Kontrola zarządcza i audyt wewnętrzny

Kontrola zarządcza i audyt wewnętrzny
Wpisany przez dr Tomasz Strąk
Nowa ustawa o finansach publicznych istotnie ograniczyła liczbę jednostek, które obligatoryjnie
będą musiały przeprowadzać audyt wewnętrzny.
Od 2010 r. w miejsce dotychczas istniejącej kontroli finansowej wprowadzony został system
kontroli zarządczej.
Regulacje prawne dotyczące kontroli zarządczej są w zasadzie podobne do tych ujętych w
poprzedniej ustawie oraz Standardach Kontroli Finansowej przygotowanych przez Ministra
Finansów.
Zgodnie z art. 68 nowej ustawy o finansach publicznych kontrola zarządcza stanowi ogół
działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem,
efektywny, oszczędny i terminowy.
Cel kontroli zarządczej
Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi;
skuteczności i efektywności działania;
wiarygodności sprawozdań;
ochrony zasobów;
przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania;
efektywności i skuteczności przepływu informacji;
1/5
Kontrola zarządcza i audyt wewnętrzny
Wpisany przez dr Tomasz Strąk
7. zarządzania ryzykiem.
Skuteczność i efektywność działania
Obecnie funkcjonujące procedury kontroli finansowej dotyczyły zagadnień wymienionych w
punkach 1, 3-7. Nowością jest natomiast konieczność opracowania procedur dotyczących
zapewnienia skuteczności i efektywności działania. Warto w tym miejscu zdefiniować te dwa
terminy. Efektywność dotyczy uzyskania jak najkorzystniejszej relacji pomiędzy produktami
działania (np. wydanymi decyzjami administracyjnymi, zakończonymi sprawami,
przeprowadzonymi szkoleniami) a poniesionymi nakładami.
Skutecznoś
ć
dotyczy
natomiast relacji pomiędzy rezultatami a produktami oraz stopnia realizacji celu. Przykładowo
ocena efektywności działania dotyczy analizy kosztów przeszkolenia jednego bezrobotnego, a
skuteczności szkoleń - analiza relacji liczby bezrobotnych, którzy znaleźli pracę w wyniku
nabycia podczas szkoleń nowych umiejętności do liczby przeszkolonych.
Audyt wewnętrzny
W zakresie audytu wewnętrznego najważniejsze zmiany dotyczą czterech kwestii:
1.
2.
3.
4.
zakresu podmiotowego audytu wewnętrznego;
powołania Komitetu Audytu;
dostępu do zawodu audytora wewnętrznego;
możliwości realizacji zadań audytowych przez podmioty zewnętrzne.
2/5
Kontrola zarządcza i audyt wewnętrzny
Wpisany przez dr Tomasz Strąk
Ustawa istotnie ograniczyła liczbę jednostek, które obligatoryjnie będą musiały przeprowadzać
audyt wewnętrzny. Zgodnie z art. 274 audyt wewnętrzny prowadzony będzie w:
- Kancelarii Prezesa Rady Ministrów;
- ministerstwach;
- urzędach wojewódzkich;
- izbach celnych;
- izbach skarbowych;
- Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, w tym w zarządzanych przez niego funduszach;
- Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, w tym w funduszach zarządzanych przez
Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
- Narodowym Funduszu Zdrowia.
Do jednostek, w których obecnie audyt wewnętrzny jest prowadzony obligatoryjnie, a zgodnie z
nową ustawą o finansach publicznych będzie musiał być prowadzony jedynie w sytuacji, gdy
kwota dochodów lub wydatków przekroczyła wysokość 40 000 tys. zł, zalicza się między innymi:
-
sądy powszechne;
urzędy centralne;
powszechne jednostki organizacyjne prokuratury;
jednostki organizacyjne Służby Więziennej;
regionalne izby obrachunkowe.
Nowa ustawa w systemie audytu wewnętrznego szczególne miejsce przyznaje nie tylko
Ministrowi Finansów, który jak dotychczas będzie odpowiedzialny za koordynację audytu
wewnętrznego, ale także ministrom kierującym poszczególnymi działami administracji rządowej.
Ministrowie ci będą mogli podjąć decyzję o konieczności prowadzenia audytu wewnętrznego we
wskazanych przez siebie jednostkach w ramach danego działu.
3/5
Kontrola zarządcza i audyt wewnętrzny
Wpisany przez dr Tomasz Strąk
Zadania komitetu audytu
Minister kierujący działem powołuje także, w drodze zarządzenia, komitet audytu. Celem
komitetu audytu jest doradztwo świadczone na rzecz ministra kierującego działem w zakresie
zapewnienia funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej oraz
skutecznego audytu wewnętrznego. Do zadań komitetu audytu należy między innymi:
- sygnalizowanie istotnych ryzyk;
- sygnalizowanie istotnych słabości kontroli zarządczej oraz proponowanie jej usprawnień;
- wyznaczanie priorytetów do rocznych i strategicznych planów audytu wewnętrznego;
- monitorowanie efektywności pracy audytu wewnętrznego;
- wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy oraz zmianę warunków pracy i płacy
kierowników komórek audytu wewnętrznego.
Zawód audytora wewnętrznego
Nowa ustawa znacznie ułatwia dostęp do zawodu audytora wewnętrznego. Obok
dotychczasowych ścieżek dojścia do zawodu, audytorem wewnętrznym zostać może także
osoba, która:
- ma uprawnienia biegłego rewidenta, lub
- dwuletnią praktykę w zakresie audytu wewnętrznego i legitymuje się dyplomem
ukończenia studiów podyplomowych w zakresie audytu wewnętrznego, wydanym przez
jednostkę organizacyjną, która w dniu wydania dyplomu była uprawniona, zgodnie z odrębnymi
ustawami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych lub prawnych.
4/5
Kontrola zarządcza i audyt wewnętrzny
Wpisany przez dr Tomasz Strąk
Istotną nowością jest także wprowadzenie możliwości usługowego prowadzenia audytu
wewnętrznego. W jednostkach, które audyt wewnętrzny będą musiały prowadzić ze względu na
przekroczenie kwoty 40.000 zł dochodów lub wydatków i których dochody lub wydatki nie
przekraczają 100.000 zł lub w których zatrudnienie nie przekracza 200 pracowników, audyt
wewnętrzny może być prowadzony przez podmiot zewnętrzny.
W jednostkach samorządu terytorialnego audyt wewnętrzny może być prowadzony w ramach
zewnętrznej usługi, jeżeli ujęta w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego kwota
dochodów i przychodów oraz kwota wydatków i rozchodów jest niższa niż 100 000 tys. zł.
5/5