„Pól nadziei” w AGH

prof. dr hab. in¿. Micha³ TURA£A – ACK CYFRONET AGH
Spo³ecznoœæ fizyków cz¹stek
elementarnych og³osi³a w dniu 29
wrzeœnia 2003 r. uruchomienie
pierwszej fazy gigantycznego œwiatowego projektu obliczeniowego
LHC Computing Grid, w skrócie –
LCG. W grupie pierwszych oœrodków, które po³¹czy³y swoje komputerowe si³y w rozleg³¹ sieæ (grid),
znalaz³ siê tak¿e, klaster linuksowy
krakowskiego Akademickiego Centrum Obliczeniowego Cyfronet AGH!
(oœrodek warszawski bêdzie pod³¹czony w niedalekiej przysz³oœci).
Ze wzglêdu na wysoki stopieñ
trudnoœci i z³o¿onoœci instalacji
oprogramowania potrzebnego do
uruchomienia systemu LCG, jest to
du¿y, presti¿owy sukces naszego
œrodowiska.
Projekt LCG umo¿liwi przetworzenie ogromnej iloœci danych produkowanych w eksperymentach
na nowobudowanym akceleratorze LHC (Large Hadron Collider)
w Europejskim Oœrodku Badañ J¹drowych CERN ko³o Genewy. Uruchomienie akceleratora LHC planowane jest na rok 2007, ale ju¿
dziœ nale¿y przyst¹piæ do pierwszych symulacji obliczeñ, bowiem
wyzwania komputerowe, jakie stoj¹ przed autorami projektu s¹ doprawdy bez precedensu. Ka¿dego
roku eksperymenty LHC (Atlas, Alice, CMS, LHCb) bêd¹ produkowa³y ok. 12–14 petabajtów danych!
(1 peta = 1 000 000 Giga), a wiêc
odpowiednika np. ok. 20 milionów
p³yt CD. Dane te nale¿y przeanalizowaæ, do czego potrzebnych bêdzie ok. 70 000 najszybszych obecnie na œwiecie komputerów PC
i ogromne zasoby pamiêciowe. Tak¹ masê sprzêtu trudno by³oby
zorganizowaæ w jednym czy nawet
kilku miejscach, a dodatkowo dochodzi wymaganie dostêpu do danych i procesorów dla wszystkich
uczestników eksperymentów, zainteresowanych analiz¹. Z pomoc¹
przysz³a koncepcja Gridu – sieci
komputerowej ³¹cz¹cej wiele ró¿nych oœrodków komputerowych na
ca³ym œwiecie, g³ównie w Europie,
Ameryce i Azji, oddaj¹cej do dyspozycji u¿ytkowników jeden globalny serwis komputerowy, mówi¹c w uproszczeniu – jeden, potê¿ny œwiatowy komputer.
Prócz samego CERN w projekcie LCG bierze udzia³ kilkadziesi¹t
oœrodków komputerowych z ca³ego œwiata, a na obecnym etapie
s¹ to m.in. FZK Karlsruhe, IN2P3
Lyon, Uniwersytet w Pradze, KFKI
Budapeszt, NCC Bolonia, Uniwersytet w Tokio, ACK Cyfronet AGH,
Uniwersytet w Moskwie i ZIBJ Dubna w Rosji, PIC Barcelona, AS
z Tajwanu, PPARC oraz Rutheford
Laboratory z Wiekiej Brytanii, Laboratoria Fermilab i Brookhaven
z USA.
W pierwszej fazie projektu,
LCG-1 dzia³aæ bêdzie na ca³ej serii
fot. Ireneusz Hyra
Polska w œwiatowym Gridzie
komputerowym fizyków LCG
Klaseter GRIDu zainstalowany w Cyfronecie
prototypowych us³ug obliczeniowych. Ich wielkoœæ i z³o¿onoœæ bêdzie ros³a w miarê lepszego zrozumienia funkcjonalnoœci i operacyjnej z³o¿onoœci systemu przez twórców rozwijaj¹cych Grid i jego u¿ytkowników. LCG-1 opiera siê o tzw.
„middlware” (oprogramowanie poœrednie) rozwijane g³ównie przez
europejskie projekty EDG (European Data Grid) i CrossGrid (ACK
Cyfronet AGH jest koordynatorem
tego projektu), a tak¿e projekty
amerykañskie Globus, Condor i im
podobne, wchodz¹ce w sk³ad tzw.
Virtual Data Toolkit.
