homeostazy ujemne sprzężenie zwrotne

Polskie Forum Psychologiczne, 2016, tom 21, numer 3, s. 475-478
RECENZJE I SPRAWOZDANIA
[Reviews and reports]
—›£Ž“ȱŠ›Šœ’Úœ”’ȱǻ›ŽǯǼȱǻŘŖŗśǼǯ ˜£’—Šȱ ȱž“¿Œ’žȱœ¢œŽ–˜ ¢–ǯ
Ž˜›’Šȱ’ȱ‹ŠŠ—’Šȱ
Š›œ£Š ŠDZȱ›ŠŒ˜ —’ŠȱŽœà ȱœ¢Œ‘˜•˜’Œ£—¢Œ‘ȱȱǻœœǯȱŘŖŖǼȱ
œ’­Č”Šȱ™˜ȱ¢žÙŽ–ȱ˜£’—Šȱ ȱž“¿Œ’žȱœ¢œŽ–˜ ¢–ǯȱŽ˜›’Šȱ’ȱ‹ŠŠ—’Šǰ pod reŠ”Œ“­ȱ —›£Ž“Šȱ Š›Šœ’Úœ”’Ž˜ǰȱ ˜ȱ
“Ž—Šȱ œ™˜ï›àȱ —’Ž•’Œ£—¢Œ‘ȱ ™ž‹•’”Šcji z zakresu diagnozy systemu rodzi—¢ǯȱ ’ŽïŒ’ȱ œ’¿ȱ ȱ ˜‹œ£Š›£Žȱ £Š’—Ž›Žœ˜ ŠÚȱ™œ¢Œ‘˜•˜’’ȱ›˜£’—¢ǰȱÙ­Œ£­Œȱ ȱœ˜‹’Žȱ£Š›à —˜ȱ™˜Ž“ŽȱŽ˜›Ž¢Œ£—Žǰȱ“Š”ȱ
i praktyczne.
ž‹•’”ŠŒ“Šȱ £Š ’Ž›Šȱ £‹’à›ȱ ›àȗ¢Œ‘ȱ
prac empirycznych, w których podŠ—˜ȱ ‹ŠŠ—’žȱ £Š•ŽČ—˜ïŒ’ȱ ›àȗŽ˜ȱ ›˜dzaju zjawisk od systemów rodziny.
œ£¢œ”’Žȱ ‹ŠŠ—’Šȱ £˜œŠÙ¢ȱ ¢”˜—Š—Žȱ
£ȱžČ¢Œ’Ž–ȱ” Žœ’˜—Š›’žœ£Šȱ”Š•ŠȱŒŽny Rodziny (polska adaptacja FACES
IV – •Ž¡’‹’•’¢ȱ Š—ȱ ˜‘Žœ’˜—ȱ ŸŠ•ž’˜—ȱ
ŒŠ•Žœȱ ŠŸ’Šȱ ǯȱ •œ˜—ŠǼǰȱ ”à›¢ȱ £˜œŠÙȱ
œ ˜›£˜—¢ȱ —Šȱ ™˜œŠ ’Žȱ Ž˜›’’ȱ ˜Ù˜ Ž˜ȱ ˜Ž•žȱ ¢œŽ–à ȱ ŠÙȎڜ”’Œ‘ȱ
i Rodzinnych Davida H. Olsona, gdzie
£Šȱ Ùà —Žȱ £–’Ž——Žȱ Č¢Œ’Šȱ ›˜£’——Ž˜ȱ
ž ŠČŠȱ œ’¿ȱ œ™à“—˜ï°ǰȱ Ž•Šœ¢Œ£—˜ï°ȱ ’ȱ ”˜–ž—’”ŠŒ“¿ǯȱ™à“—˜ï°ȱǻŒ˜‘Žœ’˜—Ǽȱ“Žœȱ£Žę—’˜ Š—Šȱ“Š”˜ȱ ’¿ĊȱŽ–˜Œ“˜—Š•—Šȱ–’¿£¢ȱ Œ£Ù˜—”Š–’ȱ ›˜£’—¢ǯȱ •Šœ¢Œ£—˜ï°
˜ȱ“Š”˜ï°ȱ’ȱœ˜™’ŽÚȱ£–’Š—ȱ£ŠŒ‘˜£­Œ¢Œ‘ȱ
ȱœ¢œŽ–ŠŒ‘ǰȱ£ ’­£Š—¢Œ‘ȱ£ȱ™›£¢ à£ Ž–ǰȱ ™ŽÙ—’˜—¢–’ȱ ›˜•Š–’ǰȱ £ŠœŠŠ–’ȱ
£Š“Ž–—¢Œ‘ȱ›Ž•ŠŒ“’ȱ˜›Š£ȱ ¢—’”Š“­Œ¢Œ‘ȱ
£ȱ ™›˜ŒŽœà ȱ —Ž˜Œ“ŠŒ¢“—¢Œ‘ȱ ™˜–’¿£¢ȱ
