0200-FIL2NF

Wprowadzenie do filozofii II. Filozoficzne koncepcje relacji absolutu i świata
Introduction to philosophy II. Philosophical concepts of the relation between the Absolute and the
world
Kod: 0200-FIL2NF
Imię i nazwisko wykładowcy: Paweł Klimek
Typ zajęć: Przedmiot systemowy I, konwersatorium
Semestr i rok studiów: semestr letni, rok I
Liczba godzin w semestrze: 30
Prerekwizyty: zaliczenie wprowadzenia do filozofii I; ogólna orientacja w historii filozofii.
Język nauczania: polski
Liczba punktów ECTS:
Proponowany termin: wtorek 12.00-13.30
Cele i efekty kształcenia:
Wiedza i jej rozumienie: Student określa i rozróżnia mityczne, filozoficzne i chrześcijańskie
interpretacje bóstwa; określa i rozróżnia wykładnie absolutu jako podstawy rzeczywistości, jako
zasady jej zmiany i jako nieznanego; rozpoznaje te wykładnie w klasycznych koncepcjach
filozoficznych; identyfikuje teoretyczne trudności związane z wymienionymi wykładniami i ich
implikacje praktyczne; wyjaśnia historyczną ewolucję ujęć relacji absolutu do rzeczywistości
(starożytność, chrześcijaństwo, nowożytność, współczesność); określa trudności i niebezpieczeństwa
związane z dowodzeniem istnienia Boga; rozróżnia pojęcia rzeczywistości samoistnej i rzeczywistości
ustanowionej przez człowieka (wartości); dostrzega możliwość pomylenia jednego z drugim i opisuje
jego implikacje; powtarza i utrwala wiedzę z zakresu historii filozofii.
Umiejętności: Student ocenia poszczególne ujęcia relacji absolutu i świata; dostrzega ich słabe i
mocne punkty; rekonstruuje przeświadczenia i założenia wspierające poszczególne wykładnie; stosuje
zdobytą wiedzę w refleksji nad statusem wartości w kulturze; krytycznie analizuje teksty filozoficzne;
pisemnie i ustnie artykułuje i uzasadnia wyniki analiz.
Postawy: Student dyskutuje z przeświadczeniami i założeniami implikującymi poszczególne
wykładnie przedmiotowego problemu; akceptuje zależność określonych stanowisk od
nieweryfikowalnych przesłanek; kwestionuje zasadność jednoznacznych rozstrzygnięć.
Treści programowe:
I Starożytność.
1. Relacja Platońskiego Dobra samego w sobie do świata idei i do świata zmysłowego. Warunki
rozpoznania i artykulacji Dobra samego w sobie. Praktyczne intencje filozofii Platona.
2. Relacja Arystotelesowskiej pierwszej przyczyny do świata i człowieka na gruncie etyki i
metafizyki. Teoretyczne i praktyczne przesłanki przyjęcia pierwszej przyczyny. Rola filozofii.
II Chrześcijaństwo
3. Relacja Boga do człowieka w filozofii św. Augustyna. Krytyka pogaństwa. Znaczenie i funkcja
objawienia. Wzajemny stosunek mitycznych, filozoficznych i religijnych koncepcji Boga.
Konsekwencje praktyczne chrześcijaństwa Augustyna.
4. Bóg i świat w Medytacjach Kartezjusza. Warunki poznania Boga. Zagrożenia związane z
ewentualną porażką dowodu istnienia Boga. Teza o istnieniu Boga jako przesłanka obiektywności
prawdy.
III Oświecenie
5. Oświeceniowa krytyka religii i metafizyki. Konsekwencje odrzucenia autorytetu bóstwa.
Materializm. Status natury i człowieka.
6. Kant. Przyczyny i konsekwencje niepoznawalności absolutu. Problem moralności i wolności.
Kwestia możliwości relatywistycznych interpretacji przedmiotu, prawdy i wartości moralnych.
7. Fichte. Absolutne Ja, człowiek i świat. Intencje i rezultaty absolutyzacji myślenia.
IV Współczesność
8. Kierkegaard: Bóg i obiektywność; stawanie się chrześcijaninem.
9. Nietzsche: martwy bóg i świat wartości.
Warunki zaliczenia:
Obecność na zajęciach i samodzielne napisanie końcowego eseju na temat ustalony w porozumieniu z
prowadzącym jest warunkiem uzyskania oceny dostatecznej. Wyższa ocena jest uzależniona od
aktywnego udziału w zajęciach i od jakości napisanej pracy.
Materiały dydaktyczne (Zalecana literatura i materiały pomocnicze):
Fragmenty podanych dzieł:
Platon, Państwo, przeł. W. Witwicki, różne wydania, ks. VI; List VII
Arystoteles, Metafizyka, przeł. K. Leśniak, Warszawa 1983, ks. I, II, XII; Etyka nikomachejska, ks. I
Augustyn, Państwo Boże, przeł. W. Kubicki, Kęty 1998
Kartezjusz, Medytacje o pierwszej filozofii, przeł. M i K. Ajdukiewicz, różne wydania
Holbach, System przyrody, przeł. K. Szaniawski, Warszawa 1957
La Mettrie, Człowiek-maszyna, przeł. S. Rodniański, Warszawa 1984
Kant, Prolegomena, przeł. B. Bernstein, Warszawa 1993; Uzasadnienie metafizyki moralności
Fichte, Powołanie człowieka, przeł. A Zieleńczyk; Pierwsze i Drugie wprowadzenie do Teorii Wiedzy,
przeł. M. J. Siemek.
Kierkegaard, Okruchy filozoficzne, przeł. K. Toeplitz, Warszawa 1988; Wprawki do chrześcijaństwa,
przeł. A. Szwed, Kęty 2002
Nietzsche, Narodziny tragedii przeł. L. Staff, Warszawa 1907; Poza dobrem i złem przeł. P. Pieniążek,
Kraków 2005;
Forma zajęć i metody dydaktyczne:
Dyskusja w oparciu o lekturę tekstów źródłowych według zagadnień dostarczonych przez
prowadzącego.