PieniadzezUniiEuropejskiej ratunkiemdlanaszegosrodowiska

I ~Orek~~~:O~~G~~~:~~~~~~PI
. Wroclaw
www.gazeta.pljwroclaw
-i
WRL
Pieniadze
z UniiEuropejskiej
ratunkiem
dlanaszego
srodowiska
w
I
tym roku Fundusz Ochrony Srodowiska dysponuje 250 mln zl, wyda je na inwestycje ekologiczne
Rozmowa
z dr Inz. Ewa Mankowska
..
Polska ma dobrze dzialajacy,
wyprobowanyprzezostatnich
dziesiec lat, sYStem fmansowarna
ochrony srodowiska. Stawia sie go za wzór
.
donasladowaniawinnych krajach
- przekonuje Ewa Mankowska.
MACIEJNowACZVK:Dzikie wysypiska,
nleoczyszczone scieki zszambtrafiajace prosto do rzek, skazone powietrze... Stan srodowiska na Dolnym
Slasku nie Jest powodem do dumy.
EWAMANKOWSKA,
prezes zarzadu
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Srodowiska i Gosppdarki Wodnej
we Wroclawiu: Nie moge zgodzic sie
z panska diagnoza -jego stan wciaz
sie poprawia. Co jednak - pprócz
WYnikówbadan - upówazniaao opo/illistycznego twlerdzeniaEz~jest
lepiej?Z rokunarok do naszegciFunduszu od firm i zakladów przemyslowych wplywa coraz mniejsrodków z kar i opiat za korzystanie ze
srodowiska. To z tych pieniedzy
w glównej mierze powstaje nasz
budzet.
Oczywisciejest wiele obszarow,
w których mocno odstajemy od innych europejskich regionów. Na
przyklad sporo naszych skladowisk
odpadówjest wzlym stanie. Czesc
'z nich nadaje sie tylko do likwida- ..
cji. Niestety, wciaz polska specjal- .
nosciapozostaja wspomnianeprzez
pana .dzikiewysypiska
smieci'.
Abyzniknelyz naszego krajobrazu, Fundusz lozy srodki zarówno
nainwestycje,jaki naedukacje ekologiczna spoleczenstwa.'
Województwo dolnoslaskie jest regionem wybitnie przemyslowym.
To u nas, obok woj. mazowieckiego I slaskiego, lokuje sie najwiecej IIrm. Czytak rozbudowany przemysl nie wplywa coraz mocniej na
srodowisko naszego reglonu?
Owszem,jestesmyw czolówce. Ale
wraz z rozwojem przeinyslu coraz
bardziej dba sie o systemy zabezpieczenia srodowiska przed takim
negatywnym wplywem. Do montowarna wciaz nowych, doskonalszych
fIltr6wnakominachnak\ania przedsiebiorcówrestrykcyjne prawo unijne. Co prawda mamywynegocjowane okresy przejsciowe, ale czasu, zeby sprostac wszelkim wymaganiom zapisanym wTraktacie Akcesyjnym z UE, pozostaje coraz
mniej.
Ale nie tylko przemysljest obciazeniem dla srodowiska. Poteznym producentem zanieczyszczen
sa na przyklad miasta. Spelnienie
norm na scieki to takze wYZwanie
dla samorzadów, kt6re do 2015r. we
wszystkich wiekszych osrodkach
musza miec nowoczesne oczyszczalnie. Korzystaja na ten cel m.in.
z funduszu PHARE i ze srodkównaszego Funduszu.
Jakimi pieniedzmi dysponuje w tym
roku WFOSIGW we Wroclawiu?
Nasz budzet mial WYnosicokolo 200
mln zl. Jednak zdecydowalismysie
zwrócic o dodatkowe pieniadze do
Narodowego Funduszu Ochrony
Srodowiska i Gospodarki Wodnej
w Warszawie. Otrzymalismy 50 min
zl pozyczki.
Po co to nowe zobowiazanle?
Na pozyczki dla samorzadów. Maja dzieki temu srodki; abywykazac
wklad wlasnyprzyprojektach skladanych do Unii Europejskiej. Bez
tego wsparcia nie mielibynajmniejszych szans, aby uzyskac decyzje
o dotacjach.
Tych 250 mln to duzo wiecej srodków nit w latach poprzednich czy
wrecz przeciwnie?
