PRZEMYSŁOWE, KLĘSKI śYWIOŁOWE ....................... 58
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SZKODY W ŚRODOWISKU ................................................................................. 61
NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU ........................................................... 62
6.1.
6.2.
6.3.
6.4.
6.5.
NARZĘDZIA I INSTRUMENTY PROGRAMOWO-PLANISTYCZNE .................................................................. 62
NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REGLAMENTUJĄCE MOśLIWOŚCI KORZYSTANIA ZE ŚRODOWISKA ............. 62
NARZĘDZIA I INSTRUMENTY FINANSOWE ............................................................................................... 62
NARZĘDZIA I INSTRUMENTY KARNE I ADMINISTRACYJNE....................................................................... 63
DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA GMINY ........................................................................................................ 63
7.
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA..................................................................................................................... 63
8.
STRESZCZENIE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ............................................................. 65
3
1. Wstęp
1.1.
Przedmiot opracowania
Przedmiotem niniejszego opracowania jest aktualizacja opracowanego w październiku 2004
r. Programu Ochrony Środowiska dla Gminy OŜarów Mazowiecki. Zgodnie z ustawą Prawo
ochrony środowiska (Dz. U. 2006.129.902) w art.17 i 18, oraz ustawę z 27.07.2001 o
wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, (Dz. U. 2001.100.1085z późn. zm.) w art. 10
w zakresie terminu jego realizacji rady gmin miały obowiązek uchwalenia gminnych programów
ochrony środowiska do dnia 30 czerwca 2004 r. Mimo tego obowiązku Rada Miejska OŜarowa
Mazowieckiego nie uchwaliła Programu.
1.2.
Cel i zakres opracowania
Zgodne z przepisami ustawy Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2006r. Nr 129 poz. 902 z
późniejszymi zmianami) oraz ustawy o odpadach (Dz. U. nr 62 z 2001, poz. 628 z późn. zm.),
przyjęte dokumenty podlegają aktualizacji nie rzadziej niŜ co 4 lata.
Celem opracowania jest „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska Gminy OŜarów
Mazowiecki”.
Program swoją strukturą bezpośrednio nawiązuje do projektu Polityki Ekologicznej Państwa
na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014. Niniejsze opracowanie,
określające kierunki polityki ekologicznej na lata 2007 - 2010 oraz 2011-2014, naleŜy traktować
jako wypełnienie obowiązku aktualizacji Polityki ekologicznej Państwa na lata 2003-2006 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010", a więc odniesienia jej celów i niezbędnych
działań do aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej oraz stanu środowiska. Potrzeba tej
aktualizacji wynikała teŜ z uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej. Stwarza to, z
jednej strony, szansę szybkiego rozwiązania wielu problemów ochrony środowiska i poprawy
jakości Ŝycia mieszkańców, przykładowo poprzez moŜliwość korzystania ze środków finansowych
UE, z drugiej strony oznacza konieczność spełnienia wymagań wynikających z Traktatu
Akcesyjnego oraz osiągania celów wspólnotowej polityki ekologicznej.
Szczegółowe cele i działania proponowane w Programie Ochrony Środowiska obejmują cele
i kierunki o charakterze systemowym, ochronę dziedzictwa przyrodniczego, racjonalne
wykorzystanie materiałów, wody i energii oraz dalszą poprawę jakości środowiska i
bezpieczeństwa ekologicznego wraz z ujęciem problemu „środowisko i zdrowie”.
W zakresie poprawy jakości i bezpieczeństwa ekologicznego, cele szczegółowe i
podejmowane działania, przedstawiono dla:
• Jakości wód i gospodarki wodnej,
• Jakości powietrza atmosferycznego,
• Hałasu,
• Promieniowania elektromagnetycznego.
• PowaŜnych awarii.
Oprócz wymienionych zagadnień uznano teŜ, Ŝe naleŜy sprecyzować cele i działania w
zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego dla:
• Ochrony przyrody i krajobrazu,
• Ochrony zrównowaŜonego rozwoju lasów,
• Ochrony powierzchni ziemi,
• Ochrony zasobów kopalin i wód podziemnych.
Odniesieniem do Programu jest „Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Gminy
OŜarów Mazowiecki”
Prawo ochrony środowiska w art. 13-16 wprowadza obowiązek przygotowywania i
aktualizowania co 4 lata polityki ekologicznej państwa. Zgodnie z Art. 18. pkt. 2 ustawy prawo
ochrony środowiska z wykonania programów organ wykonawczy Gminy sporządza co 2 lata
raporty, które przedstawia się radzie powiatu, natomiast zgodnie z art. 14 Ustawy o odpadach
Programy ochrony środowiska podlegają aktualizacji nie rzadziej niŜ co 4 lata.
4
1.3.
Podstawa prawna opracowania
Dokument został opracowany w związku z obowiązkiem nałoŜonym na Gminy przez ustawę
z 27.04.2001 Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2006.129.902) w art.17 i 18, oraz ustawę z
27.07.2001 o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, (Dz. U. 2001.100.1085z późn.
zm.) w art. 10 w zakresie terminu jego realizacji. Zakres merytoryczny Programu ochrony
środowiska określają Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu
regionalnym i lokalnym (MŚ grudzień 2002).
1.4.
Podstawa formalna opracowania
Formalną podstawą opracowania jest podpisana umowa pomiędzy Urzędem Miasta i Gminy
OŜarów Mazowiecki a firmą ABRYS Sp. z o.o. w Poznaniu.
1.5.
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy OŜarów Mazowiecki
Prawo ochrony środowiska wprowadza obowiązek opracowywania z wykonania programów
organ wykonawczy Gminy sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia się radzie powiatu.
1.6.
2.
Źródło danych
Urząd Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki
Starostwo Powiatu Warszawskiego Zachodniego
Zarząd Dróg Powiatowych
Nadleśnictwo Chojnów
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie
Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Warszawie
Komenda Powiatowej StraŜy PoŜarnej Powiatu Warszawskiego Zachodniego
Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w OŜarowie Mazowieckim
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie
Główny Urząd Statystyczny
Charakterystyka Gminy
2.1.
PołoŜenie i uwarunkowania z nim związane
Gmina OŜarów Mazowiecki leŜy na obszarze odznaczającym się najbardziej dynamicznym
rozwojem w całym kraju.
Gmina wchodzi w skład powiatu Warszawskiego Zachodniego i połoŜona jest w zachodniej
części strefy podmiejskiej aglomeracji warszawskiej. Graniczy z Warszawą, z miastami Piastowem i
Pruszkowem oraz gminami: Brwinów, Błonie, Leszno i Stare Babice. Odległość z poszczególnych
miejscowości Gminy do Centrum Warszawy wynosi od 10 do 25 km.
Komunikacyjnie miasto i gmina OŜarów Mazowiecki leŜy przy drodze krajowej nr 2 relacji
Poznań – Warszawa. Ponadto gminę przecinają drogi wojewódzkie, łączna dł. 23,05 km:
• nr 735 stacja kolejowa Ołtarzew – Trasa Poznańska, dł. 0,26 km,
• nr 700 Rokitno – Józefów – Trasa Poznańska, dł. 4,00 km,
•
nr 718 Borzęcin – Pruszków, dł. 6,99 km,
• nr 701 Józefów - Płochocin – śbików, dł. 5,68 km
• nr 702 Pruszków – OŜarów – Strzykuły, dł. 2,40 km,
• nr 888 Święcice – Myszczyn – Zaborów, 3,72 km.
drogi powiatowe, łączna dł. 26,05 km:
• nr 01522 Pilaszków – Pogroszew – Umiastów, o dł. 7,08 km,
• nr 01520 Umiastów– Strzykuły – Macierzysz - Warszawa, o dł. 6,36 km,
• nr 01523 Topolin – Pogroszew – Koprki, o dł. 2,85 km,
• nr 01516 Pruszków – Kontopa - Gołąbki, o dł. 3,23 km,
• nr 01517 Piastów - Bronisze, o dł. 2,00 km,
• nr 01524 Strzykuły - Zielonki o dł. 0,88 km,
• nr 01532 Bronisze – Wieruchów – Babice, o dł. 2,65 km
• ul. Wojska Polskiego - Macierzysz o dł. 1,00 km.
5
Drogi gminne, łączna długość 142,72 km w tym w granicach administracyjnych miasta: 32,74
km, poza granicami administracyjnymi miasta 109,98 km.
Linia kolejowa E-20 dalekobieŜna i podmiejska, biegnie przez środek miasta i gminy, ma
długość 12,5 km.
2.2.
Stan przestrzeni
Miasto i Gmina OŜarów Mazowiecki zajmują powierzchnię 7127 ha (w tym miasto o
powierzchni 571 ha i gmina o powierzchni 6556 ha).
W skład gminy wchodzi 32 miejscowości w tym miasto. Obszar miasta podzielony na 7
osiedli, natomiast obszar gminy podzielony jest na 31 miejscowości. Są to: Bronisze, Domaniewek
I, Duchnice, Gołaszew, Jawczyce, Józefów, Kaputy, Konotopta, Koprki, Kręczki, Macierzysz,
Michałówek, Mory, Myszczyn, Ołtarzew, Orły, OŜarów Wieś,Pogroszew, Pogroszew Kolonia,
Pilaszków, Płochocin, Płochocin Osiedle, Piotrkówek DuŜy, Piotrkówek Mały, Strzykuły, Szelingi,
Święcice, Umiastów, Wieruchów, Wolskie, Wolica.
Grunty gminy OŜarów Mazowiecki to w przewaŜającej ilości grunty rolne. Zajmują one
powierzcnię 5617 ha, co stanowi 78% wszystkich gruntów w gminie.
Tabela 1. UŜytkowanie gruntów w gminie OŜarów Mazowiecki
Jednostka
terytorialna
OŜarów
Mazowiecki miasto
OŜarów
Mazowiecki obszar
wiejski
OŜarów
Mazowiecki
Powierzchn
ia
UŜytki rolne Grunty orne
ogółem
[ha]
[ha]
2006
Sady
Łąki
[ha]
[ha]
pastwisk
a
[ha]
[ha]
Pozostał
e
[ha]
Lasy
571
318
316
0
1
1
0
253
6556
5 655
5 301
59
176
119
52
849
7127
5 973
5 617
59
177
120
52
1 102
Źródło: GUS
2.3.
Środowisko przyrodnicze
Obszary o wysokich walorach przyrodniczych w gminie OŜarów Mazowiecki, kompleksy
rolniczej przestrzeni produkcyjnej odgrywają istotną rolę w systemie przyrodniczym aglomeracji
warszawskiej i podlegają w związku z tym ochronie prawnej.
Cały obszar Gminy połoŜony jest na zdenudowanej równinie morenowej w jej części zwanej
Równiną Błońską. Jest to obszar płaski, monotonny, bezleśny z niewielką ilością zadrzewień.
Charakteryzuje się występowaniem na jej powierzchni płaszcza gruntów pyłowych, bardzo Ŝyznych.
Niezwykle urodzajne gleby są tu podstawą upraw warzywniczych, przesądziło to o znikomej
lesistości terenu. Zachowały się w tym rejonie stosunkowo liczne załoŜenia parkowe, pozostałości
dawnych parków dworskich.
2.4.
Klimat
Warunki klimatyczne w Gminie OŜarów Mazowiecki są zbliŜone do klimatu w całym
makroregionie Niziny Środkowo-mazowieckiej oraz podlegają przejściowym wpływom morskim
(znad Atlantyku) i kontynentalnym. Zgodnie ze szczegółowym podziałem Gumińskiego
nawiązującym do potrzeb rolnictwa (za Kondrackim, 1998), obszar powiatu leŜy w VIII dzielnicy
środkowej, obejmującej swym zasięgiem dorzecza środkowej Warty i Wisły, w jej chłodniejszej
części wschodniej.
Średnia temperatura roczna wynosi 8°C, najchłodniejs zy jest styczeń (średnia miesięczna 2,6°C), najcieplejszy lipiec ( średnia miesięczna 18,2°C). Liczba dni z przymrozkami w ci ągu roku
wynosi od 100 do 110, czas zalegania pokrywy śnieŜnej od 50 do 80, a średni opad roczny wynosi
500-600 mm.
6
Na obszarze Gminy występują korzystne warunki wilgotnościowe, teren jest dobrze
przewietrzany, nie naraŜony na zaleganie mgieł radiacyjnych. Pyłowe gleby w okresach suchych,
podczas robót polowych, stanowią istotne źródło niezorganizowanej emisji pyłu (stepowienia pól),
który jest przenoszony na obszary otaczające. Aby zapobiec pyleniu właściciele terenów rolnych
przed kilkudziesięciu laty obsadzali drogi i rowy, a współcześni właściciele tych terenów winni są
zachować i uzupełnić te ciągi zwłaszcza wzdłuŜ dróg biegnących na kierunku północ południe.
NajbliŜszą stacją meteorologiczną dla Gminy OŜarów Mazowiecki jest stacja w
Niepokalanowie.
2.5.
Społeczność
Na dzień 31.12.2006r. gminę OŜarów Mazowiecki zamieszkiwało 20583 mieszkańców. W
mieście OŜarów Mazowiecki jest 8041 mieszkańców, natomiast w gminie 12542. W stosunku do
roku 2004 w gminie przybyło 125 mieszkańców.
Tabela 2. Liczba mieszkańców w gminie OŜarów Mazowiecki
2004
Jednostka terytorialna
[osoba]
8 001
12 457
20 458
OŜarów Mazowiecki - miasto
OŜarów Mazowiecki - obszar wiejski
OŜarów Mazowiecki
Źródło: GUS
2.6.
2005
[osoba]
8 033
12 440
20 473
2006
[osoba]
8 041
12 542
20 583
Gospodarka
Na terenie Gminy funkcjonowało 1965 przedsiębiorstw (stan na dzień 30 czerwca 2006 r.).
Największymi podmiotami gospodarczymi są:
• Mazowiecka Wytwórnia Wódek „Polmos” S.A. w Józefowie,
• Mazowiecka Fabryka DroŜdŜy w Józefowie,
• Gospodarstwo Rolno – Nasienne „ROL-NAS” Sp.z o.o. w Płochocinie,
• Przedsiębiorstwo Nasiennictwa, Ogrodnictwa i Szkółkarstwa w OŜarowie
Mazowieckim,
• Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Duchnicach,
• Polamp – Warszawa PPH Sp. z o.o. w OŜarowie Mazowieckim.
• Warszawski Rolno – SpoŜywczy Rynek Hurtowy S.A. w Broniszach wraz z całą
towarzyszącą infrastrukturą,
• Renault Polska Sp. z o.o. w Świecicach,
• Peri Sp. z o.o. w Płochocinie,
• Instytut Biotechnologii i Antybiotyków w Macierzyszu,
• Inter Vis Sp. z o.o. w OŜarowie Mazowieckim,
• Centrum Biznesu w OŜarowie Mazowieckim,
• Centrum Zabawek w OŜarowie Mazowieckim
• ELEKTRA w OŜarowie Mazowieckim
• Daimler Chrystler w Ołtarzewie
• Bejo śaden Poland w OŜarowie Mazowieckim
• Hotel Mazurkas w OŜarowie Maoziweckim
• Auto eSka w Ołtarzewie
• HIAB Sp. z o. w Jawczycach
• Fresk World Int. Sp. z o.o. w Broniszach
’
• Lider S – k.g. Fabryka Cukiernicza w OŜarowie Mazowieckim
• Wkret-met w OŜarowie Mazowieckim
• EWT Truck & Trailer Sp. z o.o. w Ołtarzewie
• Diesel TRUCK Sp. z o.o. w Ołtarzewie
• TENDER K. Młot Sp. z o.o. w Święcicach
7
• Tech-Rol Sp. z o.o. w OŜarowie Maoziweckim
• REMO-CAR Sp. z o.o w Święcicach
• AGA LIGHT Centrum w Macierzyszu
• P.H.U. BUDSERVICE Sp. z o.o. w OŜarowie Mazowieckim
Działalność gospodarcza w gminie ukierunkowana jest głównie na:
• działalność produkcyjną,
• handlową,
• magazynową,
• magazynowo – handlową.
3.
Cele, priorytety i przedsięwzięcia, inwestycyjne i pozainwestycyjne, konieczne do realizacji
w perspektywie wieloletniej, w sferze ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego
uŜytkowania zasobów przyrody
3.1. Ochrona przyrody. RóŜnorodność biologiczna i krajobrazowa
3.1.1. Analiza stanu istniejącego
3.1.1.1. Formy ochrony przyrody
Obszar chronionego krajobrazu
Obszar Gminy leŜy poza głównym systemem przyrodniczym aglomeracji warszawskiej.
Tylko nieduŜy południowo – zachodni fragment Gminy – dolina rzeki Utraty jest w obrębie
Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Doliną Utraty przez rezerwat „Wolica” do
doliny Zimnej Wody na południe i północ w kierunku Kampinoskiego Parku Narodowego biegnie
główny ciąg przyrodniczy Gminy. Granica otuliny Kampinoskiego Parku Narodowego ciągnie się
wzdłuŜ działu wodnego Utraty i Łasicy wzdłuŜ północnej granicy Gminy.
Rezerwat
Na terenie Gminy znajduje się jeden rezerwat - „Wolica” typu leśnego, zajmuje
powierzchnię 50,39 ha. Utworzony został 4 sierpnia 1984r. Jest to jedyny zachowany fragment
naturalnej przyrody w zantropogenizowanym obszarze terenów rolnych i osiedli. Wiek
drzewostanu wynosi 50 – 70 lat, pojedyncze drzewa są nawet starsze, ponad 100 letnie.
Dominuje wiąz, dąb, olsza oraz jesion. W podroście dominuje czeremcha, wiąz szypułkowy,
wierzba krucha i olsza czarna. W miejscach suchych dąb szypułkowy. Bujna jest takŜe warstwa
krzewów oraz runo.
Zbiorowisko leśne rezerwatu naleŜy do typu łęgów jesionowo – wiązowych z fragmentem
bogatych grądów niskich. Prawie wszystkie drzewostany są naturalnego pochodzenia, co
waloryzuje je do objęcia ochroną rezerwatową. Rezerwat jest równieŜ ostoją zwierząt leśnych.
Pomniki przyrody
Monotonny charakter Równiny Błońskiej rzutuje na wartości przyrodnicze i krajobrazowe
Gminy OŜarów Mazowiecki. Tereny te są bezleśne. W gminie dominują otwarte tereny upraw
rolnych urozmaicone niewielkimi skupiskami zieleni i ciągami zieleni wzdłuŜ rowów i dróg.
Wiele uroku krajobrazowi dodaje rzeka Utrata. Jej malownicza dolina, rosnące wzdłuŜ niej
drzewa i krzewy, będące ostoją licznych gatunków ptaków dominuje w krajobrazie południowo
zachodniej części Gminy. Najcenniejsze okazy pojedynczych i szpalerowo rosnących drzew
zapisane zostały jako pomniki przyrody. Wykaz pomników został przedstawiony w poniŜszej
tabeli:
Tabela 3. Pomniki przyrody w mieście i gminie OŜarów Mazowiecki.
Lp.
Numer
Lokalizacja
Opis
rejestru
1.
278
OŜarów Mazowiecki, w parku wiąz szypułkowy
przy ul. Poniatowskiego
jesion wyniosły
2.
279
OŜarów Mazowiecki, w parku wiąz szypułkowy
Ołtarzewskim
jesion wyniosły
lipa drobnolistna
8
Ilość
1
1
1
1
1
3.
581
4.
992
5.
1019
6.
985
OŜarów Mazowiecki, w parku
miejskim
OŜarów Mazowiecki przy ul.
Kościuszki 1
OŜarów Mazowiecki przy ul.
Poniatowskiego 38
Bronisze, w parku
7.
594
Duchnice, aleja do parku
8.
9.
595
596
Duchnice, obok parku
Duchnice, w parku
10.
114
11.
803
Macierzysz, w parku (obok
budynku mieszkalnego)
Płochocin, w parku
12.
754
13.
444
14.
15.
445
1040
Pilaszków przy ul.
Sochaczewskiej, za
ogrodzeniem parku
Święcice, w parku, wzdłuŜ
drogi do parku
Wolica, w parku
Wolica, aleja lipowa do parku
leszczyna turecka
1
jesion wyniosły
1
buk zwyczajny
2
wiąz szypułkowy
lipa drobnolistna
lipa drobnolistna
jesion wyniosły
klon
jawor
robinia akacjowa
jesion wyniosły
wiąz szypułkowy
dąb szypułkowy
jesion wyniosły
lipa drobnolistna
lipa drobnolistna
1
1
84
1
1
1
1
3
2
5
1
1
1
wiąz szypułkowy
jesion wyniosły
lipa drobnolistna
2
2
1
lipa drobnolistna
jesion wyniosły
jesion wyniosły
lipa drobnolistna
akacja biała
jesion wyniosły
klon jesionolistny
2
1
1
92
2
1
1
3.1.1.2. Problemy ochrony rzadkich gatunków roślin i zwierząt
O bogactwie świata roślin i zwierząt decyduje w znacznym stopniu zróŜnicowanie terenu
pod względem morfologicznym oraz uŜytkowanie gruntów. W gminie OŜarów Mazowiecki
największą powierzchnię zajmują grunty orne – niemal 78 % powierzchni Gminy, lasy - 1%.
Całkowicie brak jest naturalnych akwenów. W tych warunkach, nie spotyka się wielu osobliwości
przyrody.
Z gatunków roślin często zaliczanych do chronionych w gminie OŜarów Mazowiecki
stwierdzono: gatunki runa charakterystyczne dla bogatych siedlisk lasowych i łęgowych.
Podobna sytuacja ma miejsce z grupami zwierząt. Fauna jest tu gatunkowo uboŜsza i
mniej liczna, aniŜeli w innych obszarach powiatu czy województwa. Występują przede wszystkim
gatunki pospolite i powszechnie występujące na terenie całej południowej części województwa
mazowieckiego. Dominującymi gatunkami są zwierzęta łowne, zamieszkujące obszary rolnoleśne – , sarny polne, lisy, zające, baŜanty kuropatwy i przejściowo dziki.
Na zuboŜenie świata roślin i zwierząt wpływ ma działalność człowieka, powodująca
przekształcenia w glebie, klimacie i tępieniu niektórych organizmów głównie owadów w związku
z intensywną gospodarką rolną.
3.1.1.3. Środowisko kulturowe
Gmina i Miasto OŜarów Mazowiecki posiadają wiele atrakcji turystycznych, do których zalicza
się liczne zabytki architektury. Do najwaŜniejszych w gminie naleŜą:
9
• Dwór murowany w Gołaszewie architekta Leopolda Śmiecińskiego zbudowany około
połowy XIX w. (przed 1859 r.). W otoczeniu dworu załoŜony został park w stylu
krajobrazowym,
• Kapliczka przydroŜna Matki Boskiej w Gołaszewie, neogotycka, z piaskowca, powstała
ok. połowy XIX w,
• Kuźnia murowana w Płochocinie z początku XIX w, a takŜe drewniany dwór
Toczyskich.
• Pałac na terenie Pilaszkowa wybudowany dla Comperrich lub po 1820 r. dla Fr. Ryxa i
jego Ŝony Ludwiki Collignon. Dwór jest murowany z I połowy XIX w., w okresie tym w
otoczeniu powstał park,
• Dwór murowany w stylu willi włoskiej z 1867 roku w Duchnicach powstał wg projektu
inŜ. Stanisława Kierbedzia w otoczeniu pozostałości parku z aleją lipową i
pomnikowymi dębami jesionami i wiązami.
Na terenie miasta OŜarów Mazowiecki znajdują się zabytki:
• Kościół parafialny i seminaryjny p.w. NMP Królowej Apostołów oraz zespół klasztorny
Pallotynów – Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego,
•
• Dwór z początku XIX w., murowany. Na jego terenie zabytkowy starodrzew. Dwór w
1944r. był miejscem podpisania kapitulacji Powstania Warszawskiego,
• Willa przy ulicy 11 Listopada 3, z 1915r. z charakterystyczną wieŜą w szczycie
północnym. Uznana za willę zabytkową,
• Cmentarz wojenny 1939 r. przy ul. Umiastowskiej.
3.1.1.4. Zieleń komunalna
Tereny zieleni urządzonej w mieście zajmują niewielką powierzchnię ok. 65,4 ha. Są
swobodnie zlokalizowane i nie mają powiązań ciągami ekologicznymi. Na terenie Gminy OŜarów
Mazowiecki parki zajmują powierzchnię 64,6 ha i znajdują się
w następujących
miejscowościach: Macierzysz, Bronisze, Duchnice, Gołaszew, Płochocin, Święcice, Pilaszków,
Ołtarzew, OŜarów Mazowiecki, Umiastów, Wolica.
Uzupełnieniem ubogiego w lasy obszaru gminy jest równieŜ zieleń cmentarna urządzona – 9,16 ha.
Ponadto na terenie miasta OŜarów Mazowiecki znajdują się ogródki działkowe przy ul.
Ceramicznej o powierzchni 7,43 ha.
3.1.1.5. Stan świadomości ekologicznej mieszkańców
Na terenie Nadleśnictwa Chojnów pracownicy SłuŜby Leśnej prowadzą zajęcia z
edukacji leśnej zgodnie (Zarządzeniem Dyrektora Generalnego nr 57 z dnia 9 maja 2003r).
Nadleśnictwo proponuje zajęcia dla dzieci i młodzieŜy prowadzone przez pracowników SłuŜby
Leśnej. Odbywają się one na terenie ścieŜki dydaktyczno – turystycznej przy „Zimnych Dołach”.
W ramach spotkania pracownicy Nadleśnictwa oprowadzają odwiedzających po ścieŜce
dydaktyczno – turystycznej. W czasie spotkania odbywają się prelekcje na temat pracy leśnika.
Poruszane są zagadnienia z poszczególnych dziedzin gospodarki leśnej tj. hodowli uŜytkowania i
ochrony lasu.
Przez teren zasięgu administracyjnego Nadleśnictwa Chojnów biegnie 13 pieszych szlaków
turystycznych o łącznej długości 316,8 km. Szlaki te obsługiwane są przez Warszawski Zespół
Znakarski PTTK.
Edukacją ekologiczną skierowaną do rolników zajmuje się Mazowiecki Ośrodek
Doradztwa Rolniczego w OŜarowie Mazowieckim. Ośrodek zajmuje się doradztwem
indywidualnym oraz szkoleniem grupowym rolników. Doradztwo prowadzone jest w zakresie:
• ekologii i ochrony środowiska
• wykorzystania odnawialnych źródeł energii
• uprawa gruntów rolnych z uwzględnieniem ochrony środowiska naturalnego
• agroturystyki i turystyki wiejskiej,
• zasady ochrony środowiska w rolnictwie (odpowiednie stosowanie nawozów mineralnych i
środków ochrony roślin),
10
•
rozwoju rolnictwa ekologicznego,
Corocznie organizowana jest równieŜ, przy współpracy z Urzędem Miasta i Gminy,
olimpiada - „Gminna olimpiada wiedzy o wiejskim gospodarstwie domowym, przedsiębiorczości i
ekologii”.