Grid pozwoli fizykom wykorzystaæ œwiatowe zasoby komputerowe za poœrednictwem ich lokalnych biurkowych komputerów. System LCG-1 okreœli, jakie zasoby
i dane potrzebuje zadanie do wykonania, przeœle je w takie miejsce
na œwiecie, gdzie jego wykonanie
bêdzie optymalne, zlokalizuje i œci¹gnie tam potrzebne do wykonania
zadania dane, a na koniec odeœle
Stanis³aw Majewski
Urodzajna gleba dla „Pól nadziei” w AGH
We wrzeœniu br na rêce JM
Rektora AGH, prof. Ryszarda Tadeusiewicza, krakowskie Towarzystwo Przyjació³ Chorych „Hospicjum œw. £azarza” z³o¿y³o podziêkowania za wsparcie akcji zbierania funduszy na rzecz chorych bêd¹cych w opiece hospicyjnej, prowadzonej w Naszej Uczelni w roku
akademickim 2002/2003. Podziêkowania s¹ skierowane zarówno
do JM Rektora za zainicjowanie
akcji „imieninowy ¿onkil dla Rektora”, któr¹ nastêpnie podjêli Panowie Prorektorzy, Dyrektor Administracyjny AGH i Pani Kwestor, jak
i do pracowników ca³ej Uczelni,
którzy pomogli przeprowadziæ wiosenn¹ akcjê „Pól Nadziei”, polega-
j¹c¹ na zasadzeniu w³asnych ¿onkilowych poletek na kwietniku
AGH, a nastêpnie na rozprowadzeniu kwiatków za datki na rzecz
Hospicjum. Akcja ta przynios³a
wsparcie w wysokoœci 8818,95 z³,
w tym z kwest prowadzonych
z okazji imienin cz³onków W³adz
Uczelni 4215,92 z³.
Dla porównania (o czym poinformowa³o Hospicjum), w wyniku
kwest prowadzonych w ramach
„Pól Nadziei” w innych uczelniach
Krakowa uzyskano: Akademia Rolnicza – 5655,11 z³; Politechnika
Krakowska – 5464,55 z³; Akademia
Pedagogiczna – 3842,57 z³; Akademia Wychowania Fizycznego –
1462,53 z³; Papieska Akademia
BIP 122 – paŸdziernik 2003 r.
Teologiczna – 844,61 z³; Uniwersytet Jagielloñski – 2271,02 z³.
Ostatnio, wœród m³odych ludzi
wchodz¹cych w zwi¹zek ma³¿eñski, pojawi³ siê zwyczaj rezygnowania z wi¹zanek kwiatów wrêczanych przy okazji ¿yczeñ po ceremonii zaœlubin, na rzecz ¿onkili
„Pól Nadziei” (w zamian za datki
na Hospicjum). Jednymi z pierwszych w Krakowie byli Pani Danuta
£uksza-Kwiecieñ (córka prof. Janusza £ukszy z AGH) i Pan Tomasz
Kwiecieñ, którzy w trakcie ceremonii œlubnej w Koœciele oo. Karmelitów w dniu 6 wrzeœnia br. w Krakowie uzyskali w ten sposób dla Hospicjum kwotê 1464 z³.
wyniki obliczeñ do fizyka uruchamiaj¹cego zadanie.
Ian Bird, przewodnicz¹cy grupy
rozwijaj¹cej projekt LCG w samym
CERN powiedzia³: „Grid umo¿liwi
po³¹czenie zasobów naukowych
oœrodków komputerowych gdziekolwiek by siê one znajdowa³y
w celu dostarczenia najwiêkszej
komputerowej mocy, jak¹ Œwiat
jest w stanie zaoferowaæ”. A Lotkar
Bauerdick, fizyk pracuj¹cy w Fermilab w USA – odpowiedzialny za
wspó³pracê amerykañskich fizyków w jednym z eksperymentów
LHC podkreœli³: „Ze wzglêdu na
ogólnoœwiatowy charakter eksperymentów LHC, Grid – z natury rzeczy – stwarza doskona³e warunki
do wspólnej pracy naukowców
rozrzuconych po ca³ym œwiecie”.
LCG nie jest jedynym Gridem
rozwijanym w Europie i na œwiecie,
a obliczenia z zakresu fizyki cz¹stek elementarnych nie s¹ jedynymi zastosowaniami w nowo powstaj¹cych technologiach gridowych. Znajd¹ tu swoje miejsce tak¿e: biologia, medycyna, symulacje
powodzi, a nawet biznes. W Europie, w ramach tzw. 6-tego Programu Ramowego, powsta³ ambitny,
ju¿ zatwierdzony, projekt budowy
infrastruktury gridowej EGEE (Enabling Grids for E-science in Europe). Projekt rusza z pocz¹tkiem
przysz³ego roku, a ACK Cyfronet
AGH bêdzie jednym z jego uczestników. Dotychczasowe rozwi¹zania
stosowane w LCG stanowiæ bêd¹
podstawê dla nowobudowanej
struktury EGEE stwarzaj¹c tym samym now¹ potê¿n¹ platformê obliczeniow¹ dla wielu dziedzin nauki.
Marzenie twórców Gridu, o stworzeniu wielkiego wirtualnego komputera, z którego us³ug bêdziemy korzystaæ za poœrednictwem
gniazdka zainstalowanego w œcianie – podobnego do tego elektrycznego czy internetowego – powoli staje siê rzeczywistoœci¹.
15