- Wcl~
kuleje na Dolnym Slasku
budowa kanalizacji
W 2005 r. dysponowalismy budzetem o 30 min nizszym.
Czy te wieksze pieniadze sawystarczajace?
Zawsze mogloby byc ich wiecej. Potrzebynaszych samorzadów sa wciaz
ogromne. Przypomne, ze dla czesci
z mch zabraldo pieniedzyna wnioski
nabudowe kanalizacji w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego w 2005 r.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Srodowiska Jeszcze klika lat temu pieniadze na Inwestycje ekologiczne przeznacza/ glównie w formie d.ptacJI.
W ostatnim czasie trend sie zmlenn.
Teraz pieniadze sa przede wszystkim
w formie nisko oprocentowanych po-
tyczek. Dlaczego?
r.
Rzeczywiscie, przyzwyczailisInym;szych beneficjentów do korzystania
z bezzwrotnych dotacji. Powód zmiany jest prosty. Nasz kraj musi wykazacjaknajwiecej srodków,abypozyskac unijne wsparcie. Prawdajest taka, ze dzis brakujenam pieniedzy do
europejskich wniosków. NaDolnym
Slasku tylko do 2008 r. potrzeba blisko lmld300 min zl. Z tej sumynalezyjeszcze zagwarantowac okolo 627
mln z!.
Rola Funduszu jest uzupelniac unijne srodki?
To priorytetowa rola. Bez naszego
wsparcia nie byloby mozliwe otrzymanie tych pieniedzy. AIe na wsparciu finansowym nie koncza sie zadania Funduszu. Nasi konsultanci prowadza poszczególne wnioski. doradzaja.jakje rozliczac itp. WFOSiGW
organizuje równiez dla beneficjentów nieodplatne szkolenia i konsul'
tacje.
Jak dolnoslaskie samorzady radza s0bie z przygotowywaniem wniosków
o dotacje z UnIIna InwestycJe ekolo-
glczne?
Choc aplikacje sa rzeczywiscie
skom.
plikowane, to samorzadowcy
sa w tym
coraz lepsi. Wciazkulejejeszcze
wspól-
na tere~ach
wiejskich
- mówi Ewa Mankowska,
praca pomiedzy samorzadami skla'
dajacymi duze wnipski realizowane
na obszarach kilkaczy kilkunastu
gmin. Przykladem tych problemów
jest Fundusz Spójnosci. Gminy, aby
pozyskac wielomilionowe wsparcie
na budowe kanalizacji i wodociagów
z tego funduszu. musza powolywac
spólki-operatorow, które otrzymuja
pieniadze z Unii i realizuja inwestycje. Jestjednakjeden warunek - wcZesniej na:lezyprzekazac im gI)linnymajatek, na przyklad oczyszczalnie czy
rury kanalizacyjne. Radni obawiaja
sie tego. Dochodzi nawet do tak dramatycznych sytuacji jak Iliedawno
w Kowarach, kiedy czesc samorzadowców wolala, aby zrezygnowac zjuz
przyznanych pieniedzy,niz przekazaCnowej spólce gminna oczyszczalnie scieków. Cale szczescie. ze w koncu zmienili zdanie i projekt na obszarze Zwiazku Gmin Karkonoskich bedzie przeprowadzany.
Samorzadowcom
nie pomaga
w pracy takze ciagle zmieniajace sie
prawo i noWe wytyczne, jak pisac
wnioski.
Winna jest temu straszna biurokracja w licznych Instytucjach nadzorujacych europejskie wnioski.
Rzeczywiscie, samorzadowcynarzekaja na ten system, ale w tym przypadku musze b.ronic tych urzedów.
One musza czesto dostosowywac sie
do zalecen Komisji Europejskiej. Tak
bylo na przyklad w maju ubieglego
roku, kiedynagle zmienila sie polska
ustawa o oclironie srodowiska. Efekt
byl taki, ze wnioskodawcyw ekspresowym tempie musieli wykonacwieIe dodatkowych ekspertyz oddzia'Iywania inwestycji na srodowisko.
Nie wszyscy z tym zdazyli i dlatego
rozpatrywanie wniosków sie opóinilo.
