STRESZCZENIE

STRESZCZENIE
WPROWADZENIE:
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej (oral mucositis-OM) i dalszych odcinków
przewodu pokarmowego (gastrointestinal mucositis-GIM) jest istotnym powikłaniem
transplantacji komórek krwiotwórczych. OM jest uznanym czynnikiem ryzyka infekcji,
przedłużonej hospitalizacji, konieczności wprowadzenia żywienia pozajelitowego i
leczenia przeciwbólowego. Celem prezentowanej pracy była:
- prospektywna ocena częstości występowania i stopnia ciężkości OM po autoHSCT
(Autologous hematopoietic stem cell transplantation, autologiczna transplantacja
macierzystych komórek ) przy zastosowaniu różnych metod przygotowania
mieloablacyjnego, w tym nowej techniki jaką jest napromienianie szpiku całego ciała
(Total
marrow
irradiation-TMI),
u
chorych
z
rozpoznaniem
szpiczaka
plazmocytowego (Multiple myeloma-MM), chłoniaka nieziarniczego (Non Hodgkin`s
lymphoma-NHL) i chłoniaka Hodgkina (Hodgkin lymphoma-HL), u których stosowano
jednolite postępowanie profilaktyczno-lecznicze,
-ocena związku występowania innych powikłań ze strony przewodu pokarmowego z
rodzajem przygotowania mieloablacyjnego.
PACJENCI I METODY:
155 pacjentów (mediana wieku 55 lat, 17-70) 84 z rozpoznaniem MM, 45 z
NHL i 26 z HL zostało poddanych postępowaniu mieloablacyjnemu przed autoHSCT.
Były to: wysoko dawkowany melfalan (200 mg/m2) lub chemioterapia wg BEAM
(n=67), TBI (Total body irradiation-napromienianie całego ciała (n=11), TMI (n=56)
lub TBI+chemioterapia (n=21). U wszystkich pacjentów przeprowadzono przed
leczeniem wysoko dawkowanym ocenę stanu zdrowia jamy ustnej oraz szczegółowy
instruktaż higieny. W grupie, w której stosowano w ramach kondycjonowania
melfalan stosowano krioterapię, która polegała na ssaniu kostek lodu. Pacjenci
codziennie (co najmniej 3 razy dziennie) przepłukiwali jamę ustną roztworem chlorku
sodu i wodorowęglanu sodu oraz chlorheksydyny. Rutynowo stosowano profilaktykę
przeciwinfekcyjną (fluorochinolon i flukonazol). Wszyscy chorzy od doby 5
otrzymywali filgrastym w dawce 5 μg/kg do czasu uzyskania wzrostu liczby neutrofilii
powyżej 1x109/l. Oceny OM i GIM
dokonywano codziennie poczynając od dnia
rozpoczęcia kondycjonowania do czasu wypisu ze szpitala.
WYNIKI:
OM wystąpiło u 34% chorych, mediana trwania OM wynosiła 7,5 dnia (zakres
2-19). Dotyczyło 40% w grupie wyłącznej chemioterapii, 64% chorych w grupie TBI,
11% w grupie TMI i 57% w grupie TBI+CT. Największe nasilenie tego powikłania
miało miejsce w 14 dobie licząc od rozpoczęcia leczenia kondycjonującego. Ciężkie
OM (stopień G3-G4) odnotowano jedynie u 5% chorych. W analizie wielowariantowej
wykazano, że OM istotnie rzadziej występowało w grupie z przygotowaniem
mieloablacyjnym opartym na TMI oraz u pacjentów z wyższym BMI. W
przeciwieństwie do niektórych publikacji nie wykazano istotnego związku OM z
wiekiem, stanem sprawności, stanem higieny jamy ustnej oraz płcią. Również
występowanie innych powikłań ze strony przewodu pokarmowego, takich jak
biegunka było istotnie mniejsze w grupie TMI, drugim czynnikiem związanym z
występowaniem biegunki okazało się współistnienie cukrzycy. Nie stwierdzono
miedzy wyżej omawianymi grupami istotnych różnic odnośnie pozostałych powikłań z
strony błony śluzowej przewodu pokarmowego: nudności, wymiotów i zaparć.
WNIOSKI:
Po zastosowaniu krioterapii oraz odpowiedniego protokołu higieny jamy ustnej
w trakcie leczenia mieloablacyjnego OM występowało
rzadziej niż należało by
wnioskować na podstawie dostępnego piśmiennictwa. Przygotowanie mieloablacyjne
przeprowadzone za pomocą TMI charakteryzuje się lepszą
tolerancją ze strony
błony śluzowej przewodu pokarmowego w porównaniu z pozostałymi protokołami.