Œ£Ù˜—”Š–’ȱ›˜£’—¢ǯȱ
strona 475
›£ŽŒ’ȱ ¢–’Š›ȱ ˜Ž•žȱ ˜Ù˜ Ž˜ȱ
to komunikacja, o”›Žï•Š—Šȱ“Š”˜ȱž–’Ž“¿—˜ïŒ’ȱ ™˜£¢¢ —Ž˜ȱ ™˜›˜£ž–’Ž Š—’Šȱ
œ’¿ǯȱ˜–ž—’”ŠŒ“Šȱ–˜ČŽȱ Š‘Š°ȱœ’¿ȱ–’¿£¢ȱœÙŠ‹­ȱŠȱ‹Š›£˜ȱœ”žŽŒ£—­ǯȱ
Kolejny wymiar to satysfakcja
£ȱČ¢Œ’Šȱ›˜£’——Ž˜ǰȱŽę—’˜ Š—Šȱ£Š˜ ˜•Ž—’Ž–ȱ£ȱČ¢Œ’Šȱ›˜£’——Ž˜ȱ“Š”˜ȱœ˜™’ŽÚǰȱ ȱ“Š”’–ȱŒ£Ù˜—”˜ ’Žȱ›˜£’—¢ȱŒ£ž“­ȱœ’¿ȱ£Žȱœ˜‹­ȱœ£Œ£¿ï•’ ’ȱ’ȱœ™ŽÙ—’Ž—’ǯȱ
ŽŒŽ—£˜ Š—Šȱ™ž‹•’”ŠŒ“Šȱœ”ÙŠŠȱœ’¿ȱ
£ȱşȱŠ›¢”žÙà ǯȱ’Ž› œ£¢ȱœŠ—˜ ’ȱ œ¿™ȱ
teoretyczny, w którym redaktor naž”˜ ¢ȱ˜”˜—ŠÙȱ™›£Ž•­žȱŽ˜›’’ȱ’ȱ ¢‹›Š—¢Œ‘ȱ–˜Ž•’ȱœ¢œŽ–à ȱ›˜£’——¢Œ‘ǯȱ
˜”Š£ž“Žȱ ™˜Œ£­”’ȱ ”˜—ŒŽ™Œ“’ȱ £ ’­£Š—Žȱ £ȱ à•—­ȱ Ž˜›’­ȱ ¢œŽ–à ȱ Ž›Š•Š—ě¢ȂŽ˜ȱ ’ȱ Š•œ£Žȱ Š™•’”ŠŒ“Žȱ —Šȱ ›ž—Œ’Žȱ™œ¢Œ‘˜•˜’’ǯȱٞ–ŠŒ£¢ȱ™˜“¿Œ’Žȱ£ŠœŠ¢ȱŒŠÙ˜ïŒ’ǰȱ”à›ŽȱÙ˜œ’ǰȱȎȱœ¢œŽ–ȱ˜ȱŒ˜ïȱ
’¿ŒŽ“ȱ —’Čȱ œž–Šȱ Ž•Ž–Ž—à ǯȱ ˜•Ž“—Žȱ
˜–à ’˜—Žȱ ™˜“¿Œ’Žȱ ˜ȱ œ™›£¿ČŽ—’Žȱ £ ›˜—Žǰȱ ˜™’œŠ—Žȱ “Š”˜ȱ —Š“‹Š›£’Ž“ȱ Œ‘Š›Š”Žrystyczna zasada dla koncepcji syste–˜ Ž“ǯȱ £—ŠŒ£Šȱ ˜—Šǰȱ Ȏȱ “Š”Š”˜• ’Ž”ȱ
£–’Š—Šȱ ˜¢Œ£­Œ­ȱ ”à›Ž˜ïȱ £ȱ Ž•Ž–Ž—à ȱ œ¢œŽ–žȱ ™Ù¢ Šȱ —Šȱ ’——Žȱ Ž•Ž–Ž—¢ȱ ’ȱ ˜ ›˜—’Žǯȱ ¢›àȗ’Šȱ œ’¿ȱ œ™›£¿ČŽ—’Šȱ £ ›˜—Žȱ ž“Ž–—Žȱ ǻ‘Š–ž“­ŒŽȱ ’ȱ ي˜£­ŒŽǼǰȱ ™›£ŽŒ’ £’ŠÙŠ“­ȱ ˜—Žȱ £–’Š—˜–ǰȱ
œ™ŽÙ—’Š“­ȱ›˜•¿ȱœŠ‹’•’£Š˜›à ǰȱ—Š˜–’Šœȱ
œ™›£¿ČŽ—’Šȱ £ ›˜—Žȱ ˜Š—’Žȱ ǻ £–ŠŒ-
—’Š“­ŒŽǼȱ™˜ ˜ž“­ȱ£–’Š—¢ȱ ȱœ¢œŽ–’Žǰȱ
Šœ¢–’•ŠŒ“¿ȱ—˜ ¢Œ‘ȱ’—˜›–ŠŒ“’ȱ’ȱŠŠ™ŠŒ“¿ȱ ˜ȱ —’Œ‘ǰȱ –˜¢ę”ŠŒ“¿ȱ ˜¢Œ‘Œ£Šœ˜wych ról. Optymalna dla systemu rodzinnego jest równowaga funkcjono Š—’Šȱœ™›£¿ČŽÚȱ˜Š—’Œ‘ȱ’ȱž“Ž–—¢Œ‘ǯȱ