Na 2008 rok zaplanowane są w OŜarowie Maz. następujące szkolenia:
• „Programy rolnośrodowiskowe zgodnie z nowym programowaniem” – będzie to
szkolenie dla całego powiatu Warszawskiego Zachodniego
• „Produkt tradycyjny i regionalny” – równieŜ szkolenie powiatowe
• szkolenia w zakresie PROW na lata 2007-2013 – finansowane przez FAPA
• szkolenia w zakresie Cross Compliance - zakresy tematów: 1. ochrona środowiska
– w tym ochrona siedlisk przyrodniczych, ochrona wód przed zanieczyszczeniami
powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (wymagania w zakresie
składowania nawozów i kiszonek, stosowania nawozów, dawki nawoŜenia),
rolnicze wykorzystanie osadów ściekowych, ochrona wód gruntowych przed
zanieczyszczeniami spowodowanymi przez niektóre substancje niebezpieczne
(środki ochrony roślin, oleje odpadowe, olej napędowy, olej opałowy, benzyna),
ochrona dzikiego ptactwa; 2. zdrowie publiczne ludzi, zdrowie zwierząt i
zdrowotność roślin oraz identyfikacja i rejestracja zwierząt; 3. dobrostan zwierząt;
4. dobra kultura rolna – ochrona gleby przed erozją, utrzymanie poziomów
substancji organicznej gleby oraz struktury gleby poprzez zastosowanie
odpowiednich środków, zapewnienie minimalnego poziomu utrzymania oraz
przeciwdziałanie niszczeniu siedlisk naturalnych: minimalne wymogi dotyczące
utrzymania zwierząt, ochrona trwałych uŜytków zielonych, zachowanie cech
krajobrazu, przeciwdziałanie wkraczaniu niepoŜądanej roślinności. – finansowane
przez FAPA
Ponadto pod opieką doradcy ds. GWiA z terenu Gminy OŜarów Mazowiecki znajduje się
jedno gospodarstwo agroturystyczne.
3.1.2.
Przyjęte cele i priorytety
Cel średniookresowy w zakresie ochrony róŜnorodności biologicznej i krajobrazowej
nawiązuje do perspektywicznego celu II Polityki ekologicznej państwa - zapewnienia
zachowania cennych przyrodniczo obszarów, dotychczas nie chronionych prawnie, poprzez
objęcie ich róŜnymi formami ochrony przyrody oraz stworzenia na pozostałym obszarze
kraju takich warunków i zasad prowadzenia działalności gospodarczej, w tym zasad
ochrony gatunkowej roślin i zwierząt, aby moŜliwe było utrzymanie i odtwarzanie
róŜnorodności biologicznej. Zahamowanie strat róŜnorodności biologicznej na poziomie
wewnątrzgatunkowym (genetycznym), gatunkowym i ponadgatunkowym (ekosystemów i
krajobrazu).
3.1.3.
Lista przedsięwzięć własnych i koordynowanych wynikających z Programu
Województwa
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne uŜytkowanie zasobów przyrody jest
jednym z wojewódzkich priorytetów programu ochrony środowiska województwa mazowieckiego i
powiatu warszawskiego zachodniego. Główne zagadnienia i kierunki działań to:
• BieŜąca ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo:
- Zwiększenie powierzchni terenów objętych ochroną,
- Wzmocnienie ciągłości i spójności przestrzennej systemu obszarów chronionych,
- Rygorystyczne przestrzeganie wymagań ochrony przyrody w odniesieniu do
obiektów turystycznych i rekreacyjnych w aspekcie ochrony walorów
przyrodniczych,
- Wspieranie gmin w ustanawianiu uŜytków ekologicznych i zespołów przyrodniczokrajobrazowych na terenach rolniczych, gdzie występują pozostałości
ekosystemów i cennych fragmentów krajobrazu,
11
-
Wprowadzanie odpowiednich procedur lokalizacyjnych chroniących tereny cenne
przyrodniczo przed przeinwestowaniem,
- Utrzymanie i rozwój śródmiejskich, w tym osiedlowych terenów zieleni.
• Ochrona gatunków zagroŜonych i naraŜonych na ginięcie roślin i zwierząt:
- Określenie potrzeb w zakresie reintrodukcji gatunków roślin i zwierząt,
- Opracowanie planów ochrony siedlisk gatunków, które są zagroŜone,
W myśl Strategii Rozwoju Gospodarczego Województwa Mazowieckiego, efektywne
wykorzystanie zasobów środowiska naturalnego i kulturowego oznacza przede wszystkim rozwój
turystyki oraz usług kulturalnych, zdrowotnych i sportowych, umoŜliwiających tworzenie nowych
miejsc zatrudnienia dla wchodzącej na rynek pracy młodzieŜy, zwłaszcza wiejskiej.
Racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska wymaga takŜe:
• ochrony przed zanieczyszczeniem wód powierzchniowych i podziemnych,
• dalszego ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza,
• zwiększenie skuteczności ochrony przeciwpowodziowej,
• racjonalizacji gospodarki odpadami stałymi,
• ochrony przyrody, poszerzenia obszarów o wysokich walorach przyrodniczych oraz
racjonalne wykorzystanie zasobów leśnych,
• wdroŜenia europejskich norm ochrony środowiska.
3.1.4.
Zhierarchizowana lista przedsięwzięć własnych i koordynowanych, w podziale na
inwestycyjne i pozainwestycyjne, przewidzianych do realizacji w ramach Programu
w perspektywie wieloletniej
2014
Cel przedsięwzięcia
Szacunkowe
nakłady zł
Potencjalne źródła
finansowania
4
2011
5
6
7
8
9 10 11 12
13
14
15
2013
Okres realizacji
2012
3
2010
2
2009
1
2008
Opis przedsięwzięcia
Jednostka
odpowiedzialna /
Jednostki
współpracujące
2007
L.p.
Rodzaj
przedsięwzięcia
Tabela 4. Działania w ramach ochrony przyrody
Zadania własne
Środki
właścicieli,
fundusze
ekologiczne,
sponsorzy
Odnowa i modernizacja Parku Rekreacyjnego
połoŜonego w Os. Ołtarzew
Gmina
Wykorzystanie
walorów
naturalnych i
kulturowych dla
rozwoju
turystyki i
rekreacji
BudŜet
Gminy,
środki UE
Utworzenie Regionalnej Izby Sprzętów i
Narzędzi Rolniczych oraz odnowa kompleksu
podworskiego XIX w. w miejscowości
Gołaszew
Gmina
Wykorzystanie
walorów
naturalnych i
kulturowych dla
rozwoju
turystyki i
rekreacji,
I
2. I
3. I
12
25 000 000
Włączenie
parków w
system
korytarzy
ekologicznych,
ochrona
krajobrazu
kulturowego
30 000 000
1
Renowacja terenów zielonych, w
gmina, właściciele
szczególności zabytkowych parków na terenie nieruchomości
Gminy
BudŜet
Gminy,
środki UE
4
Wspomaganie urządzania i utrzymania terenów Gmina, właściciele
zieleni, zadrzewień i zakrzewień oraz parków obiektów
Włączenie tych
obszarów w
ciągi łączników
ekologicznych,
ochrona
zabytków
kultury
Podejmowanie działań w sprawie ustanowienia
małych form ochrony przyrody (obszary
chronionego krajobrazu, pomniki przyrody,
stanowiska dokumentacyjne, uŜytki
ekologiczne, zespoły przyrodniczokrajobrazowe)
Restrykcyjne przestrzeganie zakazu wypalania
łąk, ściernisk, rowów
Gmina, Wojewódzki
Konserwator
Przyrody
Objęcie ochroną
wszystkich
zasługujących
na to obiektów
władze Gminy,
organizacje
pozarządowe
Ochrona
zasobów
przyrodniczych
przed
degradacją
Zwiększenie
świadomości
ekologicznej
mieszkańców
I
5
P
6
P
7
P
Utworzenie i wspieranie działań centra edukacji władze Gminy,
organizacje
ekologicznej
pozarządowe
Środki
właścicieli,
budŜetu
państwa,
fundusze
ochrony
środowiska,
fundusze
strukturalne
BudŜet
Gminy
BudŜet
Gminy
BudŜet
Gminy,
GFOŚiGW,
POŚiGW
Zadania koordynowane
1
P
2
Ochrona obszarów, zespołów i obiektów nie
objętych jeszcze ochroną prawną, a
prezentujących duŜą wartość przyrodniczą
wojewoda/ zarząd
powiatu, Gminy,
organizacje
pozarządowe
Prowadzenie masowych edukacyjnych akcji
proekologicznych dla dzieci, młodzieŜy i
dorosłych
zarząd powiatu/
władze gmin,
placówki
oświatowe,
organizacje
pozarządowe
Edukacja rolników w zakresie prawidłowej
uprawy gruntów rolnych
władze gmin, ODR,
placówki
oświatowe,
organizacje
pozarządowe
Świadoma
ochrona
zasobów
przyrodniczych
Popularyzacja, inicjowanie i podejmowanie
działań na rzecz rozwoju rolnictwa
proekologicznego
organizacje
społeczne i
zawodowe
rolników, rolnicy/
ODR, władze
powiatu i gmin
Świadoma
ochrona
zasobów
przyrodniczych
Wybudowanie ścieŜek rowerowych w ciągu Zarząd Powiatu,
dróg powiatowych.
Gminy
Podniesienie
walorów Gminy
P
3
P
4
P
5.
P
Objęcie ochroną
wszystkich n
wartościowych
obszarów i
obiektów
Świadoma
ochrona
zasobów
przyrodniczych
BudŜet
państwa,
województw
a, powiatu,
Gminy
BudŜet
Gminy,
powiatu,
województw
a, funduszy
ochrony
środowiska,
strukturalne
BudŜet
Gminy,
powiatu,
województw
a, funduszy
ochrony
środowiska,
strukturalne
BudŜet
Gminy,
powiatu,
województw
a, funduszy
ochrony
środowiska,
strukturalne
BudŜety
Gmin i
Powiatu
Ochrona i zrównowaŜony rozwój lasów
Powierzchnia lasów w gminie OŜarów Mazowiecki jest niewielka i wynosi ok. 52 ha, co
stanowi zaledwie niecały 1% powierzchni Gminy. Porównując, w powiecie warszawskim
zachodnim lesistość wynosi 25%, natomiast w województwie mazowieckim 22%.
Prawie w całości są one zlokalizowane w SHR Wolica.
Uroczysko Wolica, jest prawdopodobnie ostatnim zachowanym najbardziej wysuniętym na
zachód fragmentem dawnej Puszczy Jaktorowskiej, z której do dziś pozostały juŜ tylko ślady
zwane Lasami Młochowskimi. Gospodarka leśna prowadzona w tym uroczysku była niezbyt
intensywna i nie doprowadziła do znacznej zmiany składu gatunkowego drzewostanów.
Uroczysko Wolica jest więc jednym Ŝywym dowodem tego, jakie zbiorowiska leśne w przeszłości
występowały na rozległych obszarach eutroficznych gleb połoŜonych na południowy zachód od
Warszawy – Równinie Błońskiej. Występują więc w tym uroczysku wyłącznie drzewostany
liściaste z duŜym udziałem wiązów (szypułkowego i polnego) oraz dębu i jesiona.
13
Bardzo niska lesistość Gminy wymaga szczególnej ochrony terenów leśnych – dotyczy to
zarówno większych kompleksów leśnych, jak i zadrzewień śródpolnych. Zwłaszcza te ostatnie
odgrywają znaczącą funkcję w kształtowaniu warunków środowiska: bilansu wodnego (retencja),
przestrzeni rolniczej, warunków aerosanitarnych, świata zwierząt.
Działalność gospodarcza w lasach prowadzona jest zgodnie z „Planem urządzenia lasu na
lata 1998-2007”. Od stycznia 2008 r. zacznie obowiązywać nowy Plan. ( dotyczy Lasów
Państwowych).
Od 2005 r. funkcjonuje Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Warszawskie". W skład kompleksu
wchodzą 4 nadleśnictwa wokół Warszawy: Chojnów, Celestynów, Drewnica i Jabłonna. Głównym
zadaniem stojącym przed tymi nadleśnictwami jest zorganizowanie edukacji leśnej dla dzieci i
młodzieŜy z Warszawy i okolic.
3.1.6.
W perspektywie średnioterminowej zakłada się dalsze wzmacnianie modelu
racjonalnego uŜytkowania zasobów poprzez kształtowanie właściwej struktury lasów, gatunkowej
i wiekowej, i ich wykorzystania gospodarczego w sposób i tempie zapewniającym trwałe
zachowanie ich bogactwa biologicznego, wysokiej produkcyjności oraz potencjału
regeneracyjnego. W związku z tym celem średniookresowym do 2014r. będzie:
• Rozwijanie trwale zrównowaŜonej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej.
3.1.7.
Lista przedsięwzięć własnych i koordynowanych wynikających z Programów
Województwa i Powiatu
Zwiększanie lesistości województwa i powiatu realizowane zgodnie z programem
zalesiania.
ZagroŜenia naturalne występujące na obszarze województwa mazowieckiego związane są
ze zjawiskami meteorologicznymi i hydrologicznymi. Zjawiska meteorologiczne to głównie susza
glebowa i wynikające stąd duŜe zagroŜenie poŜarowe terenów leśnych. Stąd, niezmiernie waŜne
jest wprowadzenie stałego monitoringu środowiska leśnego w celu przeciwdziałania stanom
niepoŜądanym (poŜary, choroby, szkodniki). Poza tym, w Wojewódzkim programie ochrony
środowiska wskazano następujące kierunki działań:
• Poprawa zwartości przestrzennej lasów i zwiększenie ich powierzchni oraz wzrost
róŜnorodności biologicznej i zwiększenie odporności ekosystemów leśnych, w tym
prowadzenie zalesiania terenów nieprzydatnych rolniczo równolegle z działaniami
prowadzącymi do zróŜnicowania struktury gatunkowej lasów i poprawy struktury
wiekowej drzewostanów,
• Racjonalne przeznaczanie obszarów leśnych na cele nieleśne,
• Opracowanie i wdroŜenie Regionalnego Planu Zwiększania Lesistości.
Program ochrony środowiska dla powiatu warszawskiego zachodniego wskazuje na
następujące zadania:
• Zalesianie gruntów porolnych i gleb zdegradowanych,
• Wzbogacanie składu gatunku sztucznych odnowień leśnych przy uwzględnieniu
dostosowania do naturalnej mozaikowatości siedlisk,
• WzmoŜenie kontroli gospodarki leśnej na obszarach nowych nasadzeń i w lasach
prywatnych,
• Włączenie do działań edukacyjnych problematyki gospodarki leśnej i ochrony lasu.
3.1.8.
14
2011
2014
Szacunkowe
nakłady zł
finansowania
3
2010
2
2009
1
2008
2007
L.p.
Rodzaj
przedsięwzięcia
Tabela 5.Ochrona i zrównowaŜony rozwój lasów
5
6
7
8
9 10 11 12
13
14
15
Termin realizacji
4
2013
2012
Jednostka
odpowiedzialna /
Jednostki
współpracujące
Zadania własne
Wzmocnienie funkcji ochronnych lasów
Gmina/zarządcy
lasów
1
2
P
Ochrona i wzmocnienie funkcji zadrzewień
jako waŜnych korytarzy ekologicznych
Gmina /właściciele
gruntów
Włączenie do działań edukacyjnych
Gmina
problematyki gospodarki leśnej i ochrony lasu /nadleśnictwa
3
P
4
P/I
Tworzenie „zielonych szkół” i ścieŜek
edukacyjnych w lasach;
Gmina
/nadleśnictwa
Powstrzymanie
postępującej
degradacji
lasów, ochrona
wód
BudŜet
Gminy
Powstrzymanie
postępującej
degradacji
lasów
BudŜet
Gminy
Świadoma
ochrona
zasobów
przyrody
BudŜet
Gminy,
fundusze
ekologiczne
Świadoma
ochrona
zasobów
przyrody
BudŜet
Gminy,
fundusze
ekologiczne
Przygotowanie
planistyczne do
zwiększania
lesistości
Przeciwdziałani
e szkodliwej
działalności w
lasach
Środki
producentów
,
1
2
I
P
Podniesienie wskaźnika lesistości Gminy przez Właściciele
stopniowe zalesianie terenów nie przydatnych nieruchomości/,
dla rolnictwa, tj. terenów o niskich klasach
Gminy
bonitacyjnych gleb i gruntów porolnych
Ochrona lasów prywatnych i kontrola ich
Zarządcy lasów/,
stanu, pomoc przy tworzeniu uproszczonych nadleśnictwa
planów urządzeniowych
15
BudŜet
państwa,
budŜety
lasów
państwowyc
h,
3.2.
Ochrona gleb
3.2.1.
Analiza stanu istniejącego
Głównym zasobem środowiska przyrodniczego Gminy OŜarów Mazowiecki są bardzo
dobre i dobre gleby – grunty orne I, II, III i IV klasy bonitacyjnej stanowią w gminie 97% jej
powierzchni, a w mieście 100%, podczas gdy w aglomeracji warszawskiej ich udział sięga
niewiele ponad 50%. Zgodnie z regionalizacją glebowo – rolniczą gmina OŜarów Mazowiecki
naleŜy do Regionu OŜarowsko – Błońskiego, który wyróŜnia się najlepszą jakością i
przydatnością rolniczą gleb w całym dawnym województwie warszawskim. Wśród gruntów ornych
tego regionu (zajmujących łącznie około 80% powierzchni Gminy i 55% powierzchni miasta)
przewaŜają kompleksy pszenne, zaliczane pod względem typologicznym do gleb bielicowych,
brunatnych właściwych i wyługowanych, czarnych ziem oraz gleb pseudobielicowych,
wytworzonych w większości na utworach pyłowych.
Warto takŜe dodać, Ŝe według kompleksowej oceny warunków agroekologicznych gmina
OŜarów Mazowiecki zajmuje pierwsze miejsce wśród wszystkich gmin wiejskich warszawskiej
aglomeracji. Mozaikowość występowania poszczególnych kompleksów powoduje, Ŝe trudno
przeprowadzić klasyfikację gleb dla poszczególnych wsi.
UŜytki zielone występują tylko w gminie, zajmują zaledwie 5% powierzchni Gminy i naleŜą
równieŜ do kompleksu pszennego dobrego. Występowanie kompleksów uŜytków zielonych wiąŜe
się przede wszystkim z doliną Utraty i doliną Kanału Konotopa.
Pod względem typologicznym są to czarne ziemie zdegradowane, gleby mułowo – torfowe
oraz mady wytworzone na torfach i namułach piaszczystych.
Gleby Gminy są podstawą upraw warzywnych.
W latach 2001-2004 gleby województwa mazowieckiego przebadane zostały przez
Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą w Warszawie – Wesołej.
Badania obejmowały oznaczenie odczynu (pH) gleby i zawartość przyswajalnych
makroelementów (P2O5, K2O, Mg). Uzyskane wyniki dostarczyły informacji o stanie zakwaszenia
gleb i potrzebach wapnowania, a takŜe o zasobności w przyswajalny fosfor, potas i magnez oraz
konieczności uzupełnienia deficytowych składników poprzez racjonalne nawoŜenie.
Wapnowanie ma wszechstronny i korzystny wpływ na właściwości fizyczno-chemiczne i
biologiczne gleb. Wpływa zatem na tworzenie Ŝyzności gleby, czynnika umoŜliwiającego
uzyskiwanie wysokich plonów i efektywne wykorzystanie nawoŜenia NPK. Podstawowymi
wskaźnikami do określenia potrzeb wapnowania są wielkość pH i kategoria agronomiczna
wynikająca ze stopnia zwięzłości gleby. Na przewaŜającej części powiatu warszawskiego
zachodniego występuje ok. 21-40% gleb kwaśnych i bardzo kwaśnych.
Fosfor jest niezbędnym składnikiem do rozwoju rośliny. Jego obecność w glebie wpływa
dodatnio na pobieranie innych składników pokarmowych przez rośliny, głównie azotu. Pełni waŜne
funkcje w róŜnych procesach Ŝyciowych (wpływa korzystnie na podział komórek, kwitnienie,
owocowanie, powstawanie nasion dojrzewanie, rozwój korzeni), zwiększa odporność roślin na
choroby.
Gleby zawierają niewiele fosforu, a przy tym tylko część składnika jest dla roślin dostępna.
Na przyswajalność związków nieorganicznych fosforu wpływają: odczyn gleby, zawartość w niej
związków Ŝelaza i glinu, obecność przyswajalnego wapnia, zawartość substancji organicznej i
aktywność mikroorganizmów. Powiat charakteryzuje się glebami o dość wysokiej zawartości
fosforu, co jest wynikiem intensywnych zabiegów rolniczych, w tym stosowanie sztucznych
nawozów.
Przyswajalny potas występuje w roztworze glebowym oraz w formie wymiennej w
kompleksie sorpcyjnym. Potas przyswajalny stanowi z reguły około 1 % potasu ogółem.
Przyswajalne formy potasu mogą ulegać stratom. W glebach organicznych i lekkich glebach
mineralnych pierwiastek ten jest łatwo wymywany i dlatego nawoŜenie potasem powinno być
stosowane systematycznie. Na glebach cięŜkich ograniczone jest jego wymywanie. Im więcej jest
części spławialnych, czyli im gleba jest cięŜsza, tym łatwiej potas moŜe podlegać procesowi
uwsteczniania. Jony potasu wiązane są niewymiennie przez minerały ilaste. Niemal połowa gleb
powiatu charakteryzuje się bardzo niską i niską zawartością potasu.
Im gleba jest lŜejsza, tym z reguły bardziej uboga w magnez. Niskimi zawartościami
magnezu charakteryzują się takŜe gleby organiczne. Niedobory magnezu, występujące we
16
wczesnych stadiach wzrostu, wpływają ujemnie na późniejszy rozwój i plonowanie roślin
uprawnych. Magnez jest pierwiastkiem bardzo waŜnym dla procesów Ŝyciowych roślin - jest
składnikiem chlorofilu. Wymywanie magnezu z gleb moŜe wynosić nawet kilkadziesiąt kilogramów
z hektara rocznie. O ile potas wymywany jest głównie z gleb lekkich, to magnez wymywany jest
takŜe z gleb cięŜkich. Ta cecha magnezu prowadzi do częstych niedoborów tego pierwiastka.
Ruchliwość magnezu powoduje, Ŝe trudno jest utrzymać jego zapasy w glebie. PowaŜniejszym
źródłem magnezu jest obornik. W gospodarstwach o glebach ubogich w magnez produkowany
obornik takŜe zawiera niewiele magnezu. Niemal 40 % gleb uŜytkowanych rolniczo wykazuje niską
zawartość magnezu.
3.2.2.
Potencjalne zagroŜenia gleb na terenie Gminy
ZagroŜenia jakie mogą wystąpić na terenie Gminy moŜna podzielić na zagroŜenia
naturalne – w tym erozję wodna i erozję wietrzną oraz zagroŜenia będące skutkiem działalności
człowieka.
Jednym z głównych skutków działalności człowieka jest współczesne rolnictwo. Ze
względu na znaczne powierzchnie gruntów rolnych w gminie moŜna stwierdzić, Ŝe istnieje duŜe
zagroŜenie wynikające ze złego gospodarowania powierzchnią gleby. UŜywanie środków
chemicznych do ochrony roślin i do konserwowania zbiorów, a takŜe nieprawidłowe stosowanie
nawozów sztucznych powoduje erozje i pustynnienie gleby. Do terenów zdegradowanych na
terenie Gminy OŜarów Mazowiecki zaliczane są obszary „dzikich wysypisk” odpadów.
ZagroŜenie stanowi równieŜ transport, który prowadzi do skaŜenia zarówno gleb, wód jak i
powietrza. System komunikacyjny stwarza zagroŜenia dla środowiska głównie z tytułu transportu
drogowego, w tym przede wszystkim tranzytowego (tzw. TIR), a więc emisja spalin,
generowanie hałasu i wibracji, degradacja walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz
nadzwyczajne zagroŜenia środowiska. Największe potencjalne zagroŜenie hałasem i emisją
spalin występuje wzdłuŜ drogi krajowej nr 2 Poznań-Warszawa i w centrum miasta OŜarowa
Mazowieckiego w otoczeniu gęstej zabudowy.
3.2.3.
Celami średniookresowymi do 2014r. wynikającymi z polityki ekologicznej państwa są:
• Ograniczenie negatywnego oddziaływania
procesów gospodarczych
środowisko glebowe,
• Wzrost powierzchni terenów przekazywanych do rekultywacji.
na
3.2.4.
Lista przedsięwzięć własnych i koordynowanych wynikających z Programów
ZagroŜenia naturalne występujące na obszarze województwa mazowieckiego związane są
ze zjawiskami meteorologicznymi i hydrologicznymi. Zjawiska meteorologiczne to głównie susza
glebowa i wynikające stąd duŜe zagroŜenie poŜarowe terenów leśnych oraz dla produkcji rolnej.
RównieŜ, na skutek działań człowieka takŜe odczuwalny jest proces stepowienia gruntów
rolnych i leśnych. Omawiany obszar ponadto cierpi na deficyt wody w okresie wegetacyjnym,
dlatego niezbędnym jest podjęcie działań zwiększających retencję wodną. Wskazane jest
wprowadzenie zadrzewień śródpolnych oraz budowa niewielkich stawów w obrębie dolin cieków.
3.2.5.
Na 2008 rok zaplanowane są w OŜarowie Mazowieckim następujące szkolenia:
- „Programy rolno-środowiskowe zgodnie z nowym programowaniem” – będzie to szkolenie dla całego
powiatu Warszawskiego Zachodniego
- „Produkt tradycyjny i regionalny” – równieŜ szkolenie powiatowe
- szkolenia w zakresie PROW na lata 2007-2013 – finansowane przez FAPA;
- szkolenia w zakresie Cross Compliance - zakresy tematów: 1. ochrona środowiska – w tym ochrona
siedlisk przyrodniczych, ochrona wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany
pochodzenia rolniczego (wymagania w zakresie składowania nawozów i kiszonek, stosowania
nawozów, dawki nawoŜenia), rolnicze wykorzystanie osadów ściekowych, ochrona wód gruntowych
przed zanieczyszczeniami spowodowanymi przez niektóre substancje niebezpieczne (środki ochrony
17
roślin, oleje odpadowe, olej napędowy, olej opałowy, benzyna), ochrona dzikiego ptactwa; 2. zdrowie
publiczne ludzi, zdrowie zwierząt i zdrowotność roślin oraz identyfikacja i rejestracja zwierząt; 3.
dobrostan zwierząt; 4. dobra kultura rolna – ochrona gleby przed erozją, utrzymanie poziomów
substancji organicznej gleby oraz struktury gleby poprzez zastosowanie odpowiednich środków,
zapewnienie minimalnego poziomu utrzymania oraz przeciwdziałanie niszczeniu siedlisk naturalnych:
minimalne wymogi dotyczące utrzymania zwierząt, ochrona trwałych uŜytków zielonych, zachowanie
cech krajobrazu, przeciwdziałanie wkraczaniu niepoŜądanej roślinności. – finansowane przez FAPA
gmina
finansowania
Kontrola wywozu odpadów z posesji oraz
systematyczne rozszerzanie zasięgu
selektywnej zbiórki odpadów „u źródła”
Szacunkowe
nakłady zł
gmina/ spółki
wodne, właściciele
BieŜąca ochrona gruntów rolnych, ochrona
roślin, urządzeń melioracyjnych, wiejskich
zbiorników wodnych w tym odmulenie,
regulacja i renowacja koryt rzek i kanałów
melioracyjnych
Modernizacja i odbudowa systemów melioracji
szczegółowej
2014
4
2011
3
2010
2
2009
1
2008
Jednostka
odpowiedzialna /
Jednostki
współpracujące
2007
L.p.
