D - Sąd Apelacyjny w Lublinie

Sygn. akt III AUa 214/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 maja 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący - Sędzia
SA Marcjanna Górska
Sędziowie:
SA Bogdan Świerk (spr.)
SO del do SA Krzysztof Kusz
Protokolant: st. prot. sądowy Krzysztof Wiater
po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2014 r. w Lublinie
sprawy M. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.
o prawo do emerytury
na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w L.
od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie
z dnia 17 stycznia 2014 r. sygn. akt VIII U 2953/12
oddala apelację.
III AUa 214/14
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 16 sierpnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił M. S. prawa do emerytury.
Organ rentowy przyjął, że ubezpieczony nie spełnił wszystkich ustawowych przesłanek prawa do tego świadczenia
bo na wymagany limit 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach wykazał 14 lat 1 miesiąc i 26 dni tak
kwalifikowanego zatrudnienia a ponadto był on członkiem otwartego funduszu emerytalnego i nie złożył wniosku o
przekazanie zgromadzonych tam środków na dochody budżetu państwa.
W odwołaniu wniesionym od tej decyzji, kwestionując jej prawidłowość, M. S. nie zgodził się z ustaleniem organu
rentowego o braku w jego sytuacji przesłanki posiadania przynajmniej 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych
warunkach. Ubezpieczony wskazał, że w latach 1970 – 1972 r. pracował w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w
L. na stanowisku robotnika do prac ciężkich i w jego ocenie była to praca wykonywana w szczególnych warunkach.
Zwrócił się także do otwartego funduszu emerytalnego, którego był członkiem o przekazanie zgromadzonych w nim
środków na rzecz budżetu państwa.
Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił wyżej wskazaną decyzję w ten sposób, że
ustalił M. S. prawo do emerytury od dnia 1 sierpnia 2012 r. Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na poniższych
ustaleniach faktycznych oraz ich ocenie prawnej: w dniu 10 sierpnia 2012 r. M. S. wystąpił do pozwanego organu
rentowego z wnioskiem o emeryturę. Organ rentowy uznał, że ubezpieczony nie spełnił wszystkich ustawowych
przesłanek prawa do tego świadczenia, gdyż na wymagany limit 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach
udowodnił 14 lat 1 miesiąc i 26 dni tak kwalifikowanego zatrudnienia. Na podstawie dowodu z zeznań świadka
J. F. Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca w okresie od dnia 14 czerwca 1970 r. do dnia 25 października 1972
r. pracował na stanowisku pomocnika maszynisty chłodniczego i wykonywał odtajanie parowników, uzupełniał
instalacje chłodnicze amoniakiem, pracował przy produkcji lodu. Jego stałym codziennym zajęciem było ręczne –
za pomocą młotka - odszranianie komór chłodniczych. W praktyce wykonywał takie same czynności jak maszynista
chłodniczy wykonując jego polecenia. W aktach osobowych wnioskodawcy dotyczących tego okresu czasu znajdują się
jego angaże wskazujące na zajmowane stanowiska pracy: robotnik do prac ciężkich, tragarz, robotnik do prac lekkich.
Według Sądu Okręgowego nazwy tych stanowisk nie odzwierciedlają faktycznych czynności wykonywanych przez
wnioskodawcę. Czynności te, według Sądu Okręgowego, są wymienione w dziale X, poz. 7 wykazu A, stanowiącego
załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( dalej powoływanego jako rozporządzenie).
Jako fakt bezsporny, między stronami, określił sąd stałość pracy wnioskodawcy w tym okresie oraz jej pełny wymiar
czasu pracy. Organ rentowy nie kwestionował okoliczności podawanych przez świadka J. F.. W ocenie sądu pierwszej
instancji należało przyjąć, że wnioskodawca spełnił wszystkie ustawowe przesłanki prawa do emerytury i dlatego
kwestionowana przez niego decyzja podlegała zmianie przez ustalenie ubezpieczonemu prawa do tego świadczenia.
Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wywiódł pozwany organ rentowy wnosząc o jego zmianę przez oddalenie
odwołania wnioskodawcy.