Š™Ž —’Šȱ ˜—Šȱ ي ­ȱ ‘˜–Ž˜œŠ£¿
–’¿£¢ȱ ›˜£’—­ȱ Šȱ ˜ ’œ”’Ž–ǯȱ ž˜›Ž–ȱ™˜“¿Œ’Šȱ‘˜–Ž˜œŠ£¢ȱœ¢œŽ–žȱ“Žœȱ
Š——˜—ǰȱ “Ž—Š”ČŽȱ —Šȱ ›ž—ȱ ™œ¢Œ‘˜•˜’’ȱ£˜œŠÙ˜ȱŠŠ™˜ Š—Žȱ™›£Ž£ȱŠŒ”˜œ—Šǯȱ
ž˜›ȱ£Š˜‹œŽ› ˜ ŠÙȱœ”Ù˜——˜ïŒ’ȱ›˜£’—ȱ
˜ȱ£ŠŒ‘˜ ¢ Š—’Šȱœ’¿ȱŠ”ǰȱ“Š”‹¢ȱ–’ŠÙ¢ȱ
˜—Žȱ ‹ž˜ Š—Žȱ –ŽŒ‘Š—’£–¢ȱ £ŠŒ‘˜ Š—’Šǰȱ ”à›Žȱ ž›žŒ‘Š–’Š“­ȱ œ’¿ȱ ȱ Œ‘ ’•ŠŒ‘ǰȱ ¢ȱ ™˜›£­Ž”ȱ Č¢Œ’Šȱ ›˜£’—¢ȱ £˜œŠ“Žȱ—Š›žœ£˜—¢ȱ™›£Ž£ȱœ’Ù¢ȱ Ž —¿›£—Žȱ
’ȱ£Ž —¿›£—ŽǯȱŠŒ‘˜ Š—’ŠȱŽȱ™›£¢ ›ŠŒŠ“­ȱ›˜£’—¿ȱ˜ȱ“Ž“ȱ™˜™›£Ž—’Ž˜ȱœŠ—žȱ
równowagi.
˜£Šȱ —Š“ ŠČ—’Ž“œ£¢–’ȱ ™˜“¿Œ’Š–’ȱ
Šž˜›ȱ Œ‘Š›Š”Ž›¢£ž“Žȱ Š”ČŽȱ –˜Ž•Žȱ ›˜dziny Steinglassa, Bowena, Beaversa,
McMastera i Olsona.
W drugim rozdziale monograę’ȱ ŠŠ›£¢—Šȱ Š›˜ œ”Šȱ ™˜›à —ŠÙŠȱ
cechy rodziny pochodzenia do przyœ˜œ˜ Š—’Šȱ œ™˜ÙŽŒ£—˜ȬŽ–˜Œ“˜—Š•—Ž˜ȱ –Ù˜¢Œ‘ȱ ”˜‹’Žǯȱ ›£Ž™›˜ Š£˜—Žȱ ‹ŠŠ—’Šȱ ¢”Š£ŠÙ¢ȱ £ ’­£”’ȱ –’¿£¢ȱ
ي ˜ïŒ’Š–’ȱ œ¢œŽ–žȱ ›˜£’——Ž˜ȱ
Šȱ ›àȗ¢–’ȱ œ”ŠĊ—’”Š–’ȱ ™›£¢œ˜œ˜ Š—’Šȱ œ™˜ÙŽŒ£—˜ȬŽ–˜Œ“˜—Š•—Ž˜ȱ “Ž—˜œki. Ujawniono korzystne znaczenie elaœ¢Œ£—˜ïŒ’ȱ •Šȱ ™›£¢œ˜œ˜ Š—’Šȱ ǻ‹ŠŠ—Ž˜ȱ ŽœŽ–ȱ ŠÚȱ ’Ž˜”˜ÚŒ£˜—¢Œ‘ȱ
˜ĴŽ›ŠǼǯȱ¢”Š£Š—˜ǰȱ’Čȱ£›à —˜ ŠČ˜—Šȱ
Ž•Šœ¢Œ£—˜ï°ǰȱ‹¿­ŒŠȱ œ”ŠĊ—’”’Ž–ȱœ¢lu demokratycznego pozwala dzieciom
na efektywne funkcjonowanie (emocjo—Š•—Žȱ’ȱœ™˜ÙŽŒ£—ŽǼȱ ï›àȱ•ž£’ǯȱ
›£ŽŒ’Šȱ Œ£¿ï°ȱ ™ž‹•’”ŠŒ“’ȱ “Žœȱ ™˜ï ’¿Œ˜—Šȱ ›Ž•ŠŒ“’ȱ ȱ ›˜£’—’Žȱ ȱ ˜—’Žsieniu do psychologicznych aspektów
strona 476
ž—”Œ“˜—˜ Š—’Šȱ ȱ ™›ŠŒ¢ǯȱ Ž•Ž–ȱ ‹ŠŠÚȱ ‹¢ÙŠȱ Š—Š•’£Šȱ £ ’­£”à ȱ ™˜–’¿£¢ȱ