Rodzaj
przedsięwzięcia
Tabela 6. Lista przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w ramach Programu
5
6
7
8
9 10 11 12
13
14
15
2013
2012
Termin realizacji
Zadania własne
1
2
3
P
gmina / WZMiUW,
spółki wodne
I
Zapewnienie
odpowiedniego
nawodnienia gleb
i zatrzymania wód
opadowych
Zapewnienie
odpowiedniego
nawodnienia gleb
Ochrona gleby,
wód i powietrza,
dąŜenie do
uzyskania
odpowiedniego
wskaźnika
odzysku
P
BudŜet
Gminy,
Fundusze
ochrony
środowiska
BudŜet
gminy,
Fundusze
ochrony
środowiska
BudŜet
Gminy,
PFOŚiGW,
organizacje
odzysku,
opłaty
mieszkańcó
w
Program powstawania gospodarstw
ekologicznych i agroturystycznych
1
P
2
P/I
3
MODR w OŜarowie
Mazowieckim/
rolnicy, Gminy,
Zarząd Powiatu
Doradztwo w zakresie zmniejszania chemizacji MODR w OŜarowie
gleb
Mazowieckim,
Gminy, zarząd
powiatu, rolnicy
Zmniejszenie erozji gleb poprzez zalesianie,
producenci rolni,
zadarnianie terenów
właściciele
nieruchomości/
Gminy, instytucje
ochrony przyrody,
P/I
organizacje
pozarządowe,
Poprawa struktury agrarnej gospodarstw
rolnych
4
P/I
producenci rolni/
Gminy, zarząd
powiatu,
organizacje rolnicze
5
WdraŜanie rolnictwa ekologicznegoprowadzenie upraw bez uŜycia nawozów
P/I sztucznych, gospodarowanie odpadami i
energią w sposób mający niewielki wpływ na
środowisko
Producenci rolni/
Gminy, Zarząd
Powiatu,
organizacje
gospodarcze
18
Współistnienie
rozwoju gospod i
ochrony
środowiska
Ochrona gleb i
wód
Ochrona przed
erozją,
zwiększenie
kultury rolnej
Poprawa
efektywności
ekonomicznej
gospodarstw,
realizacja zadań
prog rolno-środow
Realizacja zadań
prog rolno-środow
wzmocnienie
konkurencyjności
rolnictwa
Organizacje
gospodarcze
i
pozarządow
e, budŜety
gmin i
powiatu
Środki
producentów
, MODR,
BudŜet
Gminy,
powiatu,
województw
a, państwa,
funduszy
ochrony
środow,
producentów
rolnych
Środki prod
rol, budŜety
gmin i
powiatu,
fundusze
ochrony
środow.
Środki
producentów
, budŜet
państwa
6
7
I
I
Prowadzenie prac zalesieniowych na gruntach Właściciele
o niskiej przydatności rolniczej.
nieruchomości/
Zarząd Powiatu,
Gminy
Szkolenia organizowane przez MODR,
MODR w OŜarowie
tematyka: „Programy rolnośrodowiskowe
Mazowieckim
zgodnie z nowym programowaniem” ,
„Produkt tradycyjny i regionalny”, szkolenia w
zakresie PROW na lata 2007-2013 –
finansowane przez FAPA
- szkolenia w zakresie Cross Compliance
19
Zwiększanie
lesistości
Podniesienie
poziomu wiedzy
rolników
Środki
producentów
, budŜet
Powiatu
Środki
MODR
3.3.
Ochrona zasobów kopalin i wód podziemnych
Budowa geologiczna:
Gmina i miasto OŜarów połoŜone są w zachodniej części rozległej Równiny ŁowickoBłońskiej mezoregionu fizyczno-geograficznego wyróŜnionego przez J. Kondrackiego na Nizinie
Środkowopolskiej.
Płaska powierzchnia Równiny wznosi się na wysokości od ok. 91 m n.p.m. przy zachodniej
granicy Gminy, do ok. 109 m n.p.m. na wschodzie (Mory). NajniŜszy punkt
(ok. 86 m n.p.m.) znajduje się w dolinie Utraty, wzdłuŜ której biegnie fragment granicy Gminy na
południowym-zachodzie. Powierzchnia terenu obniŜa się, zatem bardzo łagodnie zgodnie ze
spadkiem warszawsko-błońskiego tarasu erozyjno-akumulacyjnego, gdyŜ taką nazwę równieŜ
nosi Równina Łowicko-Błońska. Płaska powierzchnia Równiny (tarasu) ukształtowała się w dwu
etapach: u schyłku zlodowacenia Odry (stadiał Wkry) i w okresie maksimum zasięgu ostatniego
zlodowacenia (Wisły). Zrównanie pierwotnie urozmaiconej powierzchni wysoczyzny
polodowcowej, połączone z usunięciem najmłodszych osadów glacjalnych, nastąpiło w wyniku
erozyjnej działalności wód pro- i ekstraglacjalnych szukających dróg odpływu na zachód,
blokowanych przez lądolód stagnujący w rejonie Płocka. Płytkie szeroko rozgałęzione rzeki
peryglacjalne pozostawiły na wyrównanej powierzchni bardzo cienką i nieciągłą pokrywę
aluwialną. Z chwilą odblokowania przepływu pradoliną toruńsko-eberswaldzką wody pra-Wisły
erodują współczesną dolinę Wisły na północ od granic Gminy, zaś na Równinie tworzy się
eoliczna pokrywa pyłowo-piaszczysta z charakterystycznymi równoleŜnikowymi 3-4 metrowymi
wałami, stanowiącymi obok słabo wciętej doliny Utraty, jedyne urozmaicenie morfologii płaskiej
powierzchni Gminy. Ciągły płaszcz pyłowy pokrywający praktycznie cała powierzchnię Gminy
(poza doliną Utraty) całkowicie maskuje występujące głębiej zróŜnicowane, co do genezy i wieku
osady trzeciorzędu i pleistocenu.
Obszar Gminy połoŜony jest w obrębie tektonicznej niecki warszawskiej zbudowanej z
lekko sfałdowanych skał paleozoiku i mezozoiku. Najmłodszym ogniwem mezozoiku są wapienie i
margle kredy górnej, występujące na głębokości 240-280 m p.p.t. PowyŜej leŜą utwory
trzeciorzędu. Są to morskie utwory eocenu i oligocenu (strop na głębokości ok. 200 m p.p.t.) oraz
lądowe miocenu i pliocenu. Mioceńskie piaski, mułki i iły z węglem brunatnym leŜą prawie płasko
na głębokości ok. 140-170 m p.p.t. Natomiast iły i mułki pliocenu zostały silnie sfałdowane przez
kolejne lądolody. PołoŜenie stropu iłów pstrych pliocenu na obszarze Gminy zmienia się od
rzędnej poniŜej 40 m n.p.m. w obrębie synklinatnych obniŜeń, do ok. 100 m n.p.m. w strefach
wypiętrzeń. Kierunek fałdów glacitektonicznych, których jądrem są iły plioceńskie przebiega z
północnego-zachodu na południowy-wschód. Bezpośrednio na powierzchni (pod pokrywą pyłową)
iły pstre pojawiają się w kilku punktach w OŜarowie, Duchnicach, Domaniewku, Gołaszewie.
Łącznie z osadami pliocenu zaburzone glecitektonicznie są wyŜej leŜące utwory czwartorzędu
związane genetycznie ze zlodowaceniami skandynawskimi (pleistocen). Bezpośrednio na
powierzchni w strefach wypiętrzeń glecitektonicznych odsłaniają się róŜne litologiczne,
genetycznie i wiekowo osady pleistoceńskie. Osady te charakteryzują się olbrzymią zmiennością
wynikającą ze zróŜnicowania miąŜszości i zasięgu występowania poszczególnych warstw.
Sytuację dodatkowo komplikują fałdy glacitektoniczne. W rezultacie w strefach wypiętrzeń na
erozyjnej powierzchni Równiny występuje mozaika róŜnych osadów.
W budowie geologicznej pleistocenu biorą udział osady glacjalne, zastoiskowe,
wodnolodowcowe i rzeczne reprezentujące cykle akumulacyjne 4 kolejnych zlodowaceń i
dzielących je interglacjałów. Stratygrafia poszczególnych serii litogenetycznych jest trudna do
ustalenia. Bezpośrednio w strefie przypowierzchniowej, tworząc podłoŜe budowlane, występują
utwory róŜnego wieku, naleŜące do róŜnych zlodowaceń, przy czym z większej części terenu
Gminy, najmłodsze osady glacjalne zostały erozyjnie usunięte. Śladem tych procesów są
powszechnie występujące bruki erozyjne w spągu cienkiej warstwy piasków aluwialnych, lub
bezpośrednio pod pokrywą pyłową osiągającą miąŜszość do 3 m (średnio 1,2 – 1,5 m). Głębiej
występują gliny zwałowe dwu stadiałów zlodowacenia Odry, przy czym glina stadiału młodszego
występuje płatami tylko we wschodniej części gminy. Obok glin zwałowych pod
przypowierzchniowymi pyłami i piaskami występują róŜnowiekowe piaski i Ŝwiry
wodnolodowcowe, analogiczne osady budujące wały ozów w rejonie Piotrówka i Wieruchowa,
20
wspomniane iły plioceńskie, a takŜe iły i mułki warwowe zastoiska warszawskiego. Osady
zastoiskowe o znacznej miąŜszości występują na duŜych obszarach w rejonie Orłów, Pilaszkowa,
Pogroszewa, Umiastowa i Ołtarzewa. Osady młodsze od pokrywy pyłowej znajdujemy jedynie w
dolinie Utraty i drobnych obniŜeniach na Równinie. Są to piaski rzeczne tarasu nadzalewowego
Utraty oraz holoceńskie osady organiczne i organiczno-mineralne tarasu zalewowego i drobnych
obniŜeń na wysoczyźnie.
Budowę geologiczną warstwy przypowierzchniowej, stanowiącej podłoŜe budowlane na
omawianym obszarze, opracowano w oparciu o z górą 900 punktów dokumentacyjnych,
wykorzystując wcześniej wykonaną mapę geologiczno-gruntową miasta OŜarowa. Pokrycie
materiałem dokumentacyjnym obszaru Gminy było bardzo nierównomierne. Obok obszarów
bardzo gęsto rozwierconych (OŜarów, Józefów), duŜe części Gminy (rejon Święcice – Płochocin –
Wolskie – Pogroszew – Pilaszków) są praktycznie pozbawione dokumentacji. Nie są one takŜe
objęte publikowaną mapą geologiczną w skali 1:50000. Omawianą mapę skonstruowano jako
mapę odkrytą, tzn. pominięto na niej, maskujący osady głębiej występujące, płaszcz pyłowy.
Przeciętna głębokość rozpoznania budowy geologicznej sięga 4 m p.p.t. Jest to wielkość
odpowiadająca głębokości oddziaływania na grunt standardowej zabudowy typu jednorodzinnego.
Surowce mineralne:
Na terenie powiatu Warszawa Zachodnia nie stwierdza się udokumentowanych złóŜ
kopalin.
Wody podziemne:
Na terenie Gminy OŜarów Mazowiecki wody podziemne tworzą dwa zasadnicze piętra
wodonośne:
- trzeciorzędowe,
- czwartorzędowe
Na mapie Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (red. A.S. Kleczkowski, 1980) cały
teren Gminy znajduje się w obrębie Subniecki Trzeciorzędowej Warszawskiej. Jest to Główny
Zbiornik Wód Podziemnych (GZWP nr 215A ) zaliczany jest on do obszarów wysokiej ochrony
(OWO). Zbiornik ten nie posiada dokumentacji hydrogeologicznej.
Trzeciorzędowe piętro wodonośne w Niecce Mazowieckiej tworzy dwa poziomy
wodonośne: mioceński i oligoceński, oddzielone od piętra czwartorzędowego miąŜszym
kompleksem bardzo słabo przepuszczalnych iłów i mułków pliocenu.
W obszarze Równiny Błońskiej, gdzie budowa geologiczna osadów czwartorzędu jest
bardzo złoŜona, występują dwa uŜytkowe poziomy wodonośne, a mianowicie:
- najgłębszy poziom zawarty jest w piaskach i Ŝwirach rzecznych preglacjału i
interglacjału kromerskiego oraz osadach wodnolodowcowych zaliczonych do
zlodowacenia południowo polskiego. Poziom ten występuje głównie w obniŜeniach
oraz wąskich rynnach i dolinach kopalnych i ma ograniczone rozprzestrzenianie.
Poziom ten pokrywają gliny zlodowacenia południowo-polskiego.
- drugi poziom związany jest z piaskami i Ŝwirami rzecznymi interglacjału wielkiego
oraz seriami wodnolodowcymi zlodowacenia środkowopolskiego. Poziom ten
charakteryzuje się zmienną miąŜszością – od 5 do 20 m i występuje na znacznych
obszarach. Zwierciadło wody tego poziomu jest napięte przez wyŜej występujące
gliny glacjalne.
Wody gruntowe
Na przewaŜającym obszarze Gminy i na niewielkim fragmencie miasta mamy do czynienia
ze swobodnym zwierciadłem wody gruntowej, występującej w formie ciągłej warstwy wodno
nośnej, którą tworzą piaski rzeczno-deluwialne, wodnolodowcowe i zastoiskowe, leŜące
bezpośrednio pod pokrywą pyłów.
Lustro wody gruntowej, przy stanie zbliŜonym do wysokiego, występuje na głębokości
0,5 – 4,0 m, Średnioroczne wahania poziomu wynoszą ok. 1,5 m.
Na obszarach, gdzie pod pokrywą pyłową występują nieprzepuszczalne grunty morenowe
lub zastoiskowe, woda gruntowa występuje w warstwie wodonośnej pod ciśnieniem, na
głębokości nie większej niŜ 4,5 m p.p.t. lub nie występuje wcale. W tych rejonach naleŜy się liczyć
z moŜliwością występowania płytkich, okresowych sączeń.
21
PoniewaŜ na obszarze Gminy w podłoŜu dominują grunty nieprzepuszczalne i trudno
przepuszczalne, ma to istotne znaczenie dla warunków wodnych. Opady atmosferyczne,
stanowiące na obszarze Gminy praktycznie jedyne źródło zasilania wód gruntowych, mają bardzo
niekorzystne warunki do infiltracji w głąb. Gromadzą się, zatem wśród wodochłonnych pyłów
pokrywowych i cienkich piasków aluwialnych leŜących na glinach zwałowych lub iłach tworząc
mało-zasobną warstwę wód przypowierzchniowych, bądź teŜ występują jako sączenia wśród
utworów trudno przepuszczalnych.
Rejony o najniŜszym poziomie wód gruntowych, to: część zachodnia gminy; Myszczyn,
Pilaszków, Orły, okolice Święcic, Płochocina, Wolskich i Józefowa. Granica obszarów z
poziomem wody powyŜej 1m p.p.t. przebiega orientacyjnie z północy na południe wzdłuŜ drogi
wojewódzkiej 718. Lepsze warunki infiltracji panują jedynie w pasie pomiędzy Święcicami a
Gołaszewem
Od byłej Fabryki Kabli w kierunku wschodnim występują tereny pozbawione
przypowierzchniowych wód gruntowych. Zwierciadło wody gruntowej znajduje się na głębokości 6
– 8 m p.p.t. Jest to wynikiem zarówno specyfiki budowy geologicznej, jak i istnienia leja
depresyjnego wywołanego eksploatacją wód podziemnych.
Tereny podmokłe z wodą na głębokości 0,5 m p.p.t., a przy stanach wysokich nawet na
powierzchni występują w dolinie Utraty.
Istniejąca sieć drenarska wraz z kanałami odwadniającymi, zbiera okresowe nadwyŜki
stagnujących wód infiltracyjnych. Obok drenaŜu, drugim źródłem strat wód gruntowych jest
parowanie. Intensywne w okresach ciepłych sprawia, Ŝe stany wód gruntowych latem znacznie
się obniŜają, a lokalnie wody przypowierzchniowe zanikają całkowicie. Amplituda wahań
zwierciadła wód gruntowych dochodzi do 150 cm. NajwyŜsze stany z reguły występują na wiosnę.
Na wiosnę takŜe okresowo na nieprzepuszczalnym podłoŜu mogą się utrzymywać w strefie do 1
m, tzw. wody zawieszone.
Przedstawiony obraz pierwszego zwierciadła wód gruntowych wskazuje, Ŝe w zachodniej
części Gminy znaczne obszary posiadają niekorzystne z punktu widzenia moŜliwości
podpiwniczenia warunki wodne. Przy stanach wysokich zwierciadło lub sączenia wody gruntowej,
występują tam na głębokości mniejszej niŜ 1 m. Głębsze posadowienie wymaga tam prowadzenia
prac odwodnieniowych, a podpiwniczenie jest moŜliwe pod warunkiem wykonania drenaŜu
opaskowego. Lepsze warunki wodne panują w pasie sąsiadującym z doliną Utraty, oraz
środkowej części Gminy. Zaś najkorzystniejsza do lokowania zabudowy z podpiwniczeniem jest
wschodnia część Gminy.
Na obszarze Gminy dominują grunty o słabych warunkach filtracji i wysokiej zdolności do
retencji wodnej, dzięki czemu charakteryzuje się on wysoką odpornością na przekształcenia
antropogeniczne.
3.3.1.1. Stopień wykorzystania wód podziemnych dla celów socjalno-przemysłowych
ZauwaŜalny jest spadek zuŜycia wody w stosunku do lat ubiegłych.
Tabela 7 ZuŜycie wody w gminie w latach 2004-2006
Rok
ZuŜycie wody
ogółem
dam3/rok
Przemysł
dam3/rok
Eksploatacja sieci
dam3/rok
Gospodarstwa domowe
dam3/rok
2004
1 687,3
460
1 227,3
722,3
2005
1 752,3
431
1 321,3
886,4
2006
1 532,0
433
1 099,0
705,0
Źródło: GUS
3.3.1.2. MoŜliwości wykorzystania wód termalnych
Wg podziału Polski na okręgi geotermalne, województwo mazowieckie leŜy w obrębie
okręgu grudziądzko-warszawskiego. Na terenie tego okręgu największe zasoby energii cieplnej
znajdują się przede wszystkim w utworach jurajskich (liasu), ale takŜe w utworach kredowych i
22
triasu. Objętość subartezyjskich i artezyjskich wód geotermalnych zawartych w tych zbiornikach
3
oszacowano na 2 766 km , a zasoby energii cieplnej moŜliwej do odzyskania – na 9 835 mln tpu
3
2
(ton paliwa umownego). Daje to średnio 44 mln m wody geotermalnej na km powierzchni (140
2
tys. tpu/km ).
Na obszarze miasta i gminy OŜarów Mazowiecki istnieje potencjalne źródło wykorzystania
energii geotermalnej.
3.3.1.3. Problem nieuŜytkowanych studni i ujęć wody
NieuŜytkowane studnie i ujęcia wody powinny być poddane przeglądowi mającemu na
celu:
• ocenę sprawności studni lub ujęcia,
• dokumentowanie analizy potrzeby istnienia studni lub ujęcia w kontekście dokonanych
zmian w zagospodarowaniu przestrzennym danego obszaru oraz zmian skali
wykorzystania wód podziemnych,
• dokonanie analizy jakości ujmowanej wody.
W wyniku opisanych wyŜej działań powinna być podjęta świadoma decyzja o
pozostawieniu studni czy ujęcia do dalszej eksploatacji lub zadecydowanie o likwidacji
nieczynnych i niesprawnych studni.
Przy podejmowaniu decyzji naleŜy uwzględniać fakt, iŜ nieczynne i niesprawne studnie
stanowią zagroŜenie dla jakości wód podziemnych. Likwidacja studni i ujęć powinna być
dokonywana z zachowaniem procedur wynikających z ustawy – Prawo geologiczne i górnicze.
3.3.1.4.
Problematyka rekultywacji terenów poeksploatacyjnych
Rekultywacja
terenów
poeksploatacyjnych
jest
obowiązkiem
przedsiębiorcy
wydobywającego kopalinę.
W tym zakresie w pełni znajduje zastosowanie zasada zrównowaŜonego rozwoju. Na
terenie Gminy OŜarów Mazowiecki nie ma terenów poeksploatacyjnych o większym znaczeniu,
są niewielkie doły pozostałe po nielegalnym wydobywaniu kruszyw przez mieszkańców,
naleŜałoby je zabezpieczyć, zrekultywować po to aby nie stały się miejscami dzikich wysypisk
śmieci.
3.3.2.
Podstawowym celem w dziedzinie ochrony zasobów kopalin i wód podziemnych jest
zmniejszenie oraz racjonalizacja bieŜącego zapotrzebowania na kopaliny i wodę, a takŜe
zwiększenie skuteczności ochrony istniejących zasobów kopalin i wód podziemnych, przed
ich ilościową i jakościową degradacją. Celami średniookresowymi do 2014r. są:
• Poszukiwanie i wykorzystywanie substytutów zasobów nieodnawialnych,
• Ograniczenie presji wywieranej na środowisko podczas prowadzenia prac
geologicznych,
• Optymalizacja wykorzystania
i zrównowaŜone uŜytkowanie zasobów wód
podziemnych,
• Ochrona
głównych
zbiorników
wód
podziemnych,
które
stanowią
główne/strategiczne źródło zaopatrzenia ludności w wodę,
23
3.3.3.
Lista przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w ramach Programu
8
9 10 11 12
Ocena waŜności w
hierarchii zadań
7
finansowania
6
Szacunkowe
nakłady zł
5
2014
2013
2012
2011
4
2010
3
2009
2
2008
1
Termin realizacji
Jednostka
odpowiedzialna
/ Jednostki
współpracujące
2007
L.p.
Rodzaj przedsięwzięcia
13
14
15
16
Zadania własne
Rozbudowa kanalizacji
sanitarnych i deszczowych
w tym kanalizacja:
1
.
I
2
.
P
3
.
4
.
P
I
5
P/I
.
Kontrola szczelności i
likwidowanie szamb.
Propagowanie dobrej
praktyki rolniczej polegającej
na stosowaniu właściwych
dawek nawozów sztucznych
i naturalnych
Modernizacja sieci
wodociągowych i ujęć wód
celem racjonalizacji
wykorzystania zasobów wód
podziemnych i eliminacji
starych, przestarzałych i
nieodpowiadających
normom sanitarnym
instalacji
Racjonalna gospodarka
studniami głębinowymi,
likwidacja nieczynnych ujęć
wody
gmina/
Ochrona jakości
wód podziemnych
BudŜety gmin,
środki firm
komunalnych,
fundusze
ochrony
środowiska,
fundusze
strukturalne
Gminy/
Likwidacja źródeł
zanieczyszczeń,
ochrona jakości
wód podziemnych
BudŜety gmin
Gminy/ WODR
Likwidacja źródeł
zanieczyszczeń,
ochrona jakości
wód podziemnych
GFOŚiGW,
budŜet
województwa
Gminy/
przedsiębiorstwa
komunalne
Ochrona jakości
wód podziemnych
BudŜety gmin,
przedsiębiorstw
komunalnych,
prywatnych
inwestorów,
strukturalne
Gminy, właściciele
ujęć/ WIOŚ,
wojewoda
Ochrona jakości
wód podziemnych
Środki
właścicieli ujęć
1.
2.
3.
Racjonalizacja
gospodarowania wodą
podziemną poprzez
dostosowanie
przyznawanych w
pozwoleniach
wodnoprawnych poborów
P wód do rzeczywistych
potrzeb uŜytkowników w
ramach ustalonych w
dokumentacjach
hydrogeologicznych, dla
poszczególnych ujęć ,
zasobów eksploatacyjnych
lub dyspozycyjnych
Podniesienie efektywności
ochrony wód podziemnych,
P a w szczególności Głównych
Zbiorników
Wód
Podziemnych
Likwidacja
nieczynnych,
P niesprawnych
ujęć
wód
podziemnych
RZGW, Starosta/
Gminy, właściciele
ujęć
Stworzenie
zintegrowanego
systemu
zarządzania
wodami
podziemnymi
Środki własne,
inne fundusze
RZGW/ WIOŚ,
ODR, Gminy
Ochrona jakości
wód podziemnych
Środki własne,
inne fundusze
Właściciele/zarząd
powiatu, Gminy
Ochrona jakości
wód podziemnych
Środki własne,
inne fundusze
24
4.
w perspektywie wieloletniej, w sferze zrównowaŜonego wykorzystania surowców,
materiałów, wody i energii
4.1.
Zmniejszenie wodochłonności, materiałochłonności (w tym odpadowości) i
energochłonności gospodarki
4.1.1.1. Analiza zuŜycia wody
Gospodarowanie wodą polega na trwałym zabezpieczeniu potrzeb w aspekcie ilości i
jakości wody oraz jej dostarczenia w odpowiednim czasie i miejscu. Poza zaprojektowaniem
potrzeb (ludności, rolnictwa, przemysłu) celami gospodarki wodnej są: podtrzymanie i rozwój
funkcji ekologicznych, zapewnienie ochrony przed ekstremalnymi zjawiskami hydrologicznymi
oraz zwiększenie zasobów wodnych. Trwały charakter zabezpieczenia potrzeb obliguje do
gospodarowania zasobami w sposób oszczędny i racjonalny, zwłaszcza na obszarach gdzie
występują deficyty wody.
Z wodociągów zasilanych ujęciami gminnymi 77% ogółu mieszkańców.
Obecnie wodociągi mają długość 133,98 km.
Tabela 9. Ludność korzystająca z wodociągów w latach 2004-2006
Jednostka
2004
2005
OŜarów Mazowiecki 7 649
7 632
miasto
OŜarów Mazowiecki –
10 941
10 899
obszar wiejski
Ogółem
18 590
18 531
2006
7 651
11 011
18 662
ZauwaŜalny jest spadek zuŜycia wody w przeliczeniu na jednego mieszkańca, w stosunku do
2004 r., co spowodowane jest bardziej oszczędnym korzystaniem z wody w gospodarstwach
domowych.
3
Tabela 10. ZuŜycie wody na 1 mieszk./rok [m ]
2004
Miasto
35,9
2005
2006
40,6
34,4
Źródło: GUS
Źródłem zaopatrywania w wodę miasta i gminy są głównie wody podziemne z ujęć
czwartorzędowych oraz sporadycznie z trzeciorzędowych ujęć na terenia miasta i gminy oraz
ujścia w Feliksowie (gmina Leszno).
4.1.1.2. Analiza dostępnych zasobów wody
Zestawienie zapotrzebowania i moŜliwość zaspokojenia wody w poszczególnych
wododziałach w warunkach specjalnych przedstawia poniŜsza tabela.