Czy Dolny Slask wykorzysta wszystkie srodki przeznaczone z UnII Europejskiej na Inwestycje ekologlczne
z budtetu na lata 2004-2006?
prezes WFOS1GW we Wroclawiu
Na pewno tak. Na zaawansowanym
etapie realizacji sa wszystkie zaplanowane inwestycje z programów
PHARE iISPA (Jelenia Góra,Boleslawiec, Wroclaw). A przedsiewziecia
zFunduszu Spójnosci, zgodnie z ustaleniami, zakoncza sie za trzy lata.
Jak pod wzgledem Inwestycji w ochrone srodowiska na tle calego kraju przedstawia sie reglon dolnoslaski?
To pytanie lepiej postawic przedstawicielomurzedu
wojewódzkiego
i marszalkowskiego. Ja moge tylko
porównac wykorzystanie srodków
finansowych na takie inwestycje. Jezeli chodzi o iloSCpozytywnie rozpatrzonych wniosków z przedakcesyjnego programu ISPAijego kontynuacji - Funduszu Spójnosci, to Dolny
Slaskjest w polowie rankingn wsrod
innych województw. Absolutnym liderem jest województwo slaskie
z szesnastoma projektami, ale za namijest wielkopolskie i opolskie. My
mamy siedem zaakceptowanych projekt6wwodno-sciekowycli oraz z gospodarki odpadami. M.in. w Walbrzychu i Jeleniej Górze.
W Jakich najwiekszych przedsiewzieciach ekologlcznych partycypuje na Dolnym Slasku WFOSIGW?Która Inwestycje ekologlczna motna uznac za najwiekszy sukces w poprzednim roku na Dolnym Slasku?
Najwiekszym przedsiewzieciem zakonczonym w 2005 r. byla modernizacja oczyszczalni scieków dla zaldadów PCC Rokita w Brzegn Dolnym.
Warto wymienic rowniez zakonczone budowy szesciu innych oczyszczalni scieków komunalnych. Do eksploatacji przekazano 330 km kanalizacji sanitarnej. Zmodernizowano
58 kotlowni opalanych paliwem tradycyjnym na zasilane mjn. gazem,
olejem opalowym czysloma. Ichlaczna moc to 292 MW:
Najbardziej palace przedsiewziecia
ekologiczne, które nalety wykonac
.
na DolnymSlasku jak najszybciej?
Na pewno jednym z takich zadanjest
budowa systemów kanalizacyjnych
na terenach wiejskich. Zaledwie'20
proc. mieszkanców dolnoslaskich wsi
korzysta z kanalizacji. Inny problem
to wciaz zbyt mala skala selektywnej
zbiórki odpadów.W 2004 r. stanowi.
ty one zaledwie 2,6 proc. odpadów,
podczas gdy w Unii poziom odzysku
dochodzi aZdo 50 proc.
Totylko kilka z zadan, których wykonanie w scisle okreslonych terminach wynika z naszych zobowiazan
wobec Unii Europejskiej. Ich wykonanie beda wspieracwojewódzkie
fundusze.
Czy jednak uda sie wypelnic te za.dania? Jak Pani ocenia ostatnie zapowiedzi likwidacji wojewódzkich
funduszy?
Mysle, ze Polska ma dobrze dzialajacy, wypróbowany przez ostatnich
dziesiec lat systemfmansowaniaochronysrodowiska. Stawia sie go za wzór
do nasladowania w innych krajach.
Jednym zjego podstawowych elementów sa wlasnie fundusze ochrony srodowiska, które dzialaja we
wszystkich województwach. Man! na.
dzieje, ze mimo rzadowych zapowiedzi system ten nie zostanie zlikwidowany. Bardzo trudno bedzie znalezc
rozwiazanie, kt6re mogloby go skutecznie zastapic. Przypomne, ze Poiska w Traktacie Akcesyjnym zobowiazala sie do 2015r. zrealizowac wiele zadan w roznych dziedzinach och.
ronysrodowiska. Ichwartoscjestszacowana na 46 mid euro. Tych pieniedzy nie ma ani w budzecie panstwa,
ani wsamorzadach czyuinwestorow.
A Unia takze w calosci tego nam nie
sfinansuje. Gwarancje spebnenia wymogów srodowiskowych daja tylko
fundusze
ochrony
srodowiska.
W przypadku niewypelnienia
naszych unijnych zobowiazan Polska
zaplaciolbrzymiekary. O
ROZMAWIAL
MAcIEJNOWAClYK
.1
I
-t