Skarżący zarzucił:
- naruszenie prawa materialnego – przepisu art. 184 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2 i § 4 ust.1 pkt. 3 rozporządzenia przez ich błędną wykładnię
i niewłaściwe zastosowanie co doprowadziło do ustalenia prawa do emerytury osobie nie spełniającej przesłanki
dysponowania 15-toma latami pracy wykonywanej w szczególnych warunkach,
- sprzeczność ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że wnioskodawca
wykonywał prace w szczególnych warunkach przez okres wynoszący ponad 15 lat, oraz
- naruszenie prawa procesowego – przepisu art. 233 § 1 kpc przez przekroczenie wyrażonej w nim zasady swobodnej
oceny dowodów.
W uzasadnieniu apelacji skarżący zakwestionował ustalenie Sądu Okręgowego, że charakter czynności i zakres
obowiązków pracownika zajmującego stanowisko „pomocnika maszynisty chłodniczego” są tożsame z zakresem
obowiązków maszynisty chłodniczego. Według autorki apelacji fakt ten nie został udowodniony w sposób pewny i
nie budzący wątpliwości. Dlatego ocena materiału dowodowego przedstawiona przez sąd pierwszej instancji budzi
wątpliwości co powoduje, że brak było podstaw do ustalenia, że M. S. udowodnił wymagany przez ustawę 15-letni
okres pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Stąd ustalenie na jego rzecz prawa do emerytury nastąpiło w
sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym oraz z naruszeniem przepisów powoływanych w
treści zarzutów.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje: apelant kwestionuje dwie kwestie. Pierwsza to bezzasadne zaliczenie
okresu zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia 14 czerwca 1970 r. do dnia 25 października 1972 r. jako
pracy wykonywanej w szczególnych warunkach i druga, to brak materiału dowodowego potwierdzającego, w
sposób bezsporny, taki właśnie charakter zatrudnienia ubezpieczonego wykonywanego w tym czasie. Stąd przez ich
nienależyte wyjaśnienie nastąpiło naruszenie zarówno prawa materialnego jak i procesowego – przepisów wskazanych
w treściach zarzutów.
Zgodzić się można z apelującym, że fakt pracy wnioskodawcy na stanowisku pomocnika maszynisty chłodniczego
wynika tylko z zeznań świadka J. F., że pozostały materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, a zwłaszcza
dokumentacja pracownicza wnioskodawcy z tego okresu ( k. 21 akt sprawy), nie potwierdza takiego faktu. Zgodzić się
także należy z poglądem zaprezentowanym przez autorkę apelacji, że fakt wykonywania innej pracy niż wymieniona
w tak zwanych angażach powinien być udowodniony w sposób bezsporny i niewątpliwy. Nie oznacza to jednak
zasadności apelacji. Oczywistym faktem jest ten, że pracodawca wnioskodawcy z tego okresu – Wojewódzkie
Przedsiębiorstwo (...) w L. – organizacyjnie należał do resortu rolnictwa. To powoduje, że przy ocenie prawnego
charakteru zatrudnienia wnioskodawcy zastosowanie znajdzie określenie prac wskazanych w dziale X wykazu
A stanowiącego załącznik do rozporządzenia. Dział ten w poz. 7 wymienia prace w chłodniach składowych i
przyzakładowych o temperaturze wewnętrznej poniżej 00 C. Nie ma zatem żadnego znaczenia spór czy wnioskodawca
pracował jako pomocnik maszynisty chłodniczego czy też nie, bo zagadnieniem istotnym jest to czy wykonywał
on prace w chłodni przyzakładowej – taka przecież była u tego pracodawcy, o temperaturze poniżej 00 C. Z akt
osobowych wnioskodawcy z tego okresu wynika, że był on zatrudniony w dziale chłodniczym tego Przedsiębiorstwa,
najpierw jako robotnik do spraw ciężkich, potem jako tragarz i od dnia 1 grudnia 1971 r. jako robotnik do spraw
lekkich. A zatem przy ocenie charakteru zatrudnienia wnioskodawcy posiłkowo można także sięgnąć do wymienienia
stanowisk pracy zawartych w załączniku Nr 1 do zarządzenia Ministra Rolnictwa Nr 16 z dnia 31 marca 1988
r. w sprawie stanowisk pracy na których są wykonywane prace w warunkach szczególnych lub w szczególnym
charakterze ( Dz. Urz. Min. Rolnictwa Nr 2, poz. 4 ze zm.). W załączniku tym, w części zatytułowanej „Przemysł
chłodniczy i chłodnie” w dziale X , w pozycji 7 są wymienione, między innymi, takie stanowiska pracy jak: Nr
10 – odtajacz chłodniczy, Nr 12 – robotnik pomocniczy, Nr 18 – robotnik niewykwalifikowany przy robotach
ciężkich. A więc nie trzeba sięgać do nieudowodnionej koncepcji stanowiska pracy wnioskodawcy jako pomocnika
maszynisty chłodniczego bo dla wykazania, że pracował on w warunkach szczególnych wystarczy jego zatrudnienie
w chłodni przyzakładowej na stanowisku robotnika do prac ciężkich i stanowisku tragarza. Istotą zaliczenia tych
prac do zatrudnienia wykonywanego w szczególnych warunkach jest świadczenie pracy w temperaturze ujemnej.