Tabela 11. Zapotrzebowanie wody w poszczególnych wododziałach
Sołectwo,
gmina,
miasto
Święcice
Płochocin
osiedle
Zapotrzebowanie Zapotrzebowanie
wody
wody
„minimalne” dla
„niezbędne dla
miejscowości
miejscowości
Ludność
wchodzących w wchodzących w
skład
skład
wododziału
wododziału
Qmaxd
674
56,5
16,1
1756
77,3
21,8
25
Ujęcia, z
których
zasilany
jest
wododział
SUW
Święcice
Dopuszczalny
średni dobowy
pobó m³ wody
na dobę
1021,0
Płochocin
Orły
Wolskie
Koprki
Michałówek
Ołtarzew
Razem
wododział
pierwszy
Ołtarzew –
miasto
Ołtarzew –
wieś
Gołaszew
Domaniewek
Płochocin
osiedle
Razem
wododział
drugi
Macierzysz
Szeligi
Piotrkówek
Mały
Piotrkówek
DuŜy
Wieruchów
Strzykuły
Razem
wododział
trzeci
OŜarów –
miasto
Razem
wododział
czwarty
OŜarów –
miasto
Konotopa
Duchnice
Razem
wododział
piąty
552
49
283
164
56
541
82,5
4,4
23,8
13,8
4,7
45,7
49,4
1,3
6,7
4,0
1,3
12,9
308,7
113,5
38,0
10,8
45,7
12,9
108
70
9,0
6,1
2,5
1,7
1756
70,0
20,0
168,8
47,9
529
270
44,7
22,9
12,7
6,5
139
11,8
3,3
65
5,7
1,7
191
237
16,2
20,1
4,5
5,7
121,4
31,1
731,9
170,0
541
8223
731,9
170,0
8223
64,0
15,0
318
825
29,5
69,3
7,6
19,6
162,8
42,2
SUW
Gołaszew
500,0
SUW
Szeligi
1005,0
SUW
Partyzantów
1800,0
RSP
Duchnice
900
4.1.1.3. Analiza stanu izolacji termicznej obiektów budowlanych, zapotrzebowanie na
ciepło i energię
Wraz z rozwojem technologicznym i wzrostem liczby mieszkańców w gminie wzrasta zuŜycie
energii elektrycznej przypadającej na jednego mieszkańca.
Tabela 12 ZuŜycie energii elektrycznej na 1 mieszk./rok [kWh]
2004
2005
Miasto
906,4
978,1
2006
b.d.
Źródło: GUS
Stan techniczny budynków
Obszar miasta i gminy OŜarów Mazowiecki zabudowany jest budynkami mieszkalnymi
wielorodzinnymi (bloki) i budynkami jednorodzinnymi.
Łącznie na terenie Miasta i Gminy znajduje się ponad 3 tys. budynków mieszkalnych i
zamieszkuje w nich 20 583 osób. PoniŜsza tabela ukazuje podział budynków i liczbę osób w
nich zamieszkujących.
Biorąc pod uwagę, Ŝe budynki wielorodzinne stanowią 5,3% ogółu budynków
mieszkalnych naleŜy zaznaczyć, Ŝe mieszka w nich aŜ 45,6% mieszkańców Gminy. Budynki
wielorodzinne skupiają się w trzech osiedlach mieszkaniowych, które to osiedla stanowią 65%
liczby lokali mieszkalnych i mieszka w nich 29,5 % liczby Gminy.
26
Dominującą formą budownictwa jest budownictwo jednorodzinne, duŜa liczba domów
powstała prze 1990 rokiem, dlatego teŜ moŜna wnioskować, iŜ zaledwie kilka procent tych
budynków jest docieplona, jednakŜe w ostatnim czasie obserwuje się wzrastającą liczbę
dociepleń budynków przez indywidualnych uŜytkowników.
Zabudowa wielorodzinna na terenie miasta OŜarów Mazowiecki teŜ nie naleŜy do
najmłodszych i wymaga dociepleń. W lepszej sytuacji są budynki spółdzielcze gdzie remonty i
docieplenia dokonuje się systematycznie.
Ogrzewanie budynków
Gmina OŜarów Mazowiecki nie posiada zorganizowanego systemu ciepłowniczego z
elementami ciepłowni i sieci cieplnej. Potrzeby grzewcze mieszkańców pokrywane są z
indywidualnych źródeł ciepła.
Dla zabudowy wielorodzinnej w większości źródłem ciepła są kotłownie zaopatrujące w
ciepło i ciepłą wodę. Są to kotłownie zlokalizowane na terenach Spółdzielni Mieszkaniowych.
Natomiast budynki wielorodzinne będące własnością wspólnot mieszkaniowych posiadają
kotłownie lokalne (w kaŜdym budynku). W nielicznych przypadkach w lokalach wspólnoty
mieszkaniowej występują indywidualne źródła ciepła.
W zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowej związanej z gospodarstwami
rolnymi źródła ciepła mają charakter dowolny i stanowią rozwiązania indywidualne.
Głównym źródłem ciepła na terenie Gminy w mieszkalnictwie jednorodzinnym i
gospodarstwach rolnych jest:
- gaz przewodowy ok. 25%
- energia elektryczna ok. 15%
- tradycyjne źródła (węgiel, koks, drewno) ok. 55%
- pozostałe źródła (gaz, olej opałowy) ok. 5%.
Głównym źródłem zasilania w gaz na terenie Miasta i Gminy są dwie stacje gazowe
wysokiego ciśnienia Iº redukcyjno pomiarowe:
- rozdzielnia w miejscowości Mory
- rozdzielnia Rokitno na terenie Gminy Błonie
Teren Miasta i Gminy zasilany jest z sieci średniego ciśnienia, natomiast na terenach
osiedlowych gaz rozprowadzany jest za pomocą sieci rozdzielczej niskiego ciśnienia. Istniejąca
sieć gazociągów rozdzielczych średniego ciśnienia posiada rezerwy przepustowości i stan
techniczny jest dobry.
Gmina nie posiada planów energetycznych, które wskazują i określają plany rozwoju
infrastruktury w zakresie gazyfikacji terenów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe
jednorodzinne, przemysłowe i usługowe.
4.1.1.4. MoŜliwości racjonalizacji energetycznych potrzeb transportu
Energetyczne potrzeby transportu naleŜy przede wszystkim ograniczać bezpośrednio
poprzez szeroko rozumianą racjonalizację przewozów oraz pośrednio poprzez wydłuŜanie cyklu
Ŝycia produktów. WiąŜe się z tym konieczność opracowania programu obniŜenia
energochłonności przewozów osobowych i towarowych.
Gmina OŜarów Mazowiecki leŜy na trasie nr E30 łączącej granice wschodnią z zachodnią.
W związku z brakiem obwodnicy OŜarowa, cały tranzyt odbywa się przez centrum miasta.
Bliskość Warszawy i strategiczne połoŜenie na trasie powoduje tworzenie się ogromnych
zatorów drogowych w obydwu kierunkach.
Na racjonalne wykorzystanie energetycznych potrzeb transportu wpływ mają połączenia
lokalne, obsługiwane przez PKP, PKS oraz ZTM.
4.1.2.
Celami średniookresowymi do 2014r. wynikającymi z polityki ekologicznej państwa są:
• WdroŜenie zasady decouplingu- rozdzielenia zaleŜności oddziaływania rozwoju
gospodarczego na środowisko,
• Wzrost efektywności wykorzystania surowców, w tym zasobów wodnych w
gospodarce,
27
•
Zwiększenie efektywności energetycznej gospodarki, zaoszczędzenie 9% energii
finalnej w ciągu 9 lat, do roku 2017,
Zapobieganie i ograniczanie powstawania odpadów u źródła, a takŜe
zmniejszenie ich negatywnego oddziaływania na środowisko.
•
4.1.3.
Na zapisach w dokumentach rządowych dotyczących wodochłonności, energochłonności i
materiałochłonności opierają się działania zawarte w programie ochrony środowiska dla
województwa mazowieckiego i powinny one objąć wszystkie dziedziny gospodarki korzystające z
zasobów wody, a w szczególności:
• przemysł,
• gospodarkę komunalną,
• rolnictwo.
Niezbędnym, więc staje się dokonanie oceny wszystkich tych dziedzin pod kątem
korzystania z zasobów wodnych, w celu wyeliminowania korzystania nieuzasadnionego. NaleŜy
dąŜyć do ograniczania strat wody w systemach przesyłowych i wykorzystywania wody w
gospodarstwach domowych. ZałoŜenia polityki energetycznej państwa przewidują, Ŝe w związku z
urealnieniem cen energii, postępem w modernizacji i restrukturyzacji działalności gospodarczej
oraz wzrostem świadomości ekologicznej społeczeństwa, zuŜycie energii w przeliczeniu na
jednostkę krajowego produktu będzie się nadal zmniejszać i w 2010 roku zuŜycie powinno
zmniejszyć się o ok. 25% w stosunku do 2000 r.
Zgodnie z załoŜeniami Programu Ochrony Środowiska dla województwa mazowieckiego
określono główne kierunki działań w tym obszarze:
• eliminowanie wykorzystania wód na cele przemysłowe;
• działania w zakresie racjonalności zuŜycia wody;
• ograniczenie materiałochłonności o 50% w stosunku do 1990 r. i kontynuacja działań
zmierzających do redukcji odpadów gospodarczych;
• kontynuacja działań zmierzających do zmniejszenia zuŜycia wody w szczególności do
celów produkcyjnych oraz zmniejszenie strat wody w przedsiębiorstwach
wodociągowo-kanalizacyjnych;
• zmniejszenie zuŜycia energii w procesach produkcyjnych, rolnictwie i w bytowaniu
człowieka.
4.1.4.
inwestycyjne i pozainwestycyjne, przewidzianych do realizacji w ramach Programu w
perspektywie wieloletniej
8
9 10 11 12
Ocena waŜności w
hierarchii zadań
7
finansowania
6
Szacunkowe
nakłady zł
5
2014
2013
2012
2011
4
2010
3
2009
2
2008
1
Termin realizacji
Jednostka
odpowiedzialna /
Jednostki
współpracujące
2007
Lp.
13
14
15
16
Zadania własne
1
Opracowanie i uchwalenie
projektu załoŜeń do planu
P zaopatrzenia w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe
Gmina/
Ograniczenie
zuŜycia energii,
BudŜet
Gminy
2
Opracowanie planu
wykorzystania róŜnych
P technologii w zakresie
“termomodernizacji” budynków
gmina/
właściciele posesji
Ograniczenie
zuŜycia energii,
ochrona powietrza
BudŜet gmin
WFOŚiGW
Fundusze
strukt.
28
Termomodernizacje budynków
zarządzanych przez Gminę
3
I
4
Podejmowanie działań
P stymulujących rozwój rynku
surowców wtórnych
gmina/
Gminy
Ograniczenie
zuŜycia energii,
ochrona powietrza
BudŜet
Gminy
Zmniejszenie
materiałochłonności
w tym odpadowości
Środki
własne, inne
fundusze
Ograniczenie
zuŜycia surowców
nieodnawialnych
Eliminacja strat,
poprawa jakości
krajobrazu
Środki
własne, inne
fundusze
Środki
własne, inne
fundusze
Ograniczenie
zuŜycia kopalin
Środki
właścicieli
nieruchomoś
ci
1
I
Wykorzystywanie energii
odnawialnej
właściciele/powiat,
Gminy
2
I
Modernizacja i rozbudowa sieci
elektroenergetycznych
PSE, ZE/, Gminy
3
Zachęcanie mieszkańców do
wymiany źródeł energii cieplnej
zasilanych paliwem
I nieodnawialnym na urządzenia,
o mniejszym stopniu
negatywnego oddziaływania na
środowisko
Właściciele/ zarząd
powiatu, Gminy
4.2. Wykorzystanie energii odnawialnej
4.2.1.1. Analiza stanu i moŜliwości korzystania z energii wiatru
Wykorzystywanie energii wiatrowej pozwala na częściowe wypieranie z sieci
energetycznej mocy tradycyjnych elektrowni, co przekłada się na redukcję emisji spalin. Jednak,
aby ten efekt stał się odczuwalny łączna moc zainstalowanych elektrowni wiatrowych powinna
być mierzona przynajmniej setkami megawatów.
Zasoby energetyczne wiatru na Ziemi wielokrotnie przewyŜszają potrzeby całej ludzkości.
Jednak nie wszędzie występują one w odpowiedniej ilości i postaci.
MoŜliwość eksploatacji energii wiatru w wybranym terenie zaleŜy m.in. od:
• wartości średniorocznej prędkości wiatru,
• wysokości nad powierzchnią terenu,
• ukształtowania terenu, jego chropowatości,
• rozkładu prędkości wiatru w czasie,
• parametrów powietrza na wysokości osi wirnika turbiny, tj. temperatury, ciśnienia
i wilgotności.
Niemniej waŜny jest rozkład prędkości wiatru w czasie. W Polsce silne wiatry dominują
w miesiącach zimowych. 2/3 rocznej produkcji energii uzyskiwać moŜna w miesiącach sezonu
grzewczego, tj. w okresie listopad-marzec.
Energia wiatru wg rejonizacji Polski, wykonanej przez H. Lorenc, Gmina OŜarów
Mazowiecki znajduje się w II strefie, korzystnej pod względem zasobów energii wiatru. Energia
2
uŜyteczna wiatru wynosi w tej strefie na wysokości 10m >700-1000 kW/h/m /rok.
29
Rysunek 1. Strefy energetyczne wiatru w Polsce. Mapa opracowana przez prof. H. Lorenc na
podstawie danych pomiarowych z lat 1971-2000
Z uwagi na średnią miesięczną prędkość wiatru określoną na podstawie wieloletnich badań
wynoszącą około 4 m/s nie zaleca się budowy elektrowni wiatrowych.
Ta prędkość wiatru nie klasyfikuje terenu do budowy siłowni wiatrowych. Nie oznacza to
jednak braku opłacalności wykorzystywania energii wiatru w małych indywidualnych instalacjach
na lokalne potrzeby (np. do napędów urządzeń rolniczych, młynów do napowietrzania i
rekultywacji zbiorników wodnych z wykorzystaniem wiatrowych agregatów pompowych,
osadników oczyszczalni ścieków i inne). Oczywiście w indywidualnych punktach pomiarowych
mogą wiać wiatry o prędkości (przekraczającej wymagane 4m/s) kwalifikującej postawienie
elektrowni wiatrowej, ale wymaga to wielomiesięcznych badań pomiaru wiatru.
Największy problem dla inwestorów stanowią wciąŜ wysokie koszty inwestycyjne.
PoniewaŜ Gminy mają moŜliwość pozyskania znacznych środków z zewnętrznych źródeł wydaje
się, iŜ to one będą miały największy udział w wypełnieniu załoŜeń strategii. Budowa elektrowni
wiatrowej przez gminę przynosi wiele korzyści. Oprócz podstawowej, jaką jest dochód z tytułu
sprzedaŜy energii elektrycznej, warto wymienić:
• budowę wizerunku Gminy przyjaznej środowisku naturalnemu,
• nowe miejsca pracy podczas realizacji i eksploatacji elektrowni wiatrowej,
• poprawa warunków zasilania w energię elektryczną.
4.2.1.2. Analiza stanu i moŜliwości wykorzystania energii wodnej
Pobieranie tej energii jest bardzo korzystne zarówno ze względów ekologicznych, jak i
ekonomicznych, bowiem dostarcza ona ekologicznie czystej energii i reguluje stosunki wodne
zwiększając retencje wód powierzchniowych, co polepsza warunki uprawy roślin oraz warunki
zaopatrzenia ludności i przemysłu w wodę.
Jednak na terenie Gminy OŜarów Mazowiecki, ze względu na małe spadki terenu na
jedynej rzece Utracie nie ma moŜliwości budowy małych indywidualnych elektrowni
wykorzystujących energię wody.
4.2.1.3. Analiza stopnia korzystania z energii biomasy
Gmina OŜarów Mazowiecki to obszar o duŜych zasobach ziem wykorzystywanych
rolniczo. W warunkach miejskich, w efekcie pielęgnacji zieleni miejskiej, a takŜe w wyniku
działania sił przyrody (mróz, wiatr) powstają odpady obejmujące zdrewniałe i niezdrewniałe
30
części roślin drzewiastych. W warunkach wiejskich, w efekcie pielęgnacji lasów, czy teŜ w czasie
Ŝniw, powstają odpady roślinne, które mogą być wykorzystane jako biomasa do produkcji
energii.
Gmina OŜarów Mazowiecki zajmuje powierzchnię 7127 ha, z czego uŜytki rolne zajmują
powierzchnię 5 973 ha (78% powierzchni Gminy), a obszary leśne zajmują powierzchnię 52 ha i
stanowią blisko 1% powierzchni Gminy (rezerwat „Wolica”). Stąd, wykorzystując rolniczy
charakter Gminy, polem działania dla wykorzystania biomasy jest energetyka cieplna. Biomasę
moŜna takŜe wykorzystywać do produkcji estrów rzepakowych, stosowanych jako dodatek do
olejów napędowych.
4.2.1.4. Analiza moŜliwości wykorzystania energii słonecznej
W Polsce generalnie istnieją dobre warunki do wykorzystania energii promieniowania
słonecznego przy dostosowaniu typu systemów i właściwości urządzeń wykorzystujących tę
energię do charakteru, struktury i rozkładu w czasie promieniowania słonecznego.
W Gminie OŜarów Mazowiecki planuje wykorzystanie promieniowania słonecznego jako
jednego ze źródeł uzupełniających energii.
Rysunek 2. Rejonizacja średniorocznych sum promieniowania słonecznego całkowitego
2
padającego na jednostkę powierzchni poziomej w kWh/m /rok. Liczby wskazują całkowite
zasoby energii promieniowania słonecznego w ciągu roku dla wskazanych rejonów kraju
4.2.1.5. Analiza moŜliwości wykorzystania energii geotermalnej
Na obszarze miasta i gminy OŜarów Mazowiecki istnieje potencjalne źródło wykorzystania
energii geotermalnej. Wg podziału Polski na okręgi geotermalne, województwo mazowieckie
leŜy w obrębie okręgu grudziądzko-warszawskiego. Na terenie tego okręgu największe zasoby
energii cieplnej znajdują się przede wszystkim w utworach jurajskich (liasu), ale takŜe w
utworach kredowych i triasu. Objętość subartezyjskich i artezyjskich wód geotermalnych
3
zawartych w tych zbiornikach oszacowano na 2 766 km , a zasoby energii cieplnej moŜliwej do
3
odzyskania – na 9 835 mln tpu (ton paliwa umownego). Daje to średnio 44 mln m wody
2
2
geotermalnej na km powierzchni (140 tys. tpu/km ).
4.2.2.
Celami średniookresowymi do 2014 r. wynikającymi z polityki ekologicznej państwa są:
•
Wspieranie budowy nowych odnawialnych źródeł energii, tak by udział energii z
OZE w zuŜyciu energii pierwotnej oraz w krajowym zuŜyciu energii elektrycznej
brutto osiągnął w roku 2010. co najmniej 7,5% oraz utrzymanie tego udziału na
poziomie nie niŜszym w latach 2011-2014, przy przewidywanym wzroście
konsumpcji energii elektrycznej w Polsce,
31
•
4.2.3.
Dalsze zwiększenie udziału biopaliw w odniesieniu do paliw uŜywanych w
transporcie.
2014
Szacunkowe
nakłady zł
finansowania
4
2011
3
2010
2
2009
1
2008
Jednostka
odpowiedzialna /
Jednostki
współpracujące
2007
L.p.
Rodzaj
przedsięwzięcia
5
6
7
8
9 10 11 12
13
14
15
2013
2012
Termin realizacji
Zadania własne
1
2
P
P
Opracowanie projektów moŜliwości
gmina
wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla
Gminy
Wspieranie inicjatyw w zakresie wykorzystania gmina
energii odnawialnej, stworzenie sprawnie
funkcjonującego systemu konsultacji w gminie
dotyczących problemów OZE, przy współpracy
ODR
Ocena
potencjału w
zakresie
wykorzystania
OEZ
Ograniczenie
zuŜycia
zasobów
nieodnawialnyc
h
BudŜet
Gminy
Oszczędność
surowców
nieodnawialnyc
h
Oszczędność
surowców
nieodnawialnyc
h
Środki ODR,
PFOŚiGWpr
oducenci
urządzeń
Środki
inwestorów,
fundusze
ekologiczne
1
P
2
P
Propagowanie na terenach wiejskich źródeł
energii cieplnej wykorzystujących biomasę –
słomę i biogaz otrzymywany z fermentacji
metanowej odchodów zwierzęcych
Prowadzenie edukacji mieszkańców w
zakresie m.in.: skutków spalania w piecach
odpadów i węgla o niskich walorach
grzewczych a zasiarczonego, systemów
grzewczych oraz sposobów oszczędzania
ciepła
WODR/ Starostwo
Powiatowe,
Gmina, producenci
urządzeń
Gmina, Starostwo
Powiatowe
32
4.3. Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią
Zasoby wód powierzchniowych:
1. Cieki
Gmina OŜarów Mazowiecki jest uboga w wody powierzchniowe. Największą rzeką jest
prawy dopływ Bzury – Utrata.
Rzeka Utrata – Gmina i Miasto OŜarów Mazowiecki znajduje się w przewaŜającej części w
zlewni rzeki Utraty, jedynie północno-wschodni fragment przynaleŜy do zlewni Łysicy. Utrata
płynie zgodnie z nachyleniem terenu, w kierunku północno-zachodnim i zachodnim. Jest to
niewielki ciek o uregulowanym korycie szerokości 2-4m. Dolina Utraty to najniŜej połoŜony
fragment Gminy (87 m n.p.m.), rzeka biegnie południowo-zachodnim skrajem Gminy (rejon
Józefowa). Zlewnie Utraty tworzą głównie lewe dopływy, co wynika z nachylenia terenu z południa
na północ i ze wschodu na zachód, w środkowym i dolnym biegu zasila ją sieć melioracyjna.
Rzeka Utrata charakteryzuje się bardzo duŜą jak na rzekę nizinną nieregularnością przepływów.
Stosunek przepływów maksymalnych do minimalnych wynosi 445 (na podstawie długoletnich
obserwacji). Stany powodziowe występują głównie na wiosnę, gdzie są gwałtowne i krótkotrwałe,
do czego przyczynia się gęsta sieć kanałów oraz brak lasów w zlewni.
Kanał OŜarowski – jest najdłuŜszym ciekiem w mieście i gminie, jego długość wynosi
17,48km. Kanał rozpoczyna swój bieg we wsi Macierzysz w rejonie ul. Podgrodzie, a wpływa do
Utraty tuŜ za granicą Gminy OŜarów Mazowiecki na terenie gminy Błonie we wsi Kopytów. Kanał
OŜarowskim jest ciekiem sztucznym, został wybudowany ponad 70 lat temu, jego zlewnia wynosi
2
ok. 69km , stanowi on główny odbiornik wód opadowych zlewni. Od wschodu do Kanału dopływa
podziemny kanał zbierający wody z rejonu stacji elektroenergetycznej Mory na Bemowie.
Rów Duchnicki – jest ciekiem znacznie mniejszym, jego długość wynosi ok. 6,5km, a
2
powierzchnia zlewni obejmuje ok. 8,5km . jest on równieŜ odbiornikiem wód opadowych.
Kanał Konotopa (śbikówka) – ciek ten przepływa ok. 3 km wzdłuŜ wspólnej granicy z
Piastowem i Pruszkowem na południowo-wschodniej granicy Gminy OŜarów Mazowiecki.
Prowadzi wody opadowej z Ursusa, Piastowa i niewielkiego obszaru zlewni w Konotopie
(południowa strona ul. Piwnej).
W gminie OŜarów istnieją potencjalne zagroŜenia związane z lokalnymi podtopieniami
wywołanymi silnymi opadami atmosferycznymi. Lokalne podtopienia mogą wystąpić na terenach
przybrzeŜnych rzeki Utraty, przy Kanale OŜarowskim w rejonie Warszawskiego Rynku RolnoSpoŜywczego w Broniszach, gdzie oczyszczone i uregulowane brzegi kanału powodują bardzo
szybki spływ wody w odcinki jeszcze nieuregulowane, a tym samym spiętrzanie i wylewanie wód w
OŜarowie Mazowieckim. i Ołtarzewie.
Teren całej Gminy z uwagi na niskie zaleganie wód pierwszego poziomu wodonośnego są
silnie poprzecinana kanałami i rowami melioracyjnymi.
Tabela 15. Urządzenia melioracyjne w Gminie OŜarów Mazowiecki
Kanały w km
Rowy w km
Powierzchnie zmeliorowane w ha
17,48
76,7
3948
System kanałów i rowów melioracyjnych nie pełni funkcji regulacyjnej poziomu wód
podziemnych, a jedynie intensywnie je drenuje, co uniemoŜliwia w okresie nadmiaru opadów
zmagazynowanie tej wody w środowisku podziemnym.
2. Wody stojące
Na terenie Gminy OŜarów Mazowiecki występują nieduŜe zbiorniki wodne największe
połoŜone są w OŜarowie Mazowieckiem – Park i działki w Ołtarzewie. Brak naturalnych jezior.
33
4.3.1.1. Stan i potrzeby w zakresie budowy i modernizacji obiektów chroniących przed
powodzią
W 2004 r. dla obszaru Gminy OŜarów Mazowiecki zostało opracowane przez RZGW
„Studium dla potrzeb ochrony przeciwpowodziowej - etap I dla rzeki Utraty”, w którym zostały
określone strefy bezpośredniego zagroŜenia powodzią.
W ramach działalności WZMiUW w Warszawie realizowano zadania z zakresu urządzeń
melioracji wodnych podstawowych obejmujące „Przebudowę Kanału OŜarowskiego zad. II w km
3+000 – 8+234”. Inwestycja podzielona została na dwa etapy. Pierwszy o długości 2617 m
wykonano w latach 2003-2004 za łączną kwotę 1 667 256,02 zł (obejmująca m.in. dokumentację
techniczną i roboty budowlano-montaŜowe). Środki finansowe zabezpieczono z budŜetu oraz
WFOŚiGW (wysokość dofinansowania 49,6%).
Ponadto opracowano dokumentację techniczną na kolejny odcinek Kanału OŜarowskiego.
Obejmuje ona zadanie III długość 3277 w km 8+261 – 11+538, którego realizację planuje się w
latach 2008-2010.
W dalszym okresie czasu planowane jest takŜe opracowanie dokumentacji dla zadania pn.
„Kształtowanie przekroju podłuŜnego i poprzecznego oraz układu poziomego (przebudowa)
Kanału OŜarowskiego zad. IV w km 11+538 – 13+056”
4.3.1.2. MoŜliwości i potrzeby retencjonowania wody (tzw. duŜa i mała retencja)
Z uwagi na to Ŝe na terenie Gminy jest mało zbiorników powierzchniowych, naleŜałoby się
zastanowić nad moŜliwością powiększenia ich liczby, zwłaszcza jeśli chodzi o małą retencję.
4.3.1.3. MoŜliwości i potrzeby prowadzenia Ŝeglugi
Na terenie Gminy OŜarów Mazowiecki nie ma rzek które nadawałyby się do celów Ŝeglugi
lądowej.
4.3.1.4. Stan i potrzeby budowy oraz odbudowy stawów i oczek wodnych
Odbudowa stawów śródpolnych i „oczek wodnych” jest szczególnie poŜądana na
terenach rolniczych, głównie ze względów krajobrazowych i biocenotycznych. Roślinność
okalająca małe zbiorniki wodne jest miejscem osiedlania się np. ptactwa które moŜe być
nieocenionym pomocnikiem w walce ze szkodnikami upraw.
4.3.2.
Celami średniookresowymi do 2014 r. wynikającymi z polityki ekologicznej państwa są:
• DąŜenie do zapewnienia dobrego stanu (jakościowego i ilościowego) wód w
Polsce,
• WdraŜanie zrównowaŜonego zarządzania zasobami wodnymi w gminie.
• Zmiana systemu finansowania gospodarki wodnej (samofinansowanie
gospodarki wodnej),
• Efektywna ochrona przed powodzią i suszą,
4.3.3.
Województwa
Niezwykle istotnym problemem kształtowania stosunków wodnych jest równieŜ
ograniczona moŜliwość wykorzystania zasobów wód powierzchniowych oraz niebezpieczeństwo
powodzi, ze względu na ich zmienność w czasie i stan jakości wód. Tak, więc jednym z
podstawowych celów polityki ekologicznej państwa jest wyrównanie odpływów i ochrona przed
powodzią, a takŜe odbudowa naturalnej retencji glebowo-gruntowej.