relacjami w rodzinie a funkcjonowaniem zawodowym opisywanym przez
œŠ¢œŠ”Œ“¿ȱ £ȱ ™›ŠŒ¢ǰȱ £ŠŠ—ŠČ˜ Š—’Žȱ
ȱ™›ŠŒ¿ȱ˜›Š£ȱ™›ŠŒ¿ȱŽ–˜Œ“˜—Š•—­ǯȱŠŠ—’Šȱ™˜”Š£ŠÙ¢ȱ£ ’­£Ž”ȱ–’¿£¢ȱ›Ž•ŠŒ“Š–’ȱ
›˜£’——¢–’ȱ Šȱ ¢‹›Š—¢–’ȱ Šœ™Ž”Š–’ȱ
funkcjonowania w pracy. ZrównowaȎ—’Žȱ ȱ £Š”›Žœ’Žȱ œ™à“—˜ïŒ’ȱ ’ȱ Ž•Šœ¢Œ£—˜ïŒ’ȱ ’­£ŠÙ˜ȱ œ’¿ȱ ˜Š—’˜ȱ £ȱ œŠ¢œŠ”Œ“­ȱ £ȱ ™›ŠŒ¢ȱ ’ȱ £ŠŠ—ŠČ˜ Š—’Ž–ȱ ȱ ™›ŠŒ¿ǰȱ Šȱ ž“Ž–—’Žȱ £ȱ ™›ŠŒ­ȱ Ž–˜Œ“˜—Š•—­ȱ —Šȱ
™˜£’˜–’Žȱ ™Ù¢”’–ǯȱ ¢–’Š›¢ȱ ˜™’œž“­ŒŽȱ —’Ž£›à —˜ ŠČŽ—’Žȱ ȱ ›Ž•ŠŒ“ŠŒ‘ȱ ›˜£’——¢Œ‘ȱ ¢”Š£ŠÙ¢ȱ—Š˜–’Šœȱ£ ’­£”’ȱ
ž“Ž–—Žȱ£ȱœŠ¢œŠ”Œ“­ȱ£ȱ™›ŠŒ¢ȱŠȱ˜Š—’Žȱ
£ȱ™›ŠŒ­ȱŽ–˜Œ“˜—Š•—­ǯȱŽ”¢ —Šȱ”˜–ž—’”ŠŒ“Šȱ Ž —­›£›˜£’——Šȱ‹¢ÙŠȱ˜Š—’˜ȱ £ ’­£Š—Šȱ £ȱ ’˜›Ž–ȱ ’ȱ œŠ¢œŠ”Œ“­ȱ
£ȱ™›ŠŒ¢ǰȱŠȱ£Š˜ ˜•Ž—’Žȱ£ȱČ¢Œ’Šȱ›˜£’——Ž˜ȱ”˜›Ž•˜ ŠÙ˜ȱ˜Š—’˜ȱ£ȱœŠ¢œŠ”Œ“­ȱ
£ȱ™›ŠŒ¢ȱ’ȱž“Ž–—’Žȱ£ȱ™Ù¢”­ȱ™›ŠŒ­ȱŽ–˜Œ“˜—Š•—­ǯ
Kolejne zagadnienie opisane przez
›£¢œ£˜Šȱ ›ŽŒȱ ˜›Š£ȱ Š–’•Šȱ žĊ—’Šra to podmiotowe i rodzinne determinanty postaw rodziców dzieci z pier ˜—¢–’ȱ —’Ž˜‹˜›Š–’ȱ ˜™˜›—˜ïŒ’ǰȱ •ŽŒ£˜—¢Œ‘ȱ œž‹œ¢žŒ“­ȱ ’––ž—˜•˜‹ž•’—˜ ­ǯȱ ›¢”žÙȱ Ž—ȱ ™›£ŽœŠ ’Šȱ ¢—’”’ȱ” Žœ’˜—Š›’žœ£˜ ¢Œ‘ȱ‹ŠŠÚȱ™˜œŠ ȱ
rodzicielskich 47 rodziców dzieci cho›¢Œ‘ȱ —Šȱ ™’Ž› ˜—¢ȱ —’Ž˜‹à›ȱ ˜™˜›—˜ïŒ’ȱ ǻǼǰȱ ‘˜œ™’Š•’£˜ Š—¢Œ‘ȱ ’ȱ •ŽŒ£˜—¢Œ‘ȱ œž‹œ¢žŒ“­ȱ ’––ž—˜•˜‹ž•’—˜ ­ǰȱ ˜Č¢•—­ǯȱ ŠŠ—’Šȱ ¢”Š£ŠÙ¢ȱ ’œ˜—­ȱ ›àȗ’Œ¿ȱ ¢—’”à ȱ ž£¢œ”’ Š—¢Œ‘ȱ
™›£Ž£ȱ ›ž™¿ȱ ›˜£’Œà ȱ £’ŽŒ’ȱ £ȱ ȱ
w porównaniu z grupami normalizaŒ¢“—¢–’ǯȱ ȱ ‹ŠŠ—Ž“ȱ ›ž™’Žȱ ›˜£’Œà ȱ
£’ŽŒ’ȱ Œ‘˜›¢Œ‘ȱ —Šȱ ™’Ž› ˜—Žȱ —’Ž˜‹˜›¢ȱ ˜™˜›—˜ïŒ’ȱ ™˜ ’Ž›£˜—˜ȱ ’œ—’Ž—’Žȱ
£ ’­£”žȱ ™˜–’¿£¢ȱ ¢–’Š›Š–’ȱ ž—”-
cjonowania rodziny a deklarowanymi postawami rodzicielskimi. Potwier£˜—˜ȱ™˜—Š˜ȱ’œ—’Ž—’Žȱ£ ’­£”žȱ–’¿dzy wymiarami funkcjonowania rodziny a preferowanymi stylami radzenia
œ˜‹’Žȱ ȱœ¢žŠŒ“ŠŒ‘ȱœ›Žœ˜ ¢Œ‘ǯȱ¢”Š£Š—˜ǰȱ Ȏȱ ’œ˜—¢–ȱ ™›Ž¢”˜›Ž–ȱ ™˜œŠwy akceptacji – odrzucenia jest poszukiwanie kontaktów towarzyskich, natomiast postawy autonomii – zrówno ŠČ˜—ŠȱŽ•Šœ¢Œ£—˜ï°ǰȱ™˜œŠ ¢ȱ—’Ž”˜—œŽ” Ž——Ž“ȱ Ȯȱ œ£¢ —˜ï°ǯȱ ȱ ™›£¢™Š”žȱ ™˜œŠ ¢ȱ —Š–’Ž›—’Žȱ ˜Œ‘›Š—’Š“­ŒŽ“ȱ
’ȱ—Š–’Ž›—’Žȱ ¢–ŠŠ“­ŒŽ“ȱȊŽ—ȱ£ȱŠ—Šlizowanych potencjalnych predykto›à ȱ—’Žȱ˜”Š£ŠÙȱœ’¿ȱ’œ˜—¢ǯȱ
’­ŠȱŒ£¿ï°ȱ”œ’­Č”’ȱ™˜ï ’¿Œ˜—Šȱ“Žœȱ
analizie zmian rozwojowych w syste–’Žȱ ›˜£’——¢–ȱ Ȯȱ ˜ȱ –ŠÙȎڜ Šȱ ˜ȱ
›˜£’Œ’Ž•œ Šǯȱž˜›”ŠȱŠ›˜•’—Šȱž›¢ïȬ
-Szyncel poddaje analizie zmiany zaŒ‘˜£­ŒŽȱ ȱœ¢œŽ–’Žȱ›˜£’——¢–ȱ ȱ˜‹•’Œ£žȱ ™›£¢“Šȱ —Šȱ ï ’Šȱ ™’Ž› œ£Ž˜ȱ
£’ŽŒ”Šǯȱ Š›˜£’—¢ȱ £’ŽŒ”Šȱ ȱ ‹ŠŠ—’ŠŒ‘ȱ £˜œŠÙ¢ȱ ž£—Š—Žȱ “Š”˜ȱ ¢Š›£Ž—’Žȱ
normatywne i nadano mu rozwojowe
£—ŠŒ£Ž—’Žȱ•Šȱ’Š¢ȱ›˜£’——Ž“ǯȱŠÙ˜Č˜—˜ǰȱ Ȏȱ ™›£Ž“Žȱ  ˜“Šȱ •ž£’ȱ ˜ȱ Š£¢ȱ
™›Ž™Š›Ž—Š•—Ž“ȱ ˜ȱ ™Š›Ž—Š•—Ž“ȱ ’­ČŽȱ
œ’¿ȱ £ȱ ”˜—’ŽŒ£—˜ïŒ’­ȱ ˜”˜—Š—’Šȱ ’Ž•žȱ
£–’Š—ȱ ȱ ›àȗ¢Œ‘ȱ ¢–’Š›ŠŒ‘ȱ œ¢œŽ–žǯȱ ŠŠ—’Šȱ ¢”Š£ŠÙ¢ǰȱ Ȏȱ ȱ £Š”›Žœ’Žȱ
œ™à“—˜ïŒ’ȱ ›˜£’——Ž“ȱ £ŠŒ‘˜£­ȱ •’Œ£—Žȱ
£–’Š—¢ǯȱŠ˜‹œŽ› ˜ Š—˜ȱŽ—Ž—Œ“¿ȱ˜ȱ
£›˜œžȱœ™à“—˜ïŒ’ȱ™˜ȱž›˜£Ž—’žȱ™’Ž› szego dziecka z jednoczesnym zacieŽ—’Ž–ȱ ›Š—’Œȱ œ¢œŽ–žǯȱ –’Š—˜–ȱ
tym nadano charakter rozwojowego
ŽŠ™žȱ™›£Ž“˜ Ž˜ǯȱ
£àœ­ȱ œ”ÙŠ˜ ­ȱ ™ž‹•’”ŠŒ“’ȱ “Žœȱ
psychologiczna analiza systemów ro£’——¢Œ‘ȱ –Ù˜¢Œ‘ȱ –¿ČŒ£¢£—ȱ £ŠŠ—ŠČ˜ Š—¢Œ‘ȱ ›Ž•’’“—’Žǯȱ ž˜›ȱ ™ž‹•’”ŠŒ“’ȱ
Ȯȱ —›£Ž“ȱ Š”˜ ’Œ£ȱ ™›£Ž™›˜ Š£’Ùȱ
strona 477
‹ŠŠ—’Šȱ ȱ ›ž™’Žȱ ŜŖȱ ›˜£’—ǰȱ £ȱ Œ£Ž˜ȱ
™’Ž› œ£­ȱ ™˜Ù˜ ¿ȱ œŠ—˜ ’Ù¢ȱ ›˜£’—¢ȱ
–Ù˜¢Œ‘ȱ–¿ČŒ£¢£—ȱŠ”¢ —’ŽȱžŒ£Žœ—’Œ£­Œ¢Œ‘ȱ ȱžŒ‘žȱg ’ŠÙ˜Ȭ…¢Œ’ŽǰȱŠȱ›ž­ȱ ›˜£’—¢ȱ –¿ČŒ£¢£—ȱ —’Ž£ŠŠ—ŠČ˜ Šnych w jakiekolwiek ruchy religijne,
¢£—Š“­Œ¢Œ‘ȱ ’Š›¿ȱ ȱ œ™˜œà‹ȱ ›Š¢cyjny. Analiza wyników wskazuje na
’œ˜—Žȱ ›àȗ’ŒŽȱ ™˜–’¿£¢ȱ œ¢œŽ–Š–’ȱ
›˜£’——¢–’ȱ ‹ŠŠ—¢Œ‘ȱ –¿ČŒ£¢£—ǯȱ Š˜ ˜•Ž—’Žȱ £ȱ –ŠÙȎڜ Šȱ ›˜£’Œà ȱ
–Ù˜¢Œ‘ȱ –¿ČŒ£¢£—ȱ £ŠŠ—ŠČ˜ Š—¢Œ‘ȱ
›Ž•’’“—’Žȱ“Žœȱ ’¿”œ£ŽǰȱŠȱ“Š”˜ï°ȱ”˜—Š”tów interpersonalnych w tych rodzi—ŠŒ‘ȱ Ȯȱ ¢Čœ£Šȱ —’Čȱ ȱ ›˜£’—ŠŒ‘ȱ –Ù˜¢Œ‘ȱ –¿ČŒ£¢£—ȱ —’Ž£ŠŠ—ŠČ˜ Š—¢Œ‘ȱ
religijnie.
Iwona Sikorska oraz Maria Dwo›Š”ȱ ˜™’œŠÙ¢ȱ ™Ž›ŒŽ™Œ“¿ȱ ›˜£’—¢ȱ ™˜Œ‘˜£Ž—’Šȱ žȱ Š˜•ŽœŒŽ—à ȱ ž£Š•ŽČ—’˜—¢Œ‘ȱ
˜ȱœž‹œŠ—Œ“’ȱ™œ¢Œ‘˜Š”¢ —¢Œ‘ǯȱ¢—’”’ȱ¢Œ‘ȱ‹ŠŠÚȱ™›Ž£Ž—ž“­ȱœ™˜œ›£ŽŠ—’Žȱ
›àȗ¢Œ‘ȱŠœ™Ž”à ȱ˜ ’œ”Šȱ›˜£’——Ž˜ȱ ™›£Ž£ȱ Š˜•ŽœŒŽ—à ȱ ž£Š•ŽČ—’˜—¢Œ‘ȱ ˜ȱ œž‹œŠ—Œ“’ȱ ™œ¢Œ‘˜Š”¢ —¢Œ‘ǯȱ
ŠŠ—’Šȱ ¢”Š£ŠÙ¢ǰȱ Ȏȱ ™˜œ›£ŽŠ—Žȱ
przez adolescentów wsparcie rodzinne otrzymywane w okresie preadoleœŒŽ—Œ¢“—¢–ȱ‹¢Ù˜ȱ ’¿”œ£Žȱ˜ȱ˜›£¢–¢ Š—Ž˜ȱ ȱ ™àĊ—’Ž“œ£¢–ȱ ˜”›Žœ’Žȱ Č¢Œ’Šǯȱ
¢”Š£Š—˜ȱ ™˜—Š˜ȱ ›àȗ’ŒŽȱ ȱ ™Ž›ŒŽ™cji postawy rodzicielskiej matki i ojca
w zakresie akceptacji – odrzucenia oraz
—Š–’Ž›—Ž˜ȱ ˜Œ‘›Š—’Š—’Šǯȱ Š”’ȱ ‹¢Ù¢ȱ
œ™˜œ›£ŽŠ—Žȱ “Š”˜ȱ ‹Š›£’Ž“ȱ Š”ŒŽ™ž“­ŒŽȱ ’ȱ ˜Œ‘›Š—’Š“­ŒŽǯȱ ˜”Š£Š—˜ȱ Š”ČŽǰȱ Ȏȱ
–Ù˜£’ŽČȱ ž£Š•ŽČ—’˜—Šȱ ˜ȱ ĵ ǯȱ  Š›¢Œ‘ȱ —Š›”˜¢”à ȱ ˜”Š£ŠÙŠȱ œ’¿ȱ –—’Ž“ȱ
£ ’­£Š—Šȱ£ȱ ›˜£’—­ȱ —’Čȱ–Ù˜£’ŽČȱž£Š•ŽČ—’˜—Šȱ ˜ȱ –’¿””’Œ‘ȱ ”à ȱ ™œ¢Œ‘˜Š”¢ —¢Œ‘ǯȱ ٘£’ŽČȱ žČ¢ Š“­ŒŠȱ
 Š›¢Œ‘ȱœž‹œŠ—Œ“’ȱ™œ¢Œ‘˜Š”¢ —¢Œ‘ȱ
Œ£¿ïŒ’Ž“ȱ œ™˜œ›£ŽŠÙŠȱ œ Žȱ –Š”’ȱ “Š”˜ȱ
˜œ˜‹¢ȱ —’Ž”˜—œŽ” Ž——Žǯȱ ¢—’”’ȱ ‹Š-
ŠÚȱ ¢”Š£ŠÙ¢ǰȱ Ȏȱ ›˜£’—¢ȱ ž£Š•ŽČ—’˜—¢Œ‘ȱ£’ŽŒ’ȱ’ȱ–Ù˜£’ŽČ¢ȱ—’Žȱž—”Œ“˜—ž“­ȱ™›Š ’Ù˜ ˜ǯȱ
ȱ ™›£Ž˜œŠ—’Ž“ȱ Œ£¿ïŒ’ȱ ”œ’­Č”’ȱ
—›£Ž“ȱ Š›Šœ’Úœ”’ȱ ˜™’œŠÙȱ ›˜£’—¢ȱ
Š•”˜‘˜•˜ Žȱ ȱ •ŽŒ£Ž—’žȱ ȱ ï ’Ž•Žȱ ˜Ž•žȱ ˜Ù˜ Ž˜ȱ ¢œŽ–à ȱ ŠÙȎÚskich i Rodzinnych. Przeprowadzono
‹ŠŠ—’Šȱ ›ž™¢ȱ ŗŘŚȱ ›˜£’—ȱ Š•”˜‘˜•˜wych i grupy 150 rodzin kontrolnych.
˜–’Š›ȱ £˜œŠÙȱ ¢”˜—Š—¢ȱ —Šȱ ™˜Œ£­”žȱ
Ž›Š™’’ȱ ™˜“¿Ž“ȱ ™›£Ž£ȱ ž£Š•ŽČ—’˜—Ž˜ȱ
–¿ČŠȱ’ȱ™˜ȱ”˜—’ŽŒȱ œ¿™—Ž“ȱŠ£¢ȱ•ŽŒ£Žnia, po 8-10 tygodniach. Pomiar pierwœ£¢ȱ ¢”Š£ŠÙȱ’œ˜—Žȱ›àȗ’ŒŽȱ™˜–’¿£¢ȱ
‹ŠŠ—¢–’ȱ ›ž™Š–’ȱ Žȱ œ£¢œ”’Œ‘ȱ
œ”Š•ŠŒ‘ȱ ȱ Ȭǰȱ £Šȱ ¢“­”’Ž–ȱ
œ£¢ —˜ïŒ’ǯȱ ˜–’Š›ȱ ›ž’ȱ ¢”Š£ŠÙȱ
zmiany w rodzinach alkoholowych
’ȱ £—ŠŒ£—Žȱ ™˜˜‹’ŽÚœ ˜ȱ ž£¢œ”Š—¢Œ‘ȱ
¢—’”à ȱ ˜ȱ ™›˜ę•’ȱ ȱ ›ž™’Žȱ ”˜—›˜•—Ž“ǯȱ £¢œ”Š—Žȱ Š—Žȱ ™˜ ’Ž›£’Ù¢ȱ œ”žŽŒ£—˜ï°ȱŽ›Š™’’ǰȱžČ¢ȱ™˜Ž—Œ“ŠÙȱ›˜£’—ȱ
Š•”˜‘˜•˜ ¢Œ‘ǰȱŠȱŠ”ČŽȱ£ŠÙ˜ČŽ—’ŠȱŽ˜›’’ȱ
œ¢œŽ–˜ Ž“ȱ ˜ȱ £–’Š—ŠŒ‘ȱ £ŠŒ‘˜£­Œ¢Œ‘ȱ
w rodzinie na skutek istotnych zmian
jednego jej elementu.
œŠ—’­ȱ Œ£¿ï°ȱ ™ž‹•’”ŠŒ“’ȱ œŠ—˜ ’ȱ ™›£Ž•­ȱ •’Ž›Šž›¢ȱ —Šȱ Ž–Šȱ –ŠÙȎڜ ȱ ”˜‹’Žȱ ž£Š•ŽČ—’˜—¢Œ‘ȱ ˜ȱ Š•”˜‘˜•žǯȱ ž˜›ȱ œ”Š£ž“Žǰȱ Ȏȱ ™›Š ’Žȱ
“Ž—Šȱ Œ£ Š›Šȱ ˜œà‹ȱ ž£Š•ŽČ—’˜—¢Œ‘ȱ ˜ȱ
”˜‹’Ž¢ǯȱ ›¢”žÙȱ ™›£ŽœŠ ’Šȱ ¢—’”’ȱ
™›£Ž™›˜ Š£˜—¢Œ‘ȱ ˜¢Œ‘Œ£Šœȱ ‹ŠŠÚǰȱ
”à›Žȱ”˜—ŒŽ—›˜ ŠÙ¢ȱœ’¿ȱ—Šȱž—”Œ“˜—˜-
strona 478
Š—’žȱ ”˜‹’Žȱ ž£Š•ŽČ—’˜—¢Œ‘ȱ ȱ £ ’­£”ŠŒ‘ǰȱ Šȱ ȱ œ£Œ£Žà•—˜ïŒ’ȱ —Šȱ œŠ¢œŠ”Œ“’ȱ
£Žȱ £ ’­£”žǰȱ ”˜–ž—’”ŠŒ“’ȱ ’ȱ ™›£Ž–˜Œ¢ǯȱ
œ”Š£ž“ŽǰȱȎȱ£Š›¢œ˜ ž“­Œ¢ȱœ’¿ȱ ȱ•’Ž›Šž›£Žȱ ˜‹›Š£ȱ –ŠÙȎڜ ȱ ž£Š•ŽČ—’˜—¢Œ‘ȱ
”˜‹’Žȱ“Žœȱ—’Žȱ˜ȱ”˜ÚŒŠȱœ™à“—¢ȱ’ȱ“Ž—˜znaczny, lecz raczej fragmentaryczny.
Jako powód takiego stanu rzeczy autor
ž™Š›ž“Žȱ£‹¢ȱ–ŠÙ­ȱ’•˜ï°ȱ‹ŠŠÚȱ—Šȱ¢–ȱ
zagadnieniem oraz ograniczenia metodologiczne.
™’œŠ—Šȱ ™ž‹•’”ŠŒ“Šȱ “Žœȱ ŒŽ——¢–ȱ
Ċ›àÙŽ–ȱ ’Ž£¢ȱ ¢Š”¢Œ£—Ž“ȱ ’ȱ ™›Š”tycznej. Czytelnik znajdzie w niej podœŠ ¢ȱ Ž˜›Ž¢Œ£—Žȱ ˜—˜œ£­ŒŽȱ œ’¿ȱ ˜ȱ
œ¢œŽ–žȱ ›˜£’—¢ȱ ˜›Š£ȱ œ£Ž›Žȱ ‹ŠŠÚǰȱ
”à›Žȱ –’–˜ȱ žČŽ“ȱ ›˜£™’¿˜ïŒ’ȱ Ž–Š¢Œ£—Ž“ȱ –Š“­ȱ œ™à•—¢ȱ –’Š—˜ —’”ǰȱ “Š”’–ȱ“Žœȱœ¢œŽ–ȱ›˜£’——¢ǯȱœ’­Č”Šȱ“Žœȱ
przeznaczona dla szerokiego grona
˜‹’˜›Œà ǯȱ ¿£’Žȱ ŒŽ——Šȱ •Šȱ ™œ¢Œ‘˜logów-praktyków oraz naukowców,
Ž›Š™Žžà ȱ£Š“–ž“­Œ¢Œ‘ȱœ’¿ȱ—’Žœ’Ž—’Ž–ȱ
™˜–˜Œ¢ȱ –ŠÙȎڜ ˜–ȱ ’ȱ ›˜£’—˜–ǰȱ
pracowników socjalnych, doradców
zawodowych i reprezentantów innych
›ž™ǰȱ ”à›Žȱ –Š“­ȱ £Šȱ £ŠŠ—’Žȱ œ™˜–ŠŠ°ȱ £Š›˜Č˜—Žȱ œ™àٌ£Žœ—Žȱ ›˜£’—¢ǯȱ
Žœȱ Š”ČŽȱ ’—œ™’›ŠŒ“­ȱ ˜ȱ £Ù¿‹’Š—’Šȱ Žmatu funkcjonowania rodziny i eksplo›˜ Š—’Šȱ ’——¢Œ‘ȱ ˜‹œ£Š›à ȱ £Š•ŽČ—¢Œ‘ȱ
od systemów rodzinnych, w których
funkcjonujemy.
ȱ
•Č‹’ŽŠȱŠ–’Úœ”Š