Takie zaś prace wnioskodawca niewątpliwie wykonywał, co wynika nie tylko z zeznań świadka J. F. ale także z
zasad doświadczenia życiowego. Cóż bowiem innego mógłby robić w chłodni pracownik zatrudniony na stanowisku
robotnika do prac ciężkich lub tragarza.
W aktach rentowych wnioskodawcy, znajdujących się w aktach pozwanego organu rentowego, na k. 10 znajduje się
świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych wystawione ubezpieczonemu przez (...)Spółdzielnię (...) w
L.. Wynika z niego, że ubezpieczony w okresie od dnia 1 września 1984 r. do dnia 31 stycznia 2005 r. stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze
całkowitym powyżej 3,5 tony. Prawdziwość tego świadectwa wynika z dokumentów z akt osobowych wnioskodawcy, z
tego okresu, w których znajduje się informacja przełożonego M. S. wskazująca na to, że do dnia 31 sierpnia 1984 r. był
on kierowcą samochodu dostawczego. Tego rodzaju sprawdzenie było konieczne ponieważ ze zwykłego świadectwa
pracy wystawionego wnioskodawcy przez (...) Spółdzielnię (...) w L. ( k.7 jego akt emerytalnych) wynika, że jako
kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze powyżej 3,5 tony wnioskodawca pracował w okresie od dnia 1 marca 1975
r. do dnia 31 stycznia 2005 r.
A zatem z tytułu pracy w (...) Spółdzielni (...) wnioskodawca ma 14 lat i 4 miesiące zatrudnienia wykonywanego
w szczególnych warunkach bo nie odlicza się od tego okresu zwolnień lekarskich od pracy, jak to postąpił pozwany
wyliczając przedmiotowy staż pracy ubezpieczonego. Po uwzględnieniu do limitu zatrudnienia wykonywanego w
szczególnych warunkach także okresu pracy wnioskodawcy w chłodni Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...) w L.,
przynajmniej na stanowisku robotnika do prac ciężkich i tragarza, ma on limit takiego zatrudnienia przewyższający
okres 15 lat. W toku procesu, poza brakiem przesłanki wymaganego przez ustawę czasu pracy w warunkach
szczególnych, organ rentowy nie kwestionował spełnienia przez wnioskodawcę wszystkich innych wymogów prawa
ubezpieczonego do emerytury. Skoro więc wnioskodawca udowodnił, w sposób pewny i niewątpliwy, że spełnił także
i tą przesłankę której brak zarzucał pozwany, to trafnie sąd pierwszej instancji zmieniając decyzję pozwanego ustalił
ubezpieczonemu prawo do emerytury. Apelacja organu rentowego skutecznie nie podważyła tych kluczowych ustaleń
Sądu Okręgowego i w tej sytuacji wszystkie podniesione w niej zarzuty należało ocenić jako zupełnie chybione.
Dlatego apelacji pozwanego należało odmówić słuszności i jako całkowicie bezzasadna podlegała ona oddaleniu.
Z tych zatem względów i z mocy art. 385 kpc Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.