4.3.4.
Jednostka
odpowiedzialna
/ Jednostki
Termin realizacji
34
el
pr
ze
ds
ię
w
zi
ęc
w
e
na
ne
źr
ód
ła
fin
i
w
hi
L.
p.
aj
przed
sięwz
2014
2012
2013
2011
4
2010
3
2009
2
2008
1
2007
5
6
7
8
9
10 11 12
13
14
15
16
Zadania własne
1 P/I
Działania na rzecz właściwego
zagospodarowania terenów
gmina/ RZGW
przyległych do wód stojących i
płynących
2
Modernizacja i odbudowa
I
systemów melioracyjnych
3
P
Opracowaniu koncepcji
programowej małej retencji
4 P/I Ochrona przeciwpowodziowa
Ochrona wód,
zapewnienie
dostępu do nich
gmina, spółki
wodne/ WZMiUW
Zapewnienie
odpowiedniego
nawodnienia gleb
Gmina/
Zabezpieczenie
przed nadmiernym
spływem wód
opadowych
Gmina
Ochrona
przeciwpowodziowa
BudŜety
państwa,
gmin,
BudŜety
województwa,
gmin i
właścicieli
gruntów
BudŜety
gmin,
GFOŚiGW,
potencjalni
inwestorzy
Środki własne
i inne
2
Realizacja przedsięwzięć z
zakresu renowacji oraz
wymaganej odbudowy cieków
I
naturalnych i urządzeń
melioracji wodnych
podstawowych
3
Podejmowanie przedsięwzięć
z zakresu odbudowy
I zdekapitalizowanych
systemów melioracji wodnych
szczegółowych
4
WZMiUW / RZGW,
Władze
Województwa,
Powiatu i Gmin
właściciele
nieruchomości/
Spółki wodne,
Władze
Województwa,
Powiatu i Gmin
Działania na rzecz właściwego właściciele
zagospodarowania terenów
nieruchomości/
I
przyległych do wód stojących i WZMiUW, Władze
płynących
Gmin
Zapewnienie
odpowiedniego
nawodnienia gleb
Środki
własne, Inne
fundusze
Ochrona wód,
zapewnienie
dostępu do nich
Środki
własne, Inne
fundusze
Ochrona
przeciwpowodziowa
Środki
własne, Inne
fundusze
5
Modernizacja obiektów i
I urządzeń
przeciwpowodziowych
6
P
Realizacja zadania III dł. 3277
WZMiUW
w km 8+261-11+538
Ochrona
przeciwpowodziowa
Środki własne
inne fundusze
7
Opracowanie dokumentacji dla
zadania pn. ”Kształtowanie
przekroju podłuŜnego i
P poprzecznego oraz układu
WZMiUW
poziomego (przebudowa)
Kanału OŜarowskiego zad. IV
w km 11+538 – 13+056
Ochrona
przeciwpowodziowa
Środki własne
inne fundusze
5.
RZGW/ zarząd
województwa,
powiatu, gmina
Zapewnienie
odpowiedniego
nawodnienia gleb
Środki
własne, Inne
fundusze w
tym
strukturalne
UE,
PFOŚiGW.
w perspektywie wieloletniej w sferze poprawy jakości środowiska
5.1.
Gospodarowanie odpadami
Całość problematyki związanej z gospodarowaniem odpadami będzie zawarta w Planie
gospodarki odpadami.
5.2. Jakość wód
5.2.1.1. Jakość wód powierzchniowych
Rzeka Utrata juŜ od lat zaliczana jest do najbardziej zanieczyszczonych rzek w
województwie mazowieckim. Na całej badanej długości Utrata prowadzi wody pozaklasowe.
35
Utrata jest bardzo zanieczyszczona na odcinku od miasta Pruszkowa do ujścia do rzeki
Bzury. Główne źródła zanieczyszczeń, odprowadzane do rzeki bezpośrednio lub jej dopływami,
zlokalizowane są w Pruszkowie, Piastowie, Milanówku, Grodzisku Mazowieckim, Józefowie oraz
częściowo w Błoniu. Wynikiem tego jest bardzo zła jakość wody w Utracie. O zaliczeniu tych wód
do złej jakości decydowało 10 wskaźników w V klasie.
W 2005 r. punkt pomiarowo-kontrolny na rzece Utrata znajdował się w miejscowości Kistki.
W poniŜszej tabeli zestawiono wyniki badań:
Tabela 17. Jakość rzeki Utrata w 2005 r.
Rzeka
Utrata
Punkt
pomiarowokontrolny
Kistki
Średnie stęŜenie zanieczyszczeń (mg/l)
Klasa
V
BZT5
Fosfor ogólny
Azotany
5,3
0,8
13,5
Źródło: WIOŚ
Tak duŜe zanieczyszczenie cieków wodnych spowodowane jest przede wszystkim
odprowadzaniem ścieków bezpośrednio do nich lub do rowów melioracyjnych przez obiekty i
zakłady połoŜone w większości poza granicami Gminy (zjawisko tzw. importu zanieczyszczeń).
Podstawową przyczyną zanieczyszczeń wód jest jeszcze niedostateczne wyposaŜenie
Gminy w kompleksową infrastrukturę, przede wszystkim niepełny zasięg kanalizacji sanitarnej i
prawie zupełny brak kanalizacji deszczowej. Ścieki związane z zabudową mieszkaniową oraz
zakładami produkcyjno-usługowymi trafiają do kanałów melioracyjnych ). Na złą jakość wód
powierzchniowych mają takŜe wpływ zanieczyszczenia wielkoobszarowe pochodzenia
rolniczego.
Na terenie Gminy istnieje stosunkowo gęsta sieć kanałów melioracyjnych
odwadniających. WiąŜe się to z płytko zalegającymi wodami gruntowymi. Sieć kanałów
melioracyjnych z terenu Gminy odprowadza wody do Rzeki Utraty jest ona coraz czystsza – w
jej nurcie pojawiły się rośliny wodne i ryby. Kanały melioracyjne badanego obszaru są
generalnie czyste. Incydentalnie okresowo zdarzają się wypadki zanieczyszczania szczególnie
na odcinkach o gęstej zabudowie.
5.2.1.2. Jakość wód podziemnych
Problem pogarszania się jakości wód podziemnych jest istotnym zagroŜeniem dla zdrowia
mieszkańców i rozwoju miast oraz gmin. Najbardziej naraŜonymi na zanieczyszczenie są wody
gruntowe pierwszego poziomu wodonośnego występujące najpłycej i nie izolowane od
powierzchni utworami trudno przepuszczalnymi, zasilane intensywnie przez infiltrujące opady
atmosferyczne. Zwierciadło pierwszego poziomu wód podziemnych występuje często bardzo
płytko, na głębokości mniejszej niŜ 5 m.
Wody wgłębne, posiadające ograniczony związek z powierzchnią ziemi mają większą
odporność na zanieczyszczenie. Średnia głębokość ujmowania wód podziemnych z głównych
zbiorników wód podziemnych wynosi w piętrze czwartorzędowym średnio od 40 do 80 m. W
piętrze trzeciorzędowym ujmuje się wody na głębokości około 200 m.
Paradoksalnie jeden z czynników postępu – wodociągowanie miejscowości stał się
dodatkowym czynnikiem potęgującym zagroŜenie dla jakości wód podziemnych w sytuacji
nienadąŜania budowy oczyszczalni ścieków za wodociągowaniem.
ZagroŜenie zanieczyszczeniem wód podziemnych wynika:
• z infiltracji zanieczyszczeń z wód powierzchniowych,
• z migracji wgłębnej zanieczyszczeń związków chemicznych z obszarów rolniczych,
terenów zurbanizowanych i komunikacyjnych o słabej izolacyjności gruntowej warstw
wodonośnych,
Wody podziemne wymagają ochrony przede wszystkim z uwagi na fakt wykorzystywania
ich na szeroką skalę jako podstawowe źródło dla celów zaopatrzenia ludności w wodę oraz jako
uzupełnienie wykorzystywanych wód powierzchniowych o niŜszej jakości. Ponadto stanowią
rezerwę wody pitnej dla przyszłych pokoleń.
Zasoby wód podziemnych mogą ulegać degradacji jakościowej w wyniku zanieczyszczeń
antropogenicznych. Z powodu gospodarczego znaczenia oraz powszechnego zagroŜenia wody
te zostały objęte programem monitorowania, którego celem jest wspomaganie działań
36
zmierzających do likwidacji źródeł skaŜenia. Jakość wód gruntowych ulega ciągłemu
pogorszeniu i zaleŜna jest ona od sposobu zagospodarowania terenu. Są to przewaŜnie wody III
klasy a nawet pozaklasowe. Lokalnie zawierają one zwiększone zawartości związków azotu
(azotanów i azotynów), siarczanów, a nawet substancji ropopochodnych i detergentów.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dna 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji
dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia
monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. z dnia 1
marca 2004 r.) wyznaczyło sposób przedstawienia wyników klasyfikacji wód podziemnych:
Klasa I – bardzo dobra
Klasa II – dobra
Klasa III – zadowalająca
Klasa IV – niezadowalająca
Klasa V – zła.
Badania wód podziemnych przeprowadzone na terenie powiatu warszawskiego
zachodniego wskazują, Ŝe jakość wód w zaleŜności od miejsca pomiaru zaliczono do klas II-IV.
Głębokość otworu
Rodzaj wód
Typ otworu
UŜytkownik
GZWP
Klasa wód w 2003 r.
Wskaźnik w zakresie
stęŜeń
odpowiadających
wodzie o niskiej jakości
w 2003 r.
Klasa wód w roku 2004
Wskaźnik w zakresie
stęŜeń
odpowiadających
wodzie o niskiej jakości
w 2004 r.
Połczyńska
CPN
Kampinos
Kampinos
Q
26,2
W
1
7
215A
2003
II
IV
-
V
-
2004
II
IV
-
V
-
Q
X
24,7
186,0
W
W
1
1
7
1
215A
b.d.
III
IV
-
III
IV
Q
1,7
G
1
1
b.d.
III
-
III
HCO3
FET,
HCO3
FET
Corg
Kampinos
FET
FET,
HCO3
FET,
Mn
Miejscowość
Stratygrafia
Tabela 18. Wyniki monitoringu wód podziemnych
-
Źródło: WIOŚ
5.2.1.3. Zaopatrzenie mieszkańców w wodę
W zakresie zaopatrzenia w wodę Miasto i Gmina OŜarów Mazowiecki korzysta
z wodociągów grupowych zasilanych z czterech stacji uzdatniania wody (gminnych) oraz ujęć,
które nie są własnością Gminy.
Ujęcia gminne to:
• Stacja Uzdatniania Wody ŚWIĘCICE,
• Stacja Uzdatniania Wody GOŁASZEW,
• Stacja Uzdatniania Wody SZELIGI,
• Stacja Uzdatniania Wody PARTYZANTÓW.
• Ujęcia pozagminne zasilające wodociągi gminne to:
• Ujęcie RSP Duchnice (własność Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej we wsi
Duchnice, zasilające 21,8 km sieci wodociągowej w gminie OŜarów Mazowiecki),
• Ujęcie Feliksów (własność Gminy Leszno, zasilające 22,9 km sieci wodociągowej
Gminy OŜarów Mazowiecki).
Na terenie Gminy zlokalizowane są równieŜ następujące ujęcia:
• Ujęcie Mazowieckiej Fabryki DroŜdŜy JÓZEFÓW, zlokalizowane na terenie
fabryki w Józefowie k/Błonia, ujęcie zasila sieć wodociągową w miejscowości
Józefów i Wolica, zabezpieczając potrzeby własne i fabryki POLMOS, sieć nie
jest własnością Gminy OŜarów Mazowiecki,
37
•
Ujęcie Hodowla Roślin Bronisze Sp. z o. o., zlokalizowane na terenie spółki,
zasilające sieć wodociągową na będącą własnością Gminy OŜarów Mazowiecki,
zabezpiecza potrzeby własne i wsi Bronisze,
• Ujęcie Instytutu Biotechnologii i Antybiotyków Macierzysz, zlokalizowane na
terenie Instytutu, zasila sieć wodociągową nie będącą własnością Gminy OŜarów
Mazowiecki, zabezpiecza potrzeby własne i wsi Macierzysz,
• Ujęcie Fabryki Kabli, zlokalizowane na terenie Fabryki, zabezpiecza potrzeby
własne oraz awaryjne osiedla mieszkaniowego Spółdzielni Mieszkaniowej
„Kabel”,
• Ujęcie Warszawskiego Rolno SpoŜywczego Rynku Hurtowego w Broniszach,
zlokalizowane na terenie Rynku, ujęcie zabezpiecza własne potrzeby, awaryjnie
ma połączenie z gminnym wodociągiem SZELIGI.
Na terenie Gminy OŜarów Mazowiecki wodociągi o długości 133,98 km pozwalają
zaopatrzyć w wodę przez ok. 77% mieszkańców.
Tabela 19. Długość sieci wodociągowej w gminie i ilość połączeń do budynków
2004
2005
2006
Ilość
Ilość
Ilość
Jednostk Długość sieci połączeń Długość sieci połączeń Długość sieci połączeń
a
do
wodociągowe
do
wodociągowe
do
wodociągowe
budynkó
budynkó
budynkó
j [km]
j [km]
j [km]
w [szt.]
w [szt.]
w [szt.]
OŜarów
Mazowieck
i–
Miasto
OŜarów
Mazowieck
i–
obszar
wiejski
OŜarów
Mazowieck
i–
ogółem
32,0
1 160
32,0
1 166
32,0
1 177
91,9
1 959
91,9
1 965
94,3
1 986
123,9
3 119
123,9
3 131
126,3
Źródło: GUS
W latach 2004-2006 w ramach rozbudowy sieci wodociągowej zrealizowano:
3 163
Tabela 20. Realizacja zadań związanych z rozbudową sieci wodociągowej w gminie w latach
2004-2007
Stan realizacji zadania w
Źródło
Zadanie
latach
finansowania
2004-2007
Rozbudowa wodociągów Mory-Jawczyce,
Wolica-Osiedle, Duchnice-Osiedle, Szeligi Osiedle, Strzykuły, Bronisze
Mory-Jawczyce
w trakcie realizacji Wolica-Osiedle
dokumentacja
Duchnice-Osiedle
dokumentacja
Szeligi-Osiedle
dokumentacja
Strzykuły
dokumentacja
Bronisze
dokumentacja
Źródło: Urząd Gminy OŜarów Mazowiecki
38
budŜet Gminy
budŜet Gminy
budŜet Gminy
budŜet Gminy
budŜet Gminy
budŜet Gminy
Na terenie Gminy są istnieją takŜe ujęcia wody indywidualne, zakładowe i przydomowe,
słuŜą one do zaopatrywania indywidualnych gospodarstw domowych, produkcji rolnej,
ogrodniczej i przemysłowej itp.
Miasto i Gmina nie posiada ogólnodostępnych punktów poboru wody na wypadek
długotrwałych przerw w dostawie wody do wodociągów grupowych.
5.2.1.4. Odprowadzanie ścieków komunalnych
Na terenie Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki istnieje kanalizacja sanitarna wykonana w
systemie rozdzielczym, z grawitacyjnym zrzutem ścieków bytowych. Ukształtowanie terenu i duŜe
odległości przemieszczania ścieków, wymagają by kanalizacja sanitarna grawitacyjna
wspomagana była lokalnymi pompami ścieków.
Na obszarze Gminy istnieje sieć kanalizacji sanitarnej obsługująca 12 536 mieszkańców, w
tym 6477 mieszkańców miasta i 6059 mieszkańców obszarów wiejskich. Pozostała liczba
mieszkańców z obszarów o zabudowie rozproszonej objęta zostanie programem sanitacji. Gminy
poprzez wyposaŜenie indywidualnych posesji w hydroponiczne przydomowe oczyszczalnie
ścieków.
Tabela 21. Liczba mieszkańców miasta i gminy podłączonych do sieci kanalizacyjnej w latach
2004-2006
2004
Jednostka
Miasto
OŜarów
2005
2006
Miasto
[osoba]
Gmina
[osoba]
Miasto
[osoba]
Gmina
[osoba]
Miasto
[osoba]
Gmina
[osoba]
6 389
6013
6 446
5996
6 477
6059
Źródło: GUS
Tabela 22. Długość sieci kanalizacyjnej i ilość przyłączy do budynków w latach 2004-2006
2004
Jednostka
OŜarów
Mazowiecki –
miasto
OŜarów
mazowiecki –
obszar wiejski
Ogółem
2005
Długość sieci
kanalizacyjnej
[km]
Ilość
przyłączy
do
budynków
[szt.]
18,6
2006
Długość sieci
kanalizacyjnej
[km]
Ilość
przyłączy
do
budynków
[szt.]
Długość sieci
kanalizacyjnej
[km]
Ilość
przyłączy
do
budynków
[szt.]
690
22,8
718
24,8
737
12,7
747
12,7
752
18,4
756
31,3
1437
35,5
1370
43,2
1493
Źródło: GUS
Według informacji z Urzędu Gminy w gminie istnieje 47,6 km sieci kanalizacyjnej, natomiast
z sieci korzysta 65% mieszkańców Gminy.
W latach 2004-2006 w ramach rozbudowy sieci kanalizacyjnej zrealizowano:
Tabela 23. Realizacja zadań związanych z rozbudową sieci kanalizacyjnej w gminie w latach
2004-2007
Stan realizacji zadania w
Źródło
Zadanie
latach
finansowania
2004-2007
Rozbudowa kanalizacji w OŜarowie-Ołtarzew,
Wolica, Duchnicach, Broniszach
39
OŜarów -Ołtarzew
100%
Wolica
Duchnice
Bronisze
Wybudowano 5,579 km sieci kanalizacji
nie
dokumentacja
dokumentacja
budŜet Gminy +
kredyt
budŜet Gminy
budŜet Gminy
Źródło: Urząd Gminy OŜarów Mazowiecki
Istniejąca kanalizacja sanitarna na terenie Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki jest
wykonana w systemie rozdzielczym, słuŜąca grawitacyjnym zrzutom ścieków bytowych. Długość
sieci w gminie OŜarów Mazowiecki wynosi 47,6 km. Obecna sieć kanalizacyjna jest nie
wystarczalna i wymaga rozbudowy. Z powodu silnego rozproszenia zabudowy na obszarze
części gminy przewiduje się zamiast rozbudowy sieci kanalizacyjnej instalowanie oczyszczalni
hydroponicznych w ilości 50-60 sztuk.
Gmina posiada trzy własne oczyszczalnie ścieków. Według ustaleń miejscowego planu
ogólnego zagospodarowania przestrzennego ścieki bytowo-gospodarcze ze zurbanizowanych
terenów miasta i gminy są odprowadzane do:
- układ zewnętrzno-lokalny
do oczyszczalni w Pruszkowie
do oczyszczalni w Józefowie
oraz do lokalnych oczyszczalni,
- układ lokalny
oczyszczalnia-Józefów
oczyszczalnia Pilaszków I,
oczyszczalnia Pilaszków II,
oczyszczalnia Wolskie
oczyszczalnia Duchnice,
oczyszczalnia przy Rynku Hurtowym Bronisze,
oczyszczalnia Macierzysz.
Układ sieciowy umoŜliwia odprowadzanie ścieków w systemie zewnętrznym do
oczyszczalni ścieków w Pruszkowie i do oczyszczalni ścieków w Józefowie, Broniszach,
Macierzyszu, Pilaszkowie i Wolskich
Oczyszczalnia ścieków w PRUSZKOWIE – własność Miejskiego Przedsiębiorstwa
Wodociągów i Kanalizacji miasta stołecznego Warszawa S.A., przyjmuje ścieki z terenu miasta
OŜarów Mazowiecki i miejscowości Duchnice (2 740 m3/ d).
Z układu sieciowego korzysta 8307 mieszkańców Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki.
Ścieki przesyłane są do oczyszczalni ścieków kolektorem ciśnieniowym, dł. 4,5 km ze zbiorczej
pompowni ścieków P1 w OŜarowie Mazowieckim przy ul. Kapuckiej. Zasięg układu sieciowego
tej pompowni obejmuje osiedla: Zientarówka, ks. Józefa Poniatowskiego, Franciszków,
Mickiewicza, Ołtarzew, Duchnice (łącznie 18 km).
3
MoŜliwości tej oczyszczalni po modernizacji i rozbudowie to 58 tys. m ścieków/d.
Oczyszczalnia ścieków JÓZEFÓW – własność Przedsiębiorstwa Gospodarki Wodno
Ściekowej GEA-NOVA Sp. z o.o. Stare Babice przyjmuje ścieki z miejscowości: Płochocin,
Józefów, Wolica (135 m3/ d). Z układu sieciowego (własność Gminy OŜarów Mazowiecki) o dł.
12,2 km korzysta 3 526 mieszkańców. Układ sieciowy pompowni P7 przy ul. Lipowej obejmuje
Płochocin Południowy ( łączna dł. sieci tłocznej 0,6 km i grawitacyjnej 3,7 km). Obecnia trwa
modernizacja oczyszczalni.
Oczyszczalnia ścieków BRONISZE - własność Warszawskiego Rolno SpoŜywczego Rynku
Hurtowego w Broniszach, przyjmuje ścieki z terenu Rynku SpoŜywczego, Hodowli Roślin Bronisze
3
Sp. z o. o. w Broniszach przy ul. Przyparkowej 13 oraz miejscowości Bronisze (69 m / d).
Z układu sieciowego (nie jest własnością Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki) korzysta 345
osób. Ścieki doprowadza się do oczyszczalni kolektorem ciśnieniowym o dł. 0,7 km, ze zbiorczej
40
pompowni ścieków zlokalizowanej na terenie Hodowli Roślin Sp. z o.o. w Broniszach i będącej jej
własnością. Oczyszczalnia w Broniszach dysponuje rezerwami w przyjmowaniu ścieków.
Oczyszczalnia ścieków MACIERZYSZ – własność Instytutu Biotechnologii i Antybiotyków w
Warszawie, obsługuje Instytut i część miejscowości Macierzysz ( 8,5 m3 / d). Z układu sieciowego
(nie jest własnością Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki) korzysta 60 mieszkańców gminy.
Oczyszczalnia w Macierzyszu nie posiada rezerw w przyjmowaniu ścieków.
Oczyszczalnia ścieków PILASZKÓW - własność Fundacji Kościelnej Rady Gospodarczej w
Warszawie, obsługuje dom opiekuńczy w Pilaszkowie (w tym 16 mieszkańców gminy).
Oczyszczalnia nie posiada rezerw w przyjmowaniu ścieków.
Istniejące lokalne oczyszczalnie ścieków działają w celu zaspokojenia potrzeb własnych
zakładów i mieszkańców Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki. Ponadto w miejscowości Pilaszków
funkcjonują dwie gminne oczyszczalnie ścieków.
W latach 2004 – 2005 wybudowano oczyszczalnię ścieków Wolskie i Pilaszków, własność
Gminy OŜarów Mazowiecki zlokalizowana na terenach byłych PGR Wolskie i Pilaszków. Obsługują
osiedla Wolskie, tj. około 290 mieszkańców i Pilaszków ok. 100 mieszkańców.
5.2.1.5. Wody opadowe
Na obszarze Gminy OŜarów Mazowiecki nie istnieje zorganizowany system odprowadzania
wód opadowych. Ze względu na przewaŜające budownictwo jednorodzinne w Gminie nie jest
realizowana kanalizacja deszczowa. Jedynie na terenach o zabudowie zwartej, na osiedlach
mieszkaniowych z siecią ulic wykonane jest odwodnienie jezdni i chodników. Systemem
odwodnienia jezdni objęte są:
• osiedle Zientarówka, z którego wody opadowe z nawierzchni jezdni twardych
odprowadzane są bezpośrednio do Kanału OŜarowskiego;
• osiedle Mickiewicza, z którego wody deszczowe odprowadzane są do zakrytego
Kanału Duchnickiego;
• część miejscowości Płochocin. Odwodnienie jezdni wykonane jest w obrębie ulic
Łąkowej i Parkowej. Ścieki opadowe odprowadzane są z tych ulic kanałem
zakrytym do Kanału OŜarowskiego.
• Ścieki opadowe z ulicy Święcickiej odprowadzane są do połoŜonego wzdłuŜ drogi
rowu Święcickiego i dalej do Kanału OŜarowskiego.
• droga krajowa – ulica Poznańska, odwodnienie jezdni wykonane jest wzdłuŜ trasy
w OŜarowie Wsi, w granicach administracyjnych Miasta, oraz w Ołtarzewie.
Wody deszczowe odprowadzane są do Kanału OŜarowskiego poprzez ujścia zlokalizowane
w obrębie Miasta (wzdłuŜ ulicy Strzykulskiej oraz ulicy Szkolnej) i w miejscowości Ołtarzew.
5.2.1.6. Odprowadzanie ścieków przemysłowych
Na terenie Gminy występują zakłady z branŜy rolno spoŜywczej, zwłaszcza z sektora
przetwórczego np. przetwórstwo owoców. Tego typu firmy są emitorem duŜej ilości ścieków, o
ogromnym ładunku zanieczyszczeń.
5.2.1.7. Wpływ rolnictwa na jakość wód
Wpływ rolnictwa na jakość wód jest uzaleŜniony od wielu czynników: ukształtowania
terenu, stosowanej gospodarki nawozowej, stanu opadów atmosferycznych i warunków
klimatycznych, usytuowania w stosunku do wód powierzchniowych lub podziemnych itp. Do
zanieczyszczeń powierzchniowych lub obszarowych wód zaliczane są m.in. zanieczyszczenia
spłukiwane opadami atmosferycznymi z terenów rolnych i leśnych. Obejmuje to takŜe
zanieczyszczenia wsiąkające do gruntu, przenikające do wód gruntowych i za ich
pośrednictwem zasilające wody powierzchniowe. Czynnikami zanieczyszczającymi,
wymywanymi z pól, łąk i pastwisk do odbiorników, są przede wszystkim składniki nawozów
mineralnych i organicznych (gnojowica, gnojówka, obornik), chemiczne środki ochrony roślin,
ścieki i osady ściekowe wykorzystywane do celów rolniczych lub w niewłaściwy sposób
wprowadzane do ziemi. Ze względu na strukturę gruntów na terenie Gminy, zagroŜenie ze
strony rolnictwa oraz osadnictwa wiejskiego na jakość wód w tym regionie jest bardzo waŜnym
41
problemem z uwagi na konieczność ochrony wód Głównego Zbiornika Wód Podziemnych
(GZWP nr 215A ) jest on zaliczany do obszarów wysokiej ochrony (OWO). Na mapie Głównych
Zbiorników Wód Podziemnych.
5.2.1.8. Problem nieszczelnych zbiorników bezodpływowych
Zgodnie z art. 3 ust.3 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, Gminy
mają obowiązek prowadzić ewidencję zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości
ich opróŜniania oraz opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej. Gmina OŜarów Mazowiecki
nie posiada takiej ewidencji i podczas realizacji zadań tego programu będzie musiała taki rejestr
wykonać. Zadanie to zostanie dopisane do listy zadań własnych.
5.2.2.
Do końca 2015r. Polska powinna zapewnić 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i
fosforu w ściekach komunalnych pochodzących z obszaru kraju w celu ochrony wód
powierzchniowych, w tym wód morskich, przed eutrofizacją oraz zakończyć program budowy,
rozbudowy i modernizacji systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków w aglomeracjach o
RLM od 2 000 do 15 000.
Celem średniookresowym polityki ekologicznej w odniesieniu do jakości wód jest
osiągnięcie dobrego stanu krajowych wód powierzchniowych i podziemnych.
5.2.3.
Zhierarchizowana lista przedsięwzięć własnych, koordynowanych i gminnych, w
podziale na inwestycyjne i pozainwestycyjne, przewidzianych do realizacji w ramach
Programu w perspektywie wieloletniej
3
2010
2011
7
8
9 10 11 12
2014
2009
6
2013
2008
5
2012
2007
4
Ocena waŜności w
hierarchii zadań
2
finansowania
1
Jednostka
odpowiedzialna
/ Jednostki
współpracujące
Szacunkowe
nakłady zł
Opis
przedsięwzięcia
Termin realizacji
L.p.
Tabela 24.
13
14
15
16
Zadania własne
1.
2.
3.
P
Poprawa jakości
świadczonych
usług
Rozbudowa wodociągów Gmina
Budowa wodociągu
w miejscowości Wolica
Priorytet IV –
Środowisko,
zapobieganie
zagroŜeniom i
energetyka
Budowa obiektów i
urządzeń do poprawy
jakości wody na terenie
Gminy OŜarów
Mazowiecki
Priorytet IV –
Środowisko,
zapobieganie
zagroŜeniom i
energetyka
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Poprawa jakości
świadczonych
usług
1 600 000
Gmina
Poprawa jakości
świadczonych
usług
6 200 000
42
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Eliminacja nieszczelnych
zbiorników gromadzenia
ścieków (szamb),
kontrola
zagospodarowania
I/P
ścieków bytowo gospodarczych i
przemysłowych na
terenach
nieskanalizowanych
Ograniczenie
zanieczyszczeń
przemysłowych poprzez
P wzmoŜone działania
kontrolne podejmowane
wspólnie ze słuŜbami
WIOŚ
WzmoŜone działania
kontrolne i egzekucyjne
P w celu eliminacji
nielegalnego zrzutów
ścieków komunalnych.
Zewidencjonowanie
zbiorników
P bezodpływowych i
przydomowych
oczyszczalni ścieków
Przygotowanie
wieloletniego planu
I rozwoju i modernizacji
urządzeń
wodociągowych
I
Rozbudowa kanalizacji
Budowa kanalizacji
sanitarnej
we wsi Ołtarzew
Priorytet IV –
Środowisko,
zapobieganie
zagroŜeniom i
energetyka
Budowa kanalizacji
sanitarnej
w miejscowości OŜarów
Wieś
Priorytet IV –
Środowisko,
zapobieganie
zagroŜeniom i
energetyka
Budowa kanalizacji
sanitarnej
w miejscowości Bronisze
Priorytet IV –
Środowisko,
zapobieganie
zagroŜeniom i
energetyka
Budowa kanalizacji
sanitarnej
w miejscowościach
Piotrkówek –
Wieruchów- StrzykułyMacierzysz – Szeligi
Priorytet IV –
Środowisko,
zapobieganie
zagroŜeniom i
energetyka
Budowa kanalizacji
sanitarnej
w miejscowości
Duchnice
Priorytet IV –
Środowisko,
zapobieganie
zagroŜeniom i
energetyka
Gmina
Usprawnienie
gospodarki wodnościekowej,
poprawa jakości
wód
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Poprawa jakości
wód
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Poprawa jakości
wód
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Poprawa jakości
wód, poprzez
eliminację
nieprawidłowości
Środki własne,
inne fundusze
Gmina/
przedsiębiorstwo
komunalne
Zabezpieczenie
moŜliwości
rozwojowych
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Ochrona wód
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Ochrona wód
9 000 000
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Ochrona wód
1 600 000
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Ochrona wód
3 000 000
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Ochrona wód
9 000 000
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Ochrona wód
5 000 000
Środki własne,
inne fundusze
43
15
16
17
18
I
19
I
20
I
21
I
22
I/P
23
P
24
P/I
25
P/I
26
I/P
Budowa kanalizacji
sanitarnej
w miejscowości Wolica
Priorytet IV –
Środowisko,
zapobieganie
zagroŜeniom i
energetyka
Budowa kanalizacji
sanitarnej
w miejscowości
Święcice
Priorytet IV –
Środowisko,
zapobieganie
zagroŜeniom i
energetyka
Przebudowa kolektora
głównego kanalizacji
sanitarnej
w OŜarowie
Mazowieckim – II etap
od ul. Szkolnej do
ul.Strzykulskiej
Priorytet IV –
Środowisko,
zapobieganie
zagroŜeniom i
energetyka
Realizacja
przedsięwzięcia budowy
oczyszczalni
hydroponicznych w
miejscach zabudowy
rozproszonej
Budowa kanalizacji
deszczowej oraz
systemów oczyszczania
wód opadowych
spływających z dróg
gminnych
Wymiana zuŜytej sieci
wodociągowokanalizcyjnej (w
szczególności
azbestowo-cementowej)
Sukcesywna
modernizacja stacji
uzdatniania wody
Objęcie ochroną
obszarów źródliskowych
Wyznaczenie stref
ochronnych oraz
zasobów ujęć wodnych
Prowadzenie
monitoringu lokalnego
jako uzupełnienie
państwowego
Wprowadzenie do
likwidacji gołoledzi
środków najmniej
szkodliwych dla gleb i
wód
Włączenie do kanalizacji
mieszkańców którzy
mają taką moŜliwość ale
jeszcze tego nie uczynili
Gmina
Ochrona wód
3 000 000
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Ochrona wód
11 000 000
Środki własne,
inne fundusze
Gmina
Ochrona wód
6 000 000
Środki własne,
inne fundusze
Gmina/
przedsiębiorstwo
komunalne
Ochrona wód
Środki własne,
inne fundusze
Gminy, zarządcy
dróg,
przedsiębiorstwa
komunalne
Ochrona wód
Środki własne,
inne fundusze
Gmina/
przedsiębiorstwo
komunalne
Poprawa jakości
świadczonych
usług
Środki własne,
inne fundusze
Gmina/
przedsiębiorstwo
komunalne
Poprawa jakości
świadczonych
usług
Środki własne,
inne fundusze
Ochrona wód
Środki własne,
inne fundusze
Gmina/ IMGW
Ochrona wód
Środki własne,
inne fundusze
Gminy/ WIOŚ, PIG,
IMGW
Poprawa jakości
wód
Środki własne,
inne fundusze
Gmina/
przedsiębiorstwo
komunalne
Ochrona wód,
gleby
Środki własne,
inne fundusze
gmina
Ochrona wód,
gleby
Środki własne,
inne fundusze
Ochrona wód
Środki własne,
Inne fundusze.
1
I
Budowa urządzeń
oczyszczających i
doczyszczających ścieki
przedsię-biorcy/
przemysłowe
Władze Gmin,
wprowadzane do wód
RZGW, WIOŚ
lub do ziemi oraz do
instalacji zbiorowego
odprowadzenia ścieków.
44
2
I
Budowa indywidualnych
właściciele
systemów oczyszczania
nieruchomości/
ścieków na terenach o
Władze Gminy
zabudowie rozproszonej.
Ochrona wód
45
Środki własne,
Inne fundusze
5.3. Jakość powietrza i zmiany klimatu
W całym województwie mazowieckim w latach 2002-2006 przeprowadzono drugą
pięcioletnią ocenę jakości powietrza. Ocena wykonana została dla następujących zanieczyszczeń:
dwutlenku siarki dwutlenku azotu, pyłu zawieszonego PM10, ołowiu, benzenu, tlenku węgla i ozonu
przy uwzględnieniu kryteriów związanych z ochroną roślin i ochrony zdrowia.
Dla powiatu warszawskiego zachodniego określone zostały zanieczyszczenia SO2, NOx i O3
i benzenu. Monitoring przeprowadzony został w trzech punktach: granica KPN, w Błoniu ul.
Poniatowskiego oraz przy trasie nr 2 na Poznań.
Tabela 25. Wyniki monitoringu powietrza w 2006 r.
Dwutlenek siarki SO2
Dwutlenek azotu NOx
StęŜenie
StęŜenie
max 1
średnie
godzinowe
roczne
3
3
µg/m
µg/m
Ozon
StęŜenie
24-h
3
µg/m
StęŜenie 1
godzinowe
3
µg/m
40
150
40
150
2004
32,4
45,7
-
-
2005
41,7
60,2
-
-
-
-
2006
53,5
71,5
11,4
90,6
53,2
178
Granica KPN
Dopuszczalne wartości
stęŜeń zanieczyszczeń
powietrza
atmosferycznego
StęŜenie
średnie
3
µg/m
StęŜenie
max 8-h
3
µg/m
110
-
-
Źródło: WIOŚ
Tabela 26. Wyniki badań zanieczyszczeń benzenem w powiecie warszawskim zachodnim po
względem ochrony zdrowia
Stanowisko
pomiarowe
Rodzaj pomiarów
Rok pomiarowy
Błonie,
ul. Poniatowskiego
Pasywne tłowe
2002
2003
2004
2005
2006
Błonie,
trasa na Poznań
Pasywne
komunikacyjne
2003
stęŜenie średnie
Klasa strefy
2,0
2,0
2,3
1,2
1b
2,7
1b
Źródło: WIOŚ
W 2004 r. przeprowadzono badania emisji SO2, NO2, CO, PM10. Wyniki pomiarów
zamieszczono w poniŜszych tabelach.
Tabela 27. Suma emisji SO2 w powiecie oraz udziały emisji punktowej, powierzchniowej,
liniowej w emisji ogólnej w 2004 r.
Powiat
Suma SO2
[Mg/rok]
Punktowa
% sumy
Powierzchniowa
% sumy
Liniowa
%
sumy
warszawskizachodni
314
48,5
44,2
7,3
Wskaźnik
2
[kg/km ]
[kg/mieszk.]
593
3
Źródło: WIOŚ
Tabela 28. Suma emisji NO2 w powiecie oraz udziały emisji punktowej, powierzchniowej,
Powiat
Suma NO2
[Mg/rok]
Punktowa
% sumy
Powierzchniowa
% sumy
Liniowa
%
sumy
warszawskizachodni
469
16,9
18,1
65,0
46
Wskaźnik
2
[kg/km ]
[kg/mieszk.]
877
5
Źródło: WIOŚ
Tabela 29. Suma emisji CO w powiecie oraz udziały emisji punktowej, powierzchniowej,
Powiat
Suma CO
[Mg/rok]
Punktowa
% sumy
Powierzchniowa
% sumy
Liniowa
%
sumy
warszawskizachodni
1224
29,4
55,4
15,2
Wskaźnik
2
[kg/km ]
[kg/mieszk.]
2286
13
Źródło: WIOŚ
Tabela 30 Suma emisji PM10 w powiecie oraz udziały emisji punktowej, powierzchniowej,
Powiat
Suma PM10
[Mg/rok]
Punktowa
% sumy
Powierzchniowa
% sumy
Liniowa
%
sumy
warszawskizachodni
403
11,3
74,7
14,0
Wskaźnik
2
[kg/km ]
[kg/mieszk.]
753
4
Źródło: WIOŚ
Na poprawę jakości powietrza duŜy wpływ ma jakość infrastruktury drogowej. Dlatego teŜ w
gminie realizowane są przedsięwzięcia związane z modernizacją nawierzchni drogowych jak
równieŜ poprawiające bezpieczeństwo ruchu drogowego poprzez budowę rond.
Z informacji uzyskanych od Zarządu Dróg Powiatowych w OŜarowie Mazowieckim niemal
20% dróg powiatowych posiada nową nawierzchnię.
Zmodernizowano ponad 3 km odcinek drogi pomiędzy Rynkiem Hurtowym w Broniszach, a
Starymi Babicami. Konsekwentne działania określone przez Zarząd Powiatu przynoszą juŜ
wymierne i odczuwalne efekty. ZauwaŜą je natychmiast kierowcy jeŜdŜący np. ul. Estrady, gdzie
połoŜono 1250 mb nowej nawierzchni (w gm. Stare Babice) lub w miejscowościach Wąsy Kolonia
i Wąsy Wieś (w gm. Leszno), gdzie ciąg nowej drogi liczy ok. 2250 mb.
PowaŜnym przedsięwzięciem w gminie OŜarów Mazowiecki będzie przebudowa ul.
Sochaczewskiej przebiegającej od ronda w Wieruchowie do Pilaszkowa i dalej w kierunku
Radzikowa. Na tej drodze przewiduje się budowę 3 rond: w Pilaszkowie, Strzykułach i w Kolonii
Pogroszew.
5.3.1.1. Bilans emisji i imisji
Zanieczyszczeni powietrza na danym obszarze często nie ma wiele wspólnego z
występowaniem lub nie występowaniem emitorów zanieczyszczeń na tym obszarze, w myśl
zasady, Ŝe najczyściej jest pod kominem. Na tę kwestie trzeba patrzeć w szerszym aspekcie,
powiatu, województwa, a nawet kraju, gdyŜ zanieczyszczenie powietrza rozprzestrzenia się na
duŜe obszary. I dlatego brak większych „trucicieli” powietrza na danym obszarze nie daje
pewności, Ŝe poziom zanieczyszczeń jest niski.
Na stan jakości powietrza atmosferycznego na terenie Gminy OŜarów Mazowiecki mają
wpływ zanieczyszczenia pochodzące z terenu samej Gminy, powiatu warszawskiego
zachodniego, oraz woj. mazowieckiego:
• z energetycznego spalania paliw - (główne zanieczyszczenia: pył, dwutlenek siarki,
tlenki azotu, tlenek i dwutlenek węgla),
• ze środków transportu kołowego (zanieczyszczenia: tlenki azotu, węglowodory, tlenek
węgla, pył, ołów),
• z procesów przemysłowych i usługowych, w szczególności: procesów lakierowania,
produkcji kosmetyków, produkcji farmaceutyków, przetwórstwa tworzyw sztucznych,
drukarni, instalacji przeładunku paliw, huty szkła, obróbki drewna, przetwórstwa
mięsnego, ubojni, hodowli drobiu (w zaleŜności od rodzaju działalności róŜne
zanieczyszczenia),
• z oczyszczalni ścieków, wysypiska odpadów, wtórnego pylenia z dróg,
• bliskość ogromnej aglomeracji miejskiej Warszawy.
47
Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza na terenie Gminy jest „niska emisja”.
Niewątpliwym problemem jest spalanie w domowych piecach odpadów, w tym tworzyw
sztucznych, gumy i tekstyliów. Domowe paleniska nie wytwarzają wystarczająco wysokiej
temperatury do ich całkowitego spalenia. W związku z tym do atmosfery przedostają się duŜe
ilości sadzy, węglowodorów aromatycznych, merkaptanów i innych szkodliwych dla zdrowia ludzi
związków chemicznych.
Na stan powietrza oddziałują takŜe źródła komunikacyjne. Zanieczyszczenie powietrza
substancjami pochodzącymi ze spalania paliw w silnikach pojazdów występuje głównie przy
trasach komunikacyjnych o duŜym natęŜeniu ruchu biegnących przez miasta.
Emisję podstawowych zanieczyszczeń z terenu powiatu warszawskiego zachodniego w
2004 roku zestawiono w poniŜszej tabeli, na podstawie danych opracowanych przez WIOŚ.
W całym województwie mazowieckim w latach 2002-2006 przeprowadzono drugą
pięcioletnią ocenę jakości powietrza. Ocena wykonana została dla następujących
zanieczyszczeń: dwutlenku siarki dwutlenku azotu, pyłu zawieszonego PM10, ołowiu, benzenu,
tlenku węgla i ozonu przy uwzględnieniu kryteriów związanych z ochroną roślin i ochrony
zdrowia.
Dla powiatu warszawskiego zachodniego określone zostały zanieczyszczenia SO2, NOx i
O3 i benzenu. Monitoring przeprowadzony został w trzech punktach: granica KPN, w Błoniu ul.
Poniatowskiego oraz przy trasie nr 2 na Poznań.
Tabela 31. Wyniki monitoringu powietrza w 2006 r.
Dwutlenek siarki SO2
Dwutlenek azotu NOx
StęŜenie
StęŜenie
średnie
max 1
roczne
godzinowe
3
3
µg/m
µg/m
Ozon
StęŜenie
24-h
3
µg/m
StęŜenie 1
godzinowe
3
µg/m
40
150
40
150
110
2004
32,4
45,7
-
-
-
2005
41,7
60,2
-
-
2006
53,5
71,5
11,4
90,6
Granica KPN
Dopuszczalne wartości
stęŜeń zanieczyszczeń
powietrza
atmosferycznego
StęŜenie max 8-h
3
µg/m
178
Źródło: WIOŚ
Pomiary stęŜeń zanieczyszczeń w powietrzu na terenie powiatu warszawskiego
zachodniego prowadzone są jedynie na stacji monitoringowej zlokalizowanej w rezerwacie
„PoŜary” w gminie Kampinos i Leszno. Ze względu na lokalizację stacji na terenie
Kampinoskiego Parku Narodowego wyniki pomiarów mogą nie być reprezentatywne dla
pozostałej części powiatu.
Tabela 32. Wyniki badań zanieczyszczeń benzenem w powiecie warszawskim zachodnim pod
względem ochrony zdrowia
Stanowisko
pomiarowe
Wartości
dopuszczalne
Błonie,
ul. Poniatowskiego
Błonie,
trasa na Poznań
Rodzaj pomiarów
Rok pomiarowy
stęŜenie średnie
3
mg/m
Klasa strefy
10
Pasywne tłowe
2002
2003
2004
2005
2006
2,0
2,0
2,3
1,2
1b
Pasywne
komunikacyjne
2003
2,7
1b
Źródło: WIOŚ
48
Z oceny jakości powietrza dokonanej przez WIOŚ za rok 2006 wynika, Ŝe stęŜenia
dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, benzenu na terenie powiatu warszawskiego zachodniego nie
przekraczają poziomu dopuszczalnego określonego dla ochrony zdrowia (klasa 1b).
5.3.1.2. Systemy zaopatrzenia w ciepło mieszkańców i przedsiębiorców
Gmina OŜarów Mazowiecki nie dysponuje kompleksowym systemem ciepłowniczym
z ciepłowniami i sieciami cieplnymi. Zaspokojenie potrzeb grzewczych mieszkańców miasta i
gminy odbywa się za pomocą indywidualnych źródeł ciepła.
W zabudowie wielorodzinnej dominują zbiorcze kotłownie, które zaopatrują mieszkańców w
ciepło i ciepłą wodę. Kotłownie te mieszczą się na terenach spółdzielni mieszkaniowych.
Natomiast w kaŜdym budynku, będącym własnością wspólnot mieszkaniowych mieszczą się
kotłownie lokalne. W niewielu przypadkach w lokalach wspólnot mieszkaniowych znajdują się
indywidualne źródła ciepła.
W zabudowie jednorodzinnej i gospodarstwach rolnych występują indywidualne źródła
ciepła (gaz przewodowy ok. 25%, energia elektryczna ok. 15%, piece opalane paliwem stałym
ok.55%, gaz, olej opałowy itp., ok. 5%).
Dla potrzeb grzewczych Gminy wykorzystywany jest głównie gaz i olej opałowy. Nadal
wykorzystywany jest węgiel, koks, drewno opałowe, niekiedy energia elektryczna.
Przez gminę tranzytem przebiega magistrala gazowa z Ursusa do EC Wola. Miasto i
Gmina OŜarów Mazowiecki jest zasilane w gaz głównie przez dwa źródła, są nimi stacje gazowe
0
wysokiego ciśnienia I redukcyjno – pomiarowe:
• rozdzielnia Mory – na terenie Gminy OŜarów Mazowiecki w miejscowości Mory,
o przepustowości Q max 50000 m 3/ h, jest ona w pełni wykorzystana,
• rozdzielnia Rokitno – na terenie Gminy Błonie w miejscowości Rokitno,
o przepustowości Q max 25000 m 3/ h, jest wykorzystana w ok. 20%.
Stacje gazowe I 0 redukują gaz przesyłany siecią gazową przesyłową wysokiego ciśnienia
o ciśnieniu nominalnym PN 6,3 M Pa:
• DN 500 relacji Mory-Huta Szkła, która przebiega prze teren Gminy na odcinku
o długości 1,7 km,
• DN 400 relacji Mory-Piotrkówek Trybunalski, która przebiega przez teren Gminy na
odcinku o długości 14,2 km,
• DN 300 relacji Świerk-Mory, która przebiega przez teren Gminy na odcinku
o długości 2,0 km
Miasto i Gmina OŜarów Mazowiecki są zasilane z sieci rozdzielni średniego ciśnienia, a na
terenach osiedlowych miasta i gminy gaz rozprowadzany zostaje poprzez sieć rozdzielczą
niskiego ciśnienia. Długość gazociągów średniego i niskiego ciśnienia w mieście OŜarów
Mazowiecki wynosi odpowiednio: 19,0 km i 7,9 km, zaś długość gazociągów średniego i niskiego
ciśnienia w gminie OŜarów Mazowiecki wynosi odpowiednio 103,2 km i 9,2 km
Sieć gazociągów rozdzielczych średniego ciśnienia na terenie Miasta i Gminy OŜarów
Mazowiecki, posiada rezerwy przepustowości. Stan techniczny gazociągów sieci rozdzielczych
jest dobry.
5.3.1.3. Obszary uciąŜliwości spowodowanej przez ciągi komunikacyjne
Poziom stęŜeń substancji podstawowych wprowadzanych do powietrza wykazuje tendencję
spadkową, oprócz wzrostu emisji dwutlenku azotu wynikającej z oddziaływania ruchu
samochodowego. Działania ograniczające emisję substancji podstawowych wiąŜą się przede
wszystkim ze zmianą nośników energii (gazyfikacja) oraz uciepłownieniem gospodarstw domowych
(likwidacja emisji niskiej).
Ruch samochodowy jest określany jako najpowaŜniejsze źródło emisji substancji
wpływających na stan powietrza na obszarze miast. Wielkość emisji ze źródeł mobilnych zaleŜy od
natęŜenia i organizacji ruchu samochodowego oraz stanu technicznego pojazdów i dróg.
Substancje wprowadzane do powietrza przez ruch samochodowy (emisja ze źródeł
liniowych) to: tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, sadza, pyły zawierające metale cięŜkie,
m.in. ołów (emisja ze spalania w silnikach) oraz pyły gumowe (emisja na skutek tarcia opon o
nawierzchnię drogi).
49
Istotne źródło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego stanowi komunikacja drogowa.
Najbardziej zagroŜone pod tym względem są duŜe ośrodki miejskie oraz miejscowości
usytuowane w pobliŜu tras komunikacyjnych o największym natęŜeniu ruchu pojazdów.
W wyniku spalania paliw w silnikach samochodowych do atmosfery przedostają się
zanieczyszczenia gazowe: tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek węgla i węglowodory
(szczególnie benzen) oraz pyły zawierające m.in. związki ołowiu, kadmu, niklu i miedzi.
5.3.2.
Od stycznia 2008r. Polskę będą obowiązywały wymagania Dyrektywy 2001/80/WE40
(Dyrektywa LCP) w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z
duŜych źródeł spalania paliw. Jej celem jest ograniczenie emisji z duŜych źródeł spalania o
mocy większej od 50 MW.
Podstawowym celem polityki ekologicznej w zakresie ochrony powietrza w
perspektywie średniookresowej jest osiągnięcie takiego jego stanu, który nie będzie
zagraŜał zdrowiu ludzi i środowisku oraz będzie spełniał wymagania prawne w zakresie jakości
powietrza i norm emisyjnych.
Cele ilościowe wynikają z programów krajowych, zobowiązań przyjętych w Traktacie
Akcesyjnym i ratyfikowanych umów międzynarodowych. W związku z tym celami
średniookresowymi będą:
• Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza,
• Spełnienie standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa,
• Redukcja emisji z obiektów energetycznego spalania w kierunku pułapów
emisyjnych określonych w Traktacie Akcesyjnym.
5.3.3.
2010
2011
4
5
6
7
8
9 10 11 12
Ocena waŜności
w hierarchii zadań
2009
3
Potencjalne
źródła
finansowania
2008
2
Szacunkowe
nakłady zł
2007
1
2014
Jednostka
odpowiedzialna /
Jednostki
współpracujące
2013
2012
L.p.
Rodzaj
przedsięwzięcia
Termin realizacji
Cel
przedsięwzięcia
Tabela 33.
13
14
15
16
Zadania własne
1
I
Modernizacja kotłowni w
obiektach komunalnych
(przebudowa na gaz)
2
I
Modernizacja dróg gminnych
Gmina
i osiedlowych
3
P
4
5
P
Rozwój sieci monitoringu
jakości powietrza przez
udział gmin i powiatu w
monitoringu regionalnym
Namawianie mieszkańców
gminy do zmiany sposobu
ogrzewania na bardziej
przyjazny środowisku
Wsparcie przedsięwzięć
mających na celu
ograniczenie niskiej emisji
(plany miejscowe, ulgi
podatkowe, reglamentacja)
ograniczenie
nadmiernej emisji do
powietrza
Zwiększenie płynności
ruchu i oszczędność
energii
gmina/ zarządcy
nieruchomości
rozwój systemu
pomiarowej oceny
stanu powietrza
Gmina/ WIOŚ
BudŜety
gmin
BudŜety
gmin,
powiatów
BudŜety
gmin,
budŜet
państwa
Gmina
Element systemu
zarządzania
środowiskiem
Gmina/
50
Środki
własne,
inne
fundusze
6
P
Opracowanie planu
wykorzystania róŜnych
technologii w zakresie
“termomodernizacji”
budynków
Gmina/
Eliminacja emisji
Środki
własne,
inne
fundusze
2
I
3
P
4
I
5.4.
Budowa i modernizacja
infrastruktury drogowej i
kolejowej (budowa
obwodnic, poprawa
nawierzchni dróg,
modernizacja linii
kolejowych)
Działania promocyjne na
rzecz wykorzystywania w
budownictwie materiałów
energooszczędnych
Środki
własne,
inne
fundusze
w tym UE
Zarządzający
infrastrukturą/
wojewoda, starosta,
burmistrzowie i
wójtowie
Ochrona klimatu
Zarząd województwa,
producenci materiałów
budowlanych/ zarząd
powiatu, Gminy
Ochrona klimatu
Środki
własne,
inne
fundusze
ograniczenie
nadmiernej emisji do
powietrza
Środki
PGNiG
Rozbudowa sieci gazowych,
Gminy/PGNiG
zmiana systemu ogrzewania
Stres miejski – oddziaływanie hałasu
Tabela 34. Dopuszczalny poziom hałasu wyraŜony równowaŜnym poziomem dźwięku A w dB w
porze dziennej i nocnej
Dopuszczalny poziom hałasu wyraŜony
Przeznaczenie terenu
równowaŜnym poziomem dźwięku A w dB
Pora dnia (16 godz.)
Pora nocy (8 godz.)
a) obszary A ochrony uzdrowiskowej
50
45
b) tereny szpitali poza miastem
a) tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej
b) tereny zabudowy związanej ze
55
50
stałym lub wielogodzinnym
pobytem dzieci i młodzieŜy
c) tereny domów opieki
d) tereny szpitali w miastach
a) tereny zabudowy wielorodzinnej i
zamieszkania zbiorowego
b) tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej z usługami
60
50
rzemieślniczymi
c) tereny rekreacyjno-wypoczynkowe
poza miastem
d) tereny zabudowy zagrodowej
Tereny w strefie śródmiejskiej miast
powyŜej 100 tys. mieszkańców ze
zwartą zabudową mieszkaniową i
65
55
koncentracją obiektów
administracyjnych, handlowych i
usługowych
Ze względu na rodzaj źródeł hałasu wyodrębniamy hałas komunikacyjny, przemysłowy i
komunalny. Największy zasięg ma hałas komunikacyjny, odbierany przez mieszkańców jako
najbardziej dokuczliwy. Jego ograniczenie przedstawia teŜ największe problemy techniczne. W
ostatnich latach globalnie nie obserwuje się znaczącego wzrostu emisji hałasu komunikacyjnego.
WiąŜe się to z coraz lepszym technicznie taborem transportowym, lepszymi drogami
zapewniającymi płynność ruchu, posiadającymi nowe nawierzchnie o właściwościach
pochłaniających dźwięk i wyposaŜanymi przy kaŜdej modernizacji w środki ograniczające emisję.
51
Ekrany wzdłuŜ nowych arterii komunikacyjnych są coraz częstszym elementem krajobrazu nie tylko
w pobliŜu nowych dróg tranzytowych i autostrad, ale takŜe w obrębie miast i wsi. Niestety, w
warunkach lokalnych, najczęściej na terenach zwartej zabudowy śródmiejskiej z wąskimi ulicami
obciąŜonymi ruchem na granicy przepustowości, stwierdza się bardzo duŜe odstępstwa od
wartości dopuszczalnych poziomu hałasu w środowisku. Hałas uliczny oceniany jest jako
szczególnie uciąŜliwy.
Z hałasów komunikacyjnych jako najmniej dokuczliwy postrzegany jest hałas kolejowy.
5.4.1.1. Obszary naraŜone na hałas transportowy
Główną przyczyną naraŜenia ludności miejskiej na hałas jest komunikacja i stale
wzrastająca liczba pojazdów pojawiających się na naszych drogach. Czynnikami wpływającymi
na poziom hałasu komunikacyjnego są natęŜenie i płynność ruchu, procentowy udział pojazdów
cięŜarowych w strumieniu pojazdów, prędkość strumienia pojazdów, połoŜenie drogi oraz rodzaj
nawierzchni, ukształtowanie terenu, przez który przebiega trasa komunikacyjna, charakter
obudowy trasy i rodzaj sąsiadującej z trasą zabudowy.
Znaczące ponadnormatywne oddziaływanie komunikacji na otoczenie (w stanie
istniejącym) naleŜy przypisać Trasie Poznańskiej (droga krajowa nr 2 o znaczeniu
międzynarodowym E 30) i linii PKP Warszawa-Poznań.
W roku 2005 WIOŚ prowadził badania klimatu akustycznego w pobliŜu głównych dróg w
sąsiedniej gminie Błonie.
Osiągnięte wyniki wskazały na znaczne przekroczenia dopuszczalnych norm, zarówno w
porze dziennej, jak i nocnej.
Na podstawie natęŜenia ruchu pojazdów moŜna przypuszczać, Ŝe zagroŜenie hałasem
komunikacyjnym dotyczy miejscowości, przez które przebiegają droga krajowe nr 2 oraz drogi
wojewódzkie. Z uwagi na wzrastającą liczbę pojazdów i zwiększające się natęŜenie ich ruchu
moŜna przyjąć, Ŝe na terenie Gminy OŜarów Mazowiecki utrzymywać się będzie tendencja
wzrostowa poziomu hałasu związanego z ruchem kołowym.
Na klimat akustyczny obszarów zabudowanych wpływa stan nawierzchni dróg. W 2006 r.
zewidencjonowano 151,5 km dróg gminnych. 46,5 km dróg gminnych utwardzonych, w tym
szutrowych ustabilizowanych leszem – 28,8 km, ustabilizowanych tłuczniem – 16,2 km.
W latach 2004-2006 przeprowadzono modernizację dróg gminnych i powiatowych w celu
poprawy jakości klimatu akustycznego.
Tabela 35. Inwestycje drogowe w gminie w latach 2004-2006
Zadanie
Modernizacja i remont dróg
gminnych
Modernizacja dróg:
ul. 11-go Listopada w OŜarowie Maz.
ul. Zabytkowa Płochocin Płd.
ul. Michałowska w Wolskie
ul. Mazowiecka w Macierzyszu
ul. Święcicka w Płochocinie
Czy zrealizowano w
latach 2004-2007
2004- tak
2004- tak
2004- tak
2004- tak
2004- tak
ul. Niska w OŜarowie Maz.
ul. Obrońców Warszawy w OŜarowie
Maz.
ul. NadbrzeŜna w OŜarowie Maz.
2004- tak
2005-tak
ul. Polna w OŜarowie Maz.
ul. Floriana w OŜarowie Maz.
2005-tak
2005-tak
2005-tak
52
Źródła
finansowania
koszty
budŜet Gminy
budŜet Gminy
budŜet Gminy
budŜet Gminy
budŜet Gminy
+ kredyt
budŜet Gminy
budŜet Gminy
658 905,09
440 700,81
218 183,42
316 764,44
1 977 447,78
budŜet Gminy
+ kredyt
budŜet Gminy
budŜet Gminy
1 491 927,42
239 998,37
491 003,65
163 672,16
158 591,03
ul. Hipoteczna w OŜarowie we wsi
Orły
ul. Leszczynowa w Umiastowie
2005-tak
budŜet Gminy
176 733,03
2005-tak
1 331 679,95
ul. Gołaszewska w Gołaszewie
2005-tak
ul. Kusocińskiego w OŜarowie Maz.
2005-tak
ul. Robotnicza w OŜarowie Maz.
ul. Krzywa w OŜarowie Maz.
2006r-tak
2006r.-tak
ul. Mała w OŜarowie Maz.
2006r.-tak
ul. Jaśminowa w Koprkach
ul. Zamoyskiego w OŜarowie Maz.
2006r-tak
2006r.-tak
ul. Sikorskiego w OŜarowie Maz.
ul. Duchnicka w Duchnicach
2006r.-tak
w trakcie realizacji-80%
ul. Długa w Płochocinie
ul. Kolejowa w Płochocinie
ul. Parkowa w OŜarowie Maz.
ul. Kopernika w OŜarowie Maz.
ul. Wybickiego w OŜarowie Maz.
ul. Zamoyskiego II etap. W OŜarowie
Maz.
ul. Kasztanowa w Józefowie
przebudowa dróg oś. Ołtarzew
przebudowa dróg oś. Szeligi
ul. Pallotyńska -oś. Zientarówka
ul. Zgody -oś. Zientarówka
przebudowa dróg oś. Płochocin Płn.
przebudowa dróg oś. Płochocin Płd.
ul. Wiśniowa w OŜarowie Maz.
ul Partyzantów
przebudowa ul. Parkowej w OŜarowie
Remont dróg:
ul. Chopina w Płochocin
ul. Daleka w OŜarowie Maz.
ul. Zwierzyniecka w Płochocin Płd
ul. Wolska Pilaszków
ul. Łaźniewska Swięcicka
ul. OkręŜna Umiastów
ul. Wolska Płochocin
ul. Kościuszki OŜarów Maz.
ul. Słoneczna Święcice
ul. Rzeczna Święcice
ul.Kilińskiego OŜarów Maz.
budŜet Gminy
+ kredyt
budŜet Gminy
+ kredyt
budŜet Gminy
+ kredyt
budŜet Gminy
budŜet Gminy
+ kredyt
budŜet Gminy
+ kredyt
budŜet Gminy
budŜet Gminy
+ kredyt
budŜet Gminy
budŜet Gminy
+ kredyt
budŜet Gminy
budŜet Gminy
+ kredyt
budŜet Gminy
+ kredyt
budŜet Gminy
budŜet Gminy
budŜet Gminy
dokumentacja
dokumentacja
dokumentacja
dokumentacja
dokumentacja
dokumentacja
dokumentacja
dokumentacja
dokumentacja
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
2006r. - tak
2006r. - tak
2006r. - tak
2006r. - tak
2006r. - tak
2006r. - tak
2006r. - tak
2005r. - tak
2005r-tak
2005r-tak
2005r.-tak
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
budŜet
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
53
904 052,91
889 368,19
785 405,70
257 152,86
341 879,19
380 682,13
1 411 917,43
574 596,30
1 419 069,26
2 289 146,68
2 157 861,56
2 169 827,82
1 369 807,85
985 540,52
ul. Sezamkowa Macierzysz
ul.Podgrodzie Macierzysz
ul. Pruszkowska Pogroszew
Drogi powiatowe
Budowa ronda na skrzyŜowaniu
ul. Świerkowej i Sochaczewskiej
Modernizacja ul. Piastowskiej –
połoŜenie nakładki dł. 340 m
2004r-tak
2004r-tak
2004r-tak
budŜet Gminy
budŜet Gminy
budŜet Gminy
2004
2004
Przebudowa drogi powiatowej nr
01532 łączącej drogę wojewódzką
2005
nr 580 z Rynkiem Hurtowym
Bronisze
Dokumentacja
projektowa
na
wykonanie
chodników
i
2006
odwodnienie
Droga powiatowa nr 01516 ul.
Rajdowa,
połoŜenie
nakładki
asfaltowej na odcinku dł. 600 mb.
2006
Od ul. Piastowskiej w m.
Jawczyce
w
kierunku
ul.
Topolowej w m. Konotopa
Źródło: Urząd Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki
ZDP
OŜarów
Mazowiecki
ZDP
OŜarów
Mazowiecki
ZDP
OŜarów
Mazowiecki
ZDP
OŜarów
Mazowiecki
ZDP
OŜarów
Mazowiecki
1 223 361,09
37 317,12
62 356,40
16 184,52
137 956,87
5.4.2.
Celem średniookresowym polityki ekologicznej do 2014 r. w odniesieniu do tego
zagadnienia jest: Zmniejszenie zagroŜenia mieszkańców Polski ponadnormatywnym hałasem,
zwłaszcza emitowanym przez środki transportu.
5.4.3.
Województwa
Na podstawie programu ochrony środowiska województwa mazowieckiego na lata 20032010 następujące przedsięwzięcia inwestycyjne i pozainwestycyjne naleŜy uznać za zadania
koordynowane dla Gminy w zakresie ochrony przed hałasem komunikacyjnym.
W perspektywie do roku 2010 naleŜy przewidzieć ponadto do realizacji następujące
przedsięwzięcia:
• opracowanie map akustycznych i programów naprawczych dla obszarów połoŜonych
wzdłuŜ głównych dróg i linii kolejowych,
• budowa ekranów akustycznych, zwłaszcza na odcinkach nowych tras obwodnicowych
i odcinkach istniejących tras o nadmiernym ruchu,
• wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów
poświęconych ochronie przed hałasem, z wyznaczeniem obszarów ograniczonego
uŜytkowania wokół terenów przemysłowych oraz głównych dróg i linii kolejowych
wszędzie tam, gdzie przekraczany jest równowaŜny poziom hałasu wynoszący 55 dB
w porze nocnej,
• kontynuacja kontroli emisji hałasu do środowiska z obiektów działalności
gospodarczej.
5.4.4.
inwestycyjne i pozainwestycyjne, przewidzianych do realizacji ramach Programu
54
8
9 10 11 12
Ocena waŜności w
hierarchii zadań
7
finansowania
6
Szacunkowe
nakłady zł
5
2014
2011
4
2013
2010
3
2012
2009
2
2008
1
Jednostka
odpowiedzialna
/Jednostki
współpracujące
2007
L.p.
Rodzaj
przedsięwzięcia
Termin realizacji
Tabela 36. Przedsięwzięcia ukierunkowane na ograniczenie ponadnormatywnego hałasu
13
14
15
16
Zadania własne
Gmina
Zwiększenie
płynności ruchu
Gmina
Zwiększenie
płynności ruchu
Przebudowa dróg wraz
z infrastrukturą towarzyszącą
na Os. Płochocin Płd. i
Gmina
Płochocin Płn.
Priorytet III – Regionalny
system transportowy
Zwiększenie
płynności ruchu
Przebudowa dróg na os.
Ołtarzew w OŜarowie
Mazowieckim
II etap *
system transportowy
2
Przebudowa dróg
w miejscowości Szeligi
system transportowy
3
4
Przebudowa ul.
Poniatowskiego wraz
w OŜarowie Mazowieckim
Gmina
system transportowy
5
Zwiększenie
płynności ruchu
Przebudowa ul. Mickiewicza
wraz
Gmina
w OŜarowie Mazowieckim
system transportowy
6
7
P
8
P
Zwiększenie
płynności ruchu
Wzmocnienie działalności
kontrolnej organów
samorządowych w
porozumieniu z WIOŚ w
Gmina/
zakresie emisji hałasu przez
podmioty korzystające ze
środowiska
Podjęcie działań na rzecz
rozwoju systemu transportu
zbiorowego i
Gmina/
minimalizowania poziomu
hałasu spowodowanego
przez pojazdy
6 135 000
BudŜety
gmin,
powiatów
BudŜet
Gminy,
środki UE
3 700 000
Zwiększenie
płynności ruchu i
oszczędność energii
BudŜet
Gminy,
środki UE
9 140 000
Modernizacja dróg gminnych
celem uzyskania lepszych
Gmina
parametrów akustycznych
BudŜet
Gminy,
środki UE
10 000 000
I
BudŜet
Gminy,
środki UE
4 000 000
1
BudŜet
Gminy,
środki UE
Element systemu
zarządzania
środowiskiem
Środki
własne, inne
fundusze
Eliminacja
zagroŜenia hałasem
Środki
własne, inne
fundusze
Eliminacja
zagroŜenia hałasem
środki
własne, inne
fundusze w
tym
strukturalne
UE,
PFOŚiGW
1
Ograniczenie emisji hałasu
poprzez inwestycje
PI dotyczące budowy i
modernizacji infrastruktury
drogowej i kolejowej
zarządzający
drogami/ Władze
województwa,
powiatu i gmin
55
5
P
Prowadzenie badań
kontrolnych poziomu hałasu
komunikacyjnego przy
drogach i wojewódzkich
Eliminacja zagroŜeń
hałasem
Środki
własne, inne
Zarządzający
drogami i kolejami/
wojewoda,
starosta, Gminy
hałasem
Środki
własne, inne
GDDKiA,
wojewódzki zarząd
dróg/ zarząd
powiatu, Gminy
hałasem
Środki
własne, inne
Środki
własne
6
Nakładka asfaltowa na
drodze nr 01516 (ul. Rajdowa ZDP w OŜarowie
dł. Ok. 1400 mb w m.
Mazowieckim
Konotopa
Zwiększenie
płynności ruchu
9
Wykonanie dokumentacji
przebudowy odcinków dróg
powiatowych: od ul. Wojska
Polskiego w Macierzyszu do ZDP w OŜarowie
Pilaszkowa (droga nr 01520 i Mazowieckim
01522) wraz przebudową
dwóch skrzyŜowań w formie
ronda
Zwiększenie
płynności ruchu
10
Przebudowa drogi
powiatowej nr 01542 łączącej ZDP w OŜarowie
drogę wojewódzką nr 580 z Mazowieckim
Rynkiem Hurtowym Bronisze
Zwiększenie
płynności ruchu
56
328 280
I
Środki
własne, inne
207400
4
Ograniczenie emisji hałasem
poprzez inwestycje
dotyczące budowy i
modernizacji infrastruktury
drogowej i kolejowej
Wojewoda,
zarządcy dróg i linii
kolejowych/ WIOŚ,
zarząd powiatu,
Gminy
hałasem
4110000
3
Wojewoda, WIOŚ,
zarząd powiatu,
Gminy
30.06.2009
2
Identyfikacja i sporządzenie
wykazów terenów wokół dróg
z przekroczeniami poziomów
P
hałasu w środowisku,
terenów zagroŜonych
hałasem
Opracowanie map
akustycznych i programów
naprawczych w zakresie
ochrony przed hałasem dla
obszarów połoŜonych wzdłuŜ
dróg i linii kolejowych
niestanowiących
P wymienionych powyŜej, gdzie
stwierdzono przekroczenie
dopuszczalnego poziomu
dźwięku A powyŜej 55 dB w
porze nocnej lub zagroŜenie
hałasem, w kolejności od
obiektów o największym
negatywnym oddziaływaniu
Środki
własne
Środki
własne
5.5. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
5.5.1.1. Obszary naraŜone na oddziaływanie pól pochodzących od stacji bazowych
telefonii komórkowej
W ostatnich latach nastąpił rozwój nowych technik telekomunikacyjnych i rozwój sieci
telefonii komórkowej. Elementem tej sieci są stacje bazowe telefonii komórkowej naleŜące do
Polskiej Telefonii Cyfrowej sp. z o.o., POLKOMTEL. S.A. i Polskiej Telefonii Komórkowej
„CENTERTEL” Sp. z o.o. Anteny nadawcze stacji bazowych lokalizowane są najczęściej na
wolnostojących wieŜach antenowych lub na masztach antenowych instalowanych na dachach
budynków, a takŜe na istniejących wieŜach lub kominach. Na terenie Gminy OŜarów Mazowiecki
występuje pełny zasięg wszystkich operatorów sieci komórkowych świadczących usługi w
naszym kraju. Stacje bazowe na terenie Gminy:
• OŜarów Mazowiecki, ul. Poznańska
• Bronisze, ul. Poznańska
• Ołtarzew, ul. Umiastowska
Postępowanie administracyjne związane z lokalizacją stacji odbywa się zgodnie z
obowiązującymi przepisami Prawa ochrony środowiska i poprzedzone jest procedurą ocen
oddziaływania na środowisko. Przepisy ochrony środowiska nakładają na inwestora obowiązek
wykonania pomiarów pól elektromagnetycznych bezpośrednio po uruchomieniu obiektu.
Lokalizacja anten na znacznych wysokościach (30-40 m npt.) oraz kierunkowa charakterystyka
ich promieniowania powodują, Ŝe w miejscach dostępnych dla ludności pole
elektromagnetyczne emitowane przez anteny nadawcze stacji bazowych jest wielokrotnie niŜsze
niŜ dopuszczalne. Potwierdzają to badania WSSE. Stacje bazowe nie stanowią więc zagroŜenia
dla zdrowia mieszkańców.
Negatywną konsekwencją lokalizacji anten na duŜych wysokościach, jest konieczność
wznoszenia wysokich konstrukcji wsporczych, najczęściej w postaci wieŜ kratowych, które są
widocznym akcentem w krajobrazie. Dlatego istotne jest lokalizowanie tych obiektów poza
miejscami objętymi szczególną ochroną, z uwzględnieniem zakazów wynikających z aktów
prawa miejscowego powołujących określone formy ochrony przyrody i w taki sposób aby ich
wpływ na krajobraz był jak najmniejszy.
5.5.1.2. Obszary naraŜone na oddziaływania pól nadajników radiowych i telewizyjnych
Na terenie Gminy OŜarów Mazowiecki, nie ma nadajników radiowych i telewizyjnych.
5.5.1.3. Obszary naraŜone na oddziaływania pól elektromagnetycznych wytwarzanych
przez stacje i linie elektroenergetyczne wysokich napięć
Przez teren Gminy tranzytem przebiegają słuŜące do powiązania warszawskiego węzła
energetycznego z systemem krajowym (linie pracujące na napięciach 400 i 220 kV) lub słuŜące
do rozsyłu energii elektrycznej na terenie aglomeracji warszawskiej (linie 110 kV).
Są to następujące linie wysokich napięć:
• dwutorowa napowietrzna linia 400kV Miłosna Umiastów i rozgałęziająca się w
Umiastowie na dwie jednotorowe linie 400kV do stacji Rogowiec i Płock,
• jednotorowa napowietrzna linia 220kV Mory – Podolszyce,
• jednotorowa napowietrzna linia 220kV Mory – Sochaczew,
• jednotorowa napowietrzna linia 220kV Mory – Janów,
• jednotorowa napowietrzna linia 220kV Mory – Miłosna,
• dwutorowa napowietrzna linia 220kV Mory – Kozienice,
• dwutorowa napowietrzna linia 110kV od stacji Mory do wsi OŜarów,
• jednotorowe napowietrzane linie 110kV do Piastowa i Błonia,
• dwutorowa napowietrzna linia 110kV Mory – Huta (w Mościskach),
• dwie napowietrzne jednotorowe linie 110kV do EC PruszkówII.
Zgodnie z dotychczasowymi opracowaniami energetyki zawodowej na obszarze Gminy
przewiduje się lokowanie nowych napowietrznych linii wysokich napięć oraz stacji
400/220/110kV „Ołtarzew” na gruntach wsi Koprki. Potrzebę budowy takiej stacji potwierdzono w
„Koncepcji generalnej rozwoju systemu elektroenergetycznego województwa warszawskiego”.
57
Lokalizację stacji wybrano w miejscu gdzie zbiegają się wszystkie trasy napowietrznych linii
wysokich napięć 400, 220 i 110kV. Potrzeby terenowe stacji wynoszą 15ha. Ze stacji tej
przewiduje się oprócz w/w napowietrznych linii nowe wprowadzenia:
• dwutorową napowietrzną linię 400kV Julianów – Miłosna,
• dwutorową napowietrzną linię 400kV Mątki k/Olsztyna.
5.5.2.
Średniookresowy cel polityki ekologicznej do 2014 r. w tym zakresie to ochrona
mieszkańców Polski przed nadmiernym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych.
Szacunkowe
nakłady zł
finansowania
4
2014
3
2011
2
2010
1
2009
Jednostka
odpowiedzialna /
Jednostki
współpracujące
2008
L.p.
Ochrona przed oddziaływanie pól elektromagnetycznych
Rodzaj
przedsięwzięcia
Tabela 37.
2007
5.5.3.
5
6
7
8
9 10 11 12
13
14
15
2013
2012
Termin realizacji
Zadania własne
1
2
I
3
I
Lokalizacja terenów zabudowy mieszkaniowej gmina/WIOŚ
lub innej przeznaczonej na stały pobyt ludzi w
zasięgu linii elektroenergetycznych 110 kV po
uprzednim wykonaniu badań poziomu pól
elektromagnetycznych w środowisku
Lokalizowacja obiektów emitujących pola
gmina
elektromagnetyczne w miejscach
niedostępnych dla ludności
Minimalizacja liczby wysokich konstrukcji
gmina
antenowych i lokalizowacja urządzenia
nadawcze kilku uŜytkowników na jednej
konstrukcji wsporczej ze względu na ochronę
krajobrazu
Ochrona
zdrowia
mieszkańców
BudŜet
Gminy,
inwestorzy
Ochrona
zdrowia
mieszkańców
Ochrona
krajobrazu
BudŜet
Gminy,
inwestorzy
BudŜet
Gminy,
inwestorzy
Ochrona
środowiska
BudŜet
Gminy
1
P
Współpraca ze słuŜbami kontrolnopomiarowymi w zakresie nadzoru nad
obiektami emitującymi pola
elektromagnetyczne
WIOŚ/ gmina
5.6.
Chemikalia w środowisku, powaŜne awarie przemysłowe, klęski Ŝywiołowe
Zjawiska katastrofalne zarówno naturalne (powódź, susza, poŜary) jak i powstałe przez
awarie (rozlewy toksyczne, inne skaŜenia chemiczne, emisje nadzwyczajne itp.) wymagają
systemu ratowniczego zorganizowanego w sposób stały, opartego na systemowym ratownictwie z
zaangaŜowaniem potencjału StraŜy PoŜarnej, Inspekcji Ochrony Środowiska, Inspekcji
Weterynaryjnej, Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Budowlanej, Policji i innych słuŜb specjalnych.
Do obowiązków prowadzącego zakład stwarzający zagroŜenie wystąpienia awarii
przemysłowej naleŜy:
• prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub o duŜym ryzyku jest zobowiązany do
zgłoszenia zakładu właściwemu organowi Państwowej StraŜy PoŜarnej
• prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub o duŜym ryzyku sporządza „program
zapobiegania awariom”, w którym przedstawia system zarządzania zakładem
gwarantujący ochronę ludzi i środowiska i przedkłada go organowi Państwowej StraŜy
PoŜarnej oraz do wiadomości WIOŚ
• prowadzący zakład o duŜym ryzyku jest obowiązany do opracowania raportu
bezpieczeństwa i przedłoŜenia go komendantowi Państwowej StraŜy PoŜarnej i WIOŚ
58
Obowiązki organów administracji związane z awarią przemysłową nałoŜone są na
komendanta Państwowej StraŜy PoŜarnej i są następujące:
• na podstawie informacji przedstawionych przez prowadzącego zakład o duŜym ryzyku,
sporządza zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy z zapewnieniem udziału
społeczeństwa w postępowaniu, którego przedmiotem jest opracowanie tego planu
• w razie zagroŜenia awarią przemysłową lub jej wystąpienia niezwłocznie przystępuje
do realizacji zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego
• jeŜeli na podstawie informacji otrzymanych od prowadzącego zakład o duŜym ryzyku
stwierdzi, Ŝe moŜliwe skutki awarii przemysłowej mogą mieć zasięg transgraniczny,
niezwłocznie przekazuje ministrowi właściwemu do spraw środowiska istotne dla
sprawy informacje, a w szczególności raport o bezpieczeństwie oraz wewnętrzny i
zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy
Ponadto komendant Państwowej StraŜy PoŜarnej podaje do publicznej wiadomości m.in.:
• informację o zamieszczeniu w publicznie dostępnym wykazie danych
o aktualizowanym corocznie rejestrze substancji niebezpiecznych znajdujących się w
zakładach zlokalizowanych na obszarze jego właściwości miejscowej
• informacje o zatwierdzonych raportach o bezpieczeństwie lub ich zmianach
• informacje o przyjętych zewnętrznych planach operacyjno-ratowniczych lub ich
zmianach
• instrukcje o postępowaniu mieszkańców na wypadek wystąpienia awarii
5.6.1.
Z oceny zagroŜenia Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki wynika, Ŝe do potencjalnych
zagroŜeń mogących doprowadzić do sytuacji kryzysowych naleŜy zaliczyć:
• PoŜary;
• Katastrofy, awarie i niekontrolowane przenikanie róŜnych substancji do środowiska
naturalnego
• Klęski Ŝywiołowe (w tym podtopienia);
• SkaŜenie toksycznymi środkami przemysłowymi.
ZagroŜenia dla miejscowej ludności oraz środowiska przyrodniczego w gminie OŜarów
Mazowiecki mogą stanowić m.in. Mazowiecka Wytwórnia Wódek i DroŜdŜy Polmos S.A. w
Józefowie, gdzie magazynowany jest amoniak. Ponadto trasa kolejowa Poznań – Warszawa,
którą przewoŜonych jest 3700 ton paliw, oraz droga krajowa nr 92 Warszawa – Poznań, którą
rocznie przewozi się ok. 140 ton paliw. Zarówno wymienione trasy kolejowe jak i droga krajowa
przebiegają przez najbardziej zurbanizowane i najgęściej zaludnione tereny Gminy OŜarów (w
tym miasto OŜarów). W przypadku katastrofy kolejowej zagroŜenia dla otoczenia niosą szlaki
komunikacyjne kolejowe. WiąŜe się to z duŜą masą przewoŜonych towarów, w tym środków
chemicznych o właściwościach substancji niebezpiecznych. NaleŜało by rozwaŜyć budowę
bezkolizyjnych przejazdów przez tory kolejowe w OŜarowie Mazowieckim na ul. Konotopskiej i
Mickiewicza, a w perspektywie w Płochcinie na ul. Warszawskiej. Gmina stanowi obszar tranzytu
dla sieci infrastrukturalnych o znaczeniu ponadregionalnym: przecinają ją elektroenergetyczne
napowietrzne linie wysokiego napięcia, gazociąg wysokociśnieniowy, a w przyszłości autostrada
A2. Ze względu na liniowość kaŜda inwestycja tego typu przecina naturalne struktury
przyrodnicze oraz struktury zagospodarowania terenu (zlewnie rzek, ekosystemy, zespoły
krajobrazowe, układy osadnicze infrastrukturalne). Rurociąg jako inwestycja mogąca pogorszyć
stan środowiska potencjalnie oddziałuje na środowisko podczas awarii – wyciek punktowy,
pęknięcia, poŜar, wybuch.
Problem mogą stanowić dzikie wysypiska odpadów. Odpady są najczęściej wywoŜone do
lasu i na pola. Takie „składowanie” odpadów moŜe mieć niebezpieczne skutki dla środowiska,
śmieci mogą się zapalić w skutek samozapłonu, lub mogą być umyślnie podpalone, zachodzi teŜ
uzasadniona obawa wystąpienia zanieczyszczenia wód podziemnych i powierzchniowych w
skutek wymywania się szkodliwych substancji. Składowane odpady paląc się wydzielają do
atmosfery róŜnego rodzaju substancje lotne, w tym substancje trujące, duŜe ilości dymu o
nieprzyjemnym zapachu pochodzącego głównie ze spalania substancji zawierających białko
zwierzęce. Szczególnie niebezpieczne zarówno dla środowiska jak i dla zdrowia ludzi są
substancje powstające w wyniku palenia się tworzyw sztucznych, w tym najbardziej
59
niebezpieczne dioksyny, działające na organizmy Ŝywe juŜ w bardzo małych stęŜeniach i
kumulujące się w organizmach.
W gminie OŜarów istnieją potencjalne zagroŜenia związane z lokalnymi podtopieniami
wywołanymi silnymi opadami atmosferycznymi. Lokalne podtopienia mogą wystąpić na terenach
przybrzeŜnych rzeki Utraty, przy kanale oŜarowskim w rejonie Warszawskiego Rynku RolnoSpoŜywczego w Broniszach, gdzie oczyszczone i uregulowane brzegi kanału powodują bardzo
szybki spływ wody w odcinki jeszcze nieuregulowane, a tym samym spiętrzanie i wylewanie wód
w rejonie miejscowości Ołtarzew.
Z danych uzyskanych od Powiatowej Komendy StraŜy PoŜarowej na terenie Gminy OŜarów
Mazowiecki w latach 2004-2006 odnotowano jeden poŜar, który miał znamiona powaŜnej awarii
przemysłowej. Było to 2 czerwca 2004 roku na terenie firmy EMSUR POLSKA w Józefowie przy
ul. Lipowej 34. Wówczas spaliła się hala magazynowo - produkcyjna (drukarnia). PoŜarem objęte
były m. in. oprócz budynku zbiorniki z octanem etylu, zbiorniki z lakierami nadrukowymi i farby
drukarskie. O zaistniałym poŜarze został powiadomiony WIOŚ w Warszawie.
W latach 2004-2007 nie stwierdzono na terenie Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki klęsk
Ŝywiołowych. Pod wpływem gwałtownych opadów atmosferycznych miały miejsca jedynie lokalne
podtopienia (wypompowywanie wody z piwnic) i akcje ratowniczo - gaśnicze polegające na
udraŜnianiu szlaków komunikacyjnych zatarasowanych przez powalone drzewa (skutki silnych
wiatrów).
5.6.2.
Średniookresowym priorytetem polityki ekologicznej w odniesieniu do chemikaliów jest
stworzenie efektywnego systemu nadzoru nad substancjami chemicznymi dopuszczonymi na
rynek. Dlatego teŜ głównymi celami średniookresowym do 2014 r. jest:
• Propagowanie stosowania bezpiecznych dla ludzi i środowiska zamienników
• chemikaliów i preparatów niebezpiecznych, w tym produktów ulegających
• biodegradacji,
• Stworzenie spójnego systemu odpowiedzialności za chemikalia: wprowadzane na
• rynek, stosowane w produkcji oraz występujące w produktach i odpadach,
• Minimalizacja niekorzystnego wpływu stosowania chemikaliów na ludzi
• i środowisko,
• Propagowanie stosowania produktów chemicznych ulegających biodegradacji.
Zhierarchizowana lista przedsięwzięć własnych, koordynowanych i gminnych, w
podziale na inwestycyjne i pozainwestycyjne, przewidzianych do realizacji w ramach
Programu w perspektywie wieloletniej
7
8
9 10 11 12
Ocena waŜności w
hierarchii zadań
6
finansowania
5
2014
2011
4
2013
2010
3
2012
2009
2
2008
1
Jednostka
odpowiedzialna
/ Jednostki
współpracujące
2007
L.p.
Rodzaj
przedsięwzięcia
Termin realizacji
stosowania chemikaliów,
Szacunkowe
nakłady zł
Tabela 38. Przedsięwzięcia ukierunkowane na ograniczenie
wystąpienia powaŜnych awarii i klęsk Ŝywiołowych w gminie
5.6.3.
13
14
15
16
Zadania własne
1
Zapewn. bezpiecz
mieszkań
UmoŜliwienie
właściwego
funkcjon
OC
Stworzenie systemu
informowania społeczeństwa Gminy/ zarząd
P/I
o moŜliwości wystąpienia
powiatu, KWPSP
zagroŜenia
60
BudŜet powiatu,
środki gmin,
PFOŚiGW inne
fundusze
Modernizacja i doposaŜenie
w sprzęt ratownictwa
ekologicznego remiz OSP
Utrzymanie we właściwym
stanie technicznym dróg,
którymi przemieszczają się
transporty substancji
niebezpiecznych
Opracowanie i realizacja
lokalnego systemu
zagospodarowania padłych
zwierząt
2
I
3
I
4
P
6
RozwaŜenie moŜliwości
zimowego utrzymywania
dróg bez, albo przy
P/I
minimalnym udziale
stosowania środków
chemicznych.
Gminy/ KPPSP
Zapewn. bezpiecz
mieszkań
BudŜet gmin,
PFOŚiGW inne
fundusze
Gminy/ zarządcy
dróg
Prewencyjne
eliminowanie
potencjalnych
przyczyn zagroŜeń
Środki własne,
inne fundusze
Gminy/
Zabezpieczenia
bezpieczeństwa
sanitarnego
Środki własne,
inne fundusze
Gminy/ zarządcy
dróg
Element systemu
zarządzania
środowiskiem
Środki własne,
inne
Zapewnienie
bezpieczeństwa
Środki własne,
inne fundusze
Ochrona wód
Środki własne,
inne fundusze
Element systemu
zarządzania
środowiskiem
Środki własne,
inne fundusze
Prewencyjne
eliminowanie
potencjalnych
przyczyn zagroŜeń
Środki własne,
inne fundusze
1
2
3
4
komenda
Podejmowanie
powiatowa
przedsięwzięć w zakresie
państwowej straŜy
P/I
ochrony przeciwpoŜarowej i poŜarnej/ Władze
ratownictwa
Województwa,
Powiatu i Gmin
Wsparcie działań na rzecz
organizacje
prawidłowego
społeczne i
zagospodarowania obornika, zawodowe rolników,
P
gnojowicy, gnojówki w
ODR/
fermach zwierząt
Władze Gmin
gospodarskich
organizacje
Edukacja społeczeństwa w
pozarządowe,
zakresie właściwych
P
gazety lokalne/
zachowań w sytuacji
Władze Powiatu i
wystąpienia zagroŜenia
Gmin,
Kontrola przestrzegania
europejskiej normy „ADR” o
P
Policja, straŜ
przewozie substancji i
materiałów niebezpiecznych
5.7.
Odpowiedzialność za szkody w środowisku
Postanowienia dyrektywy 2004/35/WE z 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za
środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku
naturalnemu przetransponowała do prawa polskiego Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu
szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.U. nr 75, poz. 493).
Ustawa weszła w Ŝycie 30 kwietnia, jednak nie zostały jeszcze do niej wydane akty
wykonawcze, mające dla stosowania ustawy w kilku momentach znaczenie wręcz podstawowe.
Zgodnie z art. 1, ustawa określa zasady odpowiedzialności za zapobieganie szkodom w
środowisku i naprawę takich szkód, a więc odpowiedzialności zarówno zapobiegawczej, jak i
kompensacyjnej. Jest to jednak odpowiedzialność przede wszystkim o charakterze
administracyjnym, oparta na ustawowym ustaleniu zobowiązań adresowanych do określonych
podmiotów, których egzekwowanie ma się odbywać poprzez stosowanie przez upowaŜnione
organy administracji określonych instrumentów o charakterze głównie administracyjno-prawnym.
MoŜliwe jest teŜ korzystanie z roszczeń cywilnoprawnych, mają one jednak charakter
uzupełniający, podobnie jak odpowiedzialność karna.
5.7.1.
Głównym celem jest:
Ponoszenie odpowiedzialności finansowej za wyrządzone szkody w środowisku przez
sprawców.
Priorytety:
61
•
Stworzenie procedury zapewniającej, Ŝe koszty działań naprawczych szkód w
środowisku lub działań prewencyjnych niedopuszczających do powstania takiej
szkody ponosić będą sprawcy szkody.
• Stworzenie bazy danych o szkodach w środowisku, wprowadzenie procedury
wymuszającej na sprawcach szkody informowanie organu prowadzącego tę bazę
zaistniałej sytuacji.
• Prowadzenie szkoleń na temat nowych procedur odpowiedzialności sprawcy za
szkody w środowisku dla pracowników instytucji publicznych i podmiotów
gospodarczych, potencjalnych sprawców szkód w środowisku.
• Stworzenie systemu kontroli wywiązywania się sprawcy z obowiązków w zakresie
naprawy szkód w środowisku lub zapobiegania powstaniu takiej szkody.
W/w kierunki są w kompetencji Wojewody.
6.
Narzędzia i instrumenty realizacji Programu
6.1.
Narzędzia i instrumenty programowo-planistyczne
• studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz plany
miejscowe stanowią narzędzia o zupełnie podstawowym znaczeniu; są one
sporządzane przez władze gmin i uzgadniane przez starostę; sposób ich opracowania,
stopień szczegółowości i zasady współpracy z gminami w trakcie udzielania przez
starostę pozwoleń na budowę będą w znacznej części decydowały o moŜliwości
realizacji zapisów Programu;
• oceny
oddziaływania
na
środowisko
projektów
miejscowych
planów
zagospodarowania przestrzennego stanowią istotny materiał umoŜliwiający
uzgodnienie planu miejscowego;
6.2.
Narzędzia i instrumenty reglamentujące moŜliwości korzystania ze środowiska
• pozwolenia i decyzje administracyjne na emisję, zintegrowane, wodno-prawne, na
wytwarzanie, zbiórkę i recykling odpadów, zobowiązujące do prowadzenia pomiarów
• zgłoszenia instalacji nie wymagających pozwoleń dokonywane przez zakłady je
eksploatujące;
• przeglądy ekologiczne dokonywane w sytuacjach powstawania wątpliwości, w
przypadku składowisk zawsze;
• instrukcje eksploatacji obiektów związanych z gospodarką odpadami;
• wymagania kwalifikacyjne stawiane eksploatującym obiekty gospodarki odpadami;
• strefy ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęć wody;
• strefy ograniczonego uŜytkowania terenu;
• ograniczenia lub zakazanie uŜytkowania niektórych jednostek pływających na wodach
stojących;
6.3.
Narzędzia i instrumenty finansowe
• opłaty za korzystanie ze środowiska; są one ponoszone za: wprowadzanie gazów lub
pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobór wód,
składowanie odpadów; ponadto na podstawie ustawy o ochronie przyrody uiszczane
są opłaty za wycinkę drzew i krzewów, a na podstawie Prawa geologicznego opłaty za
wydobycie kopalin;
• opłaty podwyŜszone za korzystanie ze środowiska uiszczają podmioty korzystające z
niego bez uzyskania wymaganego pozwolenia;
• wsparcie finansowe przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska w drodze
udzielania oprocentowanych poŜyczek, dopłat do oprocentowania kredytów i
poŜyczek, udzielania dotacji, wnoszenia udziałów do spółek, nabywania obligacji, akcji
i udziałów przez fundusze ochrony środowiska, oraz wsparcie finansowe przez
Ekofundusz dysponujący pieniędzmi z ekokonwersji, fundusze Unii Europejskiej
(szerzej o nich w dalszym rozdziale), inne pomniejsze fundusze i fundacje
wspomagające ochronę środowiska, budŜet państwa, budŜet samorządu
województwa;
62
• wsparcie dla programów dostosowania przedsiębiorstw do wymogów związanych z
ochroną środowiska poprzez negocjowanie programów dostosowawczych; starostwo
deleguje swojego przedstawiciela do komisji negocjacyjnej;
• system materialnych zachęt (ustawa Prawo ochrony środowiska przewiduje
zróŜnicowane stawki podatków i innych danin publicznych słuŜące celom ochrony
środowiska)
dla
przedsiębiorców
podejmujących
się
wprowadzania
prośrodowiskowych systemów zarządzania procesami produkcji i usługami, zgodnie z
ogólnoświatowymi i europejskimi wymogami w tym zakresie, wyraŜonymi m.in. w
standardach ISO 14000, EMAS, programach czystej produkcji.
6.4.
Narzędzia i instrumenty karne i administracyjne
• odpowiedzialność cywilna za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko
uregulowana jest takŜe w Kodeksie Cywilnym; pozwala on kaŜdemu, komu przez
bezprawne oddziaływanie na środowisko zagraŜa lub została wyrządzona szkoda,
Ŝądać jej naprawienia lub zaprzestania działalności; jeŜeli naruszenie dotyczy
środowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem moŜe wystąpić jednostka
samorządu terytorialnego;
• odpowiedzialność karna za szkody wyrządzone środowisku zagroŜona jest karą
grzywny lub ograniczenia wolności w wypadku wprowadzania do obrotu substancji
stwarzających szczególne zagroŜenie, eksploatacji bez pozwolenia instalacji lub
lekcewaŜenia przepisów przez prowadzącego zakład o duŜym ryzyku;
• odpowiedzialność administracyjna sprowadza się do moŜliwości nałoŜenia na podmiot
korzystający ze środowiska i oddziałujący na niego negatywnie, obowiązku
ograniczenia negatywnego wpływu i przywrócenia właściwego stanu środowiska;
• administracyjne kary pienięŜne są ponoszone za przekroczenie lub naruszenie
warunków korzystania ze środowiska;
6.5.
Działalność kontrolna Gminy
MoŜliwość skutecznego korzystania z instrumentów administracyjnych wiąŜe się z
podejmowaniem czynności kontrolnych. W przypadku samorządu gminnego konieczna jest dobra
współpraca ze starostwem i z Inspekcją Ochrony Środowiska w celu systematycznej kontroli
przestrzegania przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą zapisów zawartych w
pozwoleniach na emisję i niebawem zintegrowanych.
7.
Źródła finansowania
Realizacja zadań „Programu Ochrony Środowiska” wymaga zabezpieczenia i uzyskania
środków budŜetowych jak i pozabudŜetowych. WdraŜanie Programu powinno być moŜliwe między
innymi dzięki stworzeniu sprawnego systemu finansowania ochrony środowiska, w którym
podstawowymi źródłami finansowania są fundusze ekologiczne, programy pomocowe, środki
własne inwestorów oraz budŜet Gminy. Do instrumentów finansowych Gminy w zakresie ochrony
środowiska naleŜą:
• opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska,
• kary za przekroczenie wartości dopuszczalnych,
Fundusze celowe
Środki zgromadzone w funduszach są przeznaczane na finansowanie ochrony środowiska i
gospodarki wodnej i słuŜą realizacji zasad zrównowaŜonego rozwoju. Miasto i Gmina OŜarów
Mazowiecki ma moŜliwość ubiegania się o pomoc w finansowaniu zadań w zakresie ochrony
środowiska z poniŜej wymienionych źródeł:
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, który
udziela pomocy finansowej na realizację zadań z ochrony środowiska i gospodarki wodnej
zgodnych z kierunkami Polityki Ekologicznej Państwa, Strategii Rozwoju Województwa
Mazowieckiego oraz zobowiązań międzynarodowych Polski i obowiązujących przepisów prawa.
Wojewódzki Fundusz zwykle współfinansuje zadania inwestycyjne realizowane na obszarze
Mazowsza. Głównym beneficjentem naszej pomocy są jednostki samorządu terytorialnego, ale
równie dobrze o dofinansowanie ze środków Funduszu mogą wystąpić i inne podmioty, w tym:
63
spółdzielnie, stowarzyszenia, fundacje, jednostki administracji publicznej, podmioty gospodarcze
czy
osoby
fizyczne.
Fundusz jest równieŜ zaangaŜowany w proces absorpcji funduszy unijnych na obszarze
Województwa Mazowieckiego.
PoŜyczki zaciągnięte w WFOŚiGW w Warszawie moŜna spłacać przez okres do 15 lat z
opcją uzyskania dodatkowych 18 miesięcy karencji. Ich oprocentowanie zawiera się w przedziale
od 0,2 do 0,8 stopy redyskonta weksli, nie mniej niŜ 3,5 % w stosunku rocznym. Wysokość
poŜyczki moŜe sięgać 90% kosztu całkowitego zadania, którego ona dotyczy.
Dotacje Funduszu przeznaczone są głównie na zadania o charakterze nieinwestycyjnym,
realizowane przez podmioty nie nastawione na osiąganie zysku. Standardowa wysokość
dofinansowania w tym przypadku to 50% kosztu całkowitego zadania. W uzasadnionych
przypadkach próg ten moŜe jednak zostać przekroczony.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest największą
instytucją finansującą przedsięwzięcia ochrony środowiska w Polsce. Celem działalności
NFOŚiGW jest finansowe wspieranie inwestycji ekologicznych o znaczeniu i zasięgu
ogólnopolskim i ponadregionalnym oraz zadań lokalnych, istotnych z punktu widzenia potrzeb
środowiska. Do priorytetowych programów przewidzianych do finansowania na 2007 r. naleŜy
ochrona:
• wód i gospodarka wodna,
• powierzchni ziemi, gospodarowanie odpadami i zasobami,
• powietrza,
• przyrody i krajobrazu oraz kszta³towanie postaw ekologicznych.
Bank Ochrony Środowiska S.A., który istnieje od 1991 roku. BOŚ jest uniwersalnym
bankiem komercyjnym, specjalizującym się w finansowaniu przedsięwzięć słuŜących ochronie
środowiska i współpracuje z organizacjami zajmującymi się finansowaniem ochrony środowiska, tj.
NFOŚiGW, WFOŚiGW oraz innymi funduszami pomocowymi. Bank współfinansuje szerokie
spektrum zadań z zakresu: ochrony wody i gospodarki wodnej, ochrony atmosfery, ochrony
powierzchni ziemi.
EkoFundusz, którego zadaniem jest dofinansowanie przedsięwzięć w dziedzinie ochrony
środowiska, które mają nie tylko istotne znaczenie w skali regionu czy kraju, ale takŜe wpływają na
osiągnięcie celów ekologicznych uznanych za priorytetowe przez społeczność międzynarodową w
skali europejskiej, a nawet światowej. EkoFundusz wyklucza moŜliwości dofinansowania
przedsięwzięć, których celem jest rozwiązywanie jedynie lokalnych problemów. Zadaniem
EkoFunduszu jest ponadto ułatwienie transferu na polski rynek najlepszych technologii z krajów
donatorów, a takŜe stymulowanie rozwoju polskiego przemysłu ochrony środowiska.
Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych działającego na podstawie ustawy z dnia 3 lutego
1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z dnia 22 lutego 1995 r.). Fundusz ten
przeznacza środki finansowe na ochronę, rekultywację i poprawę jakości gruntów rolnych oraz na
wypłatę odszkodowań przewidzianych ustawą.
Fundusze strukturalne Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska dostępne w
latach 2007-2013. W ramach funduszy strukturalnych dostępnymi w Polsce programami
operacyjnymi są:
• regionalne programy operacyjne (dla kaŜdego województwa - 16),
• PO Infrastruktura i środowisko,
• PO Kapitał ludzki,
• PO Innowacyjna gospodarka,
• Programy europejskiej współpracy terytorialnej,
• PO Pomoc techniczna.
W ramach Regionalnego Systemu Operacyjnego (RPO) dla województwa mazowieckiego
na lata 2007 - 2013 jednostki samorządu terytorialnego mogą ubiegać się o dofinansowanie
64
projektów dla priorytetu IV (Priorytet IV. Inwestycje w ochronę środowiska). Celem priorytetu IV jest
poprawa stanu środowiska naturalnego województwa mazowieckiego w zakresie:
• Ograniczenia ilości zanieczyszczeń przedostających się do powietrza, wód i gleb.
• Rozbudowy i modernizacji infrastruktury energetycznej regionu i zwiększenie
wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych i kogeneracyjnych o
wysokiej sprawności.
• Wzrostu bezpieczeństwa mieszkańców Mazowsza poprzez tworzenie systemów
zapobiegania i zwalczania zagroŜeń naturalnych i katastrof ekologicznych oraz
usprawnienie zarządzania środowiskiem.
Ponadto dofinansowanie moŜna uzyskać na realizację projektów w ramach priorytetów
Priorytet V. Wzmocnienie roli miast w rozwoju regionu (Priorytet V. Wzmocnienie roli miast w
rozwoju regionu) i VI (Priorytet VI. Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju
turystyki i rekreacji).
8.
Streszczenie Programu Ochrony Środowiska
Przedmiotem niniejszego opracowania jest Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla
Gminy OŜarów Mazowiecki.
Zasadniczym zadaniem, jakie niniejsze opracowanie ma spełnić jest określenie celów,
priorytetów i w konsekwencji działań, jakie stoją przed samorządem gminnym w dziedzinie ochrony
środowiska. Ich podjęcie i wykonanie ma na celu realizację międzynarodowych zobowiązań
naszego kraju, a w szczególności podjętych w związku z przystąpieniem Polski do Unii
Europejskiej oraz, w znacznej mierze wynikającej z nich, Polityki Ekologicznej Państwa.
Dokument został opracowany w związku z obowiązkiem nałoŜonym na Gminy przez ustawę
z 27.04.2001 Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2006.129.902 z późn. zm.) w art.17 i 18, ustawę z
27.04.2001 o odpadach (Dz. U. 2007.39.251 z późn. zm.) w art. 14 ust.6 oraz ustawę z 27.07.2001
o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz. U. 2001.100.1085) w art. 10 w zakresie terminu jego realizacji. Zakres
merytoryczny Programu ochrony środowiska określają Wytyczne sporządzania programów
ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym (MŚ grudzień 2002).
Podstawę opracowania niniejszego opracowania stanowi szereg dokumentów
udostępnionych przez gminę oraz informacji, pochodzących z następujących jednostek:
• Starostwo Powiatu Warszawskiego Zachodniego
• Zarząd Dróg Powiatowych
• Nadleśnictwo Chojnów
• Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie
• Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Warszawie
• Komenda Powiatowej StraŜy PoŜarnej Powiatu Warszawskiego Zachodniego
• Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w OŜarowie Mazowieckim
• Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie
• Główny Urząd Statystyczny.
Gminny Program Ochrony Środowiska musiał powstawać w ścisłej współpracy z Urzędem
Gminnym. Konieczne było bowiem uwzględnienie zadań planowanych przez gminę, która będzie
realizowała jako własne.
Zwracając się o udostępnienie danych, Wykonawca miał świadomość, Ŝe pewne rejestry
nie są prowadzone, albo są niekompletne. Nieliczne braki zostały w Programie uwidocznione
gdyŜ i taka jest jego rola. Zaproponowane zostały teŜ środki zaradcze.
Program składa się z kilku części charakteryzujących poszczególne komponenty
środowiska przyrodniczego, z analizą stanu istniejącego Gminy OŜarów Mazowiecki odnośnie
ochrony przyrody, gospodarki leśnej, ochrony gleb, zasobów kopalin, wód powierzchniowych i
podziemnych, jakości powietrza, wykorzystanie energii odnawialnej, oddziaływanie pól
elektromagnetycznych, oddziaływanie hałasu. W programie zawarte są równieŜ problemy
wynikające z prowadzonej działalności człowieka oraz zagroŜenia środowiska przyrodniczego, jak
równieŜ przewidywane kierunki zmian, jakie nastąpią z uwzględnieniem rozwoju
zrównowaŜonego.
Program powinien być realizowany poprzez uwzględnienie zapisów wynikających z
dokumentów rządowych, zwłaszcza wynikających z listy przedsięwzięć własnych i
65
koordynowanych. Ponadto wszelkie działania winny wynikać z przedsięwzięć zawartych w
opracowaniach na szczeblu regionalnym (Program wojewódzki, Strategia wojewódzka) i lokalnym
zwłaszcza z Programu powiatowego oraz z dokumentów, koncepcji władz Gminy, postulatów
rozmaitych środowisk, w tym organizacji pozarządowych i mieszkańców. Dodatkowo niektóre z
przedsięwzięć zostały zaproponowane przez zespół opracowujący Program.
Zhierarchizowana lista przedsięwzięć, odnośnie kaŜdego komponentu środowiska
przyrodniczego została zawarta w tabelach. Zadania podzielone są na zadania inwestycyjne i
pozainwestycyjne. W kaŜdej z tych grup wyróŜnia się zadania własne i koordynowane.
Przy opracowywaniu programu, duŜy nacisk połoŜono na poprawę stanu świadomości
ekologicznej oraz edukację ekologiczną mieszkańców Gminy.
66
Uchwała Nr 172 /08
Rady Miejskiej w OŜarowie Mazowieckim
z dnia 19 marca 2008r.
w sprawie: przyjęcia gminnego programu ochrony środowiska dla gminy OŜarów Mazowiecki
Na podstawie art. 17 ust.1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008
r., Nr 25, poz.150 ze zm.), w zw. z art. 40 ust.1 i art. 41 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1998 o samorządzie
gminnym (Dz.U. z 2007 r. , Nr 173, poz. 1218 ze zm.)
Rada Miejska uchwala, co następuje:
§ 1.
1. Przyjmuje się gminny program ochrony środowiska dla gminy OŜarów Mazowiecki
2. Gminny program ochrony środowiska dla gminy OŜarów Mazowiecki, o którym mowa w ust. 1 stanowi
załącznik do niniejszej Uchwały oraz znajduje się w dokumentacji Wydziału Środowiska i Rolnictwa
Urzędu Miasta i Gminy w OŜarowie Mazowieckim
§ 2.
Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta i Gminy OŜarów Mazowiecki.
§4
Uchwała wchodzi w Ŝycie z dniem podjęcia.
67

Nowy Dokument programu Microsoft Word

Transkrypt

Podobne dokumenty

Parkingi działające w systemie „Parkuj i Jedź” Lp. Lokalizacja: Data

Mazowiecki Ośrodek Badawczy w Kłudzienku Instytutu

Karta zgłoszenia na letnie warsztaty fotograficzne

sfR"z^

Treść zawiadomienia do pobrania

Wsparcie systemów pozyskiwania, magazynowania dystrybucji

0,0007 ba, kt6ra stala sig z mocy prert rhsx*ci1 Slerbr Peistrf na

Lista kandydatów na wolne stanowisko